Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 649/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 21 czerwca 2021 roku w sprawie II K 958/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na jego treść, a mianowicie art. 7 kpk. w zw. z art. 410 kpk., polegającą na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez pobieżną, wkraczającą w sferę dowolności ocenę zgromadzonego materiału dowodowego skutkującą:

a. oparciem orzeczenia wyłącznie na dowodach przemawiających na niekorzyść oskarżonej, nie uwzględnieniu natomiast istniejących wątpliwości a także wszystkich okoliczności przemawiających wprost na korzyść oskarżonej — w tym zeznań samego ojca dziecka, który wprost na terminie rozprawy przyznał, iż nie wnosi o ściganie, zarabia więcej niż wskazał, a dziecko nie było narażone na niemożność zaspokojenia jego potrzeb ;

b. dowolnym ustaleniem przez Sąd okresów nie alimentacji przez oskarżoną na dziecko — z których poza pierwszym - wszystkie pozostałe nie znajdują oparcia w materiale dowodowym sprawy i w konsekwencji błędnym ustaleniem okoliczności faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i uznaniem oskarżonej za winną podczas gdy ocena całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, dokonana z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego powinna prowadzić do wniosku, iż sprawstwo i wina oskarżonej w zakresie popełnienia zarzucanego jej czynu - budzą uzasadnione wątpliwości.

2 błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegającego na bezpodstawnym uznaniu, iż oskarżona S. D. dopuściła się przestępstwa uchylała się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz swojego syna K. D. (1), wypełniając znamiona czynu opisanego w art 209 § 1 a kk - podczas gdy dokładna analiza stanu faktycznego w niniejszej sprawie prowadzi do wniosków zgoła odmiennych, i wskazuje, iż nie można przyjąć w świetle zgromadzonych dowodów, w szczególności faktu, iż dziecko nie było we wskazanym przez sąd okresie narażone na niemożność zaspokojenia jego potrzeb - co w konsekwencji skutkowało błędnym zastosowaniem prawa materialnego, bowiem potrzeby dziecka były zaspokojone.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wedle obrońcy oskarżona w ogóle nie powinna zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej, gdyż nie naraziła syna na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, jak też nie uchylała się i to uporczywie od łożenia alimentów na jego utrzymanie. W związku z tym zakwestionował przeciwne ustalenia faktyczne sądu I instancji, do których jego zdaniem miała doprowadzić również wadliwa ocena zgromadzonego materiału dowodowego. Finalnie sąd rejonowy miał też obrazić prawo materialne w postaci przepisów typizujących czyny zabronione, których popełnienie zostało oskarżonej przypisane, a których przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym swoim zachowaniem miała nie wypełnić. Z tego powodu obrońca domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonej, względnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Nie było jednak najmniejszych podstaw do w/w postulowanej przez apelującego ingerencji w treść zaskarżonego wyroku, albowiem sąd merytoryczny kompletnie zgromadził materiał dowodowy, który poddał wszechstronnej i wnikliwej ocenie. Jedynie w zakresie ustalenia czasookresu przypisanego oskarżonej czynu sąd ten wyprowadził nietrafne wnioski końcowe – co wymagało korekty dokonanej przez sąd odwoławczy.

Co do zasady – w zakresie czasookresu wymienionego w akcie oskarżenia - tok rozumowania i sposób wnioskowania sądu rejonowego przedstawiony w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, jest jak najbardziej prawidłowy pod względem logicznym i zgodny ze wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Sąd odwoławczy nie doszukał się dlatego podstaw do odmiennej od dokonanej przez sąd I instancji oceny dowodów, ani też do zakwestionowania trafności jego istotnych dla rozstrzygnięcia ustaleń faktycznych – poza mankamentem przyjęcia czasookresu czynu.

Zarzut naruszenia art. 7 kpk nie może ograniczać się do wskazania wadliwości sędziowskiego przekonania o wiarygodności jednych, a niewiarygodności innych źródeł czy środków dowodowych, lecz powinien wykazywać konkretne błędy w samym sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiające w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu (zob. postanowienie SN z 26 lipca 2007 r., IV KK 175/07, OSNwSK 2007/1/1738; wyrok SA Katowice z 20 grudnia 2007 r., II AKa 381/07, Prok.i Pr.-wkł. 2008/9/31). Temu skarżący jednak nie sprostał. Przedstawia przecież własną wersję przyczyn, dla których oskarżona nie wywiązywała się z obowiązku alimentacyjnego, zbudowaną przy tym na sprzecznych, nielogicznych i niekonsekwentnych wyjaśnieniach oskarżonej, wedle których oskarżona miała być tak nieporadna i niezdolna do pracy z powodu problemów zdrowotnych, w tym przede wszystkim uzależnienia od alkoholu, że obiektywnie nie była w stanie łożyć na syna i czyniła powyższe niecelowo.

