Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lipca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Kole Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Skiera-Bilska

Protokolant: sekr. sąd. Patrycja Tomasik

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2021 roku w Kole

na rozprawie

sprawy z powództwa A. F.

przeciwko W. F.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej

I.  Ustanawia rozdzielność majątkową małżeńską między powódką A. F. nazwisko rodowe Z., a pozwanym W. F., wynikającą z zawarcia przez nich związku małżeńskiego w dniu 20 kwietnia 2003 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w K., oznaczenie aktu nr 35/2003 oraz umowy majątkowej małżeńskiej z dnia 25 kwietnia 2005 roku zawartej w formie aktu notarialnego Repertorium A nr 1871/2005 - z dniem 6 grudnia 2018 roku.

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

III.  Nie obciąża pozwanego kosztami postępowania na rzecz powódki.

IV.  Przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kole na rzecz adw. A. K. kwotę 442,80 zł (w tym VAT) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

V.  Nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Kole.

Sędzia Agnieszka Skiera-Bilska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 października 2020 r. powódka A. F. wniosła o ustanowienie z dniem 10 lutego 2017 r. rozdzielności majątkowej z pozwanym W. F. wynikającej z zawarcia przez nich małżeństwa w dniu 20 kwietnia 2003 r. oraz ustanowienia wspólności majątkowej w dniu 25 kwietnia 2005 r. na podstawie aktu notarialnego. W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że A. F. w dniu 7 lutego 2020 r. złożyła do Sądu Okręgowego w Koninie pozew o rozwód wraz z wnioskiem o alimenty i zniesienie wspólności majątkowej. Sprawa została zaewidencjonowana za sygn. akt I C 149/20, lecz W. F. nie odbierał korespondencji z Sądu i w związku z tym sprawa utkwiła w martwym punkcie. Ponadto w dniu 10 kwietnia pozwany został aresztowany i pozbawiony wolności w sprawie II K 334/20. Przedtem jednak zaciągnął w S. C. Bank kolejny kredyt na kwotę 35.000 zł. Powódka wskazała, iż spłaciła za pozwanego i nadal spłaca długi, które pozostawił, a sięgające kilka lat wstecz. Zaznaczyła też, że od 10 lutego 2017 r. została sama z czwórką dzieci, na które pozwany nie łoży żadnych środków pieniężnych.

W piśmie z dnia 25 marca 2021 r. pozwany wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami z datą złożenia pozwu. W uzasadnieniu wskazał, że wyraża zgodę na ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą złożenia pozwu, lecz nie wyraża zgody na rozdzielność z datą wsteczną. W. F. podniósł, iż w 2019 i 2020 r. zaciągnął zobowiązania pieniężne, które przeznaczył na prowadzenie gospodarstwa rolnego należącego do stron i dlatego też stał na stanowisku, że za te zobowiązania powódka odpowiada w ½ części. Zdaniem pozwanego, mimo, iż strony nie mieszkały razem, to jednak porozumiewali się w zakresie prowadzenia gospodarstwa. Powódka znała i akceptowała fakt, że pola były uprawiane przez W. F.. Poza tym, tylko A. F. zebrała z nich plony, nie dzieląc się zyskiem z pozwanym. Jak zauważył pozwany, od 2017 r. strony pozostają wprawdzie w separacji faktycznej, jednak nie pozostają w sytuacji, która uniemożliwiałaby im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Wobec tego, w ocenie pozwanego, nie można uznać, że trwonił on majątek i podejmował działania mające na celu uszczuplenie majątku. W. F. podkreślił, że brak jest przesłanek do orzeczenia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, gdyż odbyłoby się to z krzywdą dla niego.

Kolejno w piśmie z dnia 15 kwietnia 2021 r. pozwany wyraził zgodę na ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, tj. z dniem 10 lutego 2017 r. Następnie w piśmie z dnia 19 kwietnia 2021 r. pozwany zmienił swoje stanowisko i wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami z datą złożenia pozwu.

Powódka w piśmie z dnia 22 kwietnia 2021 r. odniosła się do stanowisk pozwanego zajętych w powyższych pismach i wskazała, że przy braku wyjaśnienia zmiany stanowiska w piśmie z dnia 19 kwietnia 2021 r. nie sposób przyjąć, iż pozwany mógł skutecznie uchylić się od złożonego oświadczenia w zakresie uznania powództwa w całości.

Na terminie rozprawy w dniu 2 lipca 2021 r. powódka podtrzymała pozew, zaś pełnomocnik pozwanego z urzędu wnosił o ustanowienie rozdzielności od dnia złożenia pozwu.

Sąd ustalił, co następuje:

A. F. i W. F. zawarli związek małżeński w dniu 20 kwietnia 2003 r. Ze związku tego mają czworo małoletnich dzieci. W trakcie trwania małżeństwa strony umową z dnia 25 kwietnia 2005 r. zawartą w formie aktu notarialnego rozszerzyły trwający w ich małżeństwie ustrój wspólności ustawowej i postanowili, iż w ich małżeństwie będzie obowiązywał ustrój umownej wspólności majątkowej. Do wspólnego majątku stron należą dwa gospodarstwa rolne położone w K. 13 oraz w L. 48, które uprzednio zapisali pozwanemu rodzice i pomimo zawarcia ww. umowy cały czas zaznaczał, że należy ono jedynie do niego. Gospodarstwo rolne położone w miejscowości K. składa się z ziemi ornej, pastwisk i łąki o powierzchni 11 ha. Znajduje się tam dom rodzinny powódki, stodoła oraz obora. Natomiast w skład gospodarstwa rolnego znajdującego się w miejscowości L. wchodzą grunty orne o powierzchni 8,25 ha. Znajduje się tam dom mieszkalny i budynek inwentarsko-gospodarczy. A. F. w czasie trwania małżeństwa z W. F. w miesiącu wrześniu 2016 r. zaczęła pracować, gdyż pozwany nie kupował niczego do domu i brakowało jej środków do życia. Pomiędzy stronami przed Sądem Okręgowym w Koninie toczy się postępowanie rozwodowe w sprawie I C 149/20 z powództwa A. F..

Dowód: okoliczności bezsporne, a nadto kopia odpisu skróconego aktu małżeństwa (k.5); kopia wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 25 kwietnia 2005 r. (k.6); kopia pozwu o rozwód z dnia 7 lutego 2020 r. (k.7-12); kopia zażalenia pozwanego do Sądu Okręgowego w Koninie w sprawie I C 149/20 (k.32); kopia pisma powódki z dnia 29 listopada 2020 r. wraz z załącznikami (k.33-40); zeznania powódki A. F. (e-protokół (...):05:37 – 00:53:52, k.71-72 w zw. z e-protokół (...):01:27 – 00:13:49, k.97-97v)

W. F. wyrokiem Sądu Rejonowego w Kole z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie II K 677/09 został skazany za czyn z art. 207 § 1 k.k., za który wymierzono mu karę grzywny w wymiarze 180. stawek dziennych w wysokości po 10 zł każda z nich. Z kolei wyrokiem Sądu Rejonowego w Kole z dnia 4 września 2015 r. w sprawie II K 403/15 W. F. został skazany za czyn z art. 207 § 1 k.k. na karę 1. roku i 10. miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4. lat próby. Jednocześnie oddano go pod dozór kuratora w okresie próby i zobowiązano do powstrzymania się od nadużywania alkoholu. Pozwanemu została wdrożona do wykonania ww. kara pozbawienia wolności i odbywał ją w okresie od dnia 9 lutego 2017 r. do dnia 6 grudnia 2018 r. Od tego czasu strony pozostają w separacji faktycznej. Przed osadzeniem pozwanego w zakładzie karnym strony trzymały 9 krów i odstawiały mleko do spółdzielni w K.. Jeszcze przed aresztowaniem W. F. inwentarz mleczny zmniejszył się, a gdy powódka została ze wszystkim sama były już tylko 4 krowy, lecz w dalszym ciągu odstawiała mleko do spółdzielni mleczarskiej. Po pewnym czasie jednak zrezygnowała z tej hodowli, zaś środki pieniężne ze sprzedaży krów wydatkowała na bieżące raty kredytów. W 2017 r. do spłaty pozostawał kredyt zaciągnięty na duży traktor, przy czym było 6 rat, zaś wysokość jednej wynosiła 1.200 zł miesięcznie. Nadto istniało zadłużenie w banku (...) w związku z zakupem nawozu, z tym że rata wynosiła 300 zł miesięcznie. Zadłużenie to było spłacane do 2019 r. Dodatkowo był spłacany kredyt hipoteczny w banku spółdzielczym wzięty na prasę rolującą, którego rata miesięczna wynosiła 600 zł oraz odsetki. Z tego tytułu powódka dokonała łącznie spłaty w kwocie około 8.000 zł. Z kolei zadłużenie w mleczarni także wyniosło około 8.000 zł i również zostało uregulowane przez A. F.. Powódka spłaciła też zaległości na rzecz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w kwocie 3.000 zł z tytułu składek. Postanowieniem z dnia 8 maja 2017 r. Sąd Rejonowy w Kole w sprawie I Ns 102/17 zobowiązał W. F. do opuszczenia pomieszczeń mieszkalnych i gospodarczych położonych w miejscowości K. nr 13 zajmowanych wspólnie z A. F.. Pozwany po opuszczeniu zakładu karnego w dniu 6 grudnia 2018 r. zamieszkał wraz z matką w miejscowości L.. Zarówno przed ww. osadzeniem w zakładzie karnym, jak i po wyjściu z niego nie przyczyniał się do utrzymania rodziny, nadużywając alkoholu. Natomiast w dniu 4 stycznia 2019 r. wymeldował się z miejsca pobytu stałego, tj. K. nr 13, (...)-(...) K.. Aktualnie od dnia 8 kwietnia 2020 r. pozwany odbywa karę 3. lat i 9. miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną w sprawie II K 334/20 Sądu Rejonowego w Kole.

Dowód: zeznania świadka M. M. (e-protokół (...):00:46 – 00:08:25, k.84-84v);

zeznania świadka J. Ś. (e-protokół (...):08:25 – 00:19:38, k.84v); częściowo zeznania świadka J. R. (e-protokół (...):19:38 – 00:33:53, k.84v-85); częściowo zeznania świadka Z. S. (e-protokół (...):36:01 – 01:00:27, k.85-86); kopia odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Kole z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie II K 677/09 (k.56); kopia odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Kole z dnia 4 września 2015 r. w sprawie II K 403/15 (k.57); kopia odpisu postanowienia Sądu Rejonowego w Kole z dnia 8 maja 2017 r. w sprawie I Ns 102/17 (k.58); decyzja z dnia 7 stycznia 2019 r. (k.59); wydruk z systemu NOE – SAD (k.92-93); zeznania powódki A. F. (e-protokół (...):05:37 – 00:53:52, k.71-72 w zw. z e-protokół (...):01:27 – 00:13:49, k.97-97v)

Na podstawie umowy dzierżawy z dnia 5 września 2016 r. pozwany wydzierżawił J. R. działki o numerach (...) o łącznej powierzchni 10,73 ha na okres 15 lat z możliwością wcześniejszego wypowiedzenia trwającego nie krócej niż 6 miesięcy, lecz nie wcześniej jak przed zbiorami. Z tytułu tej dzierżawy J. R. zobowiązał się płacić czynsz dzierżawny odpowiadający wysokości otrzymanych dopłat bezpośrednich do ww. gruntów. Nieformalnie jednak pozwany umówił się z dzierżawcą, iż w związku z tą umową dzierżawy będzie on spłacał raty kredytu zaciągniętego przez pozwanego w E. na samochód, tzw. "niebieskie marzenie". Powódka o powyższej umowie oraz pozaumownych ustaleniach W. F. z J. R. powzięła wiedzę już po osadzeniu pozwanego po raz pierwszy w zakładzie karnym, tj. po dniu 10 lutego 2017 r. Powódka wyraziła zgodę, aby J. R. realizował ww. umowę dzierżawy, gdyż nie dysponowała środkami pozwalającymi na zainwestowanie w grunty objęte wspomnianą umową. Równocześnie A. F. złożyła pod nią swój podpis. Powódka w listopadzie 2017 r. dokonała w całości spłaty kredytu w kwocie około 29.000 zł, albowiem bank przysyłał wezwania do zapłaty i A. F. groziło zajęcie jej rachunku bankowego w związku z niespłacaniem ww. kredytu zgodnie z nieformalną umową między pozwanym a J. R.. W dniu 27 grudnia 2017 r. powódka otrzymała od J. R. kwotę 6.000 zł w gotówce na poczet płatności wynikającej z powołanej umowy dzierżawy. Wymieniony do momentu wyjścia pozwanego na wolność w dniu 6 grudnia 2018 r. uprawiał ziemię wchodzącą w skład gospodarstwa rolnego położonego w miejscowości L., zgodnie z umową dzierżawy. Powódka zaś zajmowała się gospodarstwem rolnym położonym w miejscowości K.. Dochody z gospodarstwa w L. za 2018 r. pobrał pozwany W. F.. Ponadto powódka na wiosnę 2019 r. przekazała mu ziarno na obsianie części areału znajdującego się w L..

Dowód: częściowo zeznania świadka J. R. (e-protokół (...):19:38 – 00:33:53, k.84v-85); częściowo zeznania świadka Z. S. (e-protokół (...):36:01 – 01:00:27, k.85-86); kopia umowy dzierżawy z dnia 5 września 2016 r. wraz z poświadczeniem notarialnym z dnia 27 lutego 2017 r. Rep. A nr 1153/2017 (k.88-89); kopia pokwitowania odbioru gotówki z dnia 27 grudnia 2017 r. (k.90); zeznania powódki A. F. (e-protokół (...):05:37 – 00:53:52, k.71-72 w zw. z e-protokół (...):01:27 – 00:13:49, k.97-97v)

W. F. przed drugim osadzeniem w zakładzie karnym zaciągnął kredyt w (...) Bank S.A. z siedzibą we W., którego rata miesięczna wynosiła około 572 zł.

Dowód: częściowo zeznania świadka Z. S. (e-protokół (...):36:01 – 01:00:27, k.85-86); blankiety rat kredytowych (k.60)

Po drugim osadzeniu pozwanego w zakładzie karnym, tj. 8 kwietnia 2020 r. powódka uprawia ziemię wchodzącą w skład gospodarstwa w miejscowości L.. Częściowo, tj. około 6 ha było obsiane w chwili aresztowania W. F., zaś pozostałą część dosiał syn stron wiosną 2020 r. Plony wówczas zostały zebrane przez powódkę, przy czym za sprzedaż mieszanki zbożowej otrzymała kwotę 6.513,73 zł, zaś za pszenicę uzyskała kwotę 12.856,69 zł. Następnie to A. F. obsiała ziemię w L. na kolejny rok. Na opryski, nawóz, zbiór oraz usługę koszenia kombajnem i pożyczenie ciągnika z przyczepą powódka wydatkowała łącznie około 13.000 zł. Reguluje też należności publiczno-prawne od tego gospodarstwa. Natomiast dopłaty unijne z tego gospodarstwa pobiera pozwany.

Dowód: zeznania świadka J. Ś. (e-protokół (...):08:25 – 00:19:38, k.84v); częściowo zeznania świadka J. R. (e-protokół (...):19:38 – 00:33:53, k.84v-85); częściowo zeznania świadka Z. S. (e-protokół (...):36:01 – 01:00:27, k.85-86); decyzja z dnia 22 stycznia 2020 r. (k.13); kopia pisma powódki z dnia 29 listopada 2020 r. wraz z załącznikami (k.33-40); faktury VAT (k.65-70); zeznania powódki A. F. (e-protokół (...):05:37 – 00:53:52, k.71-72 w zw. z e-protokół (...):01:27 – 00:13:49, k.97-97v)

A. F. w gospodarstwie położonym w K. hoduje cielaki, dwa byki, jałówkę i krowę. W 2020 r. zakupiła samochód. Z kolei w gospodarstwie znajdującym się w L. nie ma inwentarza żywego.

Powódka posiada zobowiązanie kredytowe w banku (...) na kwotę 20.000 zł, z tym że rata wynosi około 560 zł miesięcznie, które zaciągnęła po osadzeniu pozwanego na spłatę istniejących kredytów. Ponadto A. F. spłaca także kredyt w banku (...), który zaciągnęła w miesiącu grudniu 2020 r. na kwotę 5.000 zł, zaś jego rata miesięczna wynosi 147 zł. Powódka od 2020 r. ma zadłużenie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na kwotę 1.400 zł.

Dowód: zeznania powódki A. F. (e-protokół (...):05:37 – 00:53:52, k.71-72 w zw. z e-protokół (...):01:27 – 00:13:49, k.97-97v)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów z dokumentów i zeznań powódki A. F. oraz zeznań świadków M. M., J. Ś. oraz częściowo zeznań świadków J. R. i Z. S..

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powódki A. F., albowiem były szczere, logiczne i rzeczowe. Sąd nie dopatrzył się podstaw do kwestionowania ich mocy dowodowej.

Na przyznanie im w całości waloru wiarygodności zasługiwały zeznania świadka M. M., albowiem przedstawił obiektywną relację posiadanej przez siebie wiedzy odnośnie sytuacji stron postępowania.

Za polegające na prawdzie Sąd uznał generalnie zeznania świadka J. Ś., gdyż były logiczne i rzeczowe.

Jako wiarygodne w części Sąd ocenił zeznania świadka J. R., albowiem nie polegały one na prawdzie w zakresie, w jakim świadek relacjonował, iż zawierał umowę dzierżawy z obydwiema stronami i ustalał z nimi jej warunki. Pozostaje to bowiem w sprzeczności z wiarygodnymi zeznaniami uzupełniającymi powódki i treścią samej umowy dzierżawy (vide: k.88), gdzie jako strony umowy są wpisani W. F. jako wydzierżawiający oraz J. R. jako dzierżawca, zaś podpis powódki na tej umowie został złożony już po jej faktycznym zawarciu przez pozwanego bez jej wiedzy.

Za zasługujące na obdarzenie ich w części wiarą zasługiwały zeznania świadka Z. S.. Nie sposób bowiem obdarzyć ich wiarygodnością w tej części, w jakiej świadek podawał, że pozwany zaciągnął zobowiązania finansowe na kwoty 15.000 zł i 3.000 zł, albowiem z pozostałego materiału dowodowego m.in. blankietów rat kredytowych (vide: k.60) wynika, iż musiały być to większe zobowiązania. Zresztą świadek sam przyznał, że pozwany ma do spłaty 35.000 zł. Trudno też uwierzyć, aby matka pozwanego partycypowała w spłacie zaciąganych przez niego zobowiązań bądź w zakupie ciągnika, skoro sam świadek przyznał, iż W. F. trafił drugi raz do więzienia za znęcanie się m.in. nad matką, która dysponuje emeryturą w kwocie 1.200 zł i dodatkowo utrzymuje brata pozwanego. Zeznania świadka Z. S. nie polegają również na prawdzie w zakresie zakupu przez pozwanego nawozów na wiosnę. Powódka bowiem przedłożyła w poczet materiału dowodowego faktury VAT (vide: k.65-70) dokumentujące m.in. zakup przez nią nawozów w okresie zbiegającym się czasowo z osadzeniem pozwanego po raz drugi w zakładzie karnym i podjęcia przez powódkę zabiegów agrotechnicznych na gruntach rolnych w L..

Postanowieniem wydanym na terminie rozprawy w dniu 26 maja 2021 r. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania pozwanego, albowiem istotne okoliczności w sprawie zostały wyjaśnione. Jak wynika z art. 299 k.p.c., jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. W realiach niniejszej sprawy wszelkie okoliczności relewantne z punktu widzenia jej rozstrzygnięcia zostały już wyjaśnione, dlatego też Sąd uznał, iż przesłuchanie pozwanego byłoby niecelowe patrząc z perspektywy ekonomiki procesowej zważywszy, że W. F. odbywa karę pozbawienia wolności.

Z kolei postanowieniem wydanym na terminie rozprawy w dniu 2 lipca 2021 r. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął wnioski dowodowe pełnomocnika powódki o przeprowadzenie dowodu z akt II K 403/15 oraz I Ns 102/17. Wyjaśnienia wymaga, iż wnioskowany przez pełnomocnika powódki dowód z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy II K 403/15 Sądu Rejonowego w Kole miałby zostać przeprowadzony na okoliczność daty wyprowadzki pozwanego w 2017 r. Natomiast dowód z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy I Ns 102/17 miałby dotyczyć sposobu funkcjonowania stron postępowania przed zatrzymaniem pozwanego w dniu 10 lutego 2017 r. W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż akta ww. spraw zostały przekazane do Sądu Okręgowego w Koninie (vide: notatki urzędowe k.82, 95-96), zaś zwrócenie się o ich nadesłanie z pewnością doprowadziłoby do przedłużenia postępowania. Ponadto, zdaniem Sądu, okoliczności, które miałyby zostać nimi wykazane nie należą do spornych między stronami i zostały już w istocie wykazane zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy (powódki).

Sąd zważył, co następuje

Na gruncie niniejszej sprawy powódka A. F. domagała się ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy nią a pozwanym W. F. z dniem 10 lutego 2017 r.

W świetle zebranego w przedmiotowej sprawie materiału dowodowego, powództwo wytoczone przez A. F. zasługiwało co do zasady na uwzględnienie.

Strony zawarły związek małżeński w dniu 20 kwietnia 2003 r. Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W dniu 25 kwietnia 2005 r. strony rozszerzyły trwający w ich małżeństwie ustrój wspólności ustawowej. Jak stanowi bowiem art. 47 § 1 k.r.o., małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć (…).

Stosownie zaś do art. 52 § 1 k.r.o., z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Natomiast w myśl § 2 powołanego artykułu, rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Powódka wnosiła o ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, na co pozwany ostatecznie nie wyraził zgody, opowiadając się za jej ustanowieniem od dnia złożenia pozwu w niniejszej sprawie. Pozwany wprawdzie nie przedstawił żadnych motywów zmiany swojego stanowiska odnośnie wyrażenia zgody na ustanowienie tej rozdzielności z datą wsteczną wskazaną w pozwie. Niemniej jednak, Sąd nie podziela zapatrywań powódki, iż niewyjaśnienie ww. zmiany stanowiska sprawia, że W. F. nie mógł skutecznie uchylić się od złożonego oświadczenia. W ocenie Sądu bowiem samo wyrażenie przez niego zgody w piśmie z dnia 15 kwietnia 2021 r. (vide: k.77) na ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem 10 lutego 2017 r. nie stanowiło uznania powództwa, a jedynie uznanie żądania pozwu, przy jednoczesnym kwestionowaniu okoliczności faktycznych stanowiących podstawę przedmiotowego powództwa. Nawet jednak gdyby pozwany w niniejszej sprawie dokonał skutecznego uznania powództwa, nie można tracić z pola widzenia, że w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej Sąd nie może oprzeć rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych (art. 431 k.p.c. w zw. z art. 452 k.p.c.) i powinien każdorazowo przeprowadzić postępowanie dowodowe, a w razie uznania powództwa - ustalić przyczyny, które skłoniły do tego stronę pozwaną (art. 432 i 441 k.p.c. w zw. z art. 452 k.p.c.).

Ponadto z tezy wyroku Sądu Najwyższego wynika, że ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym ( vide: wyrok SN z dnia 11 grudnia 2008 r., sygn. akt II CSK 371/08, publ. (...) LEX nr 490945). Z kolei w myśl innej tezy wyroku Sądu Najwyższego, ważnym powodem w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. nie jest każda postać (przejaw) separacji faktycznej małżonków, lecz tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym ( vide: wyrok SN z dnia 13 stycznia 2000 r., sygn. akt II CKN 1070/98, publ. (...) LEX nr 50872). Zgodnie z ukształtowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, ustanowienie rozdzielności majątkowej może stwarzać zagrożenie dla interesów wierzycieli, co nakłada na Sąd obowiązek poczynienia stosownych ustaleń w ramach toczącego się postępowania ( vide : OSNC 1994/12/246 ; OSNC 1995/4/70 ).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w uznaniu Sądu brak było podstaw do ustanowienia rozdzielności majątkowej między stronami z datą wsteczną, tj. od dnia 10 lutego 2017 r., a więc od momentu pierwszego osadzenia W. F. w zakładzie karnym. W piśmie z dnia 25 marca 2021 r. (vide: k.63) pozwany przyznał, że pomiędzy stronami od 2017 r. istnieje stan separacji faktycznej. Jednakże, jeszcze w dacie wskazanej w pozwie nie uniemożliwiał on stronom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Podkreślenia wymaga, że strony rozszerzając umownie wspólność majątkową spowodowały, że ich majątki odrębne w postaci dwóch gospodarstw rolnych zostały scalone. Po osadzeniu pozwanego w zakładzie karnym A. F. mimo nieformalnego uznawania przez niego, że nadal jest wyłącznym właścicielem gospodarstwa rolnego, na które została rozciągnięta wspólność majątkowa małżeńska, sprawowała zarząd tym gospodarstwem w okresie od dnia 9 lutego 2017 r. do dnia 6 grudnia 2018 r. Dość wspomnieć, że powódka przyjęła w dniu 27 grudnia 2017 r. kwotę 6.000 zł od J. R. tytułem czynszu dzierżawnego wynikającego z umowy dzierżawy z dnia 5 września 2016 r. (vide: k.88-90) i składając na niej swój podpis niejako zatwierdziła decyzję pozwanego co do dzierżawy gruntów położonych w L. . Ponadto ze zgromadzonego w sprawie wiarygodnego materiału dowodowego wynika, że powódka w czasie pierwszej izolacji pozwanego w zakładzie karnym podejmowała decyzje w porozumieniu z nim, a zmierzające do zachowania substancji m.in. gruntów rolnych uznawanych przez W. F. za jego wyłączną własność. Zdaniem Sądu, nie ma tu znaczenia motywacja powódki do podejmowania ww. działań, w szczególności dążenie do spłaty zobowiązań finansowych zaciągniętych przez pozwanego bez jej wiedzy.

Natomiast wbrew twierdzeniom pozwanego zawartym również w powołanym piśmie z dnia 25 marca 2021 r., istniejąca między stronami separacja faktyczna począwszy od dnia 6 grudnia 2018 r. jest tego rodzaju, iż od tej daty i w dalszym ciągu brak jest możliwości ich współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym. Po opuszczeniu bowiem przez pozwanego zakładu karnego właśnie w dniu 6 grudnia 2018 r. zaczął on samodzielnie sprawować zarząd częścią majątku wspólnego, tj. gospodarstwem rolnym, które uznawał tylko za swoją własność. Zarazem od tej chwili powódka przestała uczestniczyć w prowadzeniu tego gospodarstwa rolnego. Natomiast fakt, że obecnie je uprawia z pomocą syna stron nie oznacza, że czyni to w porozumieniu z W. F.. Tym samym ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem złożenia pozwu jak końcowo wnosił pozwany nie wchodziło w rachubę.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, Sąd na podstawie przytoczonych powyżej przepisów prawa ustanowił rozdzielność majątkową małżeńską między powódką A. F. a pozwanym W. F., wynikającą z zawarcia przez nich związku małżeńskiego w dniu 20 kwietnia 2003 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w K. oraz umowy majątkowej małżeńskiej z dnia 25 kwietnia 2005 r. zawartej w formie aktu notarialnego Repertorium A nr 1871/2005, z dniem 6 grudnia 2018 r., natomiast w pozostałym zakresie oddalił powództwo (punkt I i II wyroku).

Sąd w punkcie III wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., nie obciążył pozwanego kosztami postępowania na rzecz powódki biorąc pod uwagę jego sytuację ekonomiczną oraz to, że strony wygrały niniejszą sprawą praktycznie w połowie. Istotny był również przy tym

fakt, że pozwany od początku zgadzał się na ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami, zaś sporna pozostawała data jej ustanowienia, która podlegała ocenie i uznaniu Sądu.

Z kolei w punkcie IV wyroku Sąd w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18), przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kole na rzecz adwokata A. K. kwotę 442,80 zł (w tym VAT) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Natomiast w punkcie V wyroku Sąd nieuiszczonymi kosztami sądowymi na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 113 ust 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Kole.

Sędzia Agnieszka Skiera-Bilska