Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 stycznia 2019 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt I C 14/17 z powództwa K. Ś. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę:

1.  zasądził od (...) Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz K. Ś. kwotę 4.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 27 maja 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

2.  zasądził od (...) Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi kwotę 325,68 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając rozstrzygniecie w całości.

Skarżący wydanemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na treść orzeczenia:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej nie zaś swobodnej oceny materiału dowodowego, polegającej na pominięciu okoliczności, że strona powodowa nie kwestionowała przebiegu i przyczyn zdarzenia, co doprowadziło Sąd I instancji do błędnego uznania, że:

i.  w sprawie winien był wypowiedzieć się biegły co do przyczyn zdarzenia;

ii.  strona pozwana winna była wykazać za pomocą dowodu z opinii biegłego, że istnieją przesłanki wyłączające jej odpowiedzialność w sprawie, podczas gdy w przypadku niekwestionowania przyczyn zdarzenia Sąd I instancji winien dojść do przekonania, że w sprawie istnieją przesłanki do uznania wyłączenia odpowiedzialności pozowanego,

powyższe doprowadziło do uwzględnienia powództwa przez Sąd I instancji.

(...).  dokonanie dowolnej nie zaś swobodnej oceny materiału dowodowego, polegającej na pominięciu dowodów w postaci korespondencji powoda złożonej w postępowaniu likwidacyjnym za załączonej do akt niniejszej sprawy, tj. m.in. zgłoszenia roszczenia z 17 marca 2016 r. w którym powódka wprost wskazuje na przyczyny zdarzenia co doprowadziło do uwzględnienia powództwa przez Sąd I instancji,

b.  art. 290 k.p.c. w zw. z 230 k.p.c. poprzez mający wpływ na treść orzeczenia, poprzez nie uznanie za przyznane okoliczności dotyczącej przyczyny zdarzenia podczas gdy istnieją przesłanki do uznania, że strona powodowa nie tylko nie zaprzeczyła tejże okoliczności ale ją również przyznała, co doprowadziło do błędnego uznania przez Sąd I instancji odpowiedzialności pozwanego co do zasady i zasądzenia roszczenia na rzecz powódki;

c.  art. 278 k.p.c. w zw. z art. art. 290 k.p.c. w zw. z 230 k.p.c. poprzez uznanie, że w sprawie wymagane były wiadomości specjalne podczas gdy okoliczności, co do których ewentualnie miał wypowiedzieć się biegły nie były sporne pomiędzy stronami, co doprowadziło do uznania przez Sąd I instancji odpowiedzialności pozwanego co do zasady i zasądzenia roszczenia na rzecz powódki,

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.: art. 65 § 1 k.c. w zw. z § 21 ust. 1 pkt 20 i 22 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...) Budynków Wielomieszkaniowych przyjętych uchwałą Zarządu (...) .U. S.A. nr (...)/1/2/6/2011 w dniu 15 czerwca 2011 r. wchodzących w życie z dniem 4 lipca 2011 r., które stanowią integralną część polisy nr (...) poprzez jego niezastosowanie podczas gdy Sąd I instancji winien zastosować ten przepis i uznać odpowiedzialność pozwanego z wyłączoną w sprawie.

W związku z podniesionymi zarzutami skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości. Ponadto wnoszę o zasądzenie na rzecz pozwanej od powoda kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powódka, w odpowiedzi na apelację pozwanego, wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się niezasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Odnosząc się do zgłoszonych zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego, należy wskazać, podniesione zarzuty naruszenia przepisów dotyczących postępowania dowodowego art. 230 k.p.c., art. 233 k.p.c., art. 290 k.p.c. oraz art. 278 k.p.c. są niezasadne. Sąd Okręgowy odniesienie się zbiorowo do podniesionych, albowiem sprowadzają się one w istocie rzeczy do problematyki nieudowodnienia przez pozwanego, że nie ponosi on odpowiedzialności za szkodę, jaka miała miejsce w dniu 18 listopada 2015 r., zwłaszcza, że dokonując najpierw częściowej wypłaty świadczenia w postępowaniu likwidacyjnym dokonał właściwego uznania długu.

Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że – co do zasady – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (np. wyrok z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, wyrok z dnia 21 października 2005r., sygn. akt III CK 73/05, wyrok z dnia 13 października 2004 r. sygn. akt III CK 245/04, LEX nr 174185), skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r., I ACa 180/08, LEX nr 468598).

Takiego działania skarżącego zabrakło w rozpoznawanej sprawie, w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy opierając się na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach, uznał, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny i ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy. W szczególności należy podkreślić, że strona pozwana nie zdołała wykazać, że nie ponosi odpowiedzialności w przedmiotowej sprawie za skutki zdarzenia, które miało miejsce w dniu 18 listopada 2015 r.. U podstaw wydania takiego rozstrzygnięcia przez Sąd I instancji legło to, że strona pozwana na etapie postępowania likwidacyjnego dokonała częściowej wypłaty świadczenia na rzecz pozwanej, a tym samym dokonała właściwego uznania długu. Następnie skarżący w postępowaniu sądowym zakwestionował zasadę odpowiedzialności, wskazując, że wyłączna przyczyną zdarzenia były zaniedbania ze strony ubezpieczonego. Obowiązek udowodnienia tej okoliczności spoczywał na pozwanym, któremu to skarżący nie sprostał. Wbrew argumentacji skarżącego bez znaczenia pozostaje okoliczność, że powódka miała nie kwestionować przyczyn i przebiegu zdarzenia. Brak skutecznego zaprzeczenia wprawdzie uprawnia Sąd do zastosowania art. 230 k.p.c., nie zwalnia jednak Sądu od analizy całokształtu okoliczności danej sprawy, uznanie bowiem twierdzeń strony przeciwnej za przyznane uzależnione jest od rozważenia całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy.

Jak to już zostało szczegółowo omówione w treści sporządzonego przez Sąd Rejonowy uzasadnienia, zgodnie z treścią art. 15 ustawy o działalności ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu. Tym samym w niniejszej sprawie mamy do czynienia z uznaniem roszczenia uprawnionego, z uwagi na to, iż aby została dokonana wypłata tzw. częściowej kwoty odszkodowania oraz zadośćuczynienia musi zaistnieć obowiązek jej wypłaty, który powstaje pod warunkiem, że zakład ubezpieczeń przyjmuje odpowiedzialność za dane zdarzenie (tak m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2014 r., w sprawie V CSK 512/13, Lex nr 1537569).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy pozwany ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego uznał swoją odpowiedzialność, dokonując spełniając w części świadczenie. Natomiast z uwagi na to, że w postępowaniu sądowym podniósł, że jego odpowiedzialność w przedmiotowej sprawie powinna być wyłączona, to na pozwanym spoczywał ciężar udowodnienia, że wyłączną odpowiedzialność ponosi ubezpieczony, który dopuścił się zaniedbań. Zgodnie z podstawową w postępowaniu cywilnym zasadą kontradyktoryjności, stosownie do treści art. 3 k.p.c. i art. 232 k.p.c., to strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stając się dysponentem postępowania dowodowego, zaś Sąd jest zwolniony od odpowiedzialności za jego wynik, albowiem Sąd nie ma obowiązku działać w tym zakresie z urzędu, (zob. m.in. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, Nr 8, poz. 113, z dnia 16 grudnia 1997 r., II UKN 406/97, OSNAPUS 1998, Nr 21, poz. 6 oraz z dnia 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPUS 1999, Nr 20, poz. 662). Strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków braku aktywności; w szczególności braku wniosków dowodowych mających na celu udowodnienie słuszności dochodzonych roszczeń lub podnoszonych zarzutów, wpływa na określony wynik postępowania. W przedmiotowej sprawie poza gołosłownymi twierdzeniami pozwany nie zdołał przedstawić żadnego dowodu na okoliczność, że nastąpiły okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność.
Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, pozwany odwołał się wyłącznie do zapisów OWU i wybiórczo do protokołów kontroli budynku w okresach poprzedzających zdarzenie, zaś we wskazanych protokołach stan elewacji wprawdzie wskazano, że wymaga ona podjęcia czynności renowacyjnych, ale jednocześnie zaznaczono, iż stan budynku – nie zagraża zdrowiu i życiu ludzi.

W tych okolicznościach stwierdzenie, czy rzeczywiście zaniedbanie podmiotu ubezpieczonego było wyłączną przyczyną zdarzenia wymagało uzyskania wiadomości specjalnych, tj. przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z dziedziny nadzoru budowalnego, o którego przeprowadzenie skarżący nie zawnioskował. Wiadomości specjalne ze swej definicji powinny przekraczać możliwości percepcyjne i wiedzę przeciętnego człowieka o wykształceniu ogólnym. Zdobycie tego typu wiadomości wymaga wykształcenia specjalnego dla danej dziedziny albo wykonywania w tej dziedzinie określonego zawodu. Nie ulega wątpliwości, iż jednoznaczne ustalenie przyczyn zdarzenia z dnia 18 listopada 2015 r., gdzie doszło do uderzenia powódki w głowę przez spadające kawałki tynku z elewacji budynku, wymagało zasięgnięcia opinii biegłego sądowego, albowiem wiedza ta należy do zakresu wiadomości specjalnych i Sąd nie mógł tutaj bazować wyłącznie na niekwestionowaniu przez powódkę przyczyn zdarzenia.

Jak wielokrotnie w doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, ponieważ jego celem jest dostarczenie sądowi wiadomości specjalnych niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy. Z tego względu nie można go zastąpić inną czynnością dowodową, jak np. przesłuchaniem świadka, czy dokumentu prywatnego (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 r., sygn. IV CSK 12/11).

Z powyższych względów Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny, że pozwany nie zdołał wykazać, że nastąpiły okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność w przedmiotowym postępowaniu.

Mając powyższe okoliczności na uwadze za niezasadne również należało uznać podniesione zarzuty naruszenia prawa materialnego tj. art. 65 k.c. z związku z przepisami OWU dla (...) Budynków Wielomieszkaniowych. Jak to zostało wielokrotnie podkreślone w dotychczasowej części uzasadnienia, powództwo nie mogło podlegać oddaleniu z uwagi na to, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za skutki szkody powstałej w dniu 18 listopada 2015 r. ponieważ nie zdołał udowodnić tejże okoliczności, a jednocześnie na etapie postępowania likwidacyjnego dokonał uznania swojej odpowiedzialności, czemu dał wyraz spełniając w części świadczenie na rzecz powódki.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację pozwanych, jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. 2018 r. poz. 265) zasądzając od pozwanego na rzecz powódki kwotę 450 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w apelacji.