Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jolanta Cierpiał

Sędziowie: SSA Wiesława Stachowiak /spr./

SSA Katarzyna Schönhof-Wilkans

Protokolant: st. sekr. sądowy Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2018 r. w Poznaniu

sprawy P. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawnych

na skutek apelacji P. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 20 czerwca 2017 r. sygn. akt VIII U 399/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od odwołującego P. K. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...), znak (...) z dnia 2 stycznia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., działając na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.) w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 maja 2016r. wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 626/15, po rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorcy P. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w M. z dnia 11 września 2014 roku, przekazanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w P. w dniu 13 października 2014 roku, uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wspomnianym wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w przedmiocie dopuszczalności deklarowania i opłacania z tytułu działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wniosek P. K. zmierzał do potwierdzenia, że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp. k. nie posiada przymiotu „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, co w konsekwencji prowadziłoby w jego przypadku do dopuszczalności możliwości deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę zadeklarowaną nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył P. K., zarzucając naruszenie art. 18a ust.2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 552 i art. 553 § 1 k.s.h. poprzez ich nieprawidłową wykładnię skutkującą uznaniem, że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp. k. posiada przymiot „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. P. K. wniósł o zmianę decyzji poprzez uznanie, że stanowisko zawarte we wniosku datowanym z dnia 11 września 2014 roku – tj. że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp. k. nie posiada przymiotu „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji odwołujący ma możliwość deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę zadeklarowaną nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę – jest prawidłowe.

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2017r., w sprawie o sygn.. akt VIII U 399/17, Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił odwołanie i zasądził od odwołującego na rzecz pozwanego organu rentowego kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne:

W dniu 11 września 2014 roku P. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w M., złożył wniosek o wydanie pisemnej interpretacji dotyczącej potwierdzenia, iż powstała z przekształcenia ze spółki kapitałowej nowa spółka osobowa nie posiada statusu byłego pracodawcy dla wnioskodawcy, a w dalszej kolejności w sprawie dopuszczalności deklarowania i opłacania z tytułu działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wniosek został przekazany przez Dyrektora Izby Skarbowej w P. w dniu 13 października 2014 roku (uzupełniony pismem z dnia 10 listopada 2014 roku, doręczony dnia 14 listopada 2014 roku) do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G..

Wnioskodawca wskazał, że w okresie od 03.06.1996 r. do 31.08.2014 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce (...) sp. z o.o. na stanowisku tapicera. Do jego obowiązków pracowniczych należało, m.in. wytwarzanie mebli z materiałów będących własnością pracodawcy. Umowa o pracę łącząca wnioskodawcę ze spółką (...) sp. z o.o. została rozwiązana w dniu 31 sierpnia 2014 roku na mocy porozumienia stron.

Jeszcze przed rozwiązaniem umowy o pracę, w dniu 20 sierpnia 2014 roku wnioskodawca rozpoczął działalność gospodarczą w zakresie produkcji pozostałych mebli, pozostałych części i akcesoriów do pojazdów silnikowych oraz naprawy i konserwacji mebli i wyposażenia domowego, do których to rodzajów działalności przyporządkowano w Polskiej Klasyfikacji Działalności kody – odpowiednio: (...)

W dniu 1 września 2014 roku, a więc następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy z P. K., spółka (...) spółka z o.o. została przekształcona w spółkę komandytową pod firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa. Przekształcenie to odbyło się w trybie określonym w art. 551 § 1 i n. oraz art. 575 Kodeksu spółek handlowych.

Już kolejnego dnia, tj. 2 września 2014 roku powód zawarł ze spółką (...) sp. z o.o. sp. k. umowę o współpracy, która ma polegać m.in. na wytwarzaniu przez wnioskodawcę w ramach prowadzonej przez niego działalność i gospodarczej mebli i akcesoriów meblowych z materiału powierzonego przez spółkę (...) sp. z o.o. sp. k.

