Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SSA Anna Szczepaniak-Cicha (spr.)

SSA Dorota Rzeźniowiecka

Protokolant: st.sekr.sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2014 r. w Łodzi

sprawy A. F. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt: IV U 1151/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 928/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 listopada 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił A. F. (1) prawa do emerytury w obniżonym wieku z uwagi na brak wymaganego stażu 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od tej decyzji A. F. (1) wniósł o jej zmianę i przyznanie emerytury wskutek uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w latach 1983-1985, 1988-1990 oraz 1996-1998. Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy w Sieradzu wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2013 roku odwołanie ubezpieczonego oddalił.

Sąd Okręgowy ustalił, że A. F. (1) urodził się w dniu (...). W dniu 12 września 2012 roku złożył w ZUS wniosek o emeryturę. Organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy 27 lat i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 8 lat 4 miesiące i 26 dni stażu pracy w warunkach szczególnych.

W okresie od 3 czerwca 1981 roku (a nie od 3 czerwca 1983 roku, jak przyjął ZUS) do 30 listopada 1983 roku A. F. (1) był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) w Z. jako drapacz tkanin w Wydziale Wykańczalni, jego praca polegała na obsłudze draparki.

W okresie od 8 grudnia 1983 roku do 31 października 1985 roku wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w W. jako szklarz. Praca odbywała się w brygadach: szklarzy, murarzy, hydraulików, cieśli. Odwołujący pracował przy budowie cukrowni, wykonywał szklenie otworów okiennych od parteru do 8 metrów. W zależności od potrzeb wykonywał również inne prace zlecone przez kierownika, np. pomocnika murarza, dekarza, prace przy kopaniu fundamentów. Przez rok pracował na budowie eksportowej w b. ZSRR jako szklarz i dekarz, otrzymywał dodatki za pracę w warunkach szczególnych.

W okresie od 1 czerwca 1988 roku do 31 grudnia 1990 roku A. F. (1) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) S.A. w Ł.. Początkowo był robotnikiem budowlanym i wykonywał różne czynności, np. jako pomocnik murarza, spawacza. Pracował także na wysokości przy ocieplaniu rurociągów. Od 1 sierpnia 1989 roku ubezpieczony pracował na stanowisku dekarza, a od 1 września 1989 roku na stanowisku dekarza-blacharza. Była to praca przy budowie rurociągu oczyszczalni (...), przebiegającego na wysokości około 4 metrów. Obróbkę blacharką A. F. (1) wykonywał na powierzchni, a montaż na wysokości, nadto wykonywał prace blacharskie przy budowie stołówek. W okresie od 21 września 1989 roku do 28 listopada 1990 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w b. ZSRR jako betoniarz w węźle betoniarskim przy budowie osiedla. W węźle betoniarskim odbywało się przygotowywanie betonu w 500 litrowych betoniarkach. Ręcznie ładowano do betoniarki cement i piasek, a po wymieszaniu betoniarka wylewała zaprawę, którą transportowano dźwigiem na piętra. A. F. (1) zajmował się również innymi pracami na budowie, w zależności od potrzeb, np. przy budowie stołówki, przy urabianiu zaprawy, przy sypaniu keramzytu na dach celem ocieplenia stropu, przy stolarce okiennej, drzwiowej, murowaniu itp.

