Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Jolanta Hawryszko (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 listopada 2021 r. w S.

sprawy E. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 24 listopada 2020 r., sygn. akt VI U 1684/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I oraz III i oddala odwołanie,

2.  zasądza od E. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sędzia Jolanta Hawryszko

III AUa 39/21

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 6.10.2017 r., (...) przeliczył ubezpieczonej E. M. emeryturę od 1.10.2017 tj. od daty wejścia w życie przepisów. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne 164 899 zł 63 gr oraz kapitału początkowego 364 840 zł 18 gr, z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury tj. 28.12.2015 tj. 244, 70 miesięcy. Wysokość emerytury, obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej, wyniosła 2 164 zł 85 gr, natomiast okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 350 zł 49 gr. Po waloryzacji i przeliczeniach łączna kwota emerytury od 1.10.2017 wyniosła 2 566 zł 80 gr. Nadto organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 24 ust. 1a pkt 8 wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie od 1.07.1954 do 30.09.1954 wynosił co najmniej 60 lat i 7 miesięcy, ubezpieczona wiek ten osiągnęła w marcu 2015, tym samym nie ma zastosowania art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ubezpieczona złożyła odwołanie od decyzji, zaskarżając w całości oraz zarzucając:

a.  naruszenie art. 24 ust. 1 pkt 8 ustawy z 17.12.1998 o emeryturach i rentach przez niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że przepis ten w dniu wydania decyzji obowiązywał, co doprowadziło do wydania decyzji na nieaktualnej podstawie prawnej,

b.  naruszenie art. 183 ustawy z 17.12,1998 o emeryturach i rentach przez niezastosowanie, polegające na przyjęciu, że przepis ten nie będzie miał zastosowania wobec ubezpieczonej,

c.  naruszenie art. 6 k.p.a. przez naruszenie zasady praworządności, polegające na zastosowaniu przepisu, który w dniu wydania decyzji nie obowiązywał,

d.  naruszenie art. 11 k.p.a. przez niewyjaśnienie stronie zasadności przesłanek,

e.  naruszenie art. 7 i 77 §1 k.p.a. przez niewyczerpujące zebranie materiału dowodowego oraz niewyjaśnienie istotnych okoliczności w sprawie.

W uzasadnieniu ubezpieczona wskazywała, odnośnie niezastosowania przez organ art. 183 ustawy FUS, że ustawa nie wprowadziła przepisów przejściowych, które wskazywałyby w jaki sposób organ winien rozpatrywać sytuacje, kiedy pomiędzy złożeniem wniosku a wydaniem decyzji zmienił się stan prawny. Zdaniem ubezpieczonej organ administracji powinien rozstrzygnąć sprawy według przepisów prawa materialnego, obowiązujących w dniu wydania przez organ decyzji. Nadto ubezpieczona przedstawiła, szczegółowe wyliczenie wysokości świadczenia, w wyniku którego jej zdaniem kwota emerytury po waloryzacji powinna zostać powiększona przynajmniej o kwotę 29 zł 68 gr. Ubezpieczona także, że w 8.08.2017 przesłała do organu pismo z prośbą o waloryzacje, która nie nastąpiła, zaś ostatni miesiąc pracy ubezpieczonej na podstawie umowy zlecenia tj. sierpień 2016 nie został zaliczony do okresu składkowego.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład wniósł o jego oddalenie w całości. Dodatkowo organ wskazał, że obliczenie emerytury według tzw. mieszanych zasad określonych w art. 183 ustawy emerytalnej dotyczy wyłącznie osób, które w latach 2009-2014 ukończyły wiek uprawniający do wcześniejszej emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy emerytalnej lub obowiązujących i w tych latach powszechny wiek emerytalny. W ocenie organu oznacza to, że pomimo wejścia w życie przepisów obniżających wiek emerytalny prawo do obliczenia emerytury powszechnej zgodnie z art. 193 ustawy emerytalnej nie mają osoby, które do końca 2014 nie osiągnęły obowiązującego ich powszechnego wieku emerytalnego tj. w przypadku ubezpieczonej wieku 60 lat i 7 miesięcy. Nadto Zakład wskazał, że waloryzację kwartalną dokonuje się do momentu przyznania świadczenia zgodnie z art. 108 ustawy emerytalnej, jeżeli po przyznaniu emerytury emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu poprzez przypis składek. Emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25, przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytur. Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływnie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Organ rentowy wskazał, co do ustalenia okresów składkowych i nieskładkowych, że ubezpieczona w okresie urlopu wychowawczego od 1.04.1987 do 4.10.1988 pracowała w wymiarze ½ etatu w (...), co spowodowało zmniejszenie przyjętych miesięcy nieskładkowych a zwiększenie liczby miesięcy składkowych zgodnie z art. 11 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 24 listopada 2020 r.: I - zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do ustalenia wysokości świadczenia (sumy kwot emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej) na kwotę 2 600 zł 70 gr – przy uwzględnieniu kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 372 982 zł 3 gr, II - w pozostałym zakresie odwołanie oddalił; III - zasądził od organu na rzecz ubezpieczonej 180 zł zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że E. M., ur. (...), wniosek o emeryturę złożyła w 2.12.2015. Decyzją z 18.12.2015 Zakład przyznał ubezpieczonej emeryturę w kwocie zaliczkowej od 1.12.2015 tj. od miesiąc w którym złożyła wniosek. Do obliczenia wysokości emerytury organ przyjął kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne 164 088 zł oraz kapitału początkowego 364 840 zł 18 gr z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień zgłoszenia wniosku. Tak obliczona emerytura wyniosła 2 114 zł 2 gr. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 336 zł 98 gr. Łącznie kwota emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 2.451 zł. Wypłata emerytury była zawieszona z uwagi na kontynuację zatrudnienia przez ubezpieczoną.

Kolejną decyzją z 18.12.2015 r. Zakład ustalił ubezpieczonej okresową emeryturę kapitałową od 1.12.2015 tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowiła iloczyn kwoty środków z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano ubezpieczonej okresową emeryturę kapitałową tj. 84 311 zł 19 gr i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego tj. wieku 60 lat i 7 miesięcy, tj. 250, 20 miesięcy. Od 1.12.2015 okresowa emerytura kapitałowa ubezpieczonej stanowiła 336 zł 98 gr. Emerytura została zawieszona wobec kontynuacji zatrudnienia.

Decyzją z 5.01.2016 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. po rozpatrzeniu wniosku z 28.12.2015 ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury od 1.12.2015. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne 164 899 zł 63 gr oraz kapitału początkowego 364 840 zł 18 gr, z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury tj. na 28.12.2015, tj. 249, 40 miesięcy. Obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytura wyniosła 2 124 zł 6 gr. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 338 zł 6 gr. Łącznie kwota emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 2 462 zł 12 gr.

Wnioskiem z 18.01.2016 ubezpieczona zwróciła się o doliczenie składek za grudzień 2015. Decyzją z 29.01.2016 organ przeliczył ubezpieczonej emeryturę od 1.01.2016 tj. od miesiąca złożenia wniosku. Emeryturę ustaloną w kwocie 2 124 zł 6 gr zwiększono o kwotę wynikającą z podzielnia składek zewidencjowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąc poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem ich waloryzacji 506 zł 11 gr przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonej w dniu złożenia wniosku 248, 70 miesięcy. Łącznie kwota emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 2 471 zł 11 gr.

Wnioskiem z 26.09.2017 ubezpieczona zwróciła się o przeliczenie emerytury w związku z zakończeniem pracy w (...) Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota świadczenia na dzień przeliczenia emerytury z kwotą zaewidencjonowanych składek po przeliczeniu emerytury podzielonych przez średnie dalsze trwanie życia osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę ustalone dla wieku w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury. Przyrost składek wyniósł 21 zł 13 gr. Po dokonanym przeliczeniu kwota świadczenia wyniosła 2 152 zł 33 gr. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 359 zł 24 gr. Łącznie emerytura wyniosła 2 511 zł 57 gr. Pismem z 15.09.2019 Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował ubezpieczoną, że wszystkie środki zgromadzone na w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) zostały w całości przekazane na subkonto ubezpieczonej w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Okresowa emerytura kapitałowa została wyliczona na podstawie środków zaewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc od którego przyznano ubezpieczonej okresową emeryturę kapitałową tj. kwota środków wyniosła 84 311 zł 19 gr. Kwota środków została podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego tj. wieku 60 lat i 7 miesięcy – 250, 20 miesięcy. Nadto Zakład wskazał, że decyzją z 18.12.2015 ubezpieczona została poinformowana o wysokości okresowej emerytury kapitałowej.

Wnioskiem z 11.08.2017 ubezpieczona zwróciła się o waloryzację składek emerytalnych za okres od 1.01.2016 do 31.08.2016 oraz o wyrównanie wysokości emerytury za okres od 1.09.2016 do sierpnia 2017. Decyzją z 27.08.2017 organ rentowy przeliczył ubezpieczonej świadczenie od 1.08.2017 tj. od dnia złożenia wniosku. Jak wskazał organ wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu zgodnie z art. 108 przez powiększenie emerytury o kwotę wynikająca z podzielenia składek zewidencjowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury. Przyrost składek wyniósł 2,51 zł (wrzesień 2016 roku). Wysokość świadczenia wyniosła 2 164 zł 31 gr. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 361 zł 42 gr. Łącznie kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 2 525 zł 73 gr. Nadto Zakład poinformował, że przyrost składek w decyzji z 30.09.2016 wyniósł za: styczeń 2016 - 549 zł 49 gr, luty 2016 – 729 zł 14 gr, marzec 2016 - 523 zł 64 gr, kwiecień 2016 - 671 zł 83 gr, kwiecień 2016 - 523 zł 64 gr, maj 2016 - 523 zł 64 gr, czerwiec 2016 - 523 zł 64 gr, lipiec 2016 - 523 zł 64 gr, sierpień 2016 - 523 zł 64 gr - łącznie 5 092 zł 30 gr oraz wskazał, że pozostała różnica składek uwzględniona jest w okresowej emeryturze.

Wnioskiem z 20.09.2017 ubezpieczona zwróciła się z prośbą o obliczenie jej emerytury na mieszanych zasadach albowiem w 2014 roku ukończyła 60 lat (osiągnęła wiek emerytalny) oraz o uwzględnienie korzystniejszej tabeli średniego dalszego trwania życia i ponowne przeliczenie jej emerytury. Zaskarżoną decyzją organ przeliczył emeryturę ubezpieczonej jednocześnie wskazując, że zgodnie z art. 24 ust. 1a pkt 8 – wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie od 1.07.1954 do 30 09.1954 wynosił co najmniej 60 lat i 7 miesięcy, natomiast ubezpieczona wiek ten osiągnęła w marcu 2015, tym samym w jej przypadku nie ma zastosowania art. 184 ustawy FUS. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonej uwzględniono okresy mieszczące się między 1.07.1973 a 31.12.1998 kalendarzowo okres ten wynosi 25 lat i 6 miesięcy tj. 306 miesięcy. W tym okresie ubezpieczona nie pracowała i nie była objęta ubezpieczeniem w okresie od 1.04.1990 do 4.08.1991 to jest przez 16 miesięcy i 4 dni. Okres zatrudnienia lub pozostawania w ubezpieczeniu przez ubezpieczoną wynosi, według wyliczenia dokonanego przez biegłą, 289 miesięcy i 26 dni. Organ rentowy ustalił staż ubezpieczeniowy odwołującej do 31 12.1998 na 287 miesięcy i 62 dni. Jednocześnie Zakład nie uwzględnił do ustalenia wysokości kapitału okresu 62 dni, powołując się na art. 174 ustawy emerytalnej.

Wysokość wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia wynosi 76, 44 %. Organ rentowy ustalił wskaźnik roku 1976 na 55, 64 % - licząc, iż ubezpieczona pracowała w tym roku przez 12 miesięcy. Od 11 do 31 12.1976 ubezpieczona przebywała na urlopie bezpłatnym. Wskaźnik roku 1976, liczony z odliczeniem okresu przebywania przez ubezpieczoną na urlopie bezpłatnym, wynosi 60, 50 %. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił wskaźnik roku 1985 na 71, 82 % - licząc, iż ubezpieczona pracowała w tym roku przez 10 miesięcy. Od 5.10.1985 ubezpieczona przebywała na urlopie bezpłatnym. Wskaźnik roku 1985 - z odliczeniem okresu przebywania na urlopie bezpłatnym - wynosił 79, 80 %.

Wskaźnik roku 1994 organ rentowy obliczył na 28, 65 % rachując, iż ubezpieczona pracowała przez cały rok (uwzględniając okresy nieskładkowe). W tym roku E. M. otrzymywała wynagrodzenie przez 4 miesiące - uwzględnienie czego skutkuje zmianą wskaźnika tego roku na 85, 96 %.

Prawidłowo ustalona wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowy E. M., według stanu na dzień 31.12.2015 wynosi, według wyliczeń biegłego 372 981 zł 69 gr i jest o 8 141 zł 53 gr wyższa od wysokości kwoty zwaloryzowanego kapitału przyjętej przez organ rentowy. Kwota emerytury E. M. po uwzględnieniu zmian w kapitale początkowym wynosi 2 600 zł 70 gr.

Organ rentowy prawidłowo zaewidencjonował wysokość składek za 8 miesięcy 2016 roku. Kwota składki za sierpień została zaksięgowana we wrześniu 2017.

Brak podstaw do zakwestionowania prawidłowości wykazania w ewidencji Zakładu składek otrzymanych z Otwartego Funduszu Emerytalnego (...).

Sąd Okręgowy częściowo uwzględnił odwołanie. Zasady ustalania wysokości świadczenia emerytalnego oraz kapitału początkowego regulują przepisy ustawy z 17.12.1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 roku poz. 1270 ze zm.). Zgodnie z art. 25 ust. 1 tej ustawy podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z 13 10.1998 o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Jak stanowi art. 26 ww. ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Instytucja kapitału początkowego związana jest ona z odmiennymi od dotychczasowych zasadami ustalania emerytury, które to świadczenie oblicza się na podstawie sumy składek zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym w całym okresie ubezpieczenia. Ponieważ składki ewidencjonowane są na kontach ubezpieczonych dopiero od 1 stycznia 1999, zachodziła potrzeba uwzględnienia i skonkretyzowania okresów podlegania ubezpieczeniu przed tą datą, co znalazło odzwierciedlenie właśnie w formule kapitału początkowego. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się zaś na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1.01.1999 (art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej).

Przepis art. 17 ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru kapitału początkowego w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego urodzonego przed 31 12.1968 z powodu nauki w szkole wyższej, o której mowa w art. 7 pkt 9 (art. 174 ust. 3a ustawy emerytalnej).

Zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w przepisie art. 174, pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z przepisem art. 26 ust. 3. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy, czyli na 1.01.1999.

W myśl art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w przepisie art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z normą zawartą w ust. 2 przywołanego przepisu, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, czyli w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Zgodnie z art. 174 ust. 3 cytowanej ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od 1.01.1980 do 31.12.1998. Odesłanie do wymienionych przepisów oznacza, że zasady ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego są takie same, jak zasady ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent. Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu (art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej).

Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej art. 53 tej ustawy stanowi w ust. 1, że emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy (ust. 2).

Emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury (ust. 3). Przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (ust. 4).

W oparciu o powyższe, Sąd Okręgowy wskazał, że zasadą obowiązującą przy ustalaniu wysokości emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948, jest zasada zdefiniowanej składki, zgodnie z którą wysokość świadczenia zależy z jednej strony od sumy składek emerytalnych jakie zostały zgromadzone na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres poczynając od 1 stycznia 1999, zaś z drugiej od wysokości kapitału początkowego, tj. od kwoty ustalonej oddzielnie dla każdego ubezpieczonego według ustalonego przez ustawodawcę wzoru, odzwierciedlającej w przybliżeniu stan jego konta ubezpieczeniowego za okres do 31 12.1998. Zwaloryzowane składki i zwaloryzowany kapitał początkowy w momencie przejścia na emeryturę zostają następnie podzielone przez średnie dalsze trwanie życia ustalone wspólnie dla kobiet i mężczyzn, liczone w miesiącach, ogłaszane corocznie do 31 marca przez Prezesa GUS dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Mechanizm obliczania wysokości tego świadczenia jest więc całkowicie odmienny niż mechanizm, który obowiązuje w przypadku osób urodzonych przed rokiem 1949.

Szczególną regulację wprowadza przy tym art. 183 ustawy emerytalno-rentowej który w ustępie 1 stanowi, że emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po 31 grudnia 1948, z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2009, wynosi:

1) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Ustęp 5 cytowanego przepisu stanowi przy tym, że emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2013 albo 2014, wynosi:

1) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Sąd Okręgowy wskazał, że pod rozwagę poddana została ocena prawidłowości decyzji ZUS z 6.10.2017, odnośnie której ubezpieczona zredagowała zarzuty, dotyczące zarówno prawidłowości przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia kapitału początkowego, prawidłowości obliczenia wysokości emerytury, jak też prawidłowości zarachowania i waloryzacji składek, stażu ubezpieczeniowego oraz możności ustalenia wysokości świadczenia przy uwzględnieniu dyspozycji art. 183 ustawy.

Sąd Okręgowy, z uwagi na wielość i charakter zgłoszonych zarzutów - dotyczących w szczególności prawidłowości dokonania przez organ rentowy złożonych operacji rachunkowych, tak w zakresie poprawności przyjętych do obliczeń składników jak i samej matematycznej poprawności tychże obliczeń - na podstawie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości podjął kwestię, czy na podstawie znajdujących się w aktach rentowych i aktach sprawy dokumentów istnieje możliwość oceny prawidłowości obliczenia przez organ rentowy wysokości emerytury ubezpieczonej, w szczególności w zakresie prawidłowości naliczenia kapitału początkowego (w tym przyjętego okresu sprawowania opieki nad dzieckiem), przyjętego stażu ubezpieczeniowego (w szczególności co do okresów zatrudnienia w firmie (...) (...) od 1.09.1996 do 7.02.1997 i w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. od 4.07.1996 do 31.08.1996), prawidłowości uwzględnienia składek przekazanych z OFE (...) jak też prawidłowości obliczenia kwoty składek w ogóle oraz prawidłowości waloryzacji świadczenia.

Sąd Okręgowy uznał, że opinie sądowe główna i uzupełniająca były miarodajne i dokonał na ich podstawie ustaleń faktycznych, co do prawidłowości obliczeń, w oparciu o które ustalił wysokość świadczenia ubezpieczonej. Sąd ustalił, że organ zaniżył łączny staż ubezpieczeniowy przed 31.12.1998, zatem ustalił prawidłowe wysokości wskaźników za lata 1976, 1985 i 1994. Uznał, że interpretacja odnośnych norm, przedstawiona przez biegłą, odpowiada zasadzie proporcjonalności wyrażonej w art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej, zgodnie z którym jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

W konsekwencji, Sąd za prawidłową uznał ustaloną przez biegłą wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego - 372 981 zł 69 gr i wynikająca ze zmian w kapitale początkowym wysokość emerytury wynosząca 2 600 zł 70 gr, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji

Na podstawie opinii biegłej Sąd Okręgowy uznał z kolei, że organ rentowy prawidłowo zaewidencjonował i zwaloryzował składki, które wpłynęły na konto ubezpieczonej. Brak także podstaw do zakwestionowania prawidłowości wykazania w ewidencji Zakładu składek otrzymanych z Otwartego Funduszu Emerytalnego (...).

Sąd stwierdził, że organ zaniżył łączny staż ubezpieczeniowy przed 31.12.1998, zatem ustalił prawidłowe wysokości wskaźników za lata 1976, 1985 i 1994. Prawidłowo ustalona wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowy E. M., według stanu na dzień 31.12.2015 wynosi, według wyliczeń biegłego 372 981 zł 69 gr i jest o 8 141 zł 53 gr wyższa od wysokości kwoty zwaloryzowanego kapitału przyjętej przez organ rentowy. Kwota emerytury E. M., po uwzględnieniu zmian w kapitale początkowym wynosi 2 600 zł 70 gr.

Apelację od wyroku złożył organ rentowy zarzucając naruszenie art. 11, art. 25 ust. 1 w zw. z art. 26, art. 173 ust. 1, art. 174 ustaw 3 b, art. 183 ust. 1, ust. 5 ustawy emerytalno-rentowej w związku z § 31 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011, nr 237, poz. 1412) przez niewłaściwe określenie łącznego stażu ubezpieczeniowego przed 31.12.1998 r. oraz dokonanie błędnych ustaleń co do prawidłowej wysokości wskaźników za lata 1976, 1985 i 1994 zgodnie z opinią biegłej z zakresu rachunkowości.

Organ zarzucił też naruszenie prawa procesowego które mogło mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. przez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, przez przyjęcie dowodu z opinii z zakresu rachunkowości jako jasnej i spójnej, oraz wniosków w niej zawartych za logiczne i przekonująco uzasadnione i tym samym bezpodstawnemu uznaniu, że organ dokonał zaniżenia łącznego stażu ubezpieczeniowego przed 31 grudnia 1998 oraz dokonał błędnych ustaleń, co do prawidłowej wysokości wskaźników za lata 1976, 1985, 1994, a w konsekwencji uznanie przez sąd za prawidłowo ustaloną przez biegłą wysokości zwaloryzowanego kapitału początkowego 372 981 zł 69 gr i wynikająca ze zmian w kapitale początkowym wysokości emerytury wynoszącym 2 600 zł 70 gr.

Organ wniósł o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu rachunkowości, innego niż postępowaniu pierwszoinstancyjnym, na okoliczność prawidłowości dokonanych przez organ rentowy obliczeń stażu składkowego i nieskładkowego oraz prawidłowej wysokości wskaźników za wyżej wskazane lata, jak też zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej punktów I i III przez oddalenie odwołania w całości.

Sąd Apelacyjny rozważył sprawę i uznał, że apelacja organu jest zasadna.

Porządkując sprawę, Sąd Apelacyjny wskazuje, że sporną decyzję z 6.10.2017 r. o przeliczeniu emerytury, organ wydał na wniosek ubezpieczonej, w związku ze zmianą przepisów, obowiązującą od 1 października 2017 r. i wprowadzającą obniżony powszechny wiek emerytalny, 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn, tj. Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z 16 listopada 2016 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 38). Ubezpieczona odwołując się od tej decyzji, w istocie po pierwsze, zakwestionowała interpretację art. 183 ustawy emerytalnej, która to interpretacja wykluczyła ją z kręgu beneficjentów tego przepisu i tym samym pozbawiała możliwości ustalenia emerytury w oparciu system tzw. emerytur mieszanych; po drugie, domagała się wyjaśnienia przesłanek, którymi organ kierował się przy rozpoznawaniu jej wniosku, a w szczególności wyjaśnienia, dlaczego organ ustalił jej wiek emerytalny 60 lat i 7 miesięcy na podstawie art. 24 ust. 1a pkt 8 ustawy emerytalnej, skoro przepis ten w dacie wydania spornej decyzji już nie obowiązywał; podniosła też zarzut nieprawidłowości ustalenia okresu opieki nad dzieckiem przy wyliczaniu wysokości kapitału początkowego, 36 miesięcy w miejsce 56 miesięcy, doliczenia składek wynikających z zatrudnienia w firmie (...) w S. oraz w zakresie przekazania składek przez (...) na konto ubezpieczonej w ZUS.

W toku postępowania Sąd Okręgowy, celem uzyskania wiadomości specjalnych, postanowił zasięgnąć opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości na okoliczność:

- czy na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach rentowych i aktach sprawy istniej możliwość oceny prawidłowości obliczenia przez organ wysokości emerytury, w szczególności w zakresie prawidłowości naliczenia kapitału początkowego, przyjętego stażu ubezpieczeniowego, prawidłowości uwzględnienia składek przekazanych przez OFE (...), prawidłowości obliczenia kwoty składek w ogóle oraz prawidłowości waloryzacji świadczenia. W tym miejscu Sąd Apelacyjny zauważa, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał sprawy w granicach zgłoszonych zarzutów, lecz z urzędu rozszerzył przedmiot postępowania i zlecił biegłej, by co do wszystkich elementów składowych emerytury, zbadała prawidłowość decyzji organu. Wszystkie kwestie natury materialnoprawnej poddał więc ustaleniom i ocenie biegłej, w szczególności matematyczną poprawność obliczeń. I co do tej ostatniej kwestii należy podkreślić, że zagadnienie arytmetycznej prawidłowości obliczeń, w dobie komputeryzacji czynności, nie podlega dyskusji, zważywszy że wszystkich obliczeń arytmetycznych na rzecz organu dokonują maszyny, nie ludzie, nie zachodzi więc ryzyko pomyłki w działaniach, zaś wątpliwości mogą co najwyżej sprowadzać się do prawidłowości wprowadzenia danych do zautomatyzowanego systemu obliczeniowego. Zasięganie opinii biegłego księgowego w tym zakresie było zatem zbędne, zaś zważywszy, że pozostałe tezy postawione biegłemu do opracowanie dotyczyły kwestii materialnoprawnych, to opinia była zbędna również w pozostałej części, gdyż to rzeczą sądu jest stosowanie prawa materialnego.

W rezultacie, Sąd Okręgowy w oparciu o ocenę biegłej, nie uwzględnił żadnego z zarzutów zgłoszonych przez ubezpieczoną i co do tych kwestii oddalił odwołanie. Jednak biegła, po analizie sprawy stwierdziła, że organ rentowy popełnił inny błąd niż wskazywane przez ubezpieczoną, mianowicie zaniżył wysokość kapitału początkowego, a w wyniku tego również wysokość emerytury, ponieważ organ zaniżył długość okresów składkowych i nieskładkowych. Co do tego zagadnienia, Sąd Okręgowy zaakceptował wnioski biegłej, w tym dokonaną przez biegłą interpretację art. 174 w zw. z art. 53 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej i zmienił zaskarżoną decyzję.

Na etapie postępowania apelacyjnego do rozstrzygnięcia zostało więc postawione zagadnienie, które nota bene w ogóle nie była przedmiotem zarzutów ubezpieczonej, czy organ rentowy, na potrzebę ustalenia wysokości kapitału początkowego, prawidłowo ustalił długość okresów składkowych i nieskładkowych przed 1.01.1999 r. oraz czy przyjął prawidłowe wskaźniki procentowe do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Wymaga zatem przypomnienia, że zgodnie z art. 11 ustawy emerytalnej:

Jeżeli okresy, o których mowa w art. 6 , 7 i 10 , zbiegają się w czasie, przy ustalaniu prawa do świadczeń określonych w ustawie uwzględnia się okres korzystniejszy.

Zgodnie z art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej, regulującym zasady ustalania kapitału początkowego:

Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3 , w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Doprecyzowanie treści ww. przepisu znajduje się w przepisach Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe z 11.10. 2011 r. (Dz.U. Nr 237, poz. 1412). Rozporządzenie określa sposób obliczania świadczeń i okresów uwzględnianych przy ustalaniu świadczeń:

§ 31 Przy obliczaniu okresu składkowego i nieskładkowego dodaje się, osobno dla każdego z tych okresów, poszczególne lata, miesiące i dni. Okresy niepełnych miesięcy oblicza się w dniach. Sumę dni zamienia się na miesiące, przyjmując za miesiąc 30 dni kalendarzowych; sumę miesięcy zamienia się na lata, przyjmując pełne 12 miesięcy za jeden rok. Jeżeli w zaświadczeniu stwierdzającym okresy zatrudnienia są podane dniówki robocze, a nie okresy zatrudnienia, sumę dni zamienia się na miesiące, przyjmując za miesiąc 22 dni robocze, a za okresy przed dniem 1 stycznia 1981 r. - 25 dni roboczych.

W nawiązaniu do przestawionego zagadnienia, Sąd Najwyższy w wyroku z 19-09-2018 I UK 216/17 przedstawił ocenę prawną:

Z wrócić bowiem należy uwagę, że suma tych okresów musi być obliczona według zasad zawartych w § 31 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe (Dz.U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412). Ten sposób obliczania okresów składkowych oraz implicite okresów pracy w szczególnych warunkach różni się od zwykłych działań arytmetycznych, między innymi przy sposobie obliczaniu miesiąca z dni roboczych, a przy przeliczaniu dni na miesiące nie uwzględnia miesięcy mających 31 dni lub 28 dni, co może powodować różnice w obliczaniu dni kalendarzowych.

Sąd Apelacyjny rozważył, że w sprawie biegła przedstawiła następujące wnioski, co do okresów przyjętych do wyliczenia okresów składkowych i nieskładkowych:

Ilość miesięcy wg kalendarza wg biegłej od 1.07.1973 do 31.12.1998	25 lat i 6 mcy	306 mcy
Ilość miesięcy wg ZUS Okres składkowy Urlop wychowawczy Okres nieskładkowy Okres bez ubezpieczenia	20 lat 8 mcy 3 lata 2 mce 1 mc 17 mcy k.69 akt ZUS t. 1	248 mcy 38 1 17 razem: 304 mce
Ilość miesięcy wg biegłej (z uwzgl. dni odliczonych przez ZUS) Okres składkowy Urlop wychowawczy (liczony 1,3%) Okres nieskładkowy Okres bez ubezpieczenia	20 lat 8 mcy 22 dni 3 lata 2 mce 23 dni 1 mc 17 dni 17 mcy	249 mcy 39 mcy, 1 mc 17 mcy razem: 306 mcy

Biegła stwierdziła, co Sąd Okręgowy zaaprobował, że brak dwóch miesięcy w wyliczeniu ZUS wynika z odrzucenia w rozliczeniu 62 dni, tj. 22 dni okresu przepracowanego i 23 dni urlopu wychowawczego (k. 69 akt ZUS) i są to okresy przeliczane wskaźnikiem 1,3, a nadto okres bezskładkowy 17 dni. Tym samym obniżono okres zatrudnienia przyjęty do emerytury o dwa miesiące. Biegła wyraziła pogląd, że było to niezgodne z art. 53 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy emerytalnej, który stanowi, że poszczególne okresy składkowe ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy, jednak przepis ten nie dopuszcza możliwości nieuwzględniania dni nie dopełniających pełnego miesiąca kalendarzowego.

Sąd Okręgowy nie ocenił na gruncie prawa materialnego wniosków biegłej. Natomiast Sąd Apelacyjny, wskazując na przywołane wyżej przepisy prawa, nie zgadza się z przedstawioną interpretacją prawa, tym bardziej, że nie została uwzględniona regulacja z §31 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe z 11.10.2011 r. Biegła dokonała zsumowania dni nie dopełniających pełnego miesiąca, ale z odrębnych tytułów ubezpieczenia, co było niedopuszczalne w zestawieniu z regulacją §31 Rozporządzenia, który to przepis wyraźnie stanowi, że przy obliczaniu okresu składkowego i nieskładkowego dodaje się, osobno dla każdego z tych okresów, poszczególne lata, miesiące i dni. Zatem nie podlegają sumowaniu okresy zaliczane do odrębnych tytułów ubezpieczenia. W sprawie biegła nieprawidłowo zsumowała okres składkowy zatrudnienia, okres opieki nad dzieckiem, który nie jest okresem składkowym, ale jest liczony wskaźnikiem ustalonym dla okresu składkowego oraz okres nieskładkowy. Okres zatrudnienia ustalony przez organ był więc prawidłowy i nie podlegał podwyższeniu przez doliczenie dodatkowych dwóch miesięcy, wynikających z sumowania okresu składkowego z okresem nieskładkowym urlopu wychowawczego (zgodnie z art. 186 ⁵ kodeksu pracy, okres ten wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze; zmiana wprowadzona od 1.01.2004 r. Dz.U. 2003 Nr 213, poz. 2081; zgodnie z art. 1 pkt 4 ustawy z 5.03.2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych DZ. U. z 2015 r., poz. 552 przeliczany jest wskaźnikiem 1,3).

Należy przy tym podkreślić, że biegła ustalając okresy składkowe i nieskładkowe, uwzględniła cały przebieg ubezpieczenia, tj. od 1.07.1973 do 31.12.1998 w rozbiciu na poszczególne lata. Natomiast organ uwzględniał poszczególne okresy, na podstawie §31 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe z 11.10. 2011 r. w oparciu o kody tytułu ubezpieczeń i dokonywał wyliczenia dla każdego z okresów z osobna, i bez rozbicia na poszczególne lata kalendarzowe. Przy takim systemie rozliczenia, z każdego z odrębnych okresów mogą pozostawać dni nie dopełniające miesiąca, jednak wszystkie te pozostałe dni, nie podlegają dalszemu sumowaniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wyliczenie okresów składkowych i nieskładkowych dokonane przez organ było więc prawidłowe.

Sąd Apelacyjny nie zgadza się też ze stanowiskiem biegłej sądowej, zaaprobowanym przez Sąd Okręgowy, że do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego powinien być uwzględniony rok 1994, z wyliczonym przez biegłą wskaźnikiem rocznym 85,96%, w miejsce roku 1996 z ustalonym przez organ wskaźnikiem 45,78%, jak również, że wskaźniki z lat 1976 i 1985 powinny być wyższe niż ustalone przez organ, odpowiednio 60, 5% i 79,80%, w miejsce dotychczasowych 55,46% i 71,82%. Biegła wskazała, jak poniżej:

		Zatrudnienie liczone w miesiącach art. 174	Rp 7	roczne przeciętne wynagr.	wskaźnik % wg biegłej	wskaźnik % wg ZUS
			1	2	Liczony 1/2 w proporcji do mniejszej liczby m-cy	liczony 1/2
1976	1.01-10.12 (zatr,) 11.12-31.12(urop wych,)	11 1	28489	51372 (47091)	60,5	55,46 12 mcy
1985	1.01-4.10 (zatr,) 5.10-31.12 (urop wych,)	9 3	143669	240060 (180045)	79,80 59,85	71,82 10 mcy
1994	1.01-28.02 (zatr,) 1.03-1.04 (bez zart.) 2.04-31.10 (okr. zasiłku) 1.11-31.12 (zatr,)	2 1 7 2	13518800 4800000 łącznie: 18318800	63936000 21312000	85,96	12 mcy 28,65

Należy zaznaczyć, że dla obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego dla ubezpieczonego, który pozostawał w ubezpieczeniu społecznym jedynie przez część miesięcy danego roku kalendarzowego, w myśl art. 174 ust. 3b. do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu. Kluczowe dla tego obliczenia jest zatem pozostawanie w ubezpieczeniu, a nie uzyskiwanie z danego zatrudnienia dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Zatem do wskazanego obliczenia uwzględnia się również zatrudnienie, z którym nie wiąże się dochód.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, sprawie ubezpieczonej organ prawidłowo ustalił okresy pozostawania w zatrudnieniu. W roku 1976 ubezpieczona była zatrudniona do 10 grudnia, więc przez 12 miesięcy, mimo że ostatni miesiąc nie był pełnym miesiącem; przepis mówi o liczbie miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu, i nie wyklucza uznania niepełnego miesiąca zatrudnienia. W roku 1985 ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu 10 miesięcy, ponieważ pracowała do 4.10 . Natomiast w roku 1994 ubezpieczona pracowała od 1.01 do 28.02, zwolniona z powodu redukcji zatrudnienia, otrzymała odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia od 1.03 do 31.03 (dowód: świadectwo pracy, k. 20). Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 36 ¹ § 2 kodeksu pracy okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia. Zatem okres ten podlegał uznaniu jako okres pozostawania w zatrudnieniu. Następnie ubezpieczona została zarejestrowana jako bezrobotna, w okresie od 2.04 do 31.10, lecz ze względu na dochód współmałżonka, przekraczający dwukrotne przeciętne wynagrodzenie, nie pobierała zasiłku dla bezrobotnych. Zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy z 16.10.1997 r. o zatrudnieniu i bezrobociu okres ten podlegał wliczeniu do okresu pracy wymaganego do ustalenia okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach (dowód: zaświadczenie PUP k. 23 akt emerytalnych). Zatem okres ten podlegał również uznaniu jako okres pozostawania w ubezpieczeniu. Dalej, w okresie od 1.11 do 31.12 ubezpieczona była zatrudniona.

Ocena biegłej była więc nieprawidłowa i nie zasługiwała na akceptację. W konsekwencji nie było podstaw faktycznych do zmiany wysokości kapitału początkowego i tym samym do zmiany wysokości emerytury. Organ rentowy wydając sporną decyzję, na potrzeby ustalenia wysokości kapitału początkowego, nie zaniżył łącznego stażu ubezpieczeniowego, ani też nie popełnił błędu przy ustalaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Wobec powyższego, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 §1 k.p.c., orzekając co do istoty sprawy, zmienił zaskarżony wyrok w punktach I , III i oddalił odwołanie. O kosztach zastępstwa procesowego, należnych stronie wygrywającej sprawę, orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. wg przepisowej stawki.

Jolanta Hawryszko