Pismem z dnia 29 października 2014 roku Zakład wezwał przedsiębiorcę do jednoznacznego wskazania, czy jego intencją jest uzyskanie rozstrzygnięcia co do potwierdzenia iż powstała z przekształcenia spółki (...) Sp. z o.o. (...) Sp. z o.o. Sp.k. nie posiada przymiotu byłego pracodawcy wnioskodawcy, a dopiero w dalszej kolejności w przedmiocie dopuszczalności deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w wysokości stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia; czy też, w zakresie dopuszczalności odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w obniżonej wysokości (na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), zaś kwestia ustalenia czy spółka (...) Sp. z o.o. Sp. k. może być uznana za poprzedniego pracodawcę wnioskodawcy, nie budzi jego jakichkolwiek wątpliwości. W przypadku gdy wolą wnioskodawcy jest jedynie uzyskanie rozstrzygnięcia co do obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w jego indywidualnej sprawie, Zakład wezwał do jednoznacznego przesądzenia przez przedsiębiorcę w opisie stanu faktycznego, czy wnioskodawca nie będzie świadczył w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usług na rzecz dotychczasowego (poprzedniego) pracodawcy.

W piśmie z dnia 10 listopada 2014 roku, doręczonym dnia 14 listopada 2014 roku wnioskodawca wskazał m.in., że wniosek zmierza do potwierdzenia, że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) Sp. z o.o. spółka (...) Sp. z o.o. Sp. k. nie posiada przymiotu „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, a dopiero w dalszej kolejności ocena dopuszczalności możliwości deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę zadeklarowaną nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Jednocześnie przedsiębiorca wskazał, że podniesiona wątpliwość, w jego ocenie, nie ma charakteru faktycznego, lecz prawny. Chodzi bowiem o ustalenie – czy w sytuacji opisanej we wniosku – o spółce powstałej w wyniku przekształcenia byłego pracodawcy, z którym stosunek pracy został rozwiązany przed dniem przekształcenia, a więc wykładnię pojęcia „były pracodawca” zawartego w art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej.

Decyzją nr (...) z dnia 5 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., działając na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych po rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorcy P. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w M. z dnia 11 września 2014 roku, przekazanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w P. w dniu 13 października 2014 roku (uzupełnionym pismem z dnia 10 listopada 2014 roku, doręczonym dnia 14 listopada 2014 roku), odmówił wydania pisemnej interpretacji dotyczącej potwierdzenia, iż powstała z przekształcenia ze spółki kapitałowej nowa spółka osobowa nie posiada statusu byłego pracodawcy dla wnioskodawcy, a w dalszej kolejności w sprawie dopuszczalności deklarowania i opłacania z tytułu działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Z powyższą decyzją nie zgodził się P. K., który w odwołaniu z dnia 9 stycznia 2015 roku wniósł o jej zmianę poprzez uznanie, że stanowisko zawarte we wniosku datowanym z dnia 11 września 2014 roku – tj. że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp. k. nie posiada przymiotu „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji odwołujący ma możliwość deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę zadeklarowaną nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę – jest prawidłowe. Odwołujący domagał się także zasądzenia na jego rzecz kosztów postepowania według norm przepisanych.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 maja 2016r. wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 626/15 zmieniono zaskarżona decyzję organu rentowego i zobowiązano Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. do wydania pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 584 ze zm.) na wniosek P. K. z dnia 11 września 2014r. złożony w dniu 16 października 2014r. (data nadania przesyłki pocztowej), jednocześnie zasądzając koszty zastępstwa procesowego. Wyrok uprawomocnił się w dniu 10 lipca 2016r.

W oparciu o wyżej ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy wskazał, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy stwierdził, że podstawą prawną rozstrzygnięcie jest art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.), jednocześnie wskazując, że Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 31 maja 2016r. wydanym w sprawie VIII U 626/15 przesądził, że stan faktyczny przedstawiany we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest konkretny i szczegółowy na tyle, aby organ rentowy mógł w sposób prawidłowy zinterpretować przepisy, które będą miały do niego zastosowanie.

Rozstrzygnięcie przez organ rentowy, czy powstała z przekształcenia ze spółki kapitałowej nowa spółka osobowa nie posiada statusu byłego pracodawcy dla wnioskodawcy, a w dalszej kolejności w sprawie dopuszczalności deklarowania i opłacania z tytułu działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, należy do sfery ocen prawnych w kontekście stosowania art. 18 a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wniosek P. K. zmierzał do potwierdzenia, że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp. k. nie posiada przymiotu „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, co w konsekwencji prowadziłoby do dopuszczalności możliwości deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę zadeklarowaną nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Zdaniem Sądu Okręgowego ze stanowiskiem odwołującego nie można się zgodzić. Stosownie do treści art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Przepis ten jest wyjątkiem o od zasady zawartej w art. 18 ustawy.

