Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2021 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A w W.

przeciwko S. C. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 25 października 2019 r. sygn. akt I C 1876/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego S. C. (2) na rzecz (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  ustala i przyznaje na rzecz M. K. tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora w postępowania apelacyjnym kwotę 1620 zł (tysiąc sześćset dwadzieścia złotych) i poleca sumę tę wypłacić ze środków budżetowych Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Krakowie;

4.  zasądza od pozwanego S. C. (2) na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 1620 zł (tysiąc sześćset dwadzieścia złotych) tytułem wydatków związanych z postępowaniem apelacyjnym, a na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Apelacyjnego w Krakowie kwotę 1000 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem opłaty od apelacji której reprezentujący go kurator nie miał obowiązku ponosić.

SSA Józef Wąsik SSA Grzegorz Krężołek SSO del. Adam Sęk

Sygn. akt : I ACa 391/20

UZASADNIENIE

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. , w pozwie skierowanym przeciwko S. C. (1) domagała się zasądzenia kwoty 198.679,39 zł z odsetkami umownym w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, której aktualna wysokość wynosi 10 % w stosunku rocznym, jednak nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 163.345,15 zł od dnia 19 marca 2019 r. do dnia zapłaty.

Domagała się także obciążenia pozwanego kosztami procesu.

W uzasadnieniu żądania Bank wskazywał, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się: kwota:163.345,15 zł tytułem należności głównej, kwota 33.175,93 zł tytułem odsetek umownych liczonych od 5 grudnia 2016 r. do dnia 18 marca 2019 r. i 45 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji bankowych.

Twierdził , iż w dniu 3 lipca 2014 r. zawarła z pozwanym umowę kredytu hipotecznego nr (...).

Kredytobiorca nie wywiązał się z warunków umowy dotyczących spłat kredytu i zadłużenie stało się w całości wymagalne w dniu 3 czerwca 2017 r.

W tej sytuacji Bank w dniu 5 czerwca 2017 r. skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty, które powróciło z dniem 19 czerwca 2017 r. z adnotacją „nie podjęto w terminie”. Stąd, zgodnie z zasadą doręczenia zastępczego, wezwanie do uregulowania zadłużenia zostało doręczone pozwanemu w sposób skuteczny.

Mimo tego wezwania pozwany nie zaspokoił swojego długu w jakimkolwiek zakresie.

W pozwie strona powodowa zawarła też wniosek o ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego.

Na wniosek Banku , na podstawie art. 144 k.p.c. Sąd ustanowiła dla S. C. (1)kuratora procesowego uznając , iż jest osobą nieznaną z miejsca pobytu.

Odpowiadając na pozew kurator wniósł o oddalenie powództwa oraz przyznanie na jego rzecz wynagrodzenia w związku z powierzoną funkcją.

W swoim stanowisku procesowym zakwestionował roszczenie (...) SA tak co do zasady jak i wysokości.

Podnosił , że strona powodowa nie wykazała, aby dochodzone pozwem roszczenie stało się w pełni wymagalne, gdyż wypowiedzenie umowy kredytu dokonane w piśmie z dnia 6 kwietnia 2017 r. było nieważne.

W piśmie tym bowiem, w rzeczywistości dokonano wypowiedzenia wyłącznie części wierzytelności służącej Bankowi , co do kwoty 6.571,81 zł, przy równoczesnym potwierdzeniu, że niewymagalne zadłużenie kredytobiorcy na dzień datowania tego pisma wynosi 159.508,48 zł.

Zdaniem reprezentanta pozwanego pismo to ma formę wezwania do zapłaty, a nie oświadczenia o wypowiedzeniu, które winno mieć charakter jednoznaczny i stanowczy, tj. niebudzący wątpliwości drugiej strony do znaczenia jego treści.

O tym, że pismo ma właśnie taki charakter świadczy również znajdujące się na nim pouczenie, że „brak spłaty zadłużenia wymagalnego w okresie wypowiedzenia spowoduje, że cała kwota kredytu wraz z odsetkami i opłatami stanie się przeterminowana i wymagalna”.

Ponadto , zdaniem kuratora , Bank nie wykazał, aby zrealizował wobec kredytobiorcy obowiązek wynikający z art. 75c ust. 2,3 i 5 ustawy Prawo Bankowe , wzywając przez dokonaniem wypowiedzenia do dokonania spłaty w terminie nie krótszym niż 14 dni oraz pouczając o możliwości restrukturyzacji zadłużenia.

Kurator negując wysokość dochodzonego świadczenia podnosił , że z przedłożonego do pozwu wyciągu z ksiąg bankowych, który nie jest dokumentem urzędowym, nie można w sposób jednoznaczny potwierdzić istnienia wierzytelności Banku wobec pozwanego i określić jej wysokości.