W treści opinii sądowo-psychiatrycznej z dnia 24 lutego 2021 roku biegli wyjaśnili natomiast mechanizm nadużywania alkoholu i podzielili go na dwa etapy. Pierwszy jest związany z „kontrolowanym” nadużywaniem alkoholu w ten sposób, że nałóg nie koliduje z wykonywaniem pracy zarobkowej i w tym stadium osoba jest potencjalnie zdolna do pracy. Druga zaś faza związana jest z sytuacją, w której dochodzi do uczynienia osoby nadużywającej alkoholu jako niezdolnej do pracy i w tym stadium występują takie przykłady powikłań psychicznych jak: zaburzenia majaczeniowe, omamo- urojeniowe, depresyjne, poznawcze, jak też somatyczne w postaci np: ostrego nieżytu żołądka, uszkodzenia wątroby, polineuropatii, a stan taki zazwyczaj wiąże się z odzwierciedleniem związku przyczynowego w posiadanej dokumentacji leczenia szpitalnego.

Wobec tak przyjętego, przekonującego - rozróżnienia faz nałogowego spożywania alkoholu biegli w przypadku oskarżonej S. D. uznali, że w okresie objętym aktem oskarżenia brak jest dowodów na przyjęcie tezy, że stopień intensywności tego picia i stopień uszkodzenia narządowego z tym związany, czynił oskarżoną niezdolna do pracy – z przyczyn psychicznych. Biegli przy tym przeanalizowali zgromadzoną w sprawie obszerną dokumentację medyczną i wskazali, że w 2017 roku istniały u oskarżonej problemy medyczne natury somatycznej, które jedynie czasowo czyniły opiniowaną niezdolną do pracy ( niedokrwistość, krwawienie z dróg rodnych, poronienie, przerwanie ciąży ).

Sąd odwoławczy wskazuje, że chodzi o dokumenty takie, jak :

- Karta Informacyjna leczenia Oddziału (...) (...) M. Szpitala (...) w W. z dnia 5 lipca 2017 z którego wynika, że oskarżona została przyjęta z powodu próby samobójczej z rozpoznaniem 10 tygodnia żywej ciąży w stanie znacznego upojenia alkoholowego; opuściła szpital nie informując o tym personelu;

- karta konsultacyjna w/w Szpitala z dnia 1 września 2017 roku, z której wynika, że oskarżona przeszła w Holandii zabieg usunięcia ciąży;

- badanie ekg wykonane w dniu 8 września 2017 roku w w/w Szpitalu;

- badanie gastroskopowe wykonane w dniu 11 września 2017 roku wskazujące na występowanie u oskarżonej angiodysplazji

- Karta Informacyjna hospitalizacji w okresie 1-13 września 2017 roku w M. Szpitalu (...) w W. z rozpoznaniem niedokrwistości i zapalenia tarczycy

Zważyć należy, że wnioski końcowe opinii w/w biegłych z dnia 24 lutego 2021 roku zostały potwierdzone w treści sporządzonej w dniu 17 czerwca 2021 roku opinii przez biegłych Katedry (...) w Ł.. Biegli po badaniu oskarżonej, sporządzeniu wywiadu i na podstawie dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy potwierdzili, m:in; , że w okresie objętym zarzutem oskarżona była zdolna do wykonywania pracy zarobkowej. W ocenie biegłych w okresach objętych przedstawionymi zarzutami nie występowała u oskarżonej przewlekła choroba somatyczna, która uniemożliwiałaby jej podjęcie pracy zarobkowej, a okresy niezdolności do pracy obejmowały jedynie epizody krótkotrwałych hospitalizacji i czas potrzebny na związaną z tym rekonwalescencję (sąd odwoławczy wskazał powyżej o jakie dokumenty leczenia chodzi).

Co do zasady nadużywanie alkoholu przez oskarżoną, niezależnie od powodów, które legły u podstaw takich działań, nie mogłoby stanowić okoliczności pozwalającej oskarżonej wytłumaczyć się z tego, że nie pracowała, względnie nie wykorzystywała posiadanych możliwości zarobkowych, a w konsekwencji nie była w stanie podołać obowiązkowi zapłaty alimentów na syna. Wręcz przeciwnie, dowodziłoby to jej negatywnego nastawienia względem tego obowiązku, stanowiłoby bowiem przed nim swoistą ucieczkę. Poza tym oskarżona sama przyznała, że podejmowała pracę, ale „kończyły się one z powodu ciągów alkoholowych”.

Już wydźwięk wyjaśnień oskarżonej w połączeniu z wnioskami końcowymi omówionych powyżej opinii wskazuje, że w okresie objętym zarzutem nie może być mowy o obiektywnej niemożności wykonania obowiązku alimentacji po stronie oskarżanej.

Oskarżona, w okresie objętym zarzutem, wówczas gdy nie pracowała (lub praca była przerywana z powodu ciągu alkoholowego ) w istocie sama pozbawiała się możliwości zarobkowania i w ten sposób pozyskania środków potrzebnych na łożenie alimentów. Z wyjaśnień jej wynika, że wiedziała, jaki ma wpływ na nią nadużywanie alkoholu. Oskarżona podejmując natomiast zatrudnienie niewątpliwie uzyskiwałaby dochód, który po odliczeniu niezbędnych wydatków na własne utrzymanie, ograniczających się do zupełnie koniecznych, do których nie sposób byłoby zaliczyć choćby koszty używek, pozwalałaby jej uiszczać alimenty, choćby w niższych kwotach, jak zasadzone.

Nałożyć na to należy okoliczność, że w okresie objętym zarzutem oskarżona podjęła się wykonywania pracy społecznie użytecznej orzeczonej w sprawie III K 659/19 SR dla miasta W. w W. i nie stwierdzono przeciwskazań do odbycia kary w tej formie. Orzeczoną karę S. D. wykonała w dniu 11 kwietnia 2018 roku.

Istotnie też oskarżona w żaden sposób nie dążyła do próby zmiany orzeczenia o obowiązku alimentacyjnym przez jego obniżenie. Nie czyniła też żadnych starań o uzyskanie kwalifikacji zawodowych, mogących przyczynić się do pozyskania dochodów. W okresie objętym zarzutem nie posiadała statusu osoby bezrobotnej, bowiem nie zgłosiła się na termin wyznaczonej wizyty, co wskazuje, że ze swej winy pozbawiła się możliwości poszukiwania ofert pracy z zasobów i przy pomocy Urzędu Pracy. Prezentowana w tym okresie postawa oskarżonej świadczy to o negatywnym stosunku oskarżonej do ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego.

Nadal aktualne pozostają poglądy doktryny i orzecznictwa, że przestępstwa niealimentacji dopuszcza się tylko taka osoba, która może wykonać ciążący na niej obowiązek alimentacyjny, ale tego nie czyni mimo realnych możliwości. Uchylenie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji zachodzi wtedy, gdy zobowiązany mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku nie dopełni go ze złej woli (uchw. SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7–8, poz. 86; wyr. SN z 27.2.1996 r., II KRN 200/95, OSN Prok. i Pr. 1996, Nr 10, poz. 8; wyr. SN z 24.11.1970 r., V KRN 437/70, OSNKW 1971, Nr 3, poz. 37; wyr. SN z 19.12.1979 r., V KRN 297/79, OSNPG 1980, Nr 6, poz. 79; wyr. SN z 7.10.1994 r., III KRN 136/94, Prok. i Pr. 1995, Nr 5, poz. 10; wyr. SN z 9.5.1995 r., III KRN 29/95, OSNKW 1995, Nr 9–10, poz. 64; wyr. SN z 11.28.1995 r., III KRN 137/95, Prok. i Pr. 1996, Nr 6, poz. 11; post. SN z 17.4.1996 r., II KRN 204/96, OSN Prok. i Pr. 1996, Nr 11, poz. 4; post. SA w Krakowie z 13.12.2000 r., II AKz 289/00, KZS 2000, Nr 12, poz. 28). Obowiązuje w tym przypadku reguła ultra posse nemo obligatur (Stefański R., Kodeks karny . Komentarz, 2020, Legalis el.).