Jednakże stosownie do treści art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, przepisy art. 18a ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Przepis art. 18a został dodany z dniem 24.8.2005 r. ustawą z 1.7.2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 150, poz. 1248). Zgodnie z uzasadnieniem projektu ww. ustawy dodanie art. 18a miało na celu wprowadzenie preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne dla osób, które po raz pierwszy podejmują działalność gospodarczą na własny rachunek. Powyższe preferencje adresowane były do osób, które nie miały dotychczas stałych źródeł dochodów (stałej pracy), od których byłyby opłacane składki i które decydują się na podjęcie własnej działalności. Powyższa zmiana miała więc na celu zachętę do rozpoczęcia działalności i do przeznaczania zaoszczędzonych w ten sposób kwot na zakup maszyn bądź surowców do produkcji. Jednocześnie, jak wskazał SN w uzasadnieniu wyroku z 12.2.2013 r. (II UK 184/12, OSNP 2013, Nr 23–24, poz. 284), celem wyłączenia zawartego w art. 18a ust. 2 pkt. 2 jest przeciwdziałanie sytuacjom, w których pracodawcy wymuszaliby na pracownikach rozwiązanie stosunku pracy i przejście na tzw. samozatrudnienie, tj. rozpoczęcie działalności gospodarczej i prowadzenie jej w oparciu o obowiązki (czynności) realizowane w ramach stosunku pracy.

Zdaniem Sadu Okręgowego w ramach umowy o współpracę ze spółką (...) sp. z o.o. sp. k. zawartej w ramach wykonywanej działalności gospodarczej powód wykonuje tożsame czynności, które wykonywał w ramach stosunku pracy zawartego ze spółką (...) spółka z o.o. (wytwarzanie mebli i akcesoriów meblowych z materiału powierzonego przez spółkę) i to przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w ramach bieżącego roku kalendarzowego.

Tym samym, aby nie znalazł w jego przypadku zastosowania art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, decydujące jest rozstrzygnięcie, czy spółka (...) sp. z o.o. sp. k ma przymiot „byłego pracodawcy” powoda tj. spółki (...) sp. z o.o.

W dniu 1 września 2014r. nastąpiło przekształcenie spółki (...) spółka z o.o. w spółkę komandytową pod firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa na podstawie art. 551 § 1 ksh i następne oraz art. 575 ksh. W myśl art. 551 § 1 ksh, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną (art. 552 ksh).

Sąd Okręgowy wskazał, że stosownie do treści art. 553 § 1 ksh, spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Art. 553 ksh wyraża zasadę kontynuacji, polegającą na przyjęciu iż spółka przekształcona jest tożsama ze spółką przekształcaną. Zmienia się jedynie typ spółki. W dziedzinie prawa pracy w przypadku przekształcenia nie ma zastosowania art. 23 ¹ kp, gdyż nie następuje przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę, bowiem pracodawca pozostaje ten sam, tylko prowadzi działalność w zmienionej formie prawnej.

Przekształcenie nie powoduje zatem, co do zasady, żadnej zmiany w relacji pomiędzy spółką a jej pracownikami. Status pracodawcy ma po przekształceniu spółka docelowa. Oczywiście w niniejszej sprawie nastąpiło rozwiązanie na jeden dzień stosunku pracy, po czym nawiązano współpracę z powodem, ale już jako podmiotem gospodarczym. Podmiot, z którym powód miał zawartą umowę o pracę, a następnie umowę o współpracę, zmienił zaś jedynie typ spółki.

W ocenie Sądu Okręgowego zawarcie więc z powodem przez spółkę przekształconą umowę o współpracy, w ramach której ma on wykonywać obowiązki tożsame z obowiązkami wynikającymi z umowy o pracę rozwiązanej zaledwie dzień wcześniej przez spółkę przekształcaną, powoduje, że w odniesieniu do powoda znajduje zastosowanie art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

W ocenie Sądu Okręgowego nie jest uzasadnione odwoływanie się do decyzji zapadłych na gruncie ordynacji podatkowej, do decyzji zapadłych na grunt ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na względzie przedstawione wyżej stanowisko, Sąd Okręgowy działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 i 99 k.p.c.. i § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

Apelację od powyższego wyroku, w całości, złożył odwołujący, zarzucając naruszenie art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 552 i art. 553 ¹ k.s.h. poprzez ich nieprawidłową, wykładnię skutkującą uznaniem, że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) — (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp.k. posiada przymiot „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy systemowej.

Mając na uwadze wskazane powyżej zarzuty, wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę decyzji nr (...) z dnia 2 stycznia 2017 r., wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. i uznanie, że stanowisko zawarte we wniosku datowanym z dnia 11 września 2014 r. - tj., że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp.k. nie posiada przymiotu „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy systemowej, a w konsekwencji Odwołujący ma możliwość deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę zadeklarowaną nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę - jest prawidłowe,

ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia wniosku z punktu 1) wnosił o:

2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi Okręgowemu,

a w każdym przypadku o:

3) zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od odwołującego na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja odwołującego nie jest zasadna.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie nie był sporny. Spór sprowadzał się natomiast do rozstrzygnięcia kwestii prawnej, a mianowicie, czy powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) sp. z o.o. - spółka (...) sp. z o.o. sp. k. posiada przymiot „byłego pracodawcy” odwołującego w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, co prowadziłoby w razie odpowiedzi negatywnej - do dopuszczalności w przypadku wnioskodawcy możliwości deklarowania i odprowadzania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę zadeklarowaną nie niższą od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Apelujący zarzucał naruszenie art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 552 k.s.h. i art. 553 ¹ k.s.h. poprzez ich nieprawidłową wykładnię skutkującą uznaniem, że powstała w wyniku przekształcenia spółki (...) — (...) sp. z o.o. spółka (...) sp. z o.o. sp.k. posiada przymiot „byłego pracodawcy” w rozumieniu art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy systemowej.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego tak sprecyzowany zarzut nie jest zasadny. Sąd Okręgowy dokonał bowiem trafnej wykładni art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, przyjmując, że przepis ten ma zastosowanie wobec odwołującego, zaś spółka (...) sp. z o.o. sp. k ma przymiot „byłego pracodawcy” odwołującego, tj. spółki (...) sp. z o.o.

Przypomnieć należy, że stosownie do treści art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Przepis ten jest wyjątkiem o od zasady zawartej w art. 18 ustawy.

Jednakże stosownie do treści art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, przepisy art. 18a ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Przepis art. 18a został dodany z dniem 24.8.2005 r. ustawą z 1.7.2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 150, poz. 1248). Zgodnie z uzasadnieniem projektu ww. ustawy dodanie art. 18a miało na celu wprowadzenie preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne dla osób, które po raz pierwszy podejmują działalność gospodarczą na własny rachunek.

Istotne jest, że w dniu 31 sierpnia 2014r. nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę z odwołującym w spółce (...) sp. z o.o., w dniu 1 września 2014r. nastąpiło przekształcenie spółki (...) — (...) sp. z o.o. w spółkę (...) sp. z o.o. sp.k., a następnie w dniu 2 września 2014r. odwołujący w ramach działalności gospodarczej (rozpoczętej 20 sierpnia 2014r.) zawarł ze spółką (...) sp. z o.o. sp. k. umowę o współpracy. W ramach umowy o współpracę odwołujący wykonywał tożsame czynności, jak na podstawie umowy o prace, tj. wytwarzał meble i akcesoria meblowe z powierzonych mu materiałów.

W konsekwencji – w przypadku uznania, że powstała w wyniku przekształcenia spółka (...) sp. z o.o. sp. k. jest tożsama ze spółką (...) — (...) sp. z o.o. i stanowi jej kontynuację (zmienił się tylko typ spółki przy zachowaniu tożsamości podmiotowej w zakresie praw i obowiązków), to spółka (...) sp. z o.o. sp. k. jest „byłym pracodawcą” odwołującego z tego względu, że w dniu 31 sierpnia 2014r. rozwiązano stosunek pracy z powodem w spółce (...) sp. z o.o.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego takie właśnie stanowisko jest w niniejszej sprawie w pełni uzasadnione.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego dominował pogląd, w myśl którego przekształcenie spółki handlowej nie prowadzi do sukcesji, ale stanowi przypadek kontynuacji, polegającej na tym, że w istocie jest to ten sam podmiot działający w odmiennej formie prawej, przy którym pozostają m.in. wszelkie prawa i obowiązki ze sfery cywilnoprawnej. W wypadku kontynuacji nie ma poprzednika i następcy prawnego, istnieje natomiast ta sama spółka w zmienionej formie prawnej (tak wyrok SN z 3 lutego 2006 r., I CK 361/05, podobnie postanowienie SN z 3 lutego 2016 r., V CSK 336/15). Na tle art. 553 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy wyraził ponadto pogląd, że nowoutworzony podmiot wstępując ex lege w stosunki materialnoprawne, wstępuje także w stosunki procesowe (wyrok SN z 7 maja 2009 r., IV CSK 14/09). Podobnie, w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy, przedstawione podejście zostało przyjęte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2014 r., I PK 12/14 (nie publ.).

Problematyka przekształcenia spółki handlowej, do której odnosi się kwestionowane rozstrzygniecie, została ostatecznie rozstrzygnięta w uchwale Sądu Najwyższego z dnia z dnia 29 listopada 2017 r. III CZP 68/17, który w uzasadnieniu powołanej uchwały wskazał, że przekształcenie oznacza zmianę typu spółki przy zachowaniu tożsamości podmiotowej w zakresie praw i obowiązków. Normatywna konstrukcja przekształcenia spółek handlowych (tzw. przekształcenie sensu stricto) opiera się na realizacji zasady kontynuacji (ciągłości). Z zasady tej, wyrażonej w art. 553 § 1-3 k.s.h., eksponującej sferę podmiotową przekształcenia wynika, że spółka poddana procesowi przekształcenia jest tym samym podmiotem, a na skutek przekształcenia zmienia się tylko forma prawna prowadzonej działalności. Przekształcenie oznacza zatem zmianę typu spółki przy zachowaniu tożsamości podmiotowej w zakresie praw i obowiązków. W konsekwencji w przypadku przekształcenia nie dochodzi do sukcesji praw i obowiązków. W wypowiedziach przedstawicieli doktryny podkreśla się, że zarówno przed, jak i po przekształceniu mamy do czynienia z tym samym podmiotem, który w wyniku przekształcenia zmienia jedynie formę prawną ("szatę prawną") na inny ustawowy typ spółki.

Tym założeniom konstrukcyjnym nie przeczy przyjęte w ustawie rozróżnienie terminologiczne pomiędzy "spółką przekształcaną" a "spółką przekształconą", służy bowiem ono jedynie zasygnalizowaniu zmiany formy prawnej spółki przed i po przekształceniu, nie zaś akcentowaniu odrębności podmiotowo-organizacyjnej pomiędzy spółkami uczestniczącymi w procesie transformacyjnym. Tożsamość podmiotowa spółek oznacza, że spółka przekształcona nie wstępuje w prawa i obowiązki o charakterze cywilnoprawnym przysługujące spółce przekształcanej, lecz z dniem przekształcenia spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej (art. 553 § 1 k.s.h.). Innymi słowy, mimo przeprowadzonego przekształcenia nadal w odniesieniu do tych praw i obowiązków chodzi o tę samą spółkę. Wyrażona w art. 553 § 1 k.s.h. zasada kontynuacji obejmuje zarówno prawa i obowiązki prywatnoprawne (art. 553 § 1 k.s.h.), jak i publicznoprawne (art. 553 § 2 k.s.h.). Jej działaniem objęta jest także sfera personalna, bowiem wspólnicy spółki przekształcanej, uczestniczący w przekształceniu, stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej (art. 553 § 3 k.p.c.).

W konsekwencji w niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, że powstała w wyniku przekształcenia spółka (...) sp. z o.o. sp. k. jest tożsama ze spółką (...) — (...) sp. z o.o. i stanowi jej kontynuację (zmienił się tylko typ spółki), a zatem spółka (...) sp. z o.o. sp. k. jest „byłym pracodawcą” odwołującego, z tego względu, że w dniu 31 sierpnia 2014r. rozwiązano stosunek pracy z odwołującym w spółce (...) sp. z o.o. Jak bowiem wynika z cytowanych wyżej poglądów judykatury, które należy uznać za ugruntowane, spółka poddana procesowi przekształcenia jest tym samym podmiotem, a na skutek przekształcenia zmienia się tylko forma prawna prowadzonej działalności, przy zachowaniu tożsamości podmiotowej w zakresie praw i obowiązków.

Zostały zatem spełnione wszystkie przesłanki przewidziane w art. 18a ust. 2 pkt. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, bowiem odwołujący na podstawie umowy o współpracę z dnia 2 września 2014r. wykonywał działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny uznając zarzuty apelującego za nieuzasadnione, oddalił jego apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

Dodatkowo Sąd Apelacyjny zasądził od odwołującego – jako strony przegrywającej - na rzecz pozwanego kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, orzekając o tym na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r. (Dz.U. z 2018r., poz. 265 j.t.).