Wydanym na posiedzeniu niejawnym wyrokiem z dnia 25 października 2019r., Sąd Okręgowy w Krakowie :

zasądził od pozwanego S. C. (1) na rzecz strony powodowej (...) Bank (...) S.A. w W. kwotę 198679,39 zł z odsetkami umownymi liczonymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP , których aktualna wysokość wynosi 10% w stosunku rocznym , jednak nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych z opóźnienie od kwoty 163345,15 zł od dnia 19 marca 2019r do dnia zapłaty[ pkt I ],

-zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 2042 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych i kwotę 2160 zł tytułem zwrotu wydatków[ pkt II ] oraz

-przyznał od Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz M. K. ustanowionego kuratorem dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kwotę 2160 zł tytułem wynagrodzenia[ pkt III sentencji wyroku ]

Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2019r. Sąd Okręgowy uzupełnił ten wyrok poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kwoty 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

W dniu 3 lipca 2014 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. zawarła ze S. C. (1) zamieszkałym w miejscowości (...)/adres do korespondencji , wskazany w umowie kredytowej był taki sam/ , umowę kredytu hipotecznego (...) nr (...). Umowa została zawarta na warunkach określonych w jej częściach ogólnej i szczegółowej.

W § 2 strony postanowiły m.in., że kwota udzielonego kredytu, stanowiąca całkowitą kwotę kredytu wynosi 178.480 zł (pkt.1), a rzeczywista roczna stopa procentowa w dniu zawarcia umowy wynosi 5,78 % (pkt. 9), natomiast roczna stopa procentowa dla zadłużenia przeterminowanego na dzień sporządzenia umowy wynosi 16 % (§ 2 ust.10).

Z § 3 pkt 3 wynikało, iż całkowita kwota do zapłaty na rzecz kredytobiorcy w dniu zawarcia umowy wynosi 275.864,55 zł, a z pkt. 6 podpunkt 14, że wysokość opłaty za sporządzenie i wysłanie przypomnienia o braku spłaty kredytu wynosi 40 zł, a za sporządzenie i wysłanie wezwania do zapłaty – 30 zł (podpunkt 18).

Pozwany kredytobiorca był zobowiązany spłać zaciągnięty kredyty w miesięcznych (do 5 dnia każdego miesiąca) ratach malejących do dnia 5 czerwca 2034 r. (§ 7 umowy).

Zobowiązał się do powiadomienia kredytodawcy m.in. o każdorazowej zmianie swojego adresu zamieszkania i adresu korespondencji - § 8 pkt. 3 umowy.

W części ogólnej umowy strony postanowiły , że niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty spłaty kredytu, w terminie określonym w umowie, spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty staje się zadłużeniem przeterminowanym (§ 28 pkt.1) , a stopa kredytowa dla kredytów przeterminowanych w stosunku rocznym, której wysokość na dzień zawarcia umowy została określona w § 2 ust. 10 szczegółowej części umowy, jest równa czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (§ 28 pkt.2) .

Z § 35 umowy wynikało , iż Bank kredytodawca może wypowiedzieć umowę w całości lub części , w sytuacji niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielania kredytu.

Powiadamia wtedy o wypowiedzeniu umowy kredytobiorcę poprzez doręczenie wypowiedzenia (§ 36 pkt. 1). Okres wypowiedzenia umowy wynosi 30 dni (§ 36 pkt 2 umowy ).

Z dalszej części ustaleń wynikało, iż w dniu 6 kwietnia 2017 r. Bank (...) SA wysłał do pozwanego pismo zatytułowane „wypowiedzenie umowy kredytu w części dotyczącej warunków spłaty z powodu niedotrzymania warunków finansowych”.

W piśmie tym poinformował kredytobiorcę , że zgodnie z postanowieniami umowy kredytu nr (...) , wypowiada tę umowę w części dotyczącej warunków spłaty, z powodu braku spłaty wymaganych rat.

Wskazywał równocześnie , iż wypowiedzenie umowy oznacza obowiązek spłaty zadłużenia z upływem terminu wypowiedzenia, który wynosi 30 dni i liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia niniejszego wypowiedzenia.

Brak spłaty zadłużenia wymagalnego w okresie wypowiedzenia spowoduje, że cała kwota kredytu wraz z odsetkami i opłatami, stanie się zobowiązaniem przeterminowanym i wymagalnym .

Zadłużenie wymagalne wobec (...) Banku (...) SA wg stanu na dzień wypowiedzenia wynosiło 6.571,81 zł, natomiast zadłużenie niewymagalne na ten dzień zamykało się kwotą 159.508,48 zł.

Pismo to zostało wysłane na adres S. C. (1) wskazany w umowie kredytu i powróciło do nadawcy po podwójnym awizowaniu, z uwagi na nie podjęcie przesyłki- z adnotacją „adresat nieobecny”.

W uznaniu wypowiedzenia za skuteczne , pismem datowanym na 5 czerwca 2017 r. Bank (...) SA wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 167.41, 44 zł wraz z dalszymi należnymi odsetkami naliczanymi na bieżąco, według zmiennej stopy procentowej, wynoszącej na dzień sporządzenia pisma 10 % w stosunku rocznym , w terminie 7 dni, licząc od dnia doręczenia tego wezwania.

Pismo to, wysłane na podany przez pozwanego w umowie adres, powróciło do nadawcy z adnotacją „adresat wyprowadził się”.