Słuszne jest też ustalenie sądu I instancji co do tego, iż oskarżona nie płacąc alimentów narażała dziecko na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Niebezpieczeństwo „niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych” obejmuje wszelkie przypadki, a nie tylko bezpośrednie, zagrożenia zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Wystarczy zatem samo narażenie uprawnionego do alimentacji na niemożność zaspokojenia jego podstawowych potrzeb, pozostające w związku przyczynowym z uchylaniem się sprawcy od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie tej osoby. Nie ma więc potrzeby stwierdzenia niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych uprawnionej osoby do alimentacji na skutek niedopełnienia tego obowiązku przez sprawcę, ale wystarczy, by sprawca naraził ją na taką sytuację (zob. Kodeks karny. Komentarz. Tom II, pod red. O. Górniok, Gdańsk 2005, s. 230 - 231; Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Tom II, pod red. A. Zolla, Zakamycze 2006, s. 740 - 741; Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Tom I, pod red. A. Wąska i R. Zawłockiego, Warszawa 2010, s. 1249, tezy 28 - 30, s. 1251, teza 35; Z. Siwik (w) Kodeks Karny. Komentarz pod red M. Filara, Warszawa 2016, s. 1299 - 1300; wyrok SN z dnia 29 maja 2012 r., II KK 10/12, OSNKW 2012,/10/107; wyrok SN z dnia 11 lipca 2012 r., II KK 179/12, Prok. i Pr.- wkł. 2012/10/5). Zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych oznacza przecież dostarczenie środków materialnych koniecznych nie tylko do utrzymania, lecz także do uzyskania niezbędnego wykształcenia i korzystania z dóbr kulturalnych. Niezbędne jest zatem zabezpieczenie minimum egzystencji w postaci środków przeznaczonych na utrzymanie i wykształcenie dziecka, lecz także stworzenie mu warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu, istotnych dla kształtowania jego osobowości i nawyków kulturalnych (zob. wyrok SN z dnia 27 marca 1987 r., V KRN 54/87, OSNPG 1987/8/103).

Obrońca podnosi, że na etapie sądowym K. D. (2) przyznał, że zarabiał więcej i mógł zapewnić dziecku byt.

Należy mieć na względzie fakt, że zmniejszenie lub uchylenie narażenia na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych przez kogoś innego nie wyłącza odpowiedzialności karnej sprawcy. Okoliczność, że podstawowe potrzeby dziecka są zaspokajane przez inne osoby, nie oznacza braku w czynie oskarżonego znamienia przestępstwa nie alimentacji, polegającego na narażeniu dziecka na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. W uchwale z dnia 9 czerwca 1976 r. Sąd Najwyższy wskazał, że „fakt zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych uprawnionego kosztem znacznego wysiłku osoby współzobowiązanej do alimentacji albo przez inne osoby, nie zobowiązane, nie wyłącza ustawowego znamienia narażenia na niemożność zaspokojenia tych potrzeb” (VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7–8, poz. 86). Podobna sytuacja występuje, gdy koszty utrzymania i wychowania uprawnionego do alimentacji ponosi instytucja państwowa do tego powołana (np. Fundusz Alimentacyjny). W orzecznictwie wielokrotnie wskazywano, że okoliczność, iż Fundusz Alimentacyjny pokrywa zaliczkowo należne kwoty alimentacyjne zasądzone od dłużnika, który uchyla się od ich uiszczania, nie zmienia faktu, że samo ich niepokrywanie przez sprawcę może wypełniać także znamię narażenia pokrzywdzonych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Przyjmuje się bowiem, że pomoc z Funduszu Alimentacyjnego działa tak samo, jak działa każda inna pomoc od osób niezobowiązanych, które z pobudek humanitarnych umożliwiały egzystencję osób pokrzywdzonych (wyr. SA w Poznaniu z 16.12.1996 r., II AKA 407/96; por. wyr. SN z 27.03.1987 r., V KRN 54/87 i uchwała SN z 09.06.1976 r., VI KZP 13/75).

