Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Judyta Masłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 stycznia 2022 r. w P.

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. W.

o zapłatę

o r z e k a

Oddala powództwo.

Sygn. akt I C 426/20

UZASADNIENIE

(...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wytoczyła powództwo przeciwko M. W. o zapłatę kwoty 64 737,73 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 57 477,06 złotych od dnia 8 września 2020 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że strony w dniu 7 stycznia 2019 roku zawarły umowę o kredyt gotówkowy nr (...). Zgodnie z postanowieniami wymienionej umowy Bank udzielił pozwanemu, na jego wniosek, kredytu w kwocie 61 490,36 złotych.

Od udzielonego kredytu Bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej, ustalonej jako suma wartości stopy referencyjnej NBP i marży Banku. W razie nieterminowej spłaty zobowiązania powód miał prawo naliczać odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Całkowita kwota do zapłaty z tytułu kredytu została określona w sposób jasny i zrozumiały w § 4ust. 2 umowy. Wynosiła ona na dzień jej zawarcia 74 939,81 złotych i składały się na nią:

1.  Całkowita kwota kredytu w wysokości 50 102,58 złotych,

2.  Całkowity koszt kredytu w wysokości 24 837,23 złotych, w tym:

a)  prowizja z tytułu udzielenia kredytu w kwocie 3 689,41 złotych,

b)  odsetki od kredytu w kwocie 13 449,45 złotych,

c)  koszty usług dodatkowych: składka z tytułu ubezpieczenia „Spokojny Kredyt – życie plus” w kwocie 7 698,36 złotych.

Ponieważ prowizja i składka ubezpieczeniowa była kredytowana, łącznie z kwotą 50 102,58 złotych stanowiły one kapitał kredytu.

Pozwany na podstawie przedmiotowej umowy zobowiązał się do terminowego dokonywania spłat kredytu i odsetek zgodnie z umową i harmonogramem spłat. Pozwany nie wywiązywał się z zobowiązań wynikających z przedmiotowej umowy.

Powód wezwał pozwanego do dobrowolnego uregulowania zadłużenia, wysyłając ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 5 sierpnia 2019 roku wraz z broszurą informacyjną. Powyższe nie spowodowało spłaty zaległości ani zawarcia porozumienia, dlatego pismem z dnia 4 października 2019 roku powód wypowiedział umowę. Data wymagalności określona została przez powoda na dzień 19 grudnia 2019 roku, tj. po upływie 30-dniowego terminu przewidzianego w art. 75 ustawy Prawo bankowe, z korzyścią dla pozwanego.

W niniejszym postępowaniu powód dochodzi pozostałej do spłaty należności w wysokości 64 737,73 złotych. Na tę kwotę składają się:

1.  niespłacony kapitał w kwocie 57 477,06 złotych

2.  kwota 2 109,23 złotych tytułem odsetek umownych kapitałowych i odsetek umownych karnych naliczonych od dnia 5 lipca 2019 roku do dnia 18 grudnia 20191 roku.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zawieszenie niniejszego postępowania do czasu rozpatrzenia sprawy prowadzonej przez Prokuraturę Okręgową w Suwałkach sygn. akt PO 1 Ds. 51.2019.

W uzasadnieniu wskazał, że padł ofiarą oszustwa, którego nie był świadomy w momencie zaciągania zobowiązań finansowych w bankach.

Wskazał, że J. W. nakłaniała poszkodowanych, ażeby poświadczali nieprawdę w momencie podpisywania umowy kredytowej poprzez składanie oświadczenia, że poszkodowany nie ubiega się o kredyt w innym banku. Nieświadomy pozwany godził się na warunki zaproponowane przez właścicielkę piramidy finansowej.

Prokuratura Okręgowa w Suwałkach postawiła akt oskarżenia w sprawie o doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości poprzez wprowadzenie w błąd co do faktycznych zdolności kredytowych kredytobiorców, ilości zaciągniętych kredytów przez poszkodowanych, a także przejęcia i używania środków pieniężnych pochodzących z przestępstwa działając na szkodę kredytobiorców i ich wierzycieli.

Postanowieniem dnia 18 grudnia 2020 roku Sąd Rejonowy w Piszu w sprawie I C 426/20 zawiesił postępowanie w sprawie. Następnie postanowieniem z dnia 18 października 2021 roku w sprawie I C 426/20 Sąd Rejonowy w Piszu podjął postępowanie w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 7 stycznia 2019 roku pomiędzy M. W., a (...) Bank (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. została zawarta umowa o kredyt gotówkowy Nr (...), w ramach której Bank udzielił M. W. kredytu w kwocie 61 490,36 złotych, z czego wypłacona na jego rachunek bankowy została kwota 50 102,58 złotych.

Zgodnie z harmonogramem spłat kredytu, M. W. zobowiązał się do spłaty kredytu wraz z odsetkami umownymi w 60 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych płatnych w umówionych terminach i w umówionej wysokości, począwszy od lutego 2019 roku.

(dowód: umowa pożyczki wraz z harmonogramem spłaty k. 41-44v; historia rachunku kredytowego k. 45-46)

M. W. nie wywiązywał się ze zobowiązań wynikających z umowy.

(...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. pismem z 4 października 2019 roku wypowiedział umowę o kredyt i wezwał M. W. do spłaty całej wierzytelności Banku, w wysokości 58 602,89 złotych, w ciągu 30 dni od otrzymania wypowiedzenia. Jednocześnie Bank poinformował, że wpłata w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia całości zadłużenia z tytułu przeterminowanego kapitału powiększonego o bieżące odsetki naliczone do dnia spłaty, przeterminowanych odsetek, odsetek karnych, naliczonych kosztów wynikających z umowy kredytowej i Taryfy opłat i prowizji pobieranych przez (...) Bank (...) Spółka Akcyjna za czynności bankowe dla ludności oraz terminowa spłata najbliższej wymagalnej raty kredytu, zostanie potraktowane jako zgoda na uznanie wypowiedzenia umowy kredytu przez Bank za bezskuteczne i utrzymanie dotychczasowych warunków umowy kredytowej.

Adresat nie podjął korespondencji w terminie.

(okoliczności bezsporne; dowód: pismo z 4.10.2019r. k. 49, kserokopia koperty k. 50-50v,)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 2 kwietnia 2021 roku wydanym w sprawie II K 41/20, J. W. została uznana winną m.in. tego, że w okresie od stycznia 2015 roku do 30 sierpnia 2018 roku i od 1 września 2018 roku do marca 2019 roku w E., S., G., Ł., O. i innych miejscowościach, działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wymienione w pkt I. aktu oskarżenia osoby (za wyjątkiem wskazanych w ppkt 63 E. i P. C.), w ten sposób, że pod pozorem współpracy z firmą (...) Sp. z o.o. SKA, która w rzeczywistości nie miała miejsca, wprowadziła w błąd te osoby co do zamiaru i sposobu zainwestowania środków finansowych pochodzących ze środków własnych tych osób oraz z kredytów bankowych zaciągniętych przez te osoby w wyniku nakłonienia i udzielenia przez nią pomocy polegającej na przygotowaniu wniosków kredytowych, skontaktowaniu się z pośrednikami kredytowymi, poinstruowaniu o sposobie rozmawiania z pracownikami banków oraz o możliwości wykorzystania rzekomej luki w prawie pozwalającej na wzięcie kilku kredytów jednego dnia przez tę samą osobę oraz przez faktyczne organizowanie podpisania umów kredytowych poszczególnych klientów w jeden dzień lub bliskie sobie dni, a także przez wprowadzenie w błąd co do możliwości przejęcia spłaty tych kredytów przez inne osoby, wykorzystując ponadto wadliwe i sporządzone dla pozoru czynności cywilnoprawne, przy czym z popełnienia tego przestępstwa uczyniła sobie stałe źródło dochodu, a w szczególności w ten sposób, że:

(…)

ppkt 73. doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. W. poprzez nakłonienie do wzięcia kredytów:

a)  w banku (...) Spółka Akcyjna w dniu 07.01.2019 r., nr umowy (...), w kwocie 140.203.98 zł, przy czym wypłacono 75.100 zł,

b)  w banku (...) w dniu 7.01.2019r., nr umowy PG\ (...), w kwocie 94 203,98 zł, przy czym wypłacono 41 950 zł,

c)  w banku (...) SA w dniu 04.01.2019r., nr umowy (...), w kwocie 74 722,85 zł, przy czym wypłacono 47 400 zł,

d)  w banku (...) SA w dniu 07.01.2019r. nr umowy (...), w kwocie 74 939,81 zł, przy czym wypłacono 50 102,58 zł,

e)  w banku (...) w dniu 07.01.2019r., nr umowy (...), w kwocie 152 168,32 zł, przy czym wypłacono 116 500 zł,

a następnie do przekazania jej pieniędzy z tych kredytów w kwocie nie mniejszej niż 351 052,58 zł, czym działała na szkodę M. W. i wymienionych banków,

(…)

tj. czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk i skazana na karę łączną 9 lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 500 stawek dziennych przy przyjęciu jednej stawki dziennej za równoważną kwocie 300 złotych. Jednocześnie orzeczono wobec niej obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych, przy czym na rzecz pokrzywdzonego M. W. kwoty 331 052,58 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

(dowód: odpis wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach k. 95-129v)

Sąd zważył, co następuje:

Zawarta przez strony umowa pożyczki zasadniczo jest regulowana w przepisach art. 720-724 k.c., a także znajdują do niej zastosowanie przepisy ustawy z 12.05.2011r. o kredycie konsumenckim na mocy art. 3 ust. 2 pkt 1 tej ustawy, a nadto przepisy ustawy Prawo bankowe z 29.08.1997r.

Pozwany wniósł o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie z uwagi na toczące się postępowanie przeciwko J. W., jednak niniejsze powództwo – w ocenie Sądu – winno być oddalone z powodów, które nie mają związku z przestępczym działaniem J. W..

Roszczenie powódki podlegało oddaleniu, albowiem powódka nie zdołała wykazać, że roszczenie o zwrot pożyczki stało się wymagalne z chwilą jego wypowiedzenia. Podkreślenia przy tym wymaga, iż żądanie swoje powódka wywodziła z faktu postawienia całego zobowiązania w stan wymagalności w związku z wypowiedzeniem umowy pożyczki łączącej ją z pozwanym, a tym samym winna była wykazać, iż wypowiedzenie to było skuteczne. Okoliczność, iż pozwany faktu tego nie podważał, nie zwalniała Sądu z obowiązku przesądzenia prawidłowości wypowiedzenia wiążącej strony umowy.

Zgodnie z art. 75c ust. 1-6 ustawy Prawo bankowe, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.

Z uwagi na treść cytowanego wyżej przepisu uznać należy, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. W pierwszej kolejności bank winien doręczyć kredytobiorcy wezwanie oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu, wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych), na spłatę zadłużenia. Dopiero po upływie tego terminu może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy. W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. Procedura wynikająca z art. 75c ustawy nie może być przeprowadzona także po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, tym samym wypowiedzenie umowy kredytu nie może być konwalidowane poprzez późniejsze działania. Wskazany przepis prawa bankowego stanowi w całości przepis semidyspozytywny. Może zostać zmieniony w umowie kredytu albo osobnym porozumieniu jedynie na korzyść kredytobiorcy, na przykład przez wydłużenie terminu na złożenie wniosku w sprawie restrukturyzacji kredytu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 15.04.2019r. w sprawie V ACa 663/18, Legalis; podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstokuy z 19.07.2018r. w sprawie I ACa 285/18).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy zauważyć, iż powódka przedłożyła w prawdzie sądowi zaadresowane do pozwanego pismo z 5 sierpnia 2019 roku zatytułowane „ostatecznie wezwanie do zapłaty”. Należy jednak zauważyć, że powódka wezwała pozwanego do natychmiastowego uregulowania całego zadłużenia przeterminowanego. Jak wyżej wskazano, przepis art. 75c ustawy Prawo bankowe jednoznacznie wskazuje, że jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Ponadto powódka nie przedstawiła dowodu doręczenia powyższego pisma pozwanemu, czego konsekwencją jest uznanie przez Sąd, iż powódka dokonała wypowiedzenia umowy pożyczki w wadliwy sposób, bez wdrożenia procedury wynikającej z przepisu art. 75c ustawy Prawo bankowe.

Podkreślić należy, że od banku jako profesjonalisty należy oczekiwać, aby działania upominawcze były zgodne z dyspozycją art. 75c prawa bankowego i tym samym poprzedzały właściwe wypowiedzenie umowy. Z samej istoty upomnienia wynika, że stanowi ono rodzaj skarcenia, napomnienia, przypomnienia, lecz nie ukarania. Sekwencja oświadczeń powodowego banku powinna być taka, że w pierwszej kolejności winien on wezwać kredytobiorcę do zapłaty, z poinformowaniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację, a następnie, w przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu, złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Wobec braku dowodu doręczenia pozwanemu pisma z 5 sierpnia 2019 roku, stwierdzić należy, iż w rozpatrywanym przypadku takiej sekwencji oświadczeń powodowego banku nie było.

Na marginesie należy zauważyć, że wezwanie kredytobiorcy przez bank do dokonania spłaty zadłużenia winno także wskazywać na możliwość złożenia przez dłużnika wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Tak więc bank w ujęciu artykułu 75c ustawy o prawie bankowym jest zobowiązany przede wszystkim do poinformowania kredytobiorcy, będącego w opóźnieniu w spłacie zobowiązania, o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia wraz z wezwaniem do spłaty zadłużenia.

W ocenie Sądu broszura informacyjna znajdująca się na odwrocie ostatecznego wezwania do zapłaty z dnia 5 sierpnia 2019 roku (k. 48) jest zbyt ogólna i nie stanowi informacji o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Mając powyższe na uwadze, uznając roszczenie powódki za niezasadne, na podstawie powołanego przepisu Sąd powództwo oddalił.