Ponadto Sąd I instancji ustalił , że w dniu 18 marca 2019 roku strona powodowa wystawiła wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) z którego wynikało, że w stosunku do pozwanego posiada wymagalną wierzytelność wynikającą z umowy kredytu hipotecznego (...) w kwocie 198.679,39 zł.

Na kwotę tę składały się: należność główna w wysokości 163.345,15 zł, odsetki za okres od 5 grudnia 2016 r. do 18 marca 2019 r. w wysokości 33.175,93 zł oraz koszty, opłaty i prowizje bankowe – 45 zł.

Ocenę prawną, w ramach której Sąd I instancji uznał roszczenie strony powodowej za uzasadnione , oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób:

a/ w rozstrzyganej sprawie fakt zawarcia umowy kredytu bankowego i rzeczywistego udzielenia go pozwanemu nie budził wątpliwości. Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynika także, że S. C. (1) zaprzestał spłacania swojego zobowiązania wynikającego z tej czynności prawnej i wskutek tego strona powodowa wypowiedziała mu umowę kredytową,

b/ kwestią sporną, zważywszy na stanowisko procesowe kuratora zastępującego w sprawie nieznanego z miejsca pobytu kredytobiorcę , była skuteczność wypowiedzenia dokonanego przez Bank pismem z dnia 6 kwietnia 2017 r., które w ocenie kuratora było wezwaniem do zapłaty, a nie aktem wypowiedzenia umowy zawartej przez strony .

Zdaniem Sądu I instancji nie powinno budzić wątpliwości, że ocena skuteczności wypowiedzenia umowy kredytu przez bank wymaga uwzględnienia zarówno postanowień umowy łączącej strony, jak również regulacji zawartej w art. 75 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe.

Łączy się ona zarówno z badaniem istnienia podstawy do wypowiedzenia, jak i ustaleniem, czy oświadczenie o wypowiedzeniu dotarło do adresata w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z jego treścią.

Zgodnie z przywołanym art. 75 ust. 1 i 2 ustawy , Bank może wypowiedzieć umowę kredytu, gdy kredytobiorca nie dotrzymuje warunków udzielonego kredytu. Termin wypowiedzenia nie może być krótszy niż 30 dni.

W części ogólnej umowy strony postanowiły , iż niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty spłaty kredytu, w terminie określonym w umowie, spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty staje się zadłużeniem przeterminowanym (§ 28 pkt.1). Z kolei z § 35 umowy w jej części ogólnej wynika, że strona powodowa może m.in. wypowiedzieć umowę w całości lub części w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielania kredytu. Powiadamia wtedy o wypowiedzeniu umowy kredytobiorcę poprzez doręczenie wypowiedzenia (§ 36 pkt. 1),

c/ w dniu 6 kwietnia 2017 r. (...) SA wysłał do S. C. (1) pismo zatytułowane „wypowiedzenie umowy kredytu w części dotyczącej warunków spłaty z powodu niedotrzymania warunków finansowych”.

W piśmie tym strona powodowa poinformowała kredytobiorcę , że zgodnie z postanowieniami umowy kredytu nr (...) wypowiada umowę w części dotyczącej warunków spłaty z powodu braku spłaty wymaganych rat.

Poinformowała również, że wypowiedzenie umowy oznacza obowiązek spłaty zadłużenia z upływem terminu wypowiedzenia, który wynosi 30 dni i liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia dokonywanego wypowiedzenia.

Równocześnie wskazywała w nim , że brak spłaty zadłużenia wymagalnego w okresie wypowiedzenia spowoduje, że cała kwota kredytu wraz z odsetkami i opłatami, stanie się przeterminowana i wymagalna.

To, w jaki sposób treść tego pisma zawierającego oświadczenia Banku kierowane do drugiej strony umowy interpretuje kurator , uznając , iż stanowi ono jedynie wezwanie do zapłaty , a ewentualnie wypowiedzenie umowy kredytowej w zakresie zaległej naówczas sumy 6.571,81 zł, nie może zostać uznane za interpretację trafną.

Biorąc pod uwagę treść § 28 pkt 1 umowy ogólnej kredytu, dopiero niespłacenie raty kredytu w terminie (a więc do 5 dnia każdego miesiąca) powoduje przeterminowanie i wymagalność należności wynikającej z określonej raty. Na dzień wypowiedzenia umowy pozwany nie uiścił miesięcznych rat w łącznej wysokości 6.571,81 zł i tylko w tym zakresie należność kredytowa była przeterminowana.

Nie mogła zatem strona powodowa- wbrew temu co twierdzi kurator- wskazać w treści wypowiedzenia, że cała kwota kredytu jest [ naówczas ] wymagalna, gdyż daty płatności kolejnych rat jeszcze nie nastąpiły.

Dopiero skuteczne wypowiedzenie umowy spowodowało, że przyszłe raty (a ściśle rzecz biorąc cała kwota kredytu) stała się wymagalna i przeterminowana.

Odwołując się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2017 roku, II CSK 209/16, Sąd I instancji stanął na stanowisku zgodnie z którym skutecznie wypowiedzenie umowy kredytu skutkuje wymagalnością roszczenia banku, obejmującego niespłacone jego raty oraz odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie.

Tym samym wypowiedzenie umowy nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku zwrotu otrzymanego kredytu w wysokości określonej w niej wraz z należnymi odsetkami, lecz zmienia jedynie termin wymagalności tego roszczenia. W związku z tym z chwilą wypowiedzenia , roszczenie o jego zwrot, wraz z należnymi odsetkami, stało się w całości wymagalne.

Sąd Okręgowy podkreślił także , że strona powodowa w ocenianym piśmie wyraźnie wskazała , iż stanowi ono wypowiedzenie umowy, w zakresie dotyczącym warunków spłaty, a nie – jak interpretuje kurator- w zakresie przeterminowanej kwoty.

Gdyby Bank (...) SA miał zamiar wypowiedzieć umowę jedynie w zakresie określonej kwoty, to zapewne byłoby to wyraźnie i jednoznacznie przezeń wskazane qw samym oświadczeniu z 6 kwietnia 2017r.

Sąd podniósł także, że powszechnie stosowaną przez banki praktyką jest , że w przypadku zalegania z płatnością rat kredytu lub pożyczki wypowiadają całą umowę, a nie umowę z zakresie jedynie niespłaconych rat.

Trudno wobec tego domniemywać, iż z faktu wskazania wysokość należności przeterminowanej, wynika zakres wypowiedzenia umowy.

Sąd dostrzegł także ,że w piśmie tym wyraźnie zostało wskazane , iż brak spłaty zadłużenia wymagalnego w okresie wypowiedzenia spowoduje, że cała kwota kredytu wraz z odsetkami i opłatami, stanie się przeterminowana i wymagalna.

Pismo zawierające wypowiedzenie zostało wysłane na adres wskazany przez pozwanego w umowie. Okoliczność, że pozwany już nie zamieszkuje pod tym adresem, nie niweczy uznania wypowiedzenia za skuteczne, gdyż zgodnie z § 8 pkt. 3 umowy w jej części szczególnej , kredytobiorca zobowiązał się do powiadomienia kredytodawcy m.in. o każdorazowej zmianie swojego adresu zamieszkania i adresu do korespondencji. Realizacji tego obowiązku S. C. (1) zaniechał.

W konkluzji oceny tego zarzutu kuratora Sąd I instancji stanął na stanowisku , iż z powołanych wyżej powodów nie może on zostać podzielony, a wypowiedzenie umowy kredytowej zawartej przez strony należy ocenić jako skuteczne,

d/ chybiony jest także drugi ze sformułowanych zarzutów obronnych w ramach którego reprezentant procesowy pozwanego kwestionował wysokość wierzytelności dochodzonej pozwem.

Zdaniem Sądu I instancji , na podstawie wyciągu z ksiąg banku nr (...) z dnia 18 marca 2019 r., można określić strukturę jego zadłużenia wobec Banku i ustalić jego wysokość, która potwierdza rozmiar ilościowy roszczenia dochodzonego przez (...) SA.

Wyciąg z ksiąg rachunkowych banku to dokument sporządzony przez bank na podstawie ksiąg rachunkowych i ma moc prawną dokumentu urzędowego w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych (art. 95 § 1 ustawy prawo bankowe).

To pozwany , kwestionując wyliczenie w nim zawarte, winien zgodnie z rozkładem ciężaru dowodzenia wykazać, że kwota zadłużenia jest inna, niż wynikająca z tego dokumentu.

Tymczasem, poza ogólnym stwierdzeniem, iż nie potwierdza on dostatecznie rozmiaru zadłużenia reprezentowanego , kurator nie przedłożył żadnych dowodów lub konkretnych argumentów, dających Sądowi podstawy do przyjęcia, że wskazane przez stronę powodową wyliczenie rozmiaru długu S. C. (1) jest nieprawidłowe.

Sąd I instancji podnosił , iż na dochodzoną pozwem kwotę , oprócz należności głównej , 163.345,15 zł., składały się również kwota 33.175,93 zł tytułem odsetek umownych liczonych od 5 grudnia 2016 r. do dnia 18 marca 2019 r. i kwota 45 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji bankowych. Wysokość naliczonych odsetek oraz możliwość ich naliczenia, a także wysokość naliczonych opłat znalazły podstawy w postanowieniach umowy zawartej przez strony,

e/ o odsetkach za opóźnienie Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. 481 k.c.

W tym zakresie argumentował , że pismem z dnia 6 kwietnia 2017 r. Bank wypowiedział pozwanemu umowę z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia jego doręczenia .

Wobec tego , że pismo było podwójnie awizowane, co wiązało się z koniecznością przyjęcia możliwości zapoznania się adresata z treścią pisma dopiero w 14 dniu, termin ten upłynął w dniu 2 czerwca 2017 r. W dniu 3 czerwca 2017 r. roszczenie to było już wymagalne, a więc żądanie wierzyciela odsetek od dnia 19 marca 2019 r. za czas opóźnienia było zasadne.

W odniesieniu do określenia wysokości należnych odsetek Sąd ocenił , że zgodnie z § 2 ust. 10 części szczegółowej umowy stron, roczna stopa procentowa dla zadłużenia przeterminowanego na dzień sporządzenia umowy wynosi 16%, natomiast z § 28 pkt.2 jej części ogólnej wynikało , że stopa kredytowa dla kredytów przeterminowanych w stosunku rocznym, jest równa czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, dlatego Sąd w wyroku określił ich wysokość zgodnie z żądaniem pozwu. Wskazane postanowienia umowne zdecydowały o zasadności żądania pozwu także i w tym zakresie.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu był przepis art. 98 § 1 k.p.c. i zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

W tej części motywów Sąd Okręgowy wskazał w sposób szczegółowy, w jaki sposób oznaczył wysokość kwoty , która z tego tytułu obciąża na rzecz Banku pozwanego , który spór przegrał w całości.

Sąd powołał także na podstawy materialne, w oparciu o które ustalił i przyznał na rzecz reprezentującego pozwanego kuratora, ze środków budżetowych Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Krakowie , należne mu za pełnienie tej funkcji wynagrodzenie.

Apelację od tego orzeczenia złożył w imieniu pozwanego kurator.

Obejmując jej zakresem punkty 1 i 2 jego sentencji , we wniosku środka odwoławczego postulował wydanie przez Sąd Apelacyjny orzeczenia reformatoryjnego , którym powództwo Banku (...) SA zostanie oddalone w całości , a na rzecz kuratora zostanie przyznane należne mu za pełnienie funkcji wynagrodzenie.

Apelacja została oparta na zarzutach :

a/ naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści zaskarżonego wyroku istotne znaczenie , a to :

1/ art. 233 par. 1 kpc , w następstwie przekroczenia granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów i zastąpienie jej oceną dowolną. Błąd ten , zdaniem skarżącego , doprowadził do niepoprawnych ustaleń faktycznych zgodnie z którymi strona powodowa dokonała skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej łączącej strony.

Podnoszona nieprawidłowość miała polegać także na ustaleniu , iż przedłożone przez Bank dokumenty, w tym w szczególności wyciąg z ksiąg bankowych, stanowiły dostateczną podstawę dla potwierdzenia istnienia po stronie S. C. (1) długu wobec strony pozwanej wynikającego z umowy kredytowej z dnia 3 lipca 2014r oraz jego rozmiarów ilościowych,

2/ w ten sam sposób umotywowany został zarzut naruszenia art. 227 kpc w zw. z art. 232 kpc.

W jego ramach kurator podnosił , że wyciąg z ksiąg bankowych z dnia 18 marca 2019r nr (...) nie mógł , wbrew stanowisku Sądu Okręgowego , stanowić wystarczającego dowodu potwierdzającego wysokość długu pozwanego wobec kredytodawcy ,

- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe niezastosowanie art. 75 c ustawy Prawo Bankowe.

W wyniku tego błędu Sąd I instancji ocenił umowę stron za skutecznie wypowiedzianą przez stronę powodową mimo , iż przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu (...) SA nie dochował procedury wynikającej z tego przepisu i nie wezwał pozwanego do zapłaty długu ani nie pouczył go o uprawnieniu do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Odpowiadając na apelację Bank domagał się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia S. C. (1) kosztami postępowania apelacyjnego.

W swoim stanowisku procesowym strona pozwana polemicznie odniosła się do każdego z zarzutów na których został oparty środek odwoławczy pozwanego .

Jednocześnie złożyła wnioski dowodowe z dokumentów , które miały posłużyć wykazaniu , iż dochowała wymagań , które nakłada na Bank w relacjach z kredytobiorcą konsumentem art. 75 c ustawy Prawo bankowe oraz tego , iż wyliczenie zadłużenia pozwanego dla którego podstawą jest umowa kredytowa zawarta przez strony , było dokonane w sposób prawidłowy.

Uzasadniając złożenie tych wniosków dopiero w tej odpowiedzi, strona powodowa podniosła , iż potrzeba ich powołania powstała dopiero po tym , kiedy Bank zapoznał się z apelacją oponenta procesowego w której po raz pierwszy został podniesiony zarzut naruszenia art. 75 c ustawy.

Bank podkreślił , że zaskarżony wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym , a wraz z jego odpisem została mu doręczona odpowiedź na pozew oraz apelacja kuratora zastępującego S. C. (1).

Odnosząc się do tego stanowiska / k. 143-144 akt/ kurator, podtrzymując dotąd prezentowane stanowisko procesowe , domagał się oddalenia złożonych wniosków jako spóźnionych w rozumieniu art. 381 kpc.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy pozwanego nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Nie można podzielić żadnego z zarzutów na których opiera się jego konstrukcja.

Przed przystąpieniem do zasadniczej części rozważań wskazać należy , że wbrew zarzutowi kuratora pozwanego Sąd Apelacyjny uznał , że strona powodowa w sposób uzasadniony procesowo , w tym także co do czasu ich zgłoszenia, powołała w apelacji , w piśmie stanowiącym jej uzupełnienie / k. 134-135/ oraz kolejnym piśmie procesowym , stanowiącym jej odpowiedź na zapatrywania kuratora w replice na odpowiedź na apelację / k.154-157 akt/ wnioski dowodowe. Nie można ich , wbrew zapatrywaniu reprezentanta procesowego pozwanego uznać za spóźnione.

Potrzeba powołania nowych faktów i dowodów na etapie postepowania odwoławczego może wynikać z rozwoju postępowania dowodowego, w tym być następstwem sposobu jego prowadzenia nią przez Sąd I instancji.

Jak wskazano wyżej , strona powodowa nie miała realnej możliwości podjęcia procesowej polemiki z zarzutami kuratora , które sformułował po raz pierwszy w odpowiedzi na pozew , wcześniej aniżeli w odpowiedzi na apelację , skoro Bank otrzymał od Sądu I instancji równocześnie zarówno odpis tego pisma procesowego , odpis postanowienia dowodowego [ uwzględniającego wnioski dowodowe Banku złożone wraz z pozwem ] oraz odpis wydanego na posiedzeniu niejawnym wyroku z dnia 25 października 2019r kończącego postępowanie rozpoznawcze przed Sądem I instancji .

Zgłoszenie tych dowodów w tym czasie było zatem nie tylko celowe ale i materialnie usprawiedliwione skoro służyły one ustaleniu faktów podważających merytoryczną zasadność zarzutów kuratora.

W tych realiach faktycznych , nie można mówić o tych wnioskach w kategoriach ich procesowego opóźnienia , a podzielenie odmiennego zapatrywania kuratora nie dałoby się pogodzić z zasadą równości stron procesu w prezentowaniu swojego stanowiska , której przejawem jest możliwość podejmowania inicjatywy dowodowej w odniesieniu do faktów , które strona uznaje za istotne z punktu widzenia oceny żądania zgłoszonego w pozwie.

Z podanych powodów Sąd II instancji dowody zgłoszone przez Bank na etapie postępowania odwoławczego przeprowadził.

Są one podstawą dla uzupełnienia okoliczności faktycznych ustalonych przez Sąd niższej instancji - o czym będzie mowa szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Odnosząc się do sformułowanych przez reprezentanta pozwanego zarzutów procesowych zauważyć na wstępie , dla porządku , należy , iż zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Z kolei zarzut naruszenia art. 233 par. 1 kpc w postaci przekroczenia granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów [ i ściśle z nim powiązany przez skarżącego kuratora zarzut wadliwości ustaleń faktycznych ] , wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla skonstatowanych faktów , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie ich na tych zasadach , wyklucza uznanie za usprawiedliwione, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia , polemiką z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .

To, w jaki sposób pozwany motywuje realizację tych zarzutów , wyklucza uznanie ich za uzasadnione.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny wynikających ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte wadą zarzucanych błędów] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżący ogranicza się do przeciwstawienia jej własnej ich wersji , jego zdaniem poprawnej.

Nieprawidłowość Sądu na której oparty jest ten oraz zarzut niepoprawności ustaleń - zgodnie z argumentacją apelanta - sprawdza się do tego ,że nie przyjął on wersji afirmowanej przez S. C. (1) , zgodnie z którą wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 3 lipca 2014r było nieskuteczne , a wobec tego nie wywołało skutku postawienia całości niespłaconego zobowiązania kredytowego w stan natychmiastowej wymagalności, a równocześnie strona powodowa nie dowiodła [ w szczególności za pośrednictwem dokumentu wyciągu z ksiąg bankowych , że dług pozwanego rzeczywiście odpowiada sumie dochodzonej pozwem

Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla oparcia ich obu.

Zatem jedynie dla zapewnienia kompletności wywodu doda należy , że - jak trafnie zwraca na to uwagę powodowy Bank w odpowiedzi na apelację - kurator reprezentujący pozwanego nie zakwestionował poprawności danych ujętych w dokumencie wyciągu z ksiąg bankowych z dnia 18 marca 2019r nr (...) , stwierdzających wysokość zadłużenia kredytobiorcy , a jedynie w bardzo ogólny sposób wskazał , iż nie można na jego podstawie [ i innych dowodów przedstawionych przez Bank ] „ w sposób jednoznaczny dokonać ustaleń faktycznych co do istnienia i wysokości dochodzonej pozwem wierzytelności „

Przy równoczesnym nie kwestionowaniu przezeń faktu zawarcia pomiędzy stronami umowy kredytowej i jej warunków powiedzieć należy , iż to na pozwanym ciążył obowiązek wykazania takich okoliczności , które mogłyby usprawiedliwić jego twierdzenia o tym , że dług pozwanego wobec Banku bądź to nie istnieje bądź to obciąża kredytobiorcę ale w mniejszym rozmiarze ilościowym aniżeli wynika to z dokumentów przedstawionych przez kredytodawcę w postępowaniu.

Nie wystarczały dla uznania tej argumentacji za trafną, tylko ogólne depozycje kwestionujące stanowisko strony przeciwnej w tym zakresie ale pozwany był zobligowany wskazać konkretne powody dla których jego twierdzenia niweczące roszczenie zwrotne Banku należało uznać za usprawiedliwione.

W szczególności niezbędnym w tym zakresie dowodem była opinia biegłego określonej specjalności , którego kurator imieniem S. C. (1) nie zgłosił . / por. k. 81-83 akt /.

Stąd omawiane zarzuty procesowe , tym bardziej nie mogą być uznane za trafne, szczególnie , że przy opisanym zaniechaniu dowodowym, to w jaki sposób Sąd I instancji ocenił dokumenty rozliczeniowe przedstawione przez Bank należy zaaprobować .

Jedyna w odniesieniu do niej uwaga krytyczna , która oceny tej , jako poprawnej, nie zmienia , dotyczy kwalifikacji wyciągu z ksiąg bankowych jako dokumentu urzędowego./ por. k. 98 akt/

Wbrew stanowisku Sądu I instancji jest to dokument prywatny , co jednak nie pozbawia go wiarygodności o ile taka jego cecha ma swoją podstawę w weryfikacji materiału procesowego w jego całokształcie.

W rozstrzyganej sprawie taki walor tego dokumentu należy potwierdzić .

Tym samym za nietrafny uznać należy także kolejny zarzut procesowy , w ramach którego skarżący podnosi naruszenia art. 227 kpc w zw. z art. 232 kpc , skoro jego realizacji upatruje w takiej właśnie ocenie przez Sąd I instancji wyciągu z ksiąg Banku.

Dodać jednak należy , iż dokument ten nie był jedynym na podstawie którego Sąd niższej instancji skonstatował , że wysokość wierzytelności dochodzonej pozwem poprawnie odzwierciedla rozmiar ilościowy długu obciążającego pozwanego wobec (...) SA.

Nie ma też racji skarżący , gdy podstaw do formułowania omawianego zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów i w konsekwencji wadliwości ustaleń , upatruje w nie podzieleniu jego argumentacji prowadzącej do wniosku o nieskuteczności [ określanej przezeń jako nieważność ] wypowiedzenia umowy kredytowej dokonanego prze stronę powodową pismem z dnia 6 kwietnia 2017r.

Nie jest celowym w tym miejscu powtarzanie tych samych lub bardzo merytorycznie zbliżonych argumentów do tych, w oparciu o które Sąd I instancji ocenił , iż oświadczenia strony powodowej zawarte w tym piśmie stanowiły skuteczny akt wypowiedzenia w zakresie całości nie spłaconego dotąd zobowiązania kredytowego wynikającego z umowy zawartej przez strony w dniu 3 lipca 2014r.

Odmienny w tym zakresie pogląd kuratora nie wystarcza do tego aby oparty na tym stanowisku zarzut procesowy uznać za trafny.

Uznanie niezasadności ich obu ma to następstwo , iż ustalenia , które Sąd Okręgowy uczynił podstawą faktyczną wydanego orzeczenia jako poprawne , Sąd II instancji przyjmuje za własne.

Wymagają one uzupełnienia o te fakty , które wynikają z treści dowodów z dokumentów , które zostały zgłoszone przez stronę powodową w postępowaniu apelacyjnym / w sposób skuteczny z przyczyn , które zostały wskazane w uprzedniej części uzasadnienia /.

Uzupełnienie to przedstawia się następująco:

- S. C. (1) po zawarciu umowy wywiązywał się z obowiązku zwrotu pożyczonego kapitału. Po pewnym czasie realizacji swoich obowiązków umownych zaniechał.

To zaniechanie spowodowało , że strona powodowa wystosowała do kredytobiorcy w dniu 6 lutego 2017r wezwanie do zapłaty stwierdzonego na te datę wymagalnego zadłużenia w wysokości 3 950, 37 zł , wskazując , że zapłata tego długu powinna nastąpić w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia wezwania.

Bank , wskazując także kwotę zadłużenia o charakterze niewymagalnym [ kwota 161 022, 70 zł ] , poinformował pozwanego , że nie zaspokojenie tej należności we wskazanym terminie może spowodować wypowiedzenie umowy i postawienie całej niespłaconej należności w stan natychmiastowej wymagalności , po upływie okresu wypowiedzenia.

Równocześnie pouczył S. C. (1) o uprawnieniu do złożenia wniosku o restrukturyzacje tego zadłużenia , wskazując jego termin oraz to , na jakich zasadach kredytodawca może żądanie takie uwzględnić.

Wezwanie to zostało wysłane, w dniu 8 lutego 2017r , przesyłką poleconą nr (...) za pośrednictwem (...)na adres zamieszkania adresata wskazany w umowie kredytowej.

/dowód : pismo banku z dnia 6 lutego 2017r / k. 130 akt / , fragment książki nadawczej przesyłek poleconych strony powodowej z korespondencją nadaną w tym dniu k. 158-159 akt /.

W kolejnym piśmie , datowanym na 6 kwietnia 2017r strona pozwana zawała kolejne oświadczenia , w tym to o wypowiedzeniu umowy kredytowej

/ okoliczność dotycząca daty i faktu wysłania do pozwanego tego pisma wzajemnie przez strony nie kwestionowana/.

W świetle dokonanych ustaleń , w tym w szczególności tych , które wynikają z dokonanego przez Sąd Apelacyjny ich uzupełnienia , za niezasadny należy uznać także apelacyjny zarzut materialny naruszenia art. 75 c ustawy Prawo bankowe.

Wbrew argumentacji pozwanego strona powodowa przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej dochowała wymagania wynikającego z tej normy , wzywając kredytobiorcę do wykonania obowiązku spłaty ówczesnego zadłużenia w terminie 14 dni roboczych oraz o jego uprawnieniu do złożenia w tym czasie wniosku o restrukturyzację powstałego wymagalnego długu.

W tym kontekście nietrafną jest argumentacja kuratora prezentowana w trakcie postępowania apelacyjnego, w ramach której podnosił on , iż (...) SA nie dowiódł , że wezwanie z 6 lutego 2017r zostało prawidłowo doręczone adresatowi w sposób , który umożliwiał mu zapoznanie się z jego treścią.

Wezwanie zostało skierowane na adres pozwanego , który sam określił w umowie kredytowej jako taki , który jest także jego adresem dla prowadzenia korespondencji z Bankiem .

W czasie realizowania umowy kredytowej , mimo takiego obowiązku , nie informował

drugiej strony o jego zmianie. Zatem kredytodawca mógł zakładać , że korespondencja wysłana na ten adres „ (...) „ dotrze skutecznie do adresata.

Ponadto wezwanie zostało wysłane przesyłką poleconą , która wiąże ze sobą domniemanie ,że operator pocztowy przyjął ją do doręczenia oraz takiego doręczenia adresatowi rzeczywiście dokonał .

W sprawie nie zostały ujawnione żadne okoliczności mogące w sposób uzasadniony podważyć to domniemanie.

Nota bene , kurator reprezentujący pozwanego wprawdzie zaprzeczył tej skuteczności ale także takich faktów chociażby nie uprawdopodobnił.

Stąd jego stanowisko , negujące tę skuteczność , a co za tym idzie także możliwość zapoznania się pozwanego z treścią pisma Banku należy ocenić jako gołosłowne.

Natomiast okolicznością wskazującą dodatkowo za trafnością posłużenia się tym domniemaniem jest to , że jak wynika z ustaleń dokonanych w sprawie , kolejne pismo [ zawierające oświadczenie Banku o wypowiedzeniu umowy kredytowej z 6 kwietnia 2017r ] skierowane na ten sam adres pozwanego, wprawdzie nie odebrane przez S. C. (1), należy uznać za doręczone prawidłowo. [ skuteczności tego doręczenia kurator nie podważał ]

Wszystko to uzasadnia ocenę , iż także postawiony przez apelującego zarzut materialny, nie jest usprawiedliwiony.

Z podanych przyczyn , w uznaniu , iż żaden zarzut na jakich opiera się środek odwoławczy pozwanego nie może zostać podzielony , Sąd Apelacyjny oddalił go , na podstawie art. 385 kpc w z art. 69 i 75 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 [ jedn. tekst DzU z 2021 poz. 2439 ] / pkt 1 sentencji /.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji zastosował art. 98 par 1 i 99 kpc i wynikającą z niego dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu , zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota , która z tego tytułu obciąża przerywającego pozwanego na rzecz wygrywającej strony powodowej, odpowiada wynagrodzeniu zastępującego Bank profesjonalnego pełnomocnika będącego radcą prawnym.

Ustalając stawkę należnego wynagrodzenia tego pełnomocnika , Sąd Apelacyjny uwzględnił z jednej strony wartość przedmiotu zaskarżenia [ 198 680 zł ], a z drugiej to , że pełnomocnik zgłosił swój udział w postępowaniu w charakterze reprezentanta strony powodowej dopiero na etapie postępowania odwoławczego/ por. k. 122- 128 akt/.

Należna z tego tytułu suma została wobec tego określona na podstawie par. 2 pkt 6 w zw z par. 10 ust. 1 pkt 2 in fine Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r [ jedn. tekst DzU z 2018 poz. 265 ]. / pkt 2 wyroku /.

Za pełnienie funkcji kuratora nieznanego z miejsca pobytu pozwanego , Sąd przyznał na rzecz M. K. kwotę 1620 zł , ustaloną , zważywszy na wartość przedmiotu sporu , na podstawie par. 1 Rozporządzenia MS z dnia 9 marca 2018r w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej [ DzU z 2018 poz. 536] / pkt 3 wyroku /.

Suma ta po myśli art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowi wydatek związany z postępowaniem , którego poniesienie obciąża stronę przerywającą sprawę.

Dlatego też , w warunkach gdy wynagrodzenie to zostanie poniesione przez Sąd , który ustanowił kuratora , przerywający S. C. (1) został zobowiązany do jego zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie/ pkt 4 wyroku /.

Kurator , po myśli art. 96 ust. 1 pkt 5 u.k.s.c. nie był obowiązany ponieść opłaty od apelacji , którą złożyli imieniem zastępowanego pozwanego.

Nie spowodowało to jednak , że także wobec kredytobiorcy ten obowiązek fiskalny został zniesiony.

Skoro pozwany opłaty takiej dotąd nie pokrył , Sąd II instancji nałożył na niego ten obowiązek wobec Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego na podstawie art. 113 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Jej wysokość została ustalona w oparciu o art. 13 a/ tej ustawy / pkt 4 wyroku / .

SSA Józef Wąsik SSA Grzegorz Krężołek SSO / del/ Adam Sęk