Przypomnieć trzeba, że ojciec dziecka nie krył tego, że musiał korzystać z pomocy (...) celem przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, bo nie mógł zapewnić dziecku jego potrzeb, a egzekucja świadczeń okazała się bezskuteczna. Wynika to wprost z zeznań złożonych na etapie przygotowawczym, a potwierdzonych przed sądem. Ostatecznie też w postępowaniu sądowym potwierdził, że wystąpiła okoliczność niemożności zabezpieczenia podstawowych potrzeb dziecka, stąd też było jego zawiadomienie o czynie nie alimentacji objętym aktem oskarżenia. Natomiast fakt, że nie chce już ścigania oskarżonej wynika z sytuacji, że ta zaczęła alimentować dziecko.

Sama natomiast okoliczność, że finalnie nie zażądał ścigania oskarżonej jest bez znaczenia w sytuacji, gdy zobowiązania alimentacyjne przejęła instytucja z uwagi na bezskuteczność wszczętej egzekucji, bo w takiej sytuacji ściąganie przestępstwa nie alimentacji następuje z urzędu.

Obecnie przepis art. 209 kk nie zawiera w sobie znamienia „uporczywości” wyrażonego wprost, lecz nadal jest tu pojęcie „uchylania się” (zatem nie tylko „niepłacenia”), które już samo w sobie – pod względem znaczeniowym – zawiera element złej woli sprawcy i taką złą wolę oznacza. Uchylanie się przez K. D. (2) od obowiązku alimentacyjnego wobec małoletniego syna w realiach faktycznych badanego przypadku, wobec istnienia po stronie oskarżonej możliwości wywiązywania się z niego (co poruszono wcześniej), przy równoczesnym istnieniu elementu złej woli – nie budził wątpliwości sądu okręgowego w okresie objętym zarzutem aktu oskarżenia. Tak samo – narażenie w tym okresie uprawnionego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

W ocenie sądu odwoławczego nie było natomiast dostatecznych podstaw do ustalenia wymaganej do wydania wyroku skazującego okoliczności, że oskarżona z właściwym dla przestępstwa niealimentacji zamiarem i mając ku temu możliwości nie wywiązywała się z ciążącego na niej obowiązku łożenia na utrzymanie syna w czasookresie określonym przez sąd rejonowy trwającym aż do momentu poprzedzającego złożenie przez oskarżoną wyjaśnień na rozprawie.

Zarówno wyjaśnienia oskarżonej, jak i załączone do akt sprawy dokumenty oraz częściowo zeznania K. D. (2) nie dały podstaw do przyjęcia, że również w przypisanym przez sąd rejonowy okresie oskarżona nie wywiązywała się z ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego - z przyczyn od niej niezależnych.