W okresie od 15 kwietnia 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku odwołujący był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w Z.. Początkowo pracował w magazynie wyrobów gotowych jako wydawca styropianu - robotnik transportowy. W magazynie tym składowano przede wszystkim papę i gonty oraz styropian i wełnę mineralną. Towar znajdował się na paletach. Rozładunku dokonywali pracownicy magazynu i oddzielnie wydawcy. Czasem wnioskodawca przywoził z działu produkcji styropian i papę. Następnie A. F. (1) wystąpił o przeniesienie do działu hurtu i detalu, w tym magazynie składowano wszystkie materiały budowlane. Towar przywożono wózkami widłowymi, wnioskodawca miał uprawnienia do obsługi wózka. W magazynie hurtu i detalu odwołujący pracował jako wydawca styropianu. Do zakresu obowiązków wydawcy należało wydawanie towaru na podstawie zlecenia otrzymanego z biura. Załadunek i rozładunek towarów wykonywał robotnik transportowy. Od 1 września 1996 roku A. F. (1) wykonywał pracę wydawcy - robotnika transportowego w dziale sprzedaży. Rozładowywał towar z samochodu i dowoził wózkiem widłowym do magazynu. Jeśli była dostawa wagonowa wewnątrz zakładu, to rozładowywał wagon i dowoził towar z magazynu wózkiem widłowym. Praca w magazynu hurtu i detalu odbywała się na jedną zmianę, na której pracowało 4-5 wydawców.

Ustalenia powyższe Sąd Okręgowy poczynił na podstawie materiału zgromadzonego w sprawie, także w postępowaniu przed organem rentowym. Za podstawę ustalenia charakteru obowiązków wnioskodawcy w poszczególnych okresach zatrudnienia Sąd przyjął dokumenty osobowe i zeznania świadków. W świetle tych dowodów jedynie okres pracy w Zakładach (...) w Z. na stanowisku drapacza tkanin od 3 czerwca 1981 roku do 30 listopada 1983 roku podlega uwzględnieniu do stażu pracy w warunkach szczególnych. Była to praca na stanowisku wymienionym w wykazie A działu VII poz. 4 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Pozostałych okresów zatrudnienia wymienionych wyżej Sąd Okręgowy nie zaliczył do warunków szczególnych, brak jest bowiem w tych okresach elementu stałości pracy na danym stanowisku, gdyż A. F. (1) wykonywał w ramach swych obowiązków różne prace ogólnobudowlane, w zależności od potrzeb pracodawców, a niektóre stanowiska pracy nie są w ogóle zaliczane do szczególnych warunków zatrudnienia. W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura przysługuje ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku, jeżeli osiągnęli wiek - w przypadku mężczyzn 60 lat oraz jeżeli legitymują się okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych, a okres ten, zgodnie z przywołanym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, wynosi 15 lat. W związku z tym, że A. F. (1) nie spełnił przesłanki 15 lat pracy w warunkach szczególnych Sąd Okręgowy odwołanie oddalił na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Wyrok ten zakwestionował w całości apelacją A. F. (1). Zarzutów nie sformalizował, jednakże z treści apelacji wynika, że kwestionuje ustalenia dotyczące stażu pracy w warunkach szczególnych. Wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy i przyznanie mu prawa do emerytury. Podkreślił, że Sąd Okręgowy błędnie obliczył staż pracy w warunkach szczególnych.

Zdaniem skarżącego Sąd Okręgowy bezzasadnie pominął okres wykonywania pracy w (...) S.A. w Z. od 15 kwietnia 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku, który został uwzględniony w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Był to w istocie okres wykonywania pracy w charakterze robotnika transportu, gdyż obowiązki wydawcy zajmowały zaledwie kilka minut dziennie. Co do pracy przy budowie Cukrowni w G. Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę, że zasadnicze obowiązki wnioskodawcy podlegały na szkleniu otworów okiennych od parteru do 8 metrów, a tylko sporadycznie, w razie złych warunków atmosferycznych, wykonywał on inne prace na budowie. Również praca na budowie eksportowej od 13 sierpnia 1984 roku do 30 września 1985 roku powinna być zaliczona do warunków szczególnych, skoro Sąd sam przyznał, że pracując na tej budowie A. F. (1) pobierał dodatki szczególne. Z podobnych względów Sąd Okręgowy bezpodstawnie odmówił zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 czerwca 1988 roku do 1990 roku w (...) w Ł., choć archiwum wydało stosowne świadectwo, którego treści nie powinna podważyć okoliczność, że któryś ze świadków w odpowiedzi na podchwytliwe pytanie zeznał, że zdarzało się, iż wnioskodawca w zależności od potrzeb wykonywał także inne prace budowlane. Praca na budowie eksportowej od 21 września 1989 roku do 28 listopada 1990 roku w charakterze betoniarza również była wykonywana w warunkach szczególnych. Wszystkie te okresy dają łączny staż powyżej 15 lat, toteż apelujący spełnił wszystkie przesłanki uprawniające do emerytury w wieku 60 lat.

Sąd Apelacyjny ustalił dodatkowo, że A. F. (1) w postępowaniu przed organem rentowym wylegitymował się świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 14 września 2000 roku, wystawionym przez Fabrykę (...) S.A. w Z., w którym pracodawca zaświadczył wykonywanie przez wnioskodawcę stale i w pełnym wymiarze w okresach: 17.09.1970-14.10.1970, 22.12.1972-31.05.1979, 03.06.1983-30.11.1983 pracy przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu, przy oczyszczaniu i ostrzeniu walców zgrzeblarek oraz prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, wymienione w wykazie A dziale VII, poz. 1,2 i 4 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (k. 6 akt emerytalnych). W zakładzie tym A. F. (1) był zatrudniony od 17.09.1970 do 31.05.1979 oraz od 03.06.1981 do 30.11.1983. Organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy do stażu w warunkach szczególnych wykonywanie pracy w okresach wymienionych świadectwie pracy w warunkach szczególnych, co dało łącznie 7 lat i 6 dni. Ustalenie przez Sąd Okręgowy, że już od 3 czerwca 1981 roku (a nie od 3 czerwca 1983 roku) do 30 listopada 1983 roku odwołujący pracował w warunkach szczególnych na stanowisku drapacza, skutkuje wydłużeniem okresu tego zatrudnienia w (...) S.A. w Z. do 9 lat i 6 dni.

A. F. (1) do wniosku o emeryturę załączył także świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 16 lipca 2010 roku, wystawione przez (...) S.A. w Z. (następcę Spółki (...) w Z.), w której pracodawca stwierdził, że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie od 01.06.1979 do 31.07.1980, w okresach: 01.06.1979-30.04.1980 oraz 01.06.1980-31.07.1980 stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace asfalciarzy i przy gotowani asfaltu na stanowisku maszynista maszyn do papy, wymienionym w wykazie A dziale IX poz. 4 pkt 7 załącznika do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (k.7 akt emerytalnych). Cały ten okres zatrudnienia, również w miesiącu maju 1980 roku, organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych, co dało 1 rok i 2 miesiące.

Ubezpieczony ponownie podjął zatrudnienie w Spółce (...) w Z. w dniu 12 maja 1993 roku, stosunek pracy trwał do 31 października 2000 roku. W świadectwie pracy wystawionym A. F. (1) w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w dniu 3 listopada 2000 roku pracodawca nie stwierdził, aby pracownik wykonywał w tym czasie pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze - pkt 4 ppkt 8 świadectwa (k. 19 akt rentowych). Dopiero w dniu 21 listopada 2011 roku Spółka z o.o. (...) w Z. wystawiła ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, sprostowane w dniu 27 lutego 2012 roku, w którym stwierdzono, że A. F. (1) będąc zatrudnionym od 12 maja 1993 roku do 31 października 2000 roku, w okresach: 12.05.1993-31.07.1993 i 15.04.1996-31.10.2000 stale i w pełnym wymiarze wykonywał ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe na stanowisku robotnik transportowy, wymienionym w wykazie A dziale VIII poz. 1 pkt 2, stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku (świadectwa w aktach osobowych A. F., część C). Organ rentowy z tego zatrudnienia uwzględnił wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych tylko pierwszy okres pracy na stanowisku robotnika transportowego od 12.05.1993 do 11.08.1993, co stanowi 3 miesiące i 1 dzień.

Z powyższych ustaleń wynika staż łączny w warunkach szczególnych w wymiarze 10 lat 5 miesięcy i 7 dni. Innych świadectw pracy w warunkach szczególnych wnioskodawca nie przedłożył.

A. F. (1) w trakcie zatrudnienia w Spółce (...) w Z., które podjął w dniu 12 maja 1993 roku, w następujących okresach pracował kolejno na stanowiskach: od 12.05.1993 do 11.08.1993 jako robotnik transportowy, od 12.08.1993 do 31.08.1996 jako wydawca styropianu, od 01.09.1996 do 31.12.1996 jako wydawca, od 01.01.1997 do końca zatrudnienia jako wydawca-robotnik transportowy (świadectwo pracy w aktach osobowych). Pracę w tym zakładzie rozpoczął w charakterze robotnika transportowego w magazynie wyrobów gotowych, w tym samym magazynie pracował dalej jako wydawca styropianu i jego obowiązki na obu tych stanowiskach niewiele się różniły. Od 1 września 1996 roku A. F. (1) przeniesiony został do działu hurtu i detalu, pracował tam jako wydawca. Do jego obowiązków należało ilościowe i jakościowe przyjmowanie i wydawanie towaru, utrzymywanie ładu i porządku na placach składowych i w magazynach, dbałość o stan techniczny przydzielonego mu wózka widłowego. Wnioskodawca przewoził towary za pomocą tego wózka z samochodu do magazynu oraz rozładowując wagony w transporcie wewnętrznym, były tam wyroby zapakowane, zwoje papy, eternit, płyty cementowe, styropian oraz wełna mineralna, nawozy w workach i szereg materiałów budowlanych, poczynając od cegły, a skończywszy na stali, rynnach, oknach, drzwiach itp. Asortyment w magazynie wyrobów gotowych oraz w magazynie hurtu i detalu różnił się. W magazynie wyrobów gotowych składowano głównie gonty i papy, a w magazynie hurtu i detalu składowano przede wszystkim materiały budowlane (zakres czynności w aktach osobowych, zeznania świadka T. T. k. 75 odwrót i rejestracja dźwiękowa k. 76, zeznania świadka J. D. k. 40).

Sąd Apelacyjny zasadniczo podzielił zeznania świadka T. T. w zakresie, w jakim pokrywały się one z zeznaniami świadków przesłuchanych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), który to przepis w sposób odrębny i wyjątkowy reguluje sytuację ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, przewiduje, że osoby te uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy - 1 stycznia 1999 roku - osiągnęły okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy (tj. 25 lat dla mężczyzn).

Odnosząc się do samego warunku odpowiednio długiego okresu pracy w warunkach szczególnych należy wskazać, że zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) winien on wynosić co najmniej 15 lat, a sama praca musi być wymieniona w wykazie A, stanowiącym załącznik do przedmiotowego rozporządzenia, prócz tego ma być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (§ 2 ust. 1). Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75, z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, LEX nr 528152). Decydującą rolę w analizie charakteru pracy wnioskodawcy, z punktu widzenia jego uprawnień emerytalnych, ma zatem możliwość zakwalifikowania wykonywanej przez niego pracy w poszczególnych zakładach, jako wskazanej w konkretnej pozycji wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (zob. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 czerwca 2011r., I UK 393/10 LEX nr 950426) oraz uznania, że praca taka była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wyrok Sądu pierwszej instancji jest prawidłowy. Uzupełniające postępowanie dowodowe przeprowadzone w drugiej instancji, w myśl reguły art. 382 k.p.c., nie doprowadziło do ustaleń na tyle odmiennych, aby podstawa faktyczna zaskarżonego wyroku została podważona. A. F. (1) do dnia 1 stycznia 1999 roku pracował w kilkunastu firmach, tylko co do trzech zakładów pracy wylegitymował się świadectwami wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku, okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie pracy lub w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zaznaczyć przy tym trzeba, że świadectwo pracy jako dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie określonej treści - art. 235 k.p.c., zaś dla oceny, czy pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych znaczenie ma tylko rzeczywisty charakter jego obowiązków.

Sąd Okręgowy prowadził szerokie postępowanie dowodowe, które doprowadziło m.in. do ustalenia, że A. F. (1) przez cały okres zatrudnienia w Fabryce (...) w Z., który to pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, pracę na różnych stanowiskach w takich właśnie warunkach wykonywał. Przez okres 9 lat i 6 dni, tj. od 17.09.1970 do 31.05.1979 i od 03.06.1981 do 30.11.1983, ubezpieczony w tej fabryce pracował stale i w pełnym wymiarze przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu oraz przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych.

Spór przed Sądami obu instancji zogniskował się przede wszystkim wokół ustaleń co do charakteru pracy A. F. (1) w Przedsiębiorstwie (...), przekształconym w Spółkę. (...) w Z. ( (...) S.A.). Pracę w tym zakładzie wnioskodawca wykonywał dwukrotnie. Pierwszy okres zatrudnienia, od 01.06.1979 do 31.07.1980, potwierdzony został świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 2010 roku i nie był kwestionowany przez organ rentowy jako staż pracy w warunkach szczególnych na stanowisku przy gotowaniu asfaltu (maszynista maszyn do papy). Okres ten wyniósł 1 rok i 2 miesiące.

A. F. (1) ponownie podjął pracę w (...) w dniu 12 maja 1993 roku i wykonywał ją do 31 października 2000 roku, następca pracodawcy wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych w 2011 roku, sprostowane w 2012 roku. Z tego okresu ZUS uwzględnił do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych tylko pierwsze miesiące zatrudnienia na stanowisku robotnika transportowego, od 12.05.1993 do 11.08.1993, tj. 3 miesiące i 1 dzień. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w materiale dowodowym dostatecznych podstaw do uznania, że na stanowisku wydawcy styropianu, wydawcy oraz wydawcy-robotnika transportu A. F. (1) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Zdaniem Sądu drugiej instancji, nawet gdyby uznać, że na stanowisku wydawcy styropianu, od 12.08.1993 do 31.08.1996, A. F. (1) również wykonywał pracę w warunkach szczególnych, gdyż pracował dalej w tym samym magazynie wyrobów gotowych, jego obowiązki były takie same, a dodatkowo tylko przez kilka minut dziennie podpisywał dokumenty jako wydawca, to i tak nie ma podstaw do uwzględnienia jego żądania. Doliczenie tego okresu do wskazanego wyżej stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze łącznym 10 lat 5 miesięcy i 7 dni, nie daje bowiem wymaganych 15 lat, lecz 13 lat 5 miesięcy i 27 dni. W żadnym razie nie ma w materiale dowodowym dostatecznych podstaw do poczynienia ustaleń, że od 1 września 1996 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał „ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie” - wskazane w dziale VIII, poz. 1 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Od września 1996 roku nie pracował już bowiem w magazynie wyrobów gotowych, lecz w dziale hurtu i detalu i ta okoliczność wyklucza uwzględnienie owego zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych, a nie nazwa stanowiska pracy. Magazyn w dziale hurtu i detalu był w (...) hurtownią materiałów budowlanych różnego rodzaju (cegła, rynny, okna, drzwi, stal, styropian, itp.), wśród których nie było materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących, parzących. Towary takie składowano w niewielkim asortymencie (wełna mineralna, nawozy w workach). A. F. (1), jako jeden z kilku wydawców w hurtowni nie wykonywał stale, tj. przez całą dniówkę roboczą, ciężkich prac załadunkowych, wyładunkowych i przeładunkowych przy tego typu materiałach wymienionych w rozporządzeniu. Jego czynności przy załadunku, wyładunku i przeładunku polegały głównie na obsłudze wózka widłowego i podwożeniu tym wózkiem materiałów budowlanych do samochodów lub magazynu. Miał też w zakresie obowiązków inne czynności magazynowe, m.in. dbałość o porządek na placu, dbałość o stan techniczny wózka. Nie pracował stale w szkodliwym środowisku pracy w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (w zw. z art. 184 ustawy). W judykaturze praca w magazynach materiałów budowlanych nie jest uwzględniana do prac wykonywanych na stanowiskach w warunkach szczególnych, uprawniających do emerytury w obniżonym wieku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2003r., III AUa 1217/03, OSAB 2004/1/48). Fakt wypłacania przez zakład pracy dodatku za pracę w warunkach szkodliwych w żadnym razie nie jest tożsamy z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu § 2 rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 roku.

W (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w W. A. F. (1) pracował od 8 grudnia 1983 roku do 31 października 1985 roku jako szklarz. Za ten okres ubezpieczony nie wylegitymował się świadectwem wykonywania prac w warunkach szczególnych. Praca na stanowisku szklarza w budownictwie nie została wymieniona w wykazie stanowisk stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Ubezpieczony nie dostarczył żadnych miarodajnych dowodów, że jako szklarz pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości. Chybione są także wywody apelującego zwalczające ustalenia Sądu Okręgowego co do charakteru i warunków pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł., w którym A. F. (1) był zatrudniony od 1 czerwca 1988 roku do 31 grudnia 1990 roku jako robotnik budowlany i blacharz-dekarz, a od 21 września 1989 roku do 28 listopada 1990 roku jako betoniarz na budowie eksportowej. Za ten okres pracodawca nie wydał ubezpieczonemu świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, choć notoryjnie wiadomo, że (...) był dużym przedsiębiorstwem państwowym wystawiającym pracownikom takie świadectwa. A. F. (1) wylegitymował się zaświadczeniem Archiwum (...) Spółki z o.o. w S. z 19 maja 2011 roku stwierdzającym wykonywanie prac w warunkach szczególnych, jednakże postępowanie dowodowe nie potwierdziło zasadności danych zawartych w tym dokumencie. Trafnie Sąd Okręgowy na podstawie akt personalnych oraz osobowych źródeł dowodowych ustalił, że wnioskodawca pracował przede wszystkim jako robotnik na budowie, a taka praca nie została przewidziana w wykazie A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Nadto oprócz czynności blacharza-dekarza i betoniarza ubezpieczony, na polecenie kierownika i w zależności od potrzeb, wykonywał cały szereg innych czynności na budowach, szczegółowo wymienionych przez Sąd a quo w ustaleniach faktycznych. Za ugruntowany w orzecznictwie uznać należy pogląd, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika na tyle, aby zaliczone zostały do katalogu prac wykonywanych w warunkach szczególnych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2012r., I UK 227/11, LEX nr 1157544). Zważyć przy tym należy, że na stanowisku blacharza-dekarza i betoniarza wnioskodawca pracował od 01.08.1989 do 28.11.1990, tj. niewiele ponad rok, co po dodaniu do stażu 13 lat 5 miesięcy i 27 dni stanowi okres krótszy, niż 15 lat.

Ponieważ emerytura w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi w systemie zaopatrzenia emerytalnego uprawnienie wyjątkowe, przesłanki z tego przepisu wymagają wykładni ścisłej, nadto w postępowaniu odwoławczym o prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach wszystkie obowiązki dowodowe w zakresie wykazania, że praca miała charakter pracy w warunkach szczególnych obciążają osobę ubiegającą się o świadczenie (vide Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 21 marca 2013r., III AUa 1570/12, LEX nr 1298891). A. F. (1) nie wykazał w postępowaniu odwoławczym w obu instancjach, że spełnił sporną przesłankę 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a zatem nie ma dowodowych podstaw do przyznania mu prawa do emerytury. Wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu, toteż Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonego, z mocy art. 385 k.p.c.