Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 107/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok łączny Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie II K 164/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Prokurator zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 85§4 kk w zw. z art. 114 a kk poprzez objęcie wyrokiem łącznym kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem wydanym wobec skazanego przez sąd innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, podczas gdy karą łączną nie obejmuje się kar orzeczonych wyrokami tych sądów.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Prokurator zasadnie podniósł, iż Sąd pierwszej instancji naruszył wskazane normy, z tym że obecnie, po zmianie treści art. 85 kk ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. 2020 poz. 1086), reguła zawarta w §4 tego art. przed jego nowelizacją została zamieszczona w §2 tej jednostki redakcyjnej. Oznacza ona, jak zasadnie wywodzi prokurator, odwołując się trafnie do poglądów doktryny i judykatury, iż unormowanie zawarte w przywołanych jednostkach redakcyjnych stoi na przeszkodzie wydaniu takiego rozstrzygnięcia, jak w punkcie I zaskarżonego wyroku.

Ja podkreśla się to w piśmiennictwie (zob. np. Piotr Kardas, Komentarz do art. 85 Kodeksu karnego, Stan prawny: 2016.08.01 Lex Omega) przepis art. 85 § 4 kk [obecnie art. 85§2 kk] wyłącza możliwość objęcia wyrokiem łącznym orzeczeń skazujących wydanych w innych państwach europejskich. Dyrektywa wyrażona w tym przepisie ma charakter bezwzględny i zarazem bezwyjątkowy. Tym samym fakt, iż do skazania za pozostające w realnym zbiegu przestępstwo doszło na mocy orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim, sprawia, iż aktualizuje się materialnoprawna przeszkoda w objęciu węzłem kary łącznej wymierzonej na mocy tego orzeczenia kary. Natomiast w postanowieniu z dnia 29 listopada 2006 r., I KZP 26/06, OSNKW 2006, nr 12, poz. 109, Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że "połączenie kar orzeczonych różnymi wyrokami nie jest niczym innym, jak zmianą orzeczenia (modyfikacją odpowiedzialności karnej) w zakresie kary. (...) Wyrok łączny jest przy tym nowym wyrokiem skazującym, a więc orzeczeniem (merytorycznym) rozstrzygającym w kwestii kary". W powyższym kontekście objęciem wyrokiem łącznym kary orzeczonej na mocy wyroku skazującego wydanego w innym państwie członkowskim skutkuje w każdym przypadku zmianą w zakresie rozstrzygnięcia o karze w ten co najmniej sposób, że skutki prawne w zakresie wykonania określa po orzeczeniu kary łącznej nie jednostkowy wyrok wskazujący konsekwencje przypisania odpowiedzialności karnej za pozostające w realnym zbiegu przestępstwo, lecz wyrok łączny. Tym samym objęcie wyrokiem łącznym orzeczenia skazującego wydanego w innym państwie członkowskim skutkuje jego naruszeniem na płaszczyźnie orzeczenia o karze w dwóch sferach: po pierwsze, może prowadzić do modyfikacji tego rozstrzygnięcia przez odmienne ukształtowanie kary w wyroku łącznym; po wtóre, powoduje, że objęcie orzeczenia skazującego wydanego w innym państwie członkowskim węzłem kary łącznej prowadzi do modyfikacji podstawy wykonania. Drugi ze wskazanych wyżej aspektów przesądza jednoznacznie, że objęcie wyrokiem łącznym orzeczenia skazującego wydanego w innym państwie członkowskim prowadziłoby do naruszenia regulacji zawartej w art. 3 ust. 3 decyzji ramowej Rady 2008/675/WSiSW z dnia 24 lipca 2008 r. w sprawie uwzględniania w nowym postępowaniu karnym wyroków skazujących zapadłych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 220 z 15.08.2008, s. 32). Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 3 powołanej wyżej decyzji ramowej "uwzględnienie uprzednich wyroków skazujących zapadłych w innych państwach członkowskich, przewidziane w ust. 1, nie skutkuje naruszeniem, uchyleniem ani rewizją ze strony państwa członkowskiego prowadzącego nowe postępowanie uprzednich wyroków skazujących ani jakichkolwiek decyzji związanych z ich wykonaniem", zaś w ust. 4 tej regulacji postanowiono, że "zgodnie z ust. 3, przepisy ust. 1 nie mają zastosowania w zakresie, w jakim uwzględnienie uprzedniego wyroku skazującego - gdyby był on krajowym wyrokiem skazującym, który zapadł w państwie członkowskim prowadzącym nowe postępowanie - skutkowałoby, zgodnie z prawem krajowym tego państwa członkowskiego, naruszeniem, uchyleniem lub rewizją uprzedniego wyroku skazującego lub jakichkolwiek decyzji związanych z jego wykonaniem". W związku z powyższym zarzut postawiony przez prokuratora należało uznać za zasadny.

Nie można w związku z powyższym zgodzić się z Sądem Okręgowym, iż nie zachodziła przeszkoda z art. 85§4 kk, gdyż sąd nie objął karą łączną kary orzeczonej wyrokiem, o którym mowa w art. 114a kk. Objęcie go w karcie karnej w odrębnej pozycji nie ma przy tym znaczenia, podobnie jak i postanowienie Sądu Okręgowego o przejęciu go do wykonania. Przejęcie kary a nie całego wyroku do wykonania, gdyż tak należy rozumieć istotę orzeczenia wydanego przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. w sprawie II Kop 45/17 i wykonywanie jej według prawa polskiego, nie zmienia statusu wyroku, jako wydanego przez sąd państwa członkowskiego Unii Europejskiej i nie usuwa przeszkody z art. 85§2 (4) kk. Omawiany zakaz ma charakter bezwzględny i wyłącza możliwość wydania wyroku łącznego bez względu na to, iż byłoby to korzystniejsze dla skazanego niż odbywanie każdej kary pozbawienia wolności z każdego z wyroków z osobna.

Wniosek

Skarżący w apelacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z treści części wstępnej apelacji prokuratora, a mianowicie wskazanego zakresu apelacji i zgłoszonego żądania wynika, że skarży wyrok w całości i na niekorzyść skazanego, jednakże treść zarzutu i jego motywacja przekonuje, że oskarżyciel nie zgadza się z rozstrzygnięciem zawartym w punkcie I, tj. połączeniem kar pozbawienia wolności i jego następstwami, co potwierdził w wystąpieniu na rozprawie apelacyjnej. Skoro rozstrzygnięcie zawarte w punkcie III było prawidłowe, to nie ma powodów, aby go uchylać, lecz należało uchylić orzeczenia błędne i w tym zakresie wydać orzeczenia następcze na podstawie art. 572 kpk. Wniosek zatem okazał się częściowo zasadny, bowiem nie ma powodów, aby uchylać prawidłowe rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zawarte w punkcie III, w zakresie braku podstaw do połączenia kary ograniczenia wolności orzeczonej wyrokiem z dnia 29.11.2018r. w sprawie II K 467/18 z karą łączną, bądź karami jednostkowymi pozbawienia wolności wskazanymi w wyroku opisanym w punkcie 2 części wstępnej. Motywacja Sądu Okręgowego w tym zakresie (częściowego umorzenia) jest przekonująca, aczkolwiek Sąd pierwszej instancji błędnie wskazał sygnaturę i datę wyroku TK. Zamiast prawidłowego oznaczenia wyroku z dnia 11 czerwca 2019 roku P 20/17 wskazał wyrok z dnia 26.06.2019r. w sprawie K 8/17 odnoszący się do innej tematyki dotyczącej kasacji. Dlatego też należało uchylić punkty I, II i IV zaskarżonego wyroku odnoszące się do niedopuszczalnych rozstrzygnięć dotyczących połączenia kary pozbawienia wolności orzeczonej na mocy sądu polskiego z karą wymierzoną przez sąd w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej i do następstw takiego błędnego postąpienia (pkt II i IV).

3.2.

Obrońca zaskarżył wyrok w części, tj. w zakresie wymiaru kary łącznej.

Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. wyrokowi zarzucił:

1. rażącą niewspółmierność kary - jej surowość, przejawiającą się w zastosowaniu przez Sąd I instancji błędnej metody łączenia kar, tj. metody asperacji ukierunkowanej na kumulację, podczas gdy bliskość podmiotowa, bliskość przedmiotowa, bliskość czasowa między zbiegającymi się przestępstwami, jak również okoliczności zaistniałe po wydaniu poszczególnych wyroków, w tym w szczególności opinia o skazanym przemawiają za stosowaniem metody asperacji w kierunku absorpcji;

2. naruszenie art. 7 k.p.k. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego sprawy i przyjęcie, że zachowanie skazanego w zakładzie karnym jest „zmienne" podczas gdy S. K., oprócz jednego incydentu, który nie został mu udowodniony i któremu on sam zaprzecza (rozprowadzanie środków odurzających w zakładzie), przestrzega regulaminu, aktywnie uczestniczy w procesie resocjalizacji, czyni starania o efektywne wykorzystanie kary w celu zapewniania powrotu do społeczeństwa i przestrzegania prawa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnoszenie się do zarzutów sformułowanych przez obrońcę należało uznać za bezprzedmiotowe, gdyż, jak zauważono wyżej, wydanie wyroku łącznego polegającego na połączeniu kar pozbawienia wolności orzeczonych przez sąd polski i sąd innego państwa Unii Europejskiej było niedopuszczalne. Wprawdzie istniała teoretycznie możliwość połączenia kary ograniczenia wolności z karą (karami) pozbawienia wolności wskazanymi w punkcie 2 i ewentualnego skażenia wyroku w tym zakresie, jednakże nie leżało to w interesie skazanego, który takiemu rozwiązaniu się sprzeciwił.

Wniosek

Na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. obrońca wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i złagodzenie kary łącznej do 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności;

2. zasądzenie na rzecz obrońcy kosztów obrony z urzędu, które nie zostały opłacone ani w całości, ani w części;

a nadto o:

3. zwrócenie się do Zakładu Karnego o wydanie i nadesłanie nowej, aktualnej opinii o skazanym, albowiem po wydaniu uprzedniej opinii zmienił się status skazanego w Zakładzie Karnym (przywrócono grupę na zakład półotwarty).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Chociaż zarzuty obrońcy zostały uznane za bezzasadne, to dwa wnioski z żądania apelacji Sąd odwoławczy uwzględnił. Mianowicie w postępowaniu odwoławczym zwracał się do jednostki penitencjarnej o nadesłanie aktualnej opinii oraz przyznał obrońcy wynagrodzenie z urzędu w postępowaniu odwoławczym na podstawie art. 29 ustawy z dnia z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2018 r. poz. 1184 ze zm.) oraz § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (tj. z dnia 30 listopada 2018 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 18).

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie z punktu III, a więc w części dotyczącej umorzenia postępowania co do połączenia kary ograniczenia wolności wymierzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Międzyrzeczu z dnia 29.11.2018r. w sprawie II K 467/18 z karą łączną, bądź karami jednostkowymi pozbawienia wolności wskazanymi w wyroku opisanym w punkcie 2 części wstępnej.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie w tej części jest prawidłowe. Właściwie Sąd Okręgowy powołał się na stanowisko TK, który w wyroku z dnia 11 czerwca 2019 r. zasadnie zakwestionował zgodność z konstytucją art. 87§1 kk, w zakresie, w jakim ten przepis nałożył na sąd obowiązek połączenia kary ograniczenia wolności z karą pozbawienia wolności, bez uwzględnienia interesów skazanego. Skoro skazany w niniejszej sprawie takiemu rozstrzygnięciu się sprzeciwił prawidłowo Sąd pierwszej instancji doszedł do wniosku, iż należy zapewnić mu odrębne wykonanie kary ograniczenia wolności, a zatem nie łączyć kary ograniczenia wolności z karami (karą łączną) pozbawienia wolności.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Konieczność uchylenia wyroku w punktach I, II i IV wynika z wywodów zamieszczonych przy omawianiu apelacji prokuratora, natomiast treść orzeczenia następczego oparta jest na brzmieniu art. 572 kpk , nakazującym umorzenie postępowania, gdy brak jest warunków do wydania wyroku łącznego.

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Należało utrzymać w mocy prawidłowe rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego co do umorzenia postępowania w zakresie połączenia kary ograniczenia wolności wymierzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Międzyrzeczu z dnia 29.11.2018r. w sprawie II K 467/18 z pozostałymi karami pozbawienia wolności orzeczonymi wyrokami wymienionymi w punktach 1 i 2 części wstępnej wyroku Sądu pierwszej instancji.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

Skazanego, na podstawie art. 624§1 kpk należało zwolnić, ze względu na sytuację osobistą i materialną, od wydatków za postępowanie odwoławcze, zaś obrońcy z urzędu przyznać wynagrodzenie na podstawie przepisów wskazanych wyżej przy omawianiu żądań przedstawiciela procesowego skazanego.

7.  PODPIS

del. SSO Dorota Mazurek SSA Stanisław Kucharczyk SSA Małgorzata Jankowska

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator, obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

połączenie wyroków, zagranicznego i polskiego

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana