Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 grudnia 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 11 września 2020 roku odmówił M. K. prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 10 grudnia 2020 roku ustaliła, że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy. (decyzja – k. 17 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 11.09.2020r.)

M. K. odwołała się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty socjalnej. Wskazała, że choruje od 15 roku życia, w tym występuje u niej znaczne osłabienie funkcji poznawczych, nie pracuje, brakuje jej środków na życie, a obecny stan psychiczny uniemożliwia podjęcie jakiekolwiek pracy. (odwołanie – k. 3)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 18 stycznia 2021 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4-4 verte)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. urodziła się w dniu (...). (okoliczność bezsporna)

Jest absolwentką (...) Szkoły Zawodowej dla Dorosłych w G., zdobyła kwalifikacje do wykonywania zawodu krawca. (świadectwo – k. 5, zaświadczenie – k 7 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 11.09.2020r.)

W okresie od dnia 21 września 2019 roku do dnia 14 września 2020 roku wnioskodawczyni była uprawniona do świadczenia rehabilitacyjnego. (okoliczność bezsporna)

M. K. cierpi na organiczne zaburzenie osobowości, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, uzależnienie od alkoholu w okresie zachowywania abstynencji.

Cechuje ją obniżenie sprawności intelektualnej poniżej przeciętnej, ale mieszczące się w granicach normy (11=86 (sł. 91, bez sł. 83).

Ubezpieczona pracowała, w ostatnim okresie, przez trzy lata w szpitalu jako salowa. Była wielokrotnie leczona szpitalnie przede wszystkim z powodu dekompensacji osobowości. W 2019 r. kilkakrotnie poddana była leczeniu w oddziałach psychiatrycznych (ogólnym, dziennym). Ostatnio przebywała w oddziale dziennym w 2020 r. Wnioskodawczyni jest również uzależniona od alkoholu, jednakże od kilku lat zachowuje abstynencję. W czasie pobytu w zakładzie karnym uczestniczyła w terapii odwykowej. Jest również pod opieką PZP. Ze względu na pogorszenie stanu psychicznego była czasowo niezdolna do pracy, a potem pobierała świadczenia rehabilitacyjne.

Pobyty w szpitalu występowały przede wszystkim z powodu dekompensacji zaburzeń osobowości spowodowanych trudnymi sytuacjami życiowymi (problemy w pracy, śmierć bliskiej osoby). Skarżąca wymaga leczenia psychiatrycznego i pomocy psychologicznej.

M. K. nie wskazuje objawów psychotycznych, depresyjnych czy otępiennych. Z punktu widzenia psychiatrii wnioskodawczym nie jest całkowicie niezdolna do pracy.

(pisemna opinia biegłego sądowego lekarza psychiatry H. K. – k. 50-53)

W dniu 11 września 2020 roku skarżąca złożyła do ZUS wniosek o rentę socjalną. (wniosek – k. 1-2 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 27 października 2020 roku stwierdzono, że M. K. nie jest całkowicie niezdolna do pracy. Badaniem lekarskim rozpoznano u niej: organiczne zaburzenia osobowości, ZZA w okresie abstynencji, zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne. (orzeczenie – k. 9-9 verte, opinia lekarska – k. 43-44 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 11.09.2020r.)

W dniu 18 listopada 2020 roku skarżąca złożyła sprzeciw od powyższego orzeczenia. (sprzeciw – k. 45 załączonej do sprawy dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej)

Orzeczeniem z dnia 10 grudnia 2020 roku Komisja Lekarska ZUS stwierdziła, że wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do pracy. U skarżącej rozpoznano: organiczne zaburzenia osobowości, zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne, nadciśnienie tętnicze, ZZA w okresie wieloletniej abstynencji.

(orzeczenie – k. 16-16 verte opinia lekarska – k. 47 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 11.09.2020r.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i załączonych aktach rentowych oraz dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej, a także na podstawie opinii biegłego właściwego z punktu widzenia schorzenia wnioskodawczyni tj. psychiatry.

Dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie w myśl art. 278 § 1 k.p.c. korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Takich wiadomości, to jest specjalistycznej wiedzy medycznej wymaga opis rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia, związanych z nimi dolegliwości stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku

Sąd, oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanego w sprawie biegłego. W ocenie Sądu złożona do sprawy opinia nie zawiera żadnych braków i wyjaśnia wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegły wydał opinię po analizie dostępnej, złożonej przez wnioskodawczynię dokumentacji lekarskiej, w tym przedstawionych wyników i wywiadu lekarskiego.

Zdaniem Sądu, opinia biegłego jest rzetelna, sporządzona zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot, a wynikające z niej wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

Podnieść przy tym należy, że zarówno organ rentowy jak i wnioskodawczyni wezwani do złożenia ewentualnych zarzutów do opinii biegłego w żaden sposób nie kwestionowali tego dowodu. Brak więc było podstaw do podważania wniosków płynących z wydanej w sprawie opinii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ k.p.c., zgodnie z którym Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, między innymi w sytuacji, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

W rozpoznawanej sprawie strony nie wnosiły o rozpoznanie sprawy na rozprawie, a złożone dotychczas pisma procesowe i brak wniosków dowodowych, po pouczeniu o możliwości ich zgłaszania, dały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione. /tak wyrok SA w Gdańsku z dnia 26.06.2018, III AUa 1815/17/.

Sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Sprawa w świetle stanowisk stron i zebranych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości. /por. wyrok SA w Warszawie z dnia 26.04.2018, VI ACa 1694/17/

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej ( t.j.Dz.U. z 2020r., poz.1300) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18. roku życia,

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia,

3) w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Osobie, która spełnia powyższe warunki przysługuje: renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała oraz renta socjalna okresowa – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa. Renta socjalna okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwanego dalej Zakładem.

Jak dalej stanowi art. 5 ust. 1 powołanej ustawy ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej „lekarzem orzecznikiem”, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej w art. 15 wskazuje, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio: art. 12–14, art. 61, art. 78–81, art. 93 ust. 2, art. 98, art. 100 ust. 1 i 2, art. 101, art. 102 ust. 1, art. 104 ust. 4, art. 107, art. 114, art. 116 ust. 1b i 2, art. 118 ust. 1–5, art. 119 ust. 1, art. 121, art. 122 ust. 1, art. 126, art. 128, art. 129 ust. 1, art. 130 ust. 1, art. 133–135, art. 136a i art. 138–144 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy wydane na podstawie art. 128a tej ustawy, przy czym kwotę wolną od potrąceń i egzekucji ustala się według zasad określonych dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz art. 80–82 i 84 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jak stanowi art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz.U.z 2021r., poz.291) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia: daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem" (art. 14 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Podkreślić należy, że norma prawna wynikająca z art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej dotyczy zarówno sytuacji, gdy całkowita niezdolność do pracy powstała równocześnie z naruszeniem sprawności organizmu, jak i wtedy, gdy całkowita niezdolność do pracy powstała w okresie późniejszym ( por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z
13 czerwca 2007 r., II UK 259/06 , niepublikowany).

Podkreślenia wymaga to, że w okresach przewidzianych w art. 4 ust. 1 pkt 1-3 musi dojść do naruszenia sprawności organizmu, „z powodu” którego dochodzi ostatecznie do całkowitej niezdolności do pracy, co oznacza, że całkowita niezdolność do pracy musi być spowodowana (pozostawać w związku przyczynowym z naruszeniem sprawności organizmu, które powstało w okresach wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 1-3 ustawy).

Do nabycia prawa do renty socjalnej istotne jest zatem to, aby przyczyny naruszenia sprawności organizmu osoby ubezpieczonej, tj. choroby powodujące całkowitą niezdolność do pracy powstały nie później niż w okresach wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o rencie socjalnej (por. wyrok z 14 maja 2009 r., I UK 346/08 , OSNP 2011 nr 1-2, poz. 18).

Sąd na podstawie zebranego materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłego z zakresu psychiatrii ustalił, że u skarżącej nie występują objawy psychotyczne, depresyjnc, czy otępienne, jej pobyty w szpitalu spowodowane były przede wszystkim dekompensacją zaburzeń osobowości spowodowanych trudnymi sytuacjami życiowymi (problemy w pracy, śmierć bliskiej osoby). Biegły wprost wskazał, że skarżąca wymaga leczenia psychiatrycznego i pomocy psychologicznej, jednakże z punktu widzenia psychiatrii nie jest ona całkowicie niezdolna do pracy.

Sąd uznał, że opinia biegłego z zakresu psychiatrii jest merytoryczna i rzetelna, sporządzona zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot. W sprawie nie pojawiły się argumenty, które mogłyby budzić wątpliwość Sądu, co do jednoznaczności wskazanej opinii.

Sąd ocenia zaś wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonana została na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, w jego ocenie uwzględniała wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość, dokonał wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odniósł je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok SN z 10.06.1999 r. II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 655).

Mając powyższe na uwadze, zaskarżona decyzja odmawiająca wnioskodawczyni prawa do renty socjalnej jest prawidłowa.

Dlatego też Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.