Czyniąc ustalenia w zakresie przypisanego czasookresu czynu niealimentacji sąd rejonowy oparł się na treści opinii sądowo – psychiatrycznej, z której istotnie wynika, że oskarżona w tym okresie nadal pozostawała zdolna do pracy. Tyle tylko, że uszła uwadze sądu meriti ta część dokumentacji przedstawiona przez obrońcę oskarżonej, która w ocenie sądu odwoławczego pozwala na przyjęcie, że w przypisanym okresie jednakowoż oskarżona z przyczyn od siebie niezależnych nie wywiązywała się ze swego obowiązku alimentacji, jak też podjęła starania o jego realizację, co musi wpłynąć na finalną ocenę nastawienia psychicznego oskarżonej do tego obowiązku. Chodzi w szczególności o tą część dokumentacji, z której treści wynika, że odnotowano u oskarżonej istotne pogorszenie jej stanu zdrowia, które owocowało częstą diagnostyką oraz koniecznością okresowej hospitalizacji, jak też dokumenty z PUP z których treści wynika, że oskarżona od 28 grudnia 2017 roku zarejestrowała się jako poszukująca pracy, jak również dokumenty przelewów kwot od 100-200 zł. tytułem alimentacji dziecka za okres od maja 2018 roku, przelewy kwot po 500 zł. do rąk H. D. za okres wrzesień – grudzień 2018 r, ( koperta k. 157 ), dokumenty komornicze, wskazujące na chęć spłaty zadłużenia w ratach po 200 zł. Oskarżona zaczęła podejmować zatrudnienie – od maja 2018 roku do 30 kwietnia 2020 roku posiada umowę o pracę, orzeczeniem z dnia 27 marca 2019 roku została uznana w okresie 3 miesięcy za niezdolną do pracy i pobierała jedynie zasiłek chorobowy k.187, następnie: utrzymuje abstynencję alkoholową, korzysta ze wsparcia terapeutycznego poradni leczenia uzależnień oraz pomocy psychologicznej w ramach ośrodka pomocy społecznej ( koperta k. 157). Z zeznań K. D. (2) wynika, że od w/w czasu oskarżona stara się, choć w niepełnym zakresie, nadal alimentować syna.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego do powodów uzasadniających niewykonanie ciążącego na sprawcy obowiązku w orzecznictwie zaliczono np. ciężką chorobę (uchw. SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7–8, poz. 86) lub pozbawienie wolnośc i, jeżeli w tym okresie nie miał on możliwości zarobkowania lub innych źródeł majątkowych, z których możliwe było wypłacanie należności alimentacyjnych (wyr. SN z 3.7.2007 r., III KK 144/07, Legalis; wyr. SN z 19.5.2010 r., V KK 74/10, Legalis). Oskarżona w okresie 25 października 2017 roku do 22 listopada 2017 roku przebywała w Areszcie Śledczym. Jest osobą bez majątku. Wówczas pobierała świadczenia socjalne. Przeszła następnie badanie gastroskopowe wykonane w dniu 11 grudnia 2017 roku wskazujące na występowanie u oskarżonej zapalenia żołądka. Karta Informacyjna leczenia Oddziału (...) (...) M. Szpitala (...) w W. wskazuje na z pobyt 29-30 grudnia 2017 roku z powodu poronienia samoistnego. W lutym 2018 roku rozpoznano u niej objawy nietrzymania moczu, zaś podczas hospitalizacji w dniach 3-5 marca 2019 roku wykonano u niej zabieg założenia taśmy podcewkowej celem likwidacji dolegliwości. W dniu 18 marca 2018 roku rozpoznano zespół cieśni nadgarstka i wykonano zabieg założenia szyny gipsowej w styczniu 2019 roku. Była także hospitalizowana z powodu poronienia a także nieprawidłowych krwawień, jak również w okresie 3 października do 28 października 2018 roku z rozpoznaniem zaburzeń psychicznych związanych z naprzemiennym przyjmowaniem leków psychoaktywnych. Z informacji pochodzących ze sporządzonej w czerwcu 2021 roku opinii wynika, że jest przygotowywana do zabiegu operacji bariatrycznej. Mając na względzie powyższe wnioskować można, że stopniowo zaczęło dochodzić do pogorszenia stanu zdrowia oskarżonej, wzmożenia objawów chorób, które oskarżona posiadała już w okresie objętym zarzutem aktu oskarżenia, ale także pojawienia się nowych schorzeń, konieczności ich diagnostyki i podjęcia stosownego leczenia, co też spotęgowało kwotę wydatków ( w tym stałych na leczenie ) po stronie oskarżonej.

Właśnie tego powodu, w tym zmiany w postawie oskarżonej w kwestii obowiązku alimentacji, sąd odwoławczy z okresu przypisanego oskarżonemu czynu wyeliminował okres po 24 października 2017 roku.

W tych warunkach apelacja uwzględniona zostać mogła jedynie w części (sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że ustalił, iż zarzuconego oskarżonej przestępstwa niealimentacji dopuściła się w okresie od 26 stycznia 2017 roku do 24 października 2017 roku).

Wniosek

- o zmianę skarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji;.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania pozostawał wręcz w oczywistej kontrze do uregulowania art. 437 § 2 zd. drugie kpk, kiedy nawet wedle skarżącego nie zachodziła w sprawie żadna z bezwzględnych przyczyn odwoławczych z art. 439 § 1 kpk, a w przypadku kwestionowania wyroku skazującego nie mogła wchodzić w rachubę przeszkoda, o której mowa w art. 454 § 1 kpk. Z oczywistych względów nie mogła też zachodzić potrzeba przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości, skoro wytknięte przez skarżącego sądowi I instancji uchybienia wcale nie wskazywały na konieczność przeprowadzenia jeszcze raz wszystkich dowodów. Natomiast zgromadzone dowody i ich prawidłowa ocena nie pozwalały na wydanie wyroku uniewinniającego.

3.2.

2. zarzut rażącej niewspółmierność orzeczonej przez Sąd kary bezwzględnej — do stopnia zawinienia oskarżonej - w świetle okoliczności sprawy pominiętych przez Sąd, a wyszczególnionych w zarzutach co do obrazy prawa procesowego ( pkt 1 apelacji );

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Konsekwencją ograniczenia okresu przypisanego oskarżonej przestępstwa pozostawało również odpowiednie obniżenie wymiaru kary orzeczonej wobec K. D. (2). Mając na względzie zakres w jakim okres przypisanej oskarżonej niealimentacji został ograniczony sąd odwoławczy wymiar orzeczonej wobec oskarżonej kary obniżył do 4 miesięcy pozbawienia wolności. Kara w tym wymiarze nie przekracza stopnia winy, adekwatna pozostaje natomiast do stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonej, odpowiada także potrzebom prewencji generalnej i indywidualnej związanym z jej orzeczeniem.

Sąd I instancji, co do zasady należytą rangę nadał okolicznościom obciążającym, uwzględniając we właściwy sposób stopień społecznej czynu oskarżonej oraz zawinienia oskarżonej, którego nie niweluje okoliczność ograniczenia czasookresu niealimentacji. Faktem jest, że czyn oskarżonej charakteryzuje się stosunkowo wysokim stopniem społecznej szkodliwości, a jej zawinienie jest wysokie z uwagi na okoliczność negatywnego stosunku do zasądzonego obowiązku mimo posiada realnych możliwości wywiązania się z niego choćby w niepełnej wysokości. Nadto sąd dostrzegł uprzednią karalność oskarżonej, w tym za identyczne przestępstwo. Mając wszystko to na uwadze uznać należy, że wymierzona kara bezwzględna pozbawiania wolności, nie nosi cech rażącej surowości i nie ma podstaw, aby w postępowaniu odwoławczym stosować instytucję probacji. Orzekane dotychczas kary
o charakterze wolnościowym nie wpłynęły dostatecznie na postawę oskarżonej, która ponownie swoim zachowaniem naruszyła porządek prawny. Jedynie kara o charakterze izolacyjnym utrzymać może oskarżoną w przekonaniu i chęci wdrażania się do poszanowania porządku prawnego, realizacji swych obowiązków i osiągnie swe cele, bowiem wobec oskarżonej nie sposób postawić pozytywnej prognozy kryminologicznej.

Choć powoli, oskarżona zdaje się zmieniać swe nastawienie do obowiązku alimentacyjnego, o czym muszą świadczyć dokonywane wpłaty, chęć aktywizacji zawodowej i utrzymania abstynencji.

Wniosek

o zmianę wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o karze poprzez obniżenie wymiaru i zastosowanie instytucji probacji - jak wnosić należy z treści uzasadnienia apelacji k. 243;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- w sytuacji zmiany wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o czasookresie przypisanego czynu i wobec okoliczności przedmiotowo - podmiotowych wskazanych powyżej orzeczona, kara była niewspółmiernie surowa do wagi i okoliczności czynu;

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

skazanie za czyn niealimentacji w zakresie objętym aktem oskarżenia

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

podano powyżej

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

czasookres czynu oraz wymiar kary

Zwięźle o powodach zmiany

podano powyżej

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 3 i 4

Wprawdzie apelacja obrońcy doprowadziła do zmiany zaskarżonego Sądu I instancji na korzyść oskarżonej, nie mniej nie skutkowała uniewinnieniem, ani umorzeniem postępowania, toteż co do zasady powinna ona również ponieść koszty sądowe postępowania odwoławczego (art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk). Sprzeciwiały się temu jednak zasady słuszności i sytuacja majątkowa, bytowa i zarobkowa oskarżonej. Środki finansowe oskarżona powinna przeznaczać na bieżące, jak i zaległe alimenty, przy czym także musi ponosić koszty związane z leczeniem. Stąd została od kosztów sądowych postępowania odwoławczego zwolniona na podstawie art. 624 § 1 kpk.

Zasądzając koszty obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym, wobec ich nieopłacenia przez oskarżoną i złożenia stosownego wniosku przez obrońcę, Sąd odwoławczy kierował się przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714) . W konsekwencji objęły one opłatę w wysokości stawki minimalnej należnej za obronę przed sądem okręgowym jako II instancją podwyższoną o stawkę podatku VAT obowiązującą w dacie orzekania.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina, kara;

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana