Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 21 października 2021 r.

Sygn. akt VI Ka 679/20

1

2WYROK

2.1W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:SSO Ludmiła Tułaczko

protokolant: protokolant sądowy Marta Herc

4przy udziale prokuratora Anety Ostromeckiej

po rozpoznaniu dnia 21 października 2021 r.

5sprawy M. W., syna M. i M., ur. (...) w miejscowości C.

6oskarżonego o przestępstwo z art. 284 § 1 kk

7na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

8od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie

9z dnia 19 września 2018 r. sygn. akt VIII K 209/17

1.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że na podstawie art. 43 a § 1 k.k., art. 39 pkt 7 k.k. orzeka wobec oskarżonego M. W. świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 300 złotych;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 30 złotych tytułem opłaty za drugą instancję oraz obciąża go pozostałymi kosztami sądowymi w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 679/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie z dnia 19 września 2018r. sygn. VIII K 209/17

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1

M. W.

Oskarżony nie był karany.

Karta Karna

k. 399

2.1.2

M. W.

Oskarżony osiąga dochody umożliwiające mu poniesienie kosztów postępowania odwoławczego.

ePUAP

k.398

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1

2.1.2

Karta Karna
ePUAP

Dowody o charakterze obiektywnym, oparte na informacjach, którymi dysponują wystawcy dokumentów. Niekwestionowane przez oskarżonego

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy oskarżonego:

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, poprzez błędne przyjęcie, że oskarżony przez sprzedaż 20 sztuk płyt, odpylacza i sprężarki dopuścił się czynu wyczerpującego dyspozycję art. 284 § 1 k.k., podczas gdy czyn przypisywany oskarżonemu nie stanowi czynu zabronionego albowiem występujące w sprawie okoliczności wskazują, że M. W. działał na podstawie stosunku cywilnoprawnego, tj. w oparciu o § 10 umowy najmu powierzchni magazynowej z dnia 31 stycznia 2013r., który umożliwiał mu zbycie ruchomości należących do najemcy w tym wypadku oskarżyciela posiłkowego, a znajdujących się w najmowanym magazynie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie jest zasadny.

Oskarżonemu zgodnie z art. 670 § 1 k.c. przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu, jako zabezpieczenie roszczeń o zapłatę czynszu i świadczeń dodatkowych. Oskarżyciel posiłkowy D. G. od lipca 2013 r. nie płacił umownego czynszu za wynajęcie hali, a zadłużenie wynosiło ponad 30 000 zł. Oskarżyciel zobowiązał się do spłaty zadłużenia do dnia 15 listopada 2016 r. jednak tego zadłużenia nie spłacił, tak więc oskarżony miał prawo skorzystania z ustawowego prawa zastawu. Jednak nie miał on uprawnienia do sprzedaży rzeczy objętych zastawem. Pomimo, iż taki zapis znajduje się w umowie z dnia 31 marca 2013 r. Zapis ten nie jest zgodny z art. 312 k.c., który wprowadza jedną z kluczowych zasad charakteryzujących zastaw. Jest to przymusowa droga zaspokojenia roszczenia zastawnika z przedmiotu zastawu, realizowana w trybie egzekucji sądowej ( por. np. J. Gołaczyński, Pozaegzekucyjne sposoby..., s. 56; A. Marciniak, Dochodzenie roszczeń..., s. 67). Zasada zakazu umowy o przepadek rzeczy, czy szerzej możliwość dochodzenia zaspokojenia wierzytelności samodzielnie przez zastawnika jest na gruncie polskiego ustawodawstwa, podobnie zresztą jak i w innych, regułą naczelną, a odstępstwa od niej mają charakter przepisów szczególnych (por. na ten temat G. Sikorski, Sytuacja prawna..., s. 232 i n.; G. Sikorski, Dopuszczalność umowy...). Uzasadnione jest to interesem dłużnika, dla którego samodzielne wykonywanie prawa do zaspokojenia przez wierzyciela mogłoby być przyczyną powstania szkody. Przymusowa droga dochodzenia roszczenia jest też domeną państwa (zob. np. R. Kowalkowski, Opis i oszacowanie..., s. 69; J. Ignatowicz, Prawo rzeczowe , 1986, s. 270; J. Skąpski, Rzeczowe formy..., s. 143; F. Zoll, Pozasądowe sposoby..., s. 25; na temat polskiego systemu egzekucji zob. np. K. Lubiński, Stanowisko i podstawy..., s. 13 i n.). „G. Sikorski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2021, art. 312.

Wobec powyższego, oskarżony samodzielnie dokonując sprzedaży rzeczy objętych zastawem czyli 20 sztuk płyt, odpylacza, oraz sprężarki za łączną kwotę 8.000 zł w okresie od 22 września 2016r. do 24 października 2016 r., dopuścił się przestępstwa przywłaszczenia rzeczy. Postąpił on z cudzą rzeczą jak właściciel, dokonując rozporządzeniem tymi rzeczami. Z tego powodu należy uznać, iż ocena prawna zachowania oskarżonego dokonana przez sąd I instancji jest prawidłowa. Należy zaznaczyć, że z § 13 pkt 3 umowy z dnia 31 marca 2013 r. wynika, że w kwestiach nieuregulowanych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Tak więc oskarżony nie miał prawa samodzielnie dokonać sprzedaży rzeczy należących do pokrzywdzonego, a jedynie mógł skierować sprawę do komornika w celu przeprowadzenia egzekucji. Akt notarialny z dnia 7.08.2014 r. (k- 36-40), który obrońca oskarżonego wskazuje w apelacji dotyczy uznania długu i ustanowienia tytułu egzekucyjnego przez oskarżyciela, który poddał się egzekucji zgodnie z art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. Akt ten po nadaniu klauzuli wykonalności przez sąd cywilny stanowił tytuł egzekucyjny i na jego podstawie komornik mógł wszcząć egzekucję. Pomimo tego, że oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji uznawane jest za czynność jednostronną, to w doktrynie wskazuje się, że powinno być one zgodne z wolą wierzyciela i wskazywać źródło zobowiązania dłużnika. (vide: D. Zawistowski [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom IV. Artykuły 730–1088, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, art. 777 i wyrok SN z 12.06.2015 r., II C.SK 455/14, OSP 2016/7–8, poz. 67). Z powyższego wynika, że oskarżony wiedział, jakie obowiązują go zasady w ramach dochodzenia długu od oskarżyciela posiłkowego, jednak nie zastosował się do tej drogi i sprzedał samodzielnie rzeczy pozostające w jego zastawie. Tym samy rozporządził cudza rzeczą ruchomą tak jak właściciel, wyczerpując znamiona przestępstwa z art. 284 § 1 k.k.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie M. W. w całości od stawianych mu zarzutów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie jest zasadny. Sąd Rejonowy słusznie uznał M. W. za winnego stawianych mu zarzutów zgodnie z powyżej przedstawioną argumentacją .

Zarzut

Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

1.  Obraza przepisów praw materialnego tj.

a) art. 59 k.k. przez jego zastosowanie

b) art. 115 § 2 k.k. poprzez błędną wykładnię stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego;

2.  obrazę przepisów postępowania jakie miały wpływ na treść orzeczenie tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez ocenę, że czyn oskarżonego nie był znacząco społecznie szkodliwy;

3.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mających wpływ na treść orzeczenia poprzez przyjęcie, że czyn oskarżonego nie był znacząco społecznie szkodliwy.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zrzuty są zasadne jedynie w części bowiem z treści art. 59 k.k. wynika, że sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli jednocześnie orzeka środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny. W głosach stron pełnomocnik oskarżyciela cofnął swój wniosek o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody, tak więc należało w tej sytuacji orzec świadczenie pieniężne. Sąd odwoławczy zmieniając zaskarżony wyrok ustalił wysokość świadczenia na kwotę 300 zł.. Sąd rejonowy poprzez niezastosowanie żadnego z wskazanych w art. 59 k.k. środków dopuścił się uchybienia w tym zakresie. Pozostałe zarzuty apelacji nie są zasadne. Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że w niniejszej sprawie występują przesłanki z art. 59 k.k. wskazujące na możliwość odstąpienia od wymierzenia kary. Sąd Okręgowy po analizie materiału dowodowego zebranego w tej sprawie doszedł do wniosku, że czyn oskarżonego charakteryzuje się nieznaczną społeczną szkodliwością, biorąc pod uwagę czynniki wskazane w art. 115 § 2 k.k. Nie budzi wątpliwości fakt, że oskarżony dopuścił się zarzucanego czynu pod wpływem działań oskarżyciela posiłkowego tj. niewywiązywania się z zawartej umowy najmu. Działania oskarżonego zostały podjęte w związku z bezskutecznymi próbami uzyskania zaległych należności od oskarżyciela posiłkowego. Nie sposób uznać, że motywy działania oskarżonego oraz okoliczności popełnienia przez niego czynu zabronionego wskazują na jego znaczną społeczną szkodliwość. Z pewnością zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona zarzucanego mu czynu, jednakże zdaniem Sądu Okręgowego uznanie go za winnego przy odstąpieniu od wymierzenia kary z jednoczesnym orzeczeniem świadczenia pieniężnego spełni cele kary.

Wniosek

o zmianę wyroku w zaskarżonej części i orzeczenie kary wobec oskarżonego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z wymienionych wyżej powodów wniosek o zmianę wyroku został uznany częściowo za zasadny. Z tego powodu wyrok Sądu Rejonowego został zmieniony w ten sposób, że zgodnie z art. 59 k.k. sąd odwoławczy orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 300 złotych. Sąd odwoławczy decydując o wysokości świadczenia pieniężnego, miał na uwadze motywację oskarżonego, który pomimo podejmowanych prób nie uzyskał od oskarżyciela posiłkowego spłaty zadłużenia, które znacznie przekraczało korzyść majątkową uzyskaną ze sprzedaży rzeczy objętych zastawem. Ta okoliczność przekonuje o tym, że społeczna szkodliwość jego czyny nie jest znaczna zaś orzeczone świadczenie pieniężne spełni wobec niego cele kary. W pozostałej części wniosek o zmianę wyroku nie jest zasadny, jak wskazano powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zaskarżony wyrok zmienił w ten sposób, że na podstawie art.43 a § 1 k.k. art. 39 pkt 7 k.k. orzekł wobec oskarżonego M. W. świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 300 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Wystąpiła konieczność zmiany zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego z powodu niezastosowania przez sąd środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku przy odstąpieniu od wymierzenia kary. Obowiązek orzeczenia jednego z tych środków wynika bezpośrednio z art. 59 k.k. Sąd odwoławczy zgodnie z tym przepisem i na podstawie art. 43a § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne, zmieniając jedynie w tym zakresie wyrok sądu I instancji. Wysokość świadczenia uwzględnia sytuację, w której uzyskana przez oskarżonego korzyść majątkowa ze sprzedaży rzeczy objętych zastawem jest znacznie niższa od szkody spowodowanej przez oskarżyciela posiłkowego, którzy nie płacił czynszu umownego.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego:

1)  na podstawie art. 8 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych kwotę 30 złotych tytułem opłaty za drugą instancję na rzecz Skarbu Państwa,

2)  oraz na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. obciążył go pozostałymi kosztami sądowymi w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

Załącznik nr 1

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całości

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Załącznik nr 2

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel posiłkowy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Kara

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski