Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: Justyna Alfawicka

po rozpoznaniu w dniu 05 marca 2014 r. w Legnicy

sprawy z wniosku R. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania R. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 21 sierpnia 2013 roku

znak (...)

I. zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 21 sierpnia 2013 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy R. R. prawo do emerytury od dnia (...).,

II. stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Sygn. akt VU 1230/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na mocy decyzji z dnia 18 lipca 2013 r., znak (...) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 01 lipca 2013r. odmówił R. R. prawa do emerytury. W dniu 30 lipca 2013 r. wnioskodawca przedłożył nowe dokumenty, które zostały rozpatrzone przez organ rentowy kolejną decyzją o odmowie prawa do emerytury z dnia 02 sierpnia 2013 r., która po ponownej analizie sprawy została uchylona decyzją z dnia 21 sierpnia 2013 r.. Wyłączono ze stażu szczególnego okres praktycznej nauki zawodu w okresie od 01 września 1968 r. do 14 czerwca 1971 r. w Hucie (...) S.A. w K., ponieważ ze świadectwa pracy z dnia 22 lutego 2001 r. wynika, iż wnioskodawca był zatrudniony w charakterze pracownika młodocianego przyjętego w celu praktycznej nauki zawodu.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, powołując się na art. 184 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz na § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, iż wnioskodawca nie spełnia przesłanki posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem organu rentowego ubezpieczony w dniu wejścia w życie ustawy ( 01 styczeń 1999r. ) udowodnił 29 lat, 4 miesiące i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych oraz 10 lat, 11 miesięcy i 16 dni okresu pracy w warunkach szczególnych wobec wymaganych 15 lat. Organ uznał do stażu szczególnego okresy zatrudnienia od 15 czerwca 1971 r. do 28 lutego 1974 r., od 01 lutego 1975 r. do 12 czerwca 1976 r., od 13 czerwca 1976 r. do 30 kwietnia 1983 r.. Organ nie uznał do stażu szczególnego okresów zatrudnienia:

- Od 02 maja 1983 r. do 31 października 1989 r. z tytułu zatrudnienia w (...) w Z., ponieważ charakter pracy wskazany w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 25 lipca 2001 r. jest niezgodny z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz wykazane stanowiska są niezgodne z powołanymi przepisami branżowymi. Ponadto brak określenia w jakim okresie skarżący wykonywał prace na stanowisku monter, a w jakim okresie na stanowisku spawacz,

- od 02 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w G. ( zatrudnienie na terenie Huty (...) ) na podstawie świadectwa pracy z dnia 08 listopada 2001 r., ponieważ za okres pracy od 02 listopada 1990- 31 grudzień 1992 r. nie określono na jakim wydziale huty wnioskodawca wykonywał prace z wykazu B oraz czy był pracownikiem tejże huty, czy wyłącznie jako pracownik (...) wykonywał prace na rzecz Huty (...). Natomiast w okresie od 01 stycznia 1993 – 31 grudzień 1998 r. nie określono charakteru pracy ściśle wg wykazu, działu i pozycji zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz nie określono stanowiska pracy zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia właściwego ministra.

Wnioskodawca wniósł odwołanie od powyższej decyzji w którym podniósł, iż nieuznane przez ZUS okresy pracy powinny zostać zaliczone do pracy w szczególnych warunkach bowiem na podstawie tych samych świadectw pracy w szczególnych warunkach decyzją z dnia 03 grudnia 2001 r. Powiatowy Urząd Pracy w G. przyznał mu zasiłek przedemerytalny od 16 listopada 2001 r.. Ponadto powyższe zakłady prace wykonywały prace remontowe na terenie Huty (...), a skarżący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w obu zakładach prace spawacza.

W odpowiedzi organu rentowego na powyższe odwołanie wniósł on o jego oddalenie. W uzasadnieniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych powołał się na te same okoliczności, które wskazał w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

R. R., ur. (...), ma wykształcenie zawodowe, z zawodu walcownik stali, zawód wykonywany spawacz- monter. Na dzień 01 stycznia 1999r. wykazał 29 lat, 4 miesiące i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych. Nie przystąpił do OFE. Udowodnił 10 lat, 11 miesięcy i 16 dni stażu pracy w szczególnych warunkach. Wiek 60 lat osiągnął (...)

( bezsporne )

W okresie od 02 maja 1983 r. do 31 października 1989 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Z. (6 lat, 5 miesięcy i 30 dni) na stanowisku spawacza. Uprawnienia spawalnicze ubezpieczony zdobył w 1978 r..Praca skarżącego polegała na spawaniu rurociągów wodnych i konstrukcji stalowych do układania rur, także na spawaniu pieców szybowych i pieców anodowych na terenie Huty (...). Rurociągi były układane na zewnątrz i na ziemi w wykopach. Konstrukcje stalowe były na poziomie i na wysokości 6 metrów. W okresie od 01 lipca 1985 r. do 25 lipca 1986 r. wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w NRD, gdzie został skierowany przez dotychczasowego pracodawcę na stanowisku monter kotłów, monter, natomiast w okresie od 25 maja 1987 r. do 31 sierpnia 1988 r. na budowie eksportowej w RFN na stanowisku monter – ślusarz. Praca skarżącego na na obu tych budowach polegała na spawaniu oblachowań, sklepień kotła, łączeniu rur, a na drugim kontrakcie na spawaniu danych elementów w całość.

Z dniem 10 października 1988 r. powierzono R. R. obowiązki spawacza specjalistycznego, które wykonywał do końca okresu zatrudnienia.

Dowód: w aktach osobowych – umowa o pracę k. 59,61; angaże k. 57,17-21; świadectwo pracy, k. 8, 10;umowy o pracę na budowie eksportowej w NRD i RFN, k. 22-55; wyjaśnienia wnioskodawcy, nagranie audio – video ; zeznania świadków- nagranie audio - video.

W okresie od 02 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. (8 lat, 1 miesiąc i 30 dni) ubezpieczony był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w G. na stanowisku ślusarz- spawacz. Wnioskodawca pracował na oddziale mechanicznym, który zajmował się remontami hutniczymi m.in. pieców hutniczych Huty (...). W brygadzie, w której pracował skarżący zatrudnieni byli zarówno ślusarze jak i spawacze. Spawacz spawał materiały metalowe, urządzenia hutnicze, konstrukcje stalowe na wydziale pieców szybowych, wydziale odsiarczania oraz na odpylniach na hucie. Ślusarz natomiast odkręcał śruby przy elementach demontowanych takich jak: palniki na piecach szybowych, na kesonach, uszczelniali kesony sznurem azbestowym. Nie było osób, które wykonywały równocześnie prace ślusarskie i spawalnicze. Remonty wykonywane były na wyłączonym urządzeniu jednak podczas ciągłej pracy innych urządzeń na danym oddziale produkcyjnym . Raz w roku, raz na dwa lata skarżący pracował przy wymianie torowiska, pod suwnice, która służyła do przewożenia i opróżniania kadzi z pozostałości szlaki. Spawacze odpalali palnikami śruby, podnosili szynę na lewarach, następnie po oszlifowaniu śrub i skręceniu szyn przez ślusarzy spawali szyny. Wnioskodawca zajmował się także remontami wymienników ciepła, rurociągów, które doprowadzały ciepło i wodę na wydziale energetyki cieplnej przy hucie; zajmował się wymianą kesonów urządzeń doprowadzających wodę na hali pieców szybowych, konwektorowych i anodowych; pracował w fabryce kwasu siarkowego przy wymianie i remoncie rurociągów doprowadzających i odprowadzających gazy; wykonywał prace na kopalniach przy suszarniach koncentratu i czyszczeniu walczaków ( zbiornik na koncentrat ); wyjeżdżał na usuwanie awarii w hucie polegających na naprawie i wymianie rurociągów pomiędzy elektryką cieplną a halą pieców; wykonywał prace spawalnicze przy kompensatorach, których zadaniem było niwelowanie skutków natężeń w rurociągach; co 4 lata przez 3 miesiące pracował na piecu zawiesinowym na wydziale metalurgicznym przy wymianie kesonów miedzianych i regeneracji pancerzy. W okresach od 07.09.1992 r. do 05.03.1993r., od 14.04. do 20.05.1994 r., od 26.10. do 10.11.1994 r., od 14.12.1994 r. do 06.01.1995 r., od 25.05. do 13.06.1995 r., od 21.12. do 26.12.1995 r., od 22.02. do 16.03. 1996r., od 13.08. do 08.09.1996 r., od 18.12.1996 r. do 19.01.1997 r., od 31.10. do 15.11. 1997 r., od 02.02. do 14.02.1998 r., od 02.12. do 12.12.1998 r. ( razem 1 rok, 1 miesiąc i 16 dni ) skarżący przebywał na zasiłku chorobowym.

Dowód; w aktach osobowych – umowa o pracę, k. 1; świadectwo pracy, k. 126; zeznania świadków- nagranie audio – video; wyjaśnienia wnioskodawcy; akta ZUS- karta przebiegu zatrudnienia, k. 21.

Sąd zważył:

Odwołanie było uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed 01 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt.1, tj. innym niż 65 lat dla mężczyzn. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I tak zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z mocy art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej cytowane przepisy znajdują zastosowanie w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ( 01.01.