Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Marzanna Chojnowska

SSO Wiesław Oksiuta – spr.

SSO Krzysztof Kamiński

Protokolant Aneta Chardziejko

przy udziale prokuratora Marka Żendziana

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2014 roku

sprawy 1) J. D. (1) oskarżonego o czyny z art. 158§ 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk; z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk

2) W. D. oskarżonego o czyny z art. 193 kk; z art. 158§ 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk; z art. 288 § 1 kk; z art. 158§ 1 kk

3) P. D. oskarżonego o czyny z art. 193 kk; z art. 158§ 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk; z art. 288 § 1 kk; z art. 158§ 1 kk

4) M. L. oskarżonego o czyny z art. 193 kk; z art. 158§ 1 kk

5) R. M. oskarżonego o czyny z art. 193 kk; z art. 158§ 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych J. D. (1), W. D., P. D., prokuratora, pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim

z dnia 26 kwietnia 2013 roku sygn. akt VIII K 546 /11

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że :

- uchyla zawarte w pkt III sentencji wyroku rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego J. D. (1) i P. D..

- w zakresie czynu przypisanego w punkcie I części dyspozytywnej wyroku, a opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku przyjmuje, że stanowi wykroczenie i kwalifikuje z art. 124 § 1 kw i na mocy art. 5 § 1 pkt 4 kpw w zw. z art. 45 § 1 kw postępowanie wobec J. D. (1) umarza i kosztami postępowania w tej części obciąża Skarb Państwa.

- orzeczoną wobec oskarżonego J. D. (1) karę pozbawienia wolności za czyn przypisany z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57 a § 1 kk podwyższa do 1 ( jednego ) roku.

- uchyla rozstrzygnięcie w punkcie VI, VII, VIII, IX sentencji wyroku.

- na mocy art. 46 § 1 kk zasądza od oskarżonego P. D. na rzecz pokrzywdzonej U. L. kwotę 3000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

- w zakresie czynu przypisanego W. D. w pkt II sentencji wyroku ( pkt III części wstępnej wyroku ) eliminuje, że działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami oraz, że uderzał nogami powodując wgniecenia.

- uniewinnia oskarżonego P. D. od popełnienia przypisanego czynu z art. 288 § 1 kk w pkt II sentencji wyroku ( pkt III części wstępnej wyroku ) i kosztami procesu w tej części obciąża Skarb Państwa.

- na mocy art. 85 kk, art. 86 § 1 kk wymierza oskarżonemu P. D. karę łączną (...) ( dziesięciu ) miesięcy pozbawienia wolności.

- zasądza od oskarżonych J. D. (1), W. D., P. D., M. L., R. M. na rzecz oskarżycielki posiłkowej U. L. kwoty po 237,60 ( dwieście trzydzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przygotowawcze i postępowanie przed Sądem I instancji.

II. W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

III. Zasądza od oskarżonych J. D. (1), W. D., P. D., M. L., R. M. na rzecz oskarżycielki posiłkowej U. L. kwoty po 84 ( osiemdziesiąt cztery) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze.

IV. Zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

J. D. (1) został oskarżony o to, że:

I. w dniu 2 sierpnia 2011 roku przy sklepie spożywczym w miejscowości N., gm. D. w obecności wielu osób, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, brał udział w pobiciu U. L., podczas którego zadając ciosy rękami po głowie i całym ciele, spowodował u pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci stłuczenia głowy i lewego łokcia, złamania górnych zębów- siekaczy, przez co naraził ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156 § 1 kk lub art. 157 § 1 kk, przy czynu tego dopuścił się publicznie i z oczywiście błahego powodu, okazując w ten sposób rażące lekceważenie porządku publicznego, tj. o czyn z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k.

II. w czasie i miejscu jak w pkt I działając umyślnie, dokonał uszkodzenia samochodu marki O. (...), nr rej. (...) w ten sposób, że rzucił pustą butelką po piwie w szybę samochodu, na skutek czego szyba pękła i powstały straty w wysokości 300 zł na szkodę W. L., przy czym czynu tego dopuścił się publicznie i z oczywiście błahego powodu okazując w ten sposób rażące lekceważenie porządku publicznego, tj. o czyn z art. 288§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k.

W. D. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., wdarł się do domu pod numerem (...) należącego do A. L., a następnie na żądanie właścicielki nie chciał opuścić tego domu i posesji, tj. o czyn z art. 193 k.k.

II. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą brał udział w pobiciu S. L. (1), S. L. (2), W. T., S. T., A. L., w ten sposób, że zadawał ciosy rękoma i nogami po ciałach pokrzywdzonych, w wyniku czego pokrzywdzony W. T. i S. L. (1) doznali stłuczenia głowy i klatki piersiowej, co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni narażając na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156§1 k.k. lub art. 157§1 k.k. tj. o czyn z art. 158§1 k.k.

III. w czasie, miejscu i okolicznościach jak w punkcie II, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, działając umyślnie dokonał uszkodzenia stojącego na posesji nr (...)w N., samochodu marki F. (...) nr rej. (...) (...) w ten sposób, że uderzał w karoserię samochodu nogami i kijem powodując wgniecenia i zarysowania, na skutek czego powstały straty w wysokości 600 zł na szkodę W. T., tj. o czyn z art. 288§1 k.k.

IV. w dniu 2 sierpnia 2011 roku przy sklepie spożywczym w miejscowości N., gm. D. w obecności wielu osób, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, brał udział w pobiciu U. L., podczas którego zadając ciosy rękami po głowie i całym ciele, spowodował u pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci stłuczenia głowy i lewego łokcia, złamania górnych zębów- siekaczy, przez co naraził ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156 § 1 kk lub art. 157 § 1 kk, przy czynu tego dopuścił się publicznie i z oczywiście błahego powodu, okazując w ten sposób rażące lekceważenie porządku publicznego, tj. o czyn z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k.

P. D. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., wdarł się do domu pod numerem (...) należącego do A. L., a następnie na żądanie właścicielki nie chciał opuścić tego domu i posesji, tj. o czyn z art. 193 k.k.

II. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą brał udział w pobiciu S. L. (1), S. L. (2), W. T., S. T., A. L., w ten sposób, że zadawał ciosy rękoma i nogami po ciałach pokrzywdzonych, w wyniku czego pokrzywdzony W. T. i S. L. (1) doznali stłuczenia głowy i klatki piersiowej, co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni narażając na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156§1 k.k. lub art. 157§1 k.k., tj. o czyn z art. 158§1 k.k.

III. w czasie, miejscu i okolicznościach jak w punkcie II, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, działając umyślnie dokonał uszkodzenia stojącego na posesji nr (...)w N., samochodu marki F. (...) nr rej. (...) (...)w ten sposób, że uderzał w karoserię samochodu nogami i kijem powodując wgniecenia i zarysowania, na skutek czego powstały straty w wysokości 600 zł na szkodę W. T., tj. o czyn z art. 288§1 k.k.

IV. w dniu 2 sierpnia 2011 roku przy sklepie spożywczym w miejscowości N., gm. D. w obecności wielu osób, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, brał udział w pobiciu U. L., podczas którego zadając ciosy rękami po głowie i całym ciele, spowodował u pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci stłuczenia głowy i lewego łokcia, złamania górnych zębów- siekaczy, przez co naraził ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156§1 k.k. lub art. 157§1 k.k., przy czynu tego dopuścił się publicznie i z oczywiście błahego powodu, okazując w ten sposób rażące lekceważenie porządku publicznego, tj. o czyn z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k.

M. L. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., wdarł się na posesję należącą do A. L., a następnie wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca tego nie opuszczał, tj. o czyn z art. 193 k.k.

II. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, brał udział w pobiciu W. T., w ten sposób, że po uprzednim powaleniu na ziemię zadawał ciosy rękoma i nogami po ciele pokrzywdzonego, w wyniku czego doznał stłuczenia głowy i klatki piersiowej, co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni narażając na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156§1 k.k. lub art. 157§1 k.k., tj. o czyn z art. 158§1 k.k.

R. M. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., wdarł się na posesję należącą do A. L., a następnie wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca tego nie opuszczał, tj. o czyn z art. 193 k.k.

II. w dniu 2 sierpnia 2011 roku w miejscowości N., gm. D., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, brał udział w pobiciu W. T., w ten sposób, że po uprzednim powaleniu na ziemię zadawał ciosy rękoma i nogami po ciele pokrzywdzonego, w wyniku czego doznał stłuczenia głowy i klatki piersiowej, co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni narażając na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156§1 k.k. lub art. 157§1 k.k., tj. o czyn z art. 158§1 k.k.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VIII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt VIII K 546/11:

I. Oskarżonego J. D. (1) uznał za winnego tego, że w dniu 2 sierpnia 2011 roku przy sklepie spożywczym w miejscowości N., gm. D. w obecności wielu osób, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, brał udział w pobiciu U. L., podczas którego zadając ciosy rękami po głowie i całym ciele oraz zadając cios w twarz drewnianym stołkiem, spowodował u pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci stłuczenia głowy i lewego łokcia, złamania górnych zębów- siekaczy, przez co naraził ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków określonych w art. 156§1 k.k. lub art. 157§1 k.k., przy czynu tego dopuścił się publicznie i z oczywiście błahego powodu, okazując w ten sposób rażące lekceważenie porządku publicznego i za to na podstawie art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz uznał oskarżonego J. D. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie II aktu oskarżenia i za to na podstawie art. 288 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

II. Oskarżonych W. D., P. D., M. L. i R. M. uznał za winnych popełnienia zarzucanych im czynów i oskarżonego W. D. za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie art. 193 k.k. skazał na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie II aktu oskarżenia na podstawie art. 158§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie III aktu oskarżenia na podstawie art. 288§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie IV aktu oskarżenia na podstawie art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, oskarżonego P. D. za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie art. 193 k.k. skazał go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie II aktu oskarżenia na podstawie art. 158§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie III aktu oskarżenia na podstawie art. 288§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu), za czyn opisany w punkcie IV aktu oskarżenia na podstawie art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, oskarżonego M. L. za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie art. 193 k.k. skazał go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie II aktu oskarżenia na podstawie art. 158§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, oskarżonego R. M. za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie art. 193 k.k. skazał go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie II aktu oskarżenia na podstawie art. 158§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

III. Na podstawie art. 85 k.k., art. 86§1 k.k. wymierzył oskarżonym kary łączne: J. D. (1) w wymiarze (...) (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności, W. D. w wymiarze 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, P. D. w wymiarze 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, M. L. w wymiarze 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności, R. M. w wymiarze 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności.

IV. Na podstawie art. 69§1, 2, 4 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k. wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonym J. D. (1), W. D., P. D. na okres próby wynoszący po 3 (trzy) lata.

V. Na podstawie art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k. wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonym M. L. i R. M. na okres próby wynoszący po 3 (trzy) lata.

VI. Na podstawie art. 57a§2 k.k. orzekł od J. D. (1) na rzecz pokrzywdzonej U. L. nawiązkę w wysokości 1000 (jednego tysiąca) złotych.

VII. Na podstawie art. 57a§2 k.k. orzekł od oskarżonego J. D. (1) na rzecz pokrzywdzonego W. L. nawiązkę w wysokości 300 (trzysta) złotych.

VIII. Na podstawie art. 57a§2 k.k. orzekł od oskarżonego W. D. na rzecz pokrzywdzonej U. L. nawiązkę w wysokości 1000 (jednego tysiąca) złotych.

IX. Na podstawie art. 57a§2 k.k. orzekł od oskarżonego P. D. na rzecz pokrzywdzonej U. L. nawiązkę w wysokości 1000 (jednego tysiąca) złotych.

X. Na podstawie art. 46§1 k.k. orzekł od oskarżonego J. D. (1) na rzecz pokrzywdzonej U. L. kwotę 3000 (trzy tysiące) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

XI. Na podstawie art. 46§1 k.k. orzekł od oskarżonego W. D. na rzecz pokrzywdzonej U. L. kwotę 3000 (trzy tysiące) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

XII. Na podstawie art. 46§1 k.k. orzekł od oskarżonych W. D. i P. D. na rzecz pokrzywdzonego W. T. kwotę po 300 (trzysta) złotych tytułem naprawienia wyrządzonej szkody.

XIII. Zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwotę po 180 (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem opłaty i obciążył ich pozostałymi kosztami procesu w częściach równych.

Powyższy wyrok zaskarżyli prokurator, pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej i obrońca oskarżonych J. D. (1), W. D., P. D..

Prokurator, na podstawie art. 425§1 i 2 k.p.k., art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i środkach karnych na korzyść oskarżonych J. i W. D..

Na zasadzie art. 427§1 i 2 k.p.k., art. 437§1 i 2 k.p.k., art. 438 pkt 1 k.p.k. wyrokowi zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego mającego wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 57a§2 k.k. poprzez orzeczenie na podstawie tego artykułu nawiązki na rzecz pokrzywdzonej U. L. od oskarżonych J. i W. D. w wysokości 1000zł. i jednocześnie orzeczenie na podstawie art. 46§1 k.k. od oskarżonych J. i W. D. na rzecz pokrzywdzonej U. L. kwoty 3000zł. tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę podczas, gdy w/w przepis prawa materialnego zawiera w swej treści klauzulę antykumulacyjną co do orzeczenia obu tych środków karnych jednocześnie.

Wskazując na powyższe wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej rozstrzygnięcia o środkach karnych poprzez orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonej U. L. na podstawie art. 57a§2 k.k. albo na podstawie art. 46 k.k. obowiązku naprawienia szkody lub nawiązki czy też zadośćuczynienia za doznaną krzywdę·

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, na podstawie art. 425§1 i 2 k.p.k. i art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w stosunku do J. D. (1), W. D. i P. D. w całości, zaś w stosunku do M. L. i R. M. w części dotyczącej kosztów postępowania na ich niekorzyść.

Powołując się na przepisy art. 427§l i 2 k.p.k., art. 437§2 k.p.k. i art. 438 pkt. 2, 3 i 4 k.p.k., wyrokowi temu zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia a mianowicie:

- art. 413§2 pkt. l k.p.k. poprzez pominięcie w opisie czynów, przypisanych J. D. (1), W. D. i P. D. w zakresie występku określonego w art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k., szczegółowego wskazania zakresu obrażeń, odniesionych przez U. L., precyzyjnie wymienionych w opinii biegłej z zakresu medycyny sądowej M. O. i poprzestaniu wyłącznie na wymienieniu uszkodzeń ciała w postaci stłuczenia głowy i lewego łokcia oraz złamania górnych zębów siekaczy,

- art. 415§3 k.p.k. poprzez zobowiązanie oskarżonych J. D. (1) i W. D. osobno do naprawienia szkody wyrządzonej U. L., poprzez zasądzenie od każdego z nich zadośćuczynienia w wysokości 3.000,00 zł w sytuacji gdy odpowiedzialność sprawców względem poszkodowanego ma charakter solidarny (art. 441§1 k.c.), co winno skutkować zasądzeniem od wszystkich oskarżonych, uczestniczących w jej pobiciu, solidarnie na rzecz pokrzywdzonej stosownego zadośćuczynienia.

- art. 424§2 k.p.k. poprzez wewnętrzną sprzeczność, istniejącą pomiędzy sentencją wyroku, a uzasadnieniem, przejawiającą się we wskazaniu w pisemnych motywach rozstrzygnięcia, zastosowania wobec P. D. środka karnego, określonego w art. 46§1 k.k., w postaci zasądzenia od niego na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwoty 3.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, w sytuacji odstąpienia od tego w części dyspozytywnej wyroku.

- art. 627 k.p.k. poprzez odstąpienie od obciążenia oskarżonych obowiązkiem zwrotu na rzecz oskarżycielki posiłkowej wydatków związanych z ustanowieniem zastępstwa procesowego, za postępowanie przygotowawcze i przed Sądem I instancji.

2. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na zasądzeniu od J. D. (1) i W. D. na rzecz U. L. kwot po 3000 zł. tytułem zadośćuczynienia, w sytuacji gdy kwota ta nie wyczerpuje całości szkody niematerialnej wyrządzonej pokrzywdzonej, zaś Sąd I instancji nie prowadził w tym kierunku wyczerpującego postępowania dowodowego, co winno skutkować określeniem w uzasadnieniu wyroku, zasądzonych kwot jako formy „częściowej” kompensacji, umożliwiającej dochodzenie dalszych roszczeń na drodze postępowania cywilnego.

3. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej oskarżonemu J. D. (1) za występek określony wart. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k. kary w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy stopień winy, całokształt okoliczności popełnienia czynu składających się na bardzo duży stopień społecznej szkodliwości, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz motywacja zasługująca na szczególne potępienie, a ponadto cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara ma osiągać w zakresie prewencji generalnej i indywidualnej przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu kary jednostkowej w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności i w efekcie kary łącznej w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 5 lat.

4. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej oskarżonemu P. D., poprzez odstąpienie od orzeczenia wobec niego środka karnego w postaci obowiązku zapłaty na rzecz pokrzywdzonej U. L. zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ten oskarżony wspólnie i w porozumieniu z J. D. (1) i W. D. brał aktywny udział w pobiciu oskarżycielki posiłkowej, poprzez zadawanie jej ciosów pięściami, co winno skutkować obciążeniem go obowiązkiem naprawienia szkody solidarnie z pozostałymi współoskarżonymi.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a.  uchylenie wobec J. D. (1), W. D. i P. D. orzeczeń o karze łącznej,

b.  uzupełnienie opisu czynów, przypisanych J. D. (1), W. D. i P. D., określonych w art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k., dotyczących pobicia i spowodowania obrażeń ciała U. L., poprzez wskazanie, że wskutek ich zachowania oskarżycielka posiłkowa doznała następujących uszkodzeń ciała: w okolicy warg między nozdrzami, a nosem podbiegnięcie krwawe i masywny obrzęk warg, w błonie śluzowej wargi górnej i dolnej podbiegnięcia krwawe, zęby 11,21,22 i 23 ze złamaną koroną, a zęby 11 i 21 ochwiane, w okolicy lewego łokcia sino fioletowe podbiegnięcie krwawe, na łokciowej powierzchni przedramienia lewego wiśniowo-sine podbiegnięcie krwawe, na promiennej powierzchni prawego przedramienia w Y2 długości trzy powierzchowne równoległe do siebie i osi długości kończyny rysowate otarcia naskórka, na przedniej powierzchni prawego barku wiśniowe podbiegnięcie krwawe,

c.  wymierzenie J. D. (1) za czyn określony art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k. kary w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności.

d.  wymierzenie oskarżonym P. D. kary łącznej w wymiarze: 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata, W. D. kary 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata i J. D. (2) kary 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 5 lat,

e.  zasądzenie na podstawie art. 46§1 k.k. od oskarżonych J. D. (1), W. D. i P. D. solidarnie na rzecz U. L. kwoty 9.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i wskazanie w treści uzasadnienia orzeczenia, że ma ono charakter częściowy i tym samym umożliwia dochodzenie dalszej jego części w toku postępowania cywilnego,

f.  zasądzenie od oskarżonych solidarnie na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwoty 1188 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przygotowawcze i przed Sądem I instancji.

Obrońca oskarżonych J. D. (1), W. D., P. D. zaskarżył wyrok co do tych oskarżonych w całości i w oparciu o art. 427§2 i 438 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. oraz art. 5§2 k.p.k., wobec oparcia wyroku na wybiórczo ujętym materiale dowodowym, dowolnie ocenionym z pominięciem zasad obiektywizmu i bez logicznego uzasadnienia wniosków skutkiem czego wniosek o winie oskarżonych J. D. (1), W. D. i P. D. został przyjęty w oparciu o zeznania oskarżycielki posiłkowej oraz świadków z jej rodziny, pomimo, iż zachodziły wątpliwości co do wiarygodności zeznań świadków, do których Sąd Rejonowy nie odniósł się w uzasadnieniu wyroku, pomijając przy tym istotne okoliczności dotyczące przebiegu zdarzenia oraz zebranych dowodów, w tym: brak śladów krwi na betonowych schodach przy sklepie, brak narzędzia w postaci połamanego stołka, nie ujawnienie na placu przy sklepie butelek, które mieli rzucać oskarżeni, nie zabezpieczenie odzieży oskarżycielki posiłkowej ze śladami krwi, pominięcie w ocenie dowodu z opinii biegłego psychologa co do postrzegania świadka S. L. (1), pominięcie w ocenie tej części zeznań świadków w których pomawiali oni oskarżonych o uszkodzenie samochodu W. L., skutera, telefonu komórkowego i roweru dziecięcego oraz dowodów weryfikujących te twierdzenia, jak też postanowienia o umorzeniu postępowania w powyższym zakresie,

2. naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 169 i 170 k.p.k. wobec oddalenia wniosków dowodowych zgłoszonych przez obronę, pomimo, iż zmierzały one do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy,

3. naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 193 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. wobec oparcia ustaleń faktycznych na niepełnych i niejasnych opiniach z zakresu medycyny sądowej dotyczących obrażeń ciała stwierdzonych u oskarżycielki posiłkowej, w szczególności mechanizmu ich powstania, jak też dotyczących obrażeń ciała zgłoszonych przez W. T. i S. L. (1), pomimo, że wyjaśnienie okoliczności powyższych ma istotne znaczenie w sprawie, a ich ocena wymaga wiadomości specjalnych, zaś dotychczas sporządzone opinie są niepełne i niejasne,

4. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, który miał wpływ na treść orzeczenia polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że oskarżeni J. D. (1), W. D.; P. D. dopuścili się zarzuconych im czynów, pomimo, iż prawidłowa ocena zebranego materiału dowodowego prowadzić powinna do wniosku o braku winy oskarżonych, gdyż jedynymi dowodami na poparcie oskarżenia były zeznania samych pokrzywdzonych oraz ich najbliższych, a więc osób zainteresowanych, w przypisanie oskarżonym odpowiedzialności przy czym osoby te w swoich zeznaniach przedstawiły szereg okoliczności, które nie znalazły potwierdzenia i wskazywały na próbę przypisania oskarżonym odpowiedzialności za zdarzenia spowodowane przez inne osoby, bądź które w ogóle nie miały miejsca, co podważa wiarygodność tych świadków,

5. obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 57a§2 k.k. wobec zasądzenia od oskarżonego J. D. (1) oraz oskarżonego W. D. nawiązek na rzecz oskarżycielki posiłkowej przy jednoczesnym orzeczenia zadośćuczynienia na podstawie art. 46§1 k.k., pomimo ustawowego wyłączenia takiej kumulacji,

W oparciu o powyższe zarzuty obrońca oskarżonych wniósł:

- o zmianę wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim VIII Zamiejscowego Wydziału Karnego w Siemiatyczach w zaskarżonej części poprzez uniewinnienie oskarżonych J. D. (1), W. D.i P. D.od popełnienia zarzuconych czynów, ewentualnie:

- o uchylenie wyroku w zaskarżonej części co do oskarżonych J. D. (1), W. D. i P. D. i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Spośród wniesionych apelacji na uwzględnienie zasługują: w całości apelacja prokuratora i w części apelacje pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej U. L. (w zakresie zarzutu z punktu 1 tiret 3 i 4 i zarzutu z pkt 3 i 4) oraz obrońcy oskarżonych J. D. (1), W. D. i P. D. (w zakresie zarzutu z punktu 5). W pozostałym zakresie apelacje pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej oraz obrońcy J. D. (1), W. D. i P. D. jako niezasadne nie zyskały aprobaty.

Sąd Okręgowy z urzędu dostrzegł natomiast konieczność zmiany przedmiotowego wyroku odnośnie czynu przypisanego przez Sąd I instancji W. D. i P. D. w punkcie II części dyspozytywnej (opisanego odpowiednio w punktach III /trzecich/ części wstępnej) oraz czynu przypisanego J. D. (1) w punkcie I części dyspozytywnej wyroku (opisanego w punkcie II części wstępnej).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów obrońcy J. D. (1), W. D. i P. D. (z wyjątkiem zarzutu z punktu 5 apelacji) stwierdzić należy, że niezależnie od podstawy ich sformułowania de facto sprowadzają się one do zakwestionowania sądowej oceny dowodów oraz poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych i przedstawienia własnego odmiennego zapatrywania zarówno na dowody, jak i stan faktyczny, a jako takie nie zasługują na aprobatę. Jak bowiem wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy ( m.in. wyrok z 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 1975 r., Nr 9, poz. 84), możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez Sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

Analiza odwoławcza dowodów zgromadzonych w sprawie nie pozwala za obrońcą oskarżonych J. D. (1), W. D. i P. D. uznać, że Sąd I instancji dopuścił się wskazanego naruszenia przepisów określających reguły rzetelnego procesu (art. 4 k.p.k., art. 5§2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 92 k.p.k., art. 410 k.p.k.) bądź popełnił wskazane błędy w ustaleniach faktycznych.

Zdaniem Sądu Okręgowego ocena dowodów i ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji (za wyjątkiem rekonstrukcji zdarzenia, podczas którego doszło uszkodzenia samochodu marki F. (...), o czym niżej) nie wykazuje błędów natury faktycznej ( niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) lub logicznej ( błędów rozumowania i wnioskowania) oraz nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy.

Powyższe okoliczności zwalniają Sąd odwoławczy ( zgodnie ze poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2003 r., sygn. akt III KK 108/02, Lex nr 81194) od odnoszenia się w szerszym zakresie do wskazanych w tej apelacji zarzutów, gdyż byłoby to jedynie zbędnym powtórzeniem poglądów przedstawionych przez Sąd I instancji. W tym miejscu zwrócić należy uwagę na kwestie najistotniejsze, w tym zwłaszcza te, które skupiły uwagę apelującego.

I tak – wbrew zarzutom obrońcy oskarżonych J. D. (1), W. D. i P. D. – zastrzeżeń Sądu Okręgowego nie budzi oparcie ustaleń faktycznych w sprawie na korelujących ze sobą i wewnętrznie niesprzecznych zeznaniach pokrzywdzonych i świadków tj. U. L., W. L., S. L. (2), S. L. (1), S. L. (3), S. T., W. T., A. L.. Ich zbieżne relacje (znajdujące odzwierciedlenie w dowodach pochodzących ze źródeł pozaosobowych, w tym protokołach oględzin i opiniach biegłych) odnośnie zasadniczych elementów obu zdarzeń, które miały miejsce w dniu 02 sierpnia 2011 roku na posesji zamieszkiwanej przez rodzinę L. oraz przed sklepem w N. pozwoliły na odkodowanie ich przebiegu. Nie jest zatem tak, jak podnosi ten apelujący ( notabene powołując się głównie na kwestie nieobjęte zarzutami postawionymi oskarżonym), że Sąd Rejonowy bezkrytycznie podszedł do zeznań powiązanych rodzinnie świadków.

Nadto jak słusznie uznał ten Sąd takich przymiotów jak spójność i konsekwencja próżno szukać w wyjaśnieniach oskarżonych (rozbieżności widać w nich już w momencie opisu kto w ogóle wszedł na posesję zamieszkałą przez rodzinę L., a następnie jeżeli chodzi o zachowania poszczególnych osób na miejscu zdarzenia).

Odnosząc się wprost do argumentacji apelującego w szczególności podkreślić należy, że z zeznań U. L. wynika, że została ona uderzona przez J. D. (1) stołkiem, który rozpadł się na dwie części (k. 6v). Agresję J. D. (1) skierowaną przeciwko U. L. poprzez uderzenie jej drewnianym stołkiem zaobserwowali także W. T. (172 – 173) i W. L. (k. 15). Ostatni z wymienionych zeznał również, że kiedy pokrzywdzona upadła na schody podbiegł do niej P. D. i uderzył leżącą pięścią w twarz, po czym uderzał ją również syn J. D. (1) (W. D.).

Trafności ustaleń Sądu Rejonowego nie jest w stanie podważyć argumentacja obrońcy sprowadzająca się do uznania, że tylko weryfikacja okoliczności płynących z w/w dowodów poprzez ujawnienie przedmiotów, w tym drewnianego stołka, śladów krwi na betonowych schodach (na które upadła U. L.), jej odzieży mogłaby świadczyć o popełnieniu przez oskarżonych zarzucanego im czynu.

Stwierdzić bowiem należy, że ustawodawca w żadnym przepisie postępowania karnego nie uzależnił wartości określonego źródła dowodowego od ilości źródeł z nim korelujących. Sąd Okręgowy w pełni podziela prezentowany w orzecznictwie pogląd (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30 października 2012 roku w sprawie o sygn. akt II AKa 195/12, LEX nr 1237259), że dla określenia wiarygodności i miarodajności określonego źródła dowodowego jego ewentualne „osamotnienie” nie ma znaczenia. Decydują tu tylko dyrektywy określone w art. 7 k.p.k., zaś w przepisie tym nie zawarto żadnego kryterium „ilościowego” uzasadniającego stwierdzenie albo wykluczenie wiarygodności określonego dowodu.

Nadto, odnosząc się do podstawy dowodowej niniejszej sprawy wskazać należy, że dowody pochodzące ze źródeł osobowych w postaci zeznań w/w świadków znajdują odzwierciedlenie w dowodach pochodzących ze źródeł pozaosobowych takich jak m.in. protokół oględzin osoby (k. 11 – 12, k. 97 – 98), z którego wynika rodzaj obrażeń doznanych przez U. L. oraz protokół oględzin sądowo – lekarskich wraz z opinią, opinia ustna (k. 113 – 115, 704 – 705v).

Przy tym nie sposób za obrońcą, że dowód ten należy uznać za niepełny bądź niejasny, tym bardziej, że sam apelujący nie zawarł żadnych skonkretyzowanych powodów takiego twierdzenia wskazując na naruszenie przez Sąd I instancji art. 193 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. (podobnie jeżeli chodzi o dowody w postaci sprawozdań sądowo – lekarskich wraz z opiniami dotyczącymi obrażeń odniesionych przez W. T. i S. L. (1) k. 228, k. 229).

Podważyć opinii bieglej M. O. (sporządzającej opinię dotyczącą obrażeń U. L.) nie może z pewnością teza obrońcy, że U. L. uderzona przez mężczyznę drewnianym stołkiem winna odnieść poważniejsze obrażenia zważywszy, że na wagę obrażeń wpływ ma pominięta przez obrońcę siła uderzenia (jej natężenie), jak i – w przedmiotowej sytuacji – trwałość zespolenia elementów stołka. Na tę okoliczność powoływała się także biegła opiniując przed Sądem (k. 705). Biegła podała również, że wszystkie obrażenia jakie stwierdziła na ciele badanej powstały od urazów zadanych narzędziami twardymi, tępymi np. stołkiem, pięścią ludzką bądź paznokciami, jeżeli chodzi o obrażenia w rejonie przedramienia prawego lub opuszki palców. Obrażenie łokciowej powierzchni przedramienia z uwagi na charakter i lokalizacje może odpowiadać obrażeniu obronnemu, czyli takiemu, które powstało podczas zasłaniania się przed zadawanymi ciosami.

Odnosząc się zaś do kwestii niezabezpieczenia stołka na miejscu zdarzenia istotnym jest, że z zeznań U. L. wynika, że części stołka, po jej uderzeniu, zostały pozbierane przez nieznane jej osoby i „poniesione gdzieś za sklep” (k. 6).

Jeżeli chodzi natomiast o uszkodzenie szyby samochodu należącego do W. L. (marki O. (...)) przez J. D. (1) (poprzez rzucenie butelką) to fakt ten opisany przez świadków, w tym pokrzywdzonego W. L. znalazł potwierdzenie w protokole oględzin samochodu (k. 110). Nadto sam J. D. (1) przesłuchany w postępowaniu przygotowawczym jakkolwiek odmiennie od pokrzywdzonych przedstawił przebieg zdarzenia (zaprzeczył agresywnym zachowaniom wobec U. L.) nie przeczył, że w jego trakcie trzymał w ręku szklaną butelkę po piwie i uderzył nią w szybę samochodu osobowego marki O. (k. 48). Na tę okoliczność wskazywał również oskarżony P. D. (k. 401v – 402).

Nie ma racji również obrońca oskarżonych, że Sąd Rejonowy miał wątpliwości odnośnie tego czy takie zachowanie J. D. (1) nosiło znamiona obrony koniecznej (art. 25§1 k.k.), a wręcz przeciwnie w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku Sąd ten stwierdził, że nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym podniesiona przez oskarżonego J. D. (1) okoliczność działania w takiej obronie. Powyższe znajduje pełną akceptację Sądu Odwoławczego zważywszy, że koniecznym elementem przyjęcia obrony koniecznej jest zaistnienie bezpośredniego zamachu (zachowania, które stwarzałoby niebezpieczeństwo dla dobra chronionego prawem), a takiego nie sposób doszukać się, w świetle ocenionych pozytywnie dowodów, w tym w zachowaniu kierującego samochodem O. (...). Nadto należy zwrócić uwagę, że sam oskarżony wskazując, że kierujący chciał go potrącić podał, że uderzył butelką w szybę samochodu już po tym, jak odskoczył. Samochód zaś pojechał dalej (k. 48, k. 400v).

Wbrew argumentacji apelującego podważyć ustaleń Sądu I instancji nie zdołał także podniesiony przez obrońcę fakt uznania za ich podstawę m.in. zeznań S. L. (1).

Jak wynika z akt sprawy, na wniosek pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej U. L. Sąd Rejonowy postanowił przesłuchać tego świadka z udziałem biegłego psychologa. W sporządzonej opinii biegła wskazała, że świadek S. L. (1) ma ograniczone możliwości postrzegania i wiernego odtwarzania zdarzeń (k. 421). Opinia ta – jakkolwiek nakazuje podejście z ostrożnością do zeznań tego świadka – to jednak nie dyskwalifikuje tego dowodu. Należy mieć także na uwadze, że Sąd I instancji nie poczynił ustaleń faktycznych li tylko na relacji tego świadka, a powiązał ją z innymi dowodami, także pozaosobowymi. Pozwoliło to m.in. na odtworzenie przebiegu zdarzeń mających miejsce na posesji zamieszkiwanej przez rodzinę L., w tym sekwencji zachowań sprawczych (zadawanych ciosów) i konfiguracji osobowej atakujących i atakowanych (odpowiednio oskarżonych W. D., P. D., M. L. oraz R. M. i pokrzywdzonych A. L., S. L. (1), S. L. (2), W. T., S. T.).

Jeżeli chodzi o argumentację obrońcy dotyczącą braku uprawnień A. L.do żądania opuszczenia domu i posesji ((...)), to wskazać należy, że zgodnie z informacją Burmistrza D. A. L.zajmuje (wraz z dziećmi i wnukami) lokal mieszkalny w (...)na podstawie umowy najmu (k. 583 – 584).

Przedmiotem ochrony przepisu art. 193 k.k. jest zaś prawo człowieka do spokojnego zamieszkiwania, wolnego od zakłóceń przez osoby niepożądane. Podzielić należy pogląd sformułowany w doktrynie, że katalog osób uprawnionych (w kontekście ustawowych znamion przestępstwa z art. 193) może jawić się jako dość szeroki; oczywiście, może to być przede wszystkim właściciel, ale również dzierżawca, najemca, posiadacz (nawet bez tytułu prawnego – porównaj Mozgawa Marek komentarz do art. 193 k.k., LEX 2013).

Podobnie, z aprobatą Sądu Okręgowego nie mógł spotkać się zarzut oskarżonego dotyczący uchybienia przez Sąd Rejonowy przepisom art. 169 k.p.k. i art. 170 k.p.k.

Odnosząc się do tej kwestii zauważyć należy, że nie ulega wątpliwości, iż wyrazem realizacji prawa oskarżonego do obrony, jest prawo składania wyjaśnień, jak i wniosków dowodowych (art. 167 k.p.k.). Sąd nie jest jednak związany wnioskiem dowodowym strony. Oddalenie wniosku oznacza niedopuszczenie dowodu i jest ono możliwe jedynie z powodu okoliczności przewidzianych enumeratywnie w treści przepisu art. 170§1 k.p.k., w tym m.in. gdy okoliczność, która ma być udowodniona nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (pkt 2).

Analiza postanowienia Sądu I instancji o oddaleniu wniosków dowodowych obrońcy (k. 706) nie pozwala na stwierdzenie, że Sąd ten dopuścił naruszenia wskazanych przez obrońcę przepisów, które miałoby wpływ na teść orzeczenia. W zakresie, który skupiła uwagę apelującego, a mianowicie analizy zapisów rejestratora zgłoszeń dyżurnego Policji podzielić należy stanowisko Sądu Rejonowego, że nie ma znaczenia z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy kto pierwszy, a kto następny zawiadomił o zajściu, którą to okoliczność można byłoby ustalić na podstawie w/w dowodu.

Sąd Okręgowy dostrzegł natomiast, czego nie dostrzegł Sąd Rejonowy, że treść zgromadzonych w sprawie dowodów w postaci: protokołu oględzin (k. 32) samochodu marki F. (...) i stwierdzonych jego uszkodzeń bezpośrednio po zdarzeniu (zarysowań na tylnym zderzaku i styku lewego błotnika ze zderzakiem) koresponduje z zeznaniami A. L., która powołując się na relacje synów wskazała, że podczas zdarzenia na posesji W. D. miał w ręce kij i kijem tym uderzył w samochód zięcia – w tylny zderzak i lewe przednie nadkole. Dodała, że w tych miejscach powstały rysy (k. 24v).

Wbrew ustaleniom Sądu Rejonowego dowody zgromadzone w sprawie nie pozwoliły na ustalenie, że uszkodzeń tego samochodu dopuścił się również P. D. (w swoich zeznaniach także S. L. (2) wskazywał na W. D. jako tego, który uderzył w tylny zderzak samochodu F. (...), opisał także zaobserwowane zarysowania k. 38v, z kolei W. T. nie widział momentu uszkadzania tylnego zderzaka i przedniego błotnika jego pojazdu k. 171). Podobnie analizowane dowody nie pozwoliły na przyjęcie, że W. D. działając wspólne z innymi osobami uderzał w samochód nogami powodując wgniecenia (takie uszkodzenia nie zostały opisane w protokole oględzin).

Dlatego też zaskarżony wyrok należało zmienić w ten sposób, że w zakresie czynu przypisanego W. D. w pkt II sentencji wyroku (pkt III części wstępnej wyroku) wyeliminować ustalenie, że działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami oraz że uderzał nogami powodując wgniecenia. Wskazując na powyższe należało również uniewinnić oskarżonego P. D. od popełnienia przypisanego czynu z art. 288§1 k.k. w pkt II sentencji wyroku (pkt III części wstępnej wyroku) i na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. kosztami procesu w tej części obciążyć Skarb Państwa.

Powyższe rozstrzygnięcie należało poprzedzić uchyleniem zawartego w pkt III sentencji zaskarżonego wyroku orzeczenia o karze łącznej pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu P. D. (co zdeterminowało również konieczność wymierzenia „nowej” kary łącznej, o czym niżej), a także uchyleniem rozstrzygnięcia o karze łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego J. D. (1).

Wobec tego ostatniego wymienionego oskarżonego, u podstaw w/w uchylenia legło „przekwalifikowanie” przez ustawodawcę, już po wydaniu zaskarżonego wyroku, przestępstwa przypisanego mu w punkcie I części dyspozytywnej wyroku (a opisanego w punkcie II części wstępnej) do kategorii wykroczeń (przestępstwo to przestało być występkiem z art. 288§1 k.k., a stało się wykroczeniem z art. 124§1 k.w.). Okoliczność ta doprowadziła – na etapie postępowania odwoławczego – do konieczności zmiany wyroku w tym zakresie z urzędu.

O powyższym przesądziła mianowicie treść ustawy z dnia 27 września 2013 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.2013.1247), która w tym zakresie weszła w życie w dniu 09 listopada 2013 roku.

Na mocy jej art. 2 ust. 7 zmieniono treść art. 124§1 k.w. Zgodnie z jego brzmieniem obecnie popełnia wykroczenie ten, kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia. Minimalnym wynagrodzeniem (zgodnie z art. 47§9 k.w. dodanym przez art. 2 ust. 2 w/w ustawy) jest zaś wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314). Obecnie wynosi ono 1.680 złotych.

W efekcie, z uwagi na wyżej opisaną modyfikację odpowiedzialności poczynioną przez ustawodawcę i bez wątpienia odnoszącą się do zachowania przypisanego J. D. (1) (także z uwagi na treść art. 27 ustawy nowelizującej nakazującej stosowanie jej przepisów do spraw wszczętych przed dniem jej wejścia w życie), zaskarżony wyrok – na etapie postępowania odwoławczego – należało skorygować. Dlatego też zmieniono go w ten sposób, że w zakresie czynu przypisanego w punkcie I części dyspozytywnej wyroku, a opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku przyjęto, że stanowi wykroczenie z art. 124§1 k.w.

Biorąc pod uwagę fakt, że w/w czyn został popełniony przez J. D. (1) w dniu 02 sierpnia 2011 roku na obecnym etapie postępowania (datą orzekania przez Sąd Odwoławczy jest data 18 lutego 2014 roku) nastąpiło przedawnienie jego karalności. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 45§1 k.w. karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia.

Dlatego też kierując się treścią w/w przepisu, a także na mocy art. 5§1 pkt 4 k.p.w. należało w tym zakresie (czynu z art. 124§1 k.w.) umorzyć postępowanie wobec J. D. (1) i na podstawie art. 119§2 k.p.w. kosztami postępowania w tej części obciążyć Skarb Państwa. W związku z powyższym rozstrzygnięciem Sąd Okręgowy uchylił także rozstrzygnięcie zawarte w punkcie VII części dyspozytywnej dotyczące tego czynu (orzeczenie od oskarżonego J. D. (1) na rzecz pokrzywdzonego W. L. nawiązki w wysokości 300 zł.).

Przechodząc do omówienia apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej wskazać należy, że Sąd Okręgowy, co zostało zasygnalizowane na wstępie, nie podzielił zarzutów z punktu 1 tiret 1 i 2 oraz z punktu 2.

W szczególności w ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji nie uchybił, w sposób mający wpływ na treść wyroku, przepisom art. 413§2 pkt 1 k.p.k. oraz art. 415§3 k.p.k.

Zgodnie z art. 413§2 pkt 1 k.p.k. wyrok skazujący winien ponadto (ponad warunki określone w §1) zawierać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Jak wskazuje się w doktrynie dokładne określenie zarzuconego, a następnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa, powinno zawierać, poza wskazaniem czasu i miejsca jego popełnienia, niezbędny z punktu widzenia ustawowych znamion danego przestępstwa opis czynu (porównaj Paprzycki Lech K. komentarz do art. 413 k.p.k.).

Analiza opisu czynu przypisanego oskarżonym J. D. (1), W. D. i P. D. wskazuje, że zawiera on wszystkie niezbędne elementy ustawowe. Wskazuje również na istotę obrażeń doznanych przez pokrzywdzoną. Przy tym podkreślić należy, że jakkolwiek do znamion przestępstwa pobicia należy skutek, to w art. 158§1 k.k. jest nim narażenie człowieka na niebezpieczeństwo utraty życia lub spowodowania uszczerbku na zdrowiu (ciężkiego lub średniego).

Wbrew stanowisku tego apelującego Sąd I instancji nie uchybił także przepisowi art. 415§3 k.p.k., jak również nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych nie stwierdzając, że orzeka zadośćuczynienie „w części”.

Zgodnie bowiem z art. 415§5 k.p.k. w razie skazania oskarżonego lub warunkowego umorzenia postępowania w wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W myśl natomiast 415§6 k.p.k. jeżeli zasądzone odszkodowanie, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązka orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym.

Podobnie należy ocenić okoliczność nie zasądzenia zadośćuczynienia solidarnie, a od każdego z oskarżonych w części.

Jakkolwiek bowiem świetle ugruntowanych poglądów orzecznictwa (porównaj m.in. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2000 roku w sprawie o sygn. akt I KZP 40/00, OSNKW 2001/1-2/2, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 marca 2013 roku w sprawie o sygn. akt II AKa 242/12, obowiązek solidarnej zapłaty na podstawie art. 46§1 k.k. jest formą prawnie dopuszczalną, akceptowalną, to jednak Sąd orzekając taki obowiązek będący przecież środkiem karnym nie może pomijać zasady indywidualizacji odpowiedzialności karnej. Biorąc zatem pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy stwierdzić należy, że orzeczeniu Sądu I instancji o zadośćuczynieniu od poszczególnych oskarżonych nie sposób zarzucić żadnego uchybienia, które mogłoby prowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku w tym zakresie.

Rację mają natomiast wszyscy trzej apelujący odnośnie uchybień Sądu I instancji w innych kwestiach dotyczących wymierzonych oskarżonym środków karnych.

I tak prokurator oraz obrońca oskarżonych J. D. (1), W. D. i P. D. słusznie wskazują, że art. 57a§2 k.k. zawiera klauzulę antykumulacyjną stanowiąc, że w wypadku określonym w § 1 (skazania za występek o charakterze chuligańskim) sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, chyba że orzeka obowiązek naprawienia szkody, obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub nawiązkę na podstawie art. 46. Jeżeli pokrzywdzony nie został ustalony, sąd może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Tymczasem w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy pomimo tego, że zasądził od oskarżonych na podstawie art. 46§1 k.k. na rzecz pokrzywdzonych obowiązek naprawienia szkody bądź zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (punkt X, XI, XII części dyspozytywnej) jednocześnie zasądził nawiązkę na podstawie art. 57a§2 k.k. (punkt VI, VIII).

Dlatego też rozstrzygnięcie z punktów VI i VIII podlegało uchyleniu, co tez uczynił Sąd Okręgowy.

Uchylić należało również rozstrzygnięcie z punktu IX części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku. Jakkolwiek bowiem Sąd I instancji zasądził od P. D. na rzecz pokrzywdzonej U. L. jedynie nawiązkę na podstawie art. 57a§2 k.k., to uzasadnił również zasądzenie od P. D., na rzecz pokrzywdzonej U. L. kwoty 3.000 złotych zadośćuczynienia (strona 17 v). Tym samym zaistniała sprzeczność pomiędzy sentencją wyroku, a jego pisemnymi motywami.

W ocenie Sądu Okręgowego z uwagi na działanie P. D. wspólnie i w porozumieniu z J. D. (1) i W. D. w zakresie czynu popełnionego na szkodę U. L., zadawania także przez niego ciosów, które przełożyły się na doznane przez pokrzywdzoną dolegliwe obrażenia i w efekcie krzywdę jaką poniosła należało na mocy art. 46§1 k.k. zasądzić także od oskarżonego P. D. na rzecz pokrzywdzonej U. L. kwotę 3000 złotych tytułem zadośćuczynienia.

Jego nieorzeczenie – jak słusznie wywiódł pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej charakteryzowałoby się rażąco niewspółmierną łagodnością (art. 438 pkt 4 k.p.k.)

Zgodzić się również trzeba z tym apelującym, że w tej samej kategorii, a mianowicie rażącej niewspółmiernej łagodności należy traktować karę 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzoną przez Sąd I instancji J. D. (1) za czyn z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k.

Za taką oceną zaskarżonego wyroku w tej części przemówiło w głównej mierze zbyt marginalne – zdaniem Sądu Okręgowego – potraktowanie przez Sąd Rejonowy nasilenia czynności sprawczych podejmowanych przez tego oskarżonego.

Niewątpliwie eskalacja agresji J. D. (1), uderzenie pokrzywdzonej U. L. – młodej kobiety – nie tylko rękami, ale również drewnianym stołkiem wskazują na to, iż był on osobą najbardziej aktywną spośród wszystkich oskarżonych. Umiejscowienie zaś ciosów m.in. tym przedmiotem w tak newralgiczny narząd jakim jest twarz (głowa) winno zdecydowanie bardziej przemówić na jego niekorzyść przy wymiarze kary, niż stało się to udziałem Sądu I instancji.

Dlatego też Sąd Okręgowy uznał, iż karą sprawiedliwą i współmierną do stopnia winy i społecznej szkodliwości tego – co również istotne – chuligańskiego występku oskarżonego będzie kara 1 roku pozbawienia wolności. Kara ta (z orzeczonym przez Sąd I instancji warunkowym zawieszeniem na okres próby 3 lat) winna unaocznić oskarżonemu naganność jego czynu, a równocześnie spełnić swe pozostałe ustawowe cele, w tym cele ogólnoprewencyjne. Z tych przyczyn Sąd Okręgowy podwyższył wymiar kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego J. D. (1) do 1 roku.

Sąd Okręgowy nie miał natomiast zastrzeżeń odnośnie wysokości kar wymierzonych przez Sąd I instancji pozostałym oskarżonym zważywszy, że nie sposób traktować ich w kategoriach niewspółmiernych, a zwłaszcza w stopniu rażącym (art. 438 pkt 4 k.p.k.).

Mając jednak na uwadze fakt uniewinnienia przez Sąd Okręgowy oskarżonego P. D. od jednego z przypisanych mu czynów należało wymierzyć temu oskarżonemu karę łączną w „nowych” granicach. I tak wskazując na ścisły związek czasowy (przypisanych czynów dopuścił się on jednego dnia), ale na zdecydowanie luźniejszy związek przedmiotowy (pierwszym czynem zaatakował dobro jakim jest prawo do wolności, a dwoma kolejnymi wystąpił przeciwko życiu i zdrowiu człowieka działając przy tym na szkodę różnych pokrzywdzonych) Sąd Okręgowy uznał, że właściwą karą łączną będzie kara 10 miesięcy pozbawienia wolności (wymierzona na zasadzie asperacji). Kara ta (z orzeczonym przez Sąd I instancji warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat) winna spełnić pokładane w niej cele zapobiegawcze, wychowawcze, a także w zakresie społecznego oddziaływania.

Przechodząc do rozstrzygnięcia Sądu I instancji w zakresie kosztów postępowania, niewątpliwie uwzględnieniu podlegał zarzut apelującego pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji art. 627 k.p.k. poprzez nie orzeczenie od oskarżonych na rzecz oskarżycielki posiłkowej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (o zwrot których wnioskował pełnomocnik na rozprawie k. 707v). Zgodnie z w/w przepisem od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego Sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego. Z kolei w myśl art. 616§1 pkt 1 i 2 k.p.k. do kosztów procesu należą koszty sądowe oraz uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika.

Stąd też także w powyższym zakresie zaskarżony wyrok należało zmienić w ten sposób, że kierując się zasadą słuszności zasądzić od oskarżonych J. D. (1), W. D., P. D., M. L., R. M. na rzecz oskarżycielki posiłkowej U. L. kwoty po 237,60 (dwieście trzydzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przygotowawcze i postępowanie przed Sądem I instancji, a więc w częściach równych.

Odnosząc się przy tym stanowiska apelującego pełnomocnika, w ocenie Sądu Okręgowego – z uwagi na treść art. 633 k.p.k. – brak jest podstaw do solidarnego obciążenia oskarżonych kosztami zastępstwa procesowego oskarżyciela posiłkowego (porównaj m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 31 stycznia 2013 roku w sprawie o sygn. akt II AKa 252/12, LEX nr 1286550).

O wysokości tych kosztów orzeczono natomiast na podstawie §14 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 w zw. z art. §14 ust. 7 i w zw. z §16 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461 tj.), zasądzając łącznie żądaną przez pełnomocnika kwotę 1188 zł. (za postępowanie przygotowawcze 180 zł., za postępowanie przed Sądem I instancji 360 zł. + 9x72 zł./oskarżycielka była reprezentowana przez pełnomocnika na łącznie dziesięciu terminach rozprawy, stąd kwotę 360 zł. powiększono o 20% za każdy kolejny dzień/.

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, należało orzec, jak w pkt. II sentencji niniejszego wyroku.

Mając na uwadze częściowo względy słuszności (zwłaszcza ze względu na uwzględnienie argumentacji apelacji obrońcy w zakresie zarzutu 5), a także częściowo sytuację majątkową oskarżonych (k. 399 – 400) Sąd Okręgowy, na mocy art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwolnił ich od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze (jak wskazano już wyżej, w zakresie umorzenia postępowania i uniewinnienia na tym etapie postępowania, orzeczono na mocy art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.).

Sąd Okręgowy uwzględnił przy tym, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych przewidziana przez ustawodawcę w art. 624§1 k.p.k. dotyczy tylko i wyłącznie kosztów sądowych, poza zakresem których pozostają uzasadnione wydatki oskarżyciela posiłkowego (art. 616§1 pkt 2 k.p.k.), w szczególności z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika z wyboru, albowiem wydatki stron nie są ponoszone na rzecz organów prowadzących postępowanie karne, a są własnymi ich kosztami, koniecznymi do realizacji przypadających im funkcji procesowych (vide m.in. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 września 2009 roku w sprawie o sygn. akt II AKz 646/09, LEX nr 553825).

Dlatego też, kierując się dyspozycją art. 634 k.p.k. i art. 635 k.p.k. (mając na uwadze zaostrzenie kary wobec J. D. (1)) w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonych J. D. (1), W. D., P. D., M. L., R. M. na rzecz oskarżycielki posiłkowej U. L. kwoty po 84 (osiemdziesiąt cztery) złote tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze.

O wysokości tych kosztów orzeczono natomiast na podstawie §14 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461 tj.).