Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 lipca 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny w osobie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Szymon Śniady

Protokolant: sekretarz sądowy Agata Wójciak

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2021 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku L. Z. (1), B. J. (1)

z udziałem gminy Ł., Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Ł., Z. F., I. N., H. M., A. S. (1), M. S., E. S.

o stwierdzenie zasiedzenia

postanawia:

1.  oddalić wniosek;

2.  zasądzić od wnioskodawczyń L. Z. (1) oraz B. J. (1) solidarnie na rzecz uczestnika Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  ustalić, iż w pozostałym zakresie strony ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 148/21

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 19 grudnia 2017 roku, wnioskodawczynie L. Z. (1) oraz B. J. (2), reprezentowane przez pełnomocnika procesowego w osobie adwokata wniosły o stwierdzenie nabycia w trybie zasiedzenia własności nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), oznaczonej jako działka nr (...), położona w obrębie (...) jednostki ewidencyjnej Ł.. Powyższa nieruchomość nie posiada księgi wieczystej. W uzasadnieniu, wnioskodawczynie wskazały, że 25 stycznia 1929 roku przedmiotową nieruchomość zakupili małżonkowie Z. i A. S. (2) oraz B. i M. G. (1), a następnie dokonali podział działki w ten sposób, że małżonkowie S. zajęli wschodnią część nieruchomości, a małżeństwo G. zajęło zachodnią część nieruchomości. Wnioskodawczynie są spadkobierczyniami małżonków G..

/wniosek k. 2 – 8/

Uczestnicy Z. F. oraz I. N. oświadczyli, że nie kwestionują wniosku i nie składają zastrzeżeń do roszczenia wnioskodawczyń.

/pisma procesowe uczestników k.97-98/

Uczestniczki E. S., M. S. i I. S. (1) nie zajęły merytorycznego stanowiska w sprawie.

/pismo procesowe uczestniczek k.100/

Uczestnik Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta Miasta Ł. w odpowiedzi na wniosek wniósł o oddalenie wniosku oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu, uczestnik wskazał, że w zasiedzeniu miałby podlegać udział we współwłasności nieruchomości położonej przy ul. (...). Uczestnik wskazał ponadto, że wnioskodawczynie nie posiadały samoistnie nieruchomości, ponieważ nie dokonywały czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, oraz nie dbały o stan nieruchomości.

/odpowiedź na wniosek uczestnika k. 102 -103/

Uczestnicy Z. F. i I. N. oświadczyli, że przyłączają się do wniosku.

/pismo procesowe k.118 – 119/

Uczestniczka A. S. (1) na rozprawie w dniu 17 maja 2019 roku oświadczyła, że wnosi o oddalenie wniosku, oraz oświadczyła, że zasiedzenie jest w złej wierze.

/oświadczenie uczestniczki A. S. (1) złożone na rozprawie w dniu 17 maja 2019 roku, znacznik czasowy 00:04:17, protokół k.135 – 137/

Uczestnik Miasto Ł. przyłączył się do stanowiska uczestnika Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Ł. i wniósł o oddalenie wniosku i orzeczenie, iż strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. W uzasadnieniu, uczestnik wskazał, że wnioskodawczynie nie dokonywały żadnych czynności, które mogłyby świadczyć o zamanifestowaniu swojej woli zawładnięcia przedmiotowej nieruchomości, oraz że nie wiadomo, od którego momentu należy liczyć bieg zasiedzenia nieruchomości. Uczestnik wskazał, że przyjęcie daty zgonu B. G. jest niewystarczające, ponieważ ta okoliczność sama w sobie w żaden sposób nie może stanowić zademonstrowania woli posiadania przez wnioskodawczynie całości nieruchomości dla siebie.

/odpowiedź na wniosek k.149 – 150/

Wnioskodawczynie pismem z dnia 16 października 2020 roku zmodyfikowały wniosek i wniosły o stwierdzenie, że L. Z. (2) wraz z mężem K. Z. (1) a nadto B. J. (2) nabyli z dniem 18 października 2009 roku w trybie zasiedzenia przedmiotową nieruchomość.

/pismo procesowe k.300 – 301/

Uczestnik K. Z. (1) w odpowiedzi na wniosek oświadczył, że przyłącza się do wniosku L. Z. (1).

/odpowiedź na wniosek Sądu k.340/

Postanowieniem z dnia 22 grudnia 2020 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi zawiesił postępowanie w sprawie z uwagi na śmierć I. S. (1) ze skutkiem od dnia 5 listopada 2020 roku. Postanowieniem z dnia 19 lutego 2021 roku Sąd podjął zawieszone postępowanie z następcami prawnymi zmarłej uczestniczki I. S. (1) w osobach M. S. oraz E. S..

/postanowienia k.342 i 356/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W 1929 roku M. Z. i A. małżonkowie S.; B. i M. małżonkowie G., F. W., A. S. (3) i W. S. zakupili od K. G. plac oznaczony w planie Mierniczego A. K. z 1928 jako N 24 w równych, lecz niepodzielnych częściach. Plac ten zajmował powierzchnię 1008 m ². Plac został opisany w księdze hipotetycznej osady w dobrach C. N XVII. Małżonkowie S. zajęli wschodnią połowę placu, zaś B. i M. G. (2) zajęli zachodnią połowę placu.

/wypis aktu notarialnego R. N. 369 k.16 – 20, przesłuchanie B. J. (2) 01:08:54-01:29:58 k. 271-271v/

Plac nr 24 opisany w KW Rep.hip. (...) znajduje się w Ł. u zbiegu ulic (...), nie posiada numeru. Pierwotnie, nieruchomość miała oznaczenie 48A. Właścicielami są małżeństwa M. Z. i A. S. (2) oraz B. i M. G. (2) w równych niepodzielnych częściach.

/zaświadczenie Sądu rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, XVI Wydziału Ksiąg Wieczystych k.21, informacja z (...) Ośrodka Geodezji k.143/

Właścicielem nieruchomości położonej w Ł. na ul. (...) jest Gmina Miejska Ł..

/odpis KW nr (...) k.22 – 24/

Sąd Powiatowy dla miasta Ł. postanowieniem z dnia 26 lipca 1973 roku stwierdził, że spadek po M. G. (1), córce T. i S. zmarłej dnia 22 września 1971 roku w Ł. na podstawie ustawy nabyli: mąż B. G. w ¼ części oraz dzieci S. G., G. N. (1) i I. S. (2) każde z nich po ¼ części.

/postanowienie Sądu Powiatowego dla Miasta Ł. k.71/

Sąd Rejonowy w Łodzi postanowieniem z dnia 29 września 1986 roku stwierdził, że spadek po B. G., synu J. i B. zmarłym 17 października 1979 roku w Ł. na podstawie ustawy nabyła jego druga żona M. G. (1) z domu K. oraz dzieci I. S. (3) z domu G., G. N. (2) z domu G. i S. G. po ¼ części każde z nich.

/postanowienie SR w Łodzi k.72/

Sąd Rejonowy w Krotoszynie postanowieniem z dnia 25 czerwca 2007 roku stwierdził, że spadek po G. N. (2) z domu G. zmarłej dnia 2 marca 1996 roku na podstawie ustawy nabyły dzieci Z. F. i I. N. w ½ części każde z nich.

/postanowienie SR w Krotoszynie k.74/

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi postanowieniem z dnia 10 października 2007 roku stwierdził, że spadek po I. S. (3) z domu G. córce M. i B. zmarłej w dniu 29 maja 2006 roku w Ł. nabyły na podstawie ustawy córki L. Z. (1), B. J. (2) i H. M. po 1/3 części każda z nich.

/postanowienie SR dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi k.75/

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi postanowieniem z dnia 6 maja 2009 roku stwierdził, że spadek po M. G. (1), z domu K., córce J. i T. zmarłej w dniu 26 czerwca 1984 roku w Ł. na podstawie ustawy nabył Skarb Państwa w całości. M. G. (1) z domu K. była drugą żoną B. G..

/postanowienie SR dla Łodzi – Widzewa w Łodzi k.73, zeznania wnioskodawczyni B. J. (2) złożone na rozprawie w dniu 2 października 2020 roku, znacznik czasowy 01:08:54 – 01:29:58, protokół k.269 – 271/

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi postanowieniem z dnia 26 września 2016 roku stwierdził, że spadek po S. G., synu B. i M., zmarłym w dniu 20 sierpnia 2014 roku w Ł. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 20 grudnia 2004 roku nabyła w całości jego wnuczka A. S. (4) z domu C..

/postanowienie SR dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi k.76/

M. i B. G. zbudowali w 1930 roku na swojej części placu dom, gdzie mieszkali wraz ze swoimi dziećmi: I. S. (2), G. N. (1) oraz S. G.. Przed wybuchem II wojny światowej na nieruchomości zamieszkał mąż I. T. S.. Po zakończeniu II wojny światowej doszło do podziału domu na dwie części. G. N. (1) wyprowadziła się z domu w 1950 roku, zaś S. G. mieszkał w nim do lat 60 wraz ze swoją żoną, a następnie się wyprowadził i nie zajmował się nieruchomością. Dzieci I. S. (2) również zamieszkiwały na przedmiotowej nieruchomości; H. M. do połowy lat 50. XX wieku, L. Z. (1) do 1979 roku, natomiast B. J. (2) do roku 1967. I. S. (2) na ul. (...) mieszkała do połowy lat 70. XX wieku, zaś T. S. zmarł w 1975 roku. I. S. (2) do lat 80. XX wieku latem przebywała na ul. (...). I. S. (2) w latach późniejszych przyjeżdżała do domu na ul. (...) w sezonach letnich.

/ zeznania wnioskodawczyni L. Z. (1) złożone na rozprawie w dniu 2 października 2020 roku, znacznik czasowy 00:27:51 – 01:08:34, protokół k.269 – 271, zeznania wnioskodawczyni B. J. (2) złożone na rozprawie w dniu 2 października 2020 roku, znacznik czasowy 01:08:54 – 01:29:58, protokół k.269 – 271, zeznania świadka J. N. złożone na rozprawie w dniu 2 października 2020 roku, znacznik czasowy 00:12:21 – 00:24:53, protokół k. 269 – 271/

Przy ul. (...) mieszkała również druga żona B. G. do jej śmierci w 1984 roku. Wnioskodawczynie ze swoją matką pomagały jej w prowadzeniu nieruchomości poprzez palenie w piecu, odśnieżanie, malowanie domu. Wnioskodawczynie zaniechały remontów domu od lat 80. XX wieku, ponieważ uznały to za pozbawione sensu w obliczu złego stanu domu. W latach 90. XX wieku z uwagi na zagrożenie pożarowe odłączono dopływ energii elektrycznej na nieruchomość, zaś innych mediów nie doprowadzono, z uwagi na brak mieszkańców tej nieruchomości. Wnioskodawczynie w 2007 roku zburzyły dom, na terenie pozostał ogród, który nie jest uprawiany oraz część zabudowań gospodarczych.

/ zeznania wnioskodawczyni L. Z. (1) złożone na rozprawie w dniu 2 października 2020 roku, znacznik czasowy 00:27:51 – 01:08:34, protokół k.269 – 271, zeznania wnioskodawczyni B. J. (2) złożone na rozprawie w dniu 2 października 2020 roku, znacznik czasowy 01:08:54 – 01:29:58, protokół k.269 – 271, zeznania świadka J. N. złożone na rozprawie w dniu 2 października 2020 roku, znacznik czasowy 00:12:21 – 00:24:53, protokół k. 269 – 271/

Podatki oraz inne opłaty związane z przedmiotową nieruchomością uiszczała I. S. (2) od 1986 roku do 2005 roku. W 2006 roku wpłatę dokonała B. J. (2), zaś następnie opłaty były uiszczane przez K. Z. (2)

/decyzje w sprawie podatków od nieruchomości, potwierdzenie przelewów k.24 – 70/

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o przedstawione dowody w postaci dokumentów, których autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a nadto w postaci zeznań świadków J. N. oraz w oparciu o dowód z przesłuchania wnioskodawczyń L. Z. (1) i B. J. (2). Sąd w całości oparł się na zeznaniach świadka oraz wnioskodawczyni. Zeznania te wzajemnie się uzupełniały i znajdowały oparcie w znajdujących się w aktach sprawy dokumentach, brak było podstaw do odmówienia im wiarygodności w jakimkolwiek zakresie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek podlegał oddaleniu w całości.

W niniejszym postępowaniu, wnioskodawczynie L. Z. (1) oraz B. J. (2) wniosły ostatecznie o stwierdzenie, iż L. Z. (1) wraz z mężem K. Z. (1) a nadto B. J. (2) nabyli z dniem 18 października 2009 roku przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), nie posiadającą numeru, oznaczonej jako działka nr. 771, położona w obrębie (...) jednostki ewidencyjnej Ł., dla której nie ma prowadzonej księgi wieczystej, natomiast nieruchomość jest wpisana do przedwojennego repertorium historycznego Rep.H.. 135 – 266. Na wstępie należy również wskazać, że pomimo wskazania we wniosku o zasiedzenie całej nieruchomości, wnioskodawczynie są współwłaścicielkami danej nieruchomości – odziedziczyły one udział w niej w drodze spadkobrania po I. S. (2), która to swój udział odziedziczyła w drodze spadkobrania po swoich rodzicach B. i M. G. (1).

Zasiedzenie polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa przez czas oznaczony w ustawie. Celem zasiedzenia jest eliminacja długotrwałej rozbieżności między faktycznym wykonywaniem uprawnień właścicielskich, a formalnoprawnym stanem własności, co przyczynia się do ustabilizowania i uporządkowania stosunków społecznych pod względem prawnym. Właśnie cel instytucji zasiedzenia przemawia za tym, iż jakkolwiek odbywa się ona na szkodę dotychczasowego właściciela, któremu przysługuje konstytucyjne prawo do ochrony własności, to jednak ma miejsce na skutek jego zaniedbania, przejawiającego się długotrwałym tolerowaniem cudzego posiadania. Zatem w kontekście ogólnego interesu społeczno – gospodarczego upada idea trwałej ochrony prawa własności, uzyskuje zaś przewagę tendencja ciągłego porządkowania stosunków własnościowych. Zadaniem ustawodawcy jest jednak właściwe wyważenie proporcji poprzez nadające się do aprobaty ukształtowanie przesłanek zasiedzenia (Gniewek E., Komentarz do art.172 Kodeksu cywilnego [w:] Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz., Zakamycze 2001).

Stosownie do aktualnego brzmienia przepisu art. 172 k.c., posiadacz nieruchomości, nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny w dobrej wierze, a po upływie lat trzydziestu choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Nabycie własności przez zasiedzenie następuje więc ex lege na skutek kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: samoistnego posiadania przedmiotu zasiedzenia przez podmiot niebędący jego właścicielem i upływu wskazanego w ustawie czasu. Długość tego terminu zależy od dobrej lub złej wiary w chwili nabycia posiadania. Aktualna regulacja wprowadzająca odpowiednio 20 – i 30 – letnie terminy zasiedzenia własności nieruchomości wprowadzona została ustawą z 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny. Obowiązujące od 1 stycznia 1965 roku przepisy kodeksu cywilnego w zakresie regulującym zasiedzenie ulegały wielokrotnie zmianom. Art. 172 k.c. w pierwotnym brzmieniu stanowił, iż posiadacz samoistny nieruchomości, który w chwili uzyskania posiadania był w dobrej wierze, nabywał własność nieruchomości już po upływie 10 lat posiadania, a posiadacz samoistny, który w chwili uzyskania posiadania był w złej wierze – po upływie 20 lat posiadania. Zgodnie zaś z art. 9 ustawy nowelizacyjnej, regulującym kwestie międzyczasowe, do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy. W konsekwencji jeżeli termin zasiedzenia rozpoczął się po wejściu w życie kodeksu cywilnego (1 stycznia 1965 roku), ale jego zakończenie nie nastąpiło przed dniem 1 października 1990 roku, zastosowanie znajdą terminy określone w art. 172 k.c. w brzmieniu ustalonym powołaną ustawą, czyli biegną dalej z zastosowaniem nowych, wydłużonych terminów.

W przedmiotowym przypadku bezspornym jest, że posiadanie przez wnioskodawczynie udziału uczestnika było w złej wierze toteż ma do niego zastosowanie 30-letni termin zasiedzenia. Jedynie tytułem wyjaśnienia zauważyć należy, że zgodnie z powszechnie przyjętym stanowiskiem dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo. Przy czym dobrą wiarę bada się na moment objęcia rzeczy w posiadanie. Jako początek biegu zasiedzenia wnioskodawczynie wskazały dzień 18 października 1979 roku tj. dzień po zgonie dziadka wnioskodawczyń – B. G.. Zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawczyń, zaczęły one, wraz z matką I. S. (2), samodzielnie władać nieruchomością.

Prowadzące do nabycia własności przez zasiedzenie posiadanie musi być posiadaniem samoistnym. Stosownie do treści art. 336 k.c. istotą posiadania samoistnego jest faktyczne władztwo nad rzeczą, wykonywane w takich granicach, w jakich uprawniony jest czynić to jej właściciel, a które wyznacza art. 140 k.c. Do przejawów posiadania o charakterze właścicielskim należą używanie rzeczy, czerpanie z niej pożytków, a także dysponowanie nią. Ustalenie czy posiadanie w danej sprawie ma charakter samoistny czy zależny następuje poprzez ocenę manifestowanych przez posiadacza i widocznych na zewnątrz przejawów władania rzeczą. Dokonywana ocena zawsze musi następować z uwzględnieniem szczegółowo ustalonych okoliczności konkretnego przypadku. Jako przejawy samoistnego posiadania nieruchomości wymienia się przykładowo ogrodzenie działki gruntu, jej zabudowanie lub zagospodarowanie w inny sposób, dbanie o jej utrzymanie w stanie niepogorszonym, czynienie innego rodzaju nakładów, pobieranie pożytków czy uiszczanie należnych od nieruchomości danin publicznych (por. postanowienie SN z dnia 12 lutego 2014 r., IV CSK 271/13). Nadto wskazać należy, iż posiadanie samoistne zachodzi nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że przysługuje mu prawo własności, ale także wówczas, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale posiada rzecz i włada nią tak, jakby był jej właścicielem (por. postanowienie SN z dnia 30 stycznia 2014 r., III CSK 133/13).

Zarówno w judykaturze jak i w doktrynie nie budzi wątpliwości dopuszczalność nabycia przez zasiedzenie przez jednego ze współwłaścicieli udziałów we współwłasności nieruchomości, bowiem samoistne posiadanie nieruchomości, o którym mowa w art. 336 k.c., może się odnosić do pełnego prawa lub jego idealnej części. Jeżeli nieruchomość jest przedmiotem współwłasności posiadanie może być wykonywane przez jednego ze współwłaścicieli w stosunku do całej nieruchomości lub w granicach podziału quoad usum. W pierwszym przypadku posiadanie jest wykonywane przez jednego ze współwłaścicieli (np. spadkobierców jak w przedmiotowym przypadku) w stosunku do całej nieruchomości, gdy jeden z nich zawłaszcza nieruchomość lub jej część wyłącznie dla siebie. Jak podkreśla się w orzecznictwie, ustawodawca w sposób odmienny traktuje współposiadanie od posiadania indywidualnego, co wyklucza stosowanie domniemania wynikającego z art. 339 k.c. Skoro bowiem każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy i korzystania z niej w takim zakresie, w jakim daje się to pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli, to z samego faktycznego władania rzeczą przez współwłaściciela nie wynika jeszcze, że jest jej samoistnym posiadaczem (postanowienie Sądu Najwyższego dnia 1 kwietnia 2011 r., III CSK 184/10). Konieczne jest zatem wykazanie, że nastąpiła zmiana charakteru posiadania zależnego współwłaściciela nieruchomości w częściach ułamkowych w odniesieniu do udziałów pozostałych (gdy zarządza nieruchomością w ich imieniu) w posiadanie samoistne. Nie jest więc wystarczające powołanie się na domniemanie z art. 339 k.c., ale konieczne jest wykazanie, że zakres samoistnego posiadania został rozszerzony o zakres udziałów pozostałych współwłaścicieli i zmiana ta została uzewnętrzniona nie tylko w stosunku do osób trzecich, ale w sposób widoczny w stosunku do współwłaścicieli, których udziały są objęte wnioskiem o zasiedzenie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2013 r., V CSK 488/12).

O samoistnym posiadaniu współwłaściciela nie przesądza samodzielne wykonywanie uprawnień właścicielskich, administrowanie nieruchomością, ponoszenie ciężarów związanych z utrzymaniem nieruchomości. Również fakt niewykonywania współposiadania przez innych współwłaścicieli nie świadczy automatycznie o samoistności posiadania współwłaściciela wykonującego władztwo, bowiem jest to uprawnienie współwłaścicieli, a nie obowiązek. Sąd Najwyższy jednolicie przyjmuje, że surowe wymagania wobec współwłaściciela zmieniającego zakres posiadania samoistnego są uzasadnione koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa stosunków prawnych i ochrony własności zwłaszcza, że powołanie się przez współwłaściciela na zmianę woli, czyli elementu subiektywnego mogłoby zbyt łatwo prowadzić do utraty praw pozostałych współwłaścicieli. Potwierdzeniem tego poglądu jest stanowisko wyrażone przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 28 października 2003 r., P 3/03, w którym odnosząc się do konstytucyjnej gwarancji nienaruszalności prawa własności wskazał, że zasiedzenie jest bardzo daleko idącym odstępstwem od tej zasady, a zatem wszelkie wątpliwości muszą być tłumaczone na korzyść ochrony własności.

Podkreślić należy raz jeszcze - w sprawie o zasiedzenie udziału we współwłasności dążący do zasiedzenia współwłaściciel musi wykazać, iż rozszerzył zakres swego samoistnego posiadania ponad realizację uprawnienia wynikającego z art. 206 k.c. oraz że w dostatecznie wyraźny sposób uzewnętrznił tę zmianę w stosunku do współwłaściciela, do którego udział ten należał.

Posiadanie "właścicielskie" całej rzeczy przez współwłaściciela niezbędne do zasiedzenia wymaga, żeby współwłaściciel żądający stwierdzenia zasiedzenia idealnego udziału innego współwłaściciela dał wyraz temu, że zmienił (rozszerzył) zakres swego samoistnego posiadania ponad realizację uprawnienia z art. 206 k.c. Skuteczność takiej zmiany wymaga, aby uczynił to jawnie, czyli zamanifestował ją w sposób widoczny dla współwłaściciela i otoczenia. Sama natomiast świadomość posiadania samoistnego ponad realizację uprawnienia z art. 206 k.c. nie może być uznana za wystarczającą, a co za tym idzie - jest prawnie bezskuteczna. Ciężar udowodnienia, przez jednego ze współwłaścicieli, że zmienił zakres posiadania samoistnego, spoczywa na nim wraz z niekorzystnymi skutkami, jakie wiążą się z niewykazaniem w sprawie o zasiedzenie tego przymiotu (postanowienie SN z 23 września 2012 roku, IV CSK 117/12).

Czynnik woli pozwala odróżnić posiadanie samoistne od posiadania zależnego, przy czym rzeczywistą wolę posiadacza, która decyduje o charakterze samego posiadania, ustala się na podstawie zamanifestowanych na zewnątrz przejawów władania rzeczą. Aby można było mówić o posiadaniu samoistnym, uzukapient musi w sposób ciągły znajdować się w sytuacji pozwalającej na dokonywanie czynności, których mógłby dokonywać właściciel (J. Naczyńska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126-352), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 172).

Wskazać należy, że manifestacja taka może nastąpić np. poprzez dokonywanie inwestycji o większym charakterze, które mają na celu nie tylko utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym, ale mają na celu jej ulepszenie, istotną zmianę jej substancji. (m.in. postanowienie SN z 29 maja 2020 roku, I CSK 710/19)

W ocenie Sądu Rejonowego, analizując zachowanie wnioskodawczyń oraz ich matki, brak jest podstaw do przyjęcia, że w sposób nieprzerwany i samoistny przez 30 lat posiadały one przedmiotową nieruchomość jako jej wyłączne właścicielki. W szczególności brak jest podstawy do przyjęcia by wnioskodawczynie lub ich matka dokonały manifestacji zmiany rodzaju posiadania dzień po śmierci B. G.. Za powyższym przemawia w szczególności, iż ze śmiercią nadal na przedmiotowej nieruchomości mieszkała na niej jego druga żona – M. G. (1) z domu K. aż do jej śmierci 26 czerwca 1984 roku. Była ona współwłaścicielką nieruchomości i korzystając z niej korzystała ze swoich uprawnień współwłaścicielskich. Jednocześnie brak jest podstaw do uznania, iż doszło do zamanifestowania przed nią, czy też przed innymi współwłaścicielami, posiadania nieruchomości przez wnioskodawczynie lub ich matkę prowadzącego do wyłącznego władania przez nie rzeczą. Tolerowały one wszak zamieszkiwanie na nieruchomości jej innej współwłaścicielki, brak jest informacji by żądały one z tego tyłu jakiś opłat. Trudno wszak przyjąć by takie zachowanie stanowiło manifestację zmiany charakteru posiadania ze współwłaścicielskiego na właścicielskie.

Przez kolejne lata wnioskodawczynie i ich matka również nie zamanifestowały swojej woli posiadania nieruchomości jako właścicielki. Nie uciekło uwadze Sądu, że I. S. (2), a następnie wnioskodawczyni L. Z. (1) uiszczały należności publicznoprawne za posiadanie nieruchomości. Zgodnie ze złożonymi zeznaniami, wnioskodawczynie dokonywały również takich czynności jak palenie w piecu, odśnieżanie czy malowanie domu – przy czym czynności tych nie można uznać w żadnej mierze jako manifestujących zmiany zakresu posiadania rzeczy. Stanowią one najzwyklejsze czynności konserwujące rzecz, które nierzadko wykonywane są wręcz przez posiadaczy zależnych np. najemców. Jednocześnie wnioskodawczynie prosiły o pomoc finansową jak również rzeczową przy zajmowaniu się nieruchomością S. G., który również był jej współwłaścicielem. Powyższe czynności nie znamionują zachowania właściciela, który ma pełną władzę nad rzeczą, ograniczoną co do zasady, tylko przepisami prawa powszechnie obowiązującego, skoro oczekiwały współdziałania rzeczowego i finansowego od innego współwłaściciela. Należy podkreślić, że wnioskodawczynie przez dłuższy okres czasu nie dokonywały żadnych poważniejszych zmian w nieruchomości na ul. (...), w szczególności od lat 80. nie robiły już remontów, wobec uznania, iż nie „ nie było już sensu, bo dom był w takim stanie i to było bezowocne”. Dom od 1984 roku był niezamieszkały, zaś trudno uznać zachowanie wnioskodawczyń lub ich matki manifestowało wyłączne władanie nieruchomością, skoro doprowadzono dom ten do stanu, w którym uznano, iż nie warto było go remontować, odcięto prąd ze względów bezpieczeństwa pożarowego, aż wreszcie zdecydowano się na jego wyburzenie. Również pozostały ogród nie jest uprawiany.

Mając na uwadze powyższe należało uznać, iż wnioskodawczynie nie wykazały by dokonały przed 2007 rokiem manifestacji posiadania nieruchomości z wyłączaniem pozostałych współwłaścicieli. Dokonywane przez nie czynności były drobne i w istocie stanowiły bieżącą konserwacje nieruchomości, którą może dokonywać każdy ze współwłaścicieli. Jednocześnie nawet te pracy nie mogły być intensywne, skoro nie uchroniły nieruchomości przed popadnięciem w ruinę. Płacenie danin publicznoprawnych również nie stanowi manifestacji posiadania przedmiotu z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli. Obowiązek opłacania podatku od nieruchomości obciąża solidarnie wszystkich współwłaścicieli i każdy z nich jest zobowiązany do jego uiszczenia.

Należy podkreślić, że w toku sprawy wykazano, iż wnioskodawczynie dokonały czynności, która wskazuje na manifestacji zmiany rodzaju posiadania na takie, o charakterze wyłącznym. Powyższą czynnością jest rozbiórka starego domu na przedmiotowej nieruchomości, która odbyła się w 2007 roku. Jak wynika z zeznań wnioskodawczyń decyzję w tym zakresie podjęły bez konsultacji z innym współwłaścicielami nieruchomości i czynność tę należy bez wątpienia uznać za manifestację woli posiadania nieruchomości z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli. Jednakże od 2007 roku do chwili zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie nie upłynęło jeszcze 30 lat, niezbędnych do nabycia prawa własności przez zasiedzenie w wypadku posiadania rzeczy w złej wierze.

Z tych względów koniecznym i uzasadnionym było oddalenie wniosku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania wynika z treści art. 520 k.p.c. Stosownie do § 1 cytowanego przepisu każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Należy jednak zwrócić uwagę, iż interes części uczestników postępowania był sporny, m.in. interes wnioskodawczyń oraz uczestnika Skarbu Państwa, który wniósł o zasądzenia kosztów postępowania. Z tego względu w obliczu oddalenia wniosku Sąd na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. zasądził od wnioskodawczyń na rzecz Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Ł. poniesione przez niego koszty postępowania, na które w całości złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2700 zł (ustalone zgodnie z § 5 pkt. 1 w zw. z § 2 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych). Pozostali uczestnicy mające sprzeczne interesy w postępowaniu albo nie wykazali poniesienia żadnych kosztów jak A. S. (1) lub też nie wnosi o zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego jak w przypadku gminy Ł.. Z kolei pozostali uczestnicy albo nie zajęli stanowiska w sprawie albo nie oponowali wnioskowi. Z uwagi na powyższe w oparciu o art. 520 § 1 k.p.c. Sąd ustalił, iż w pozostałym zakresie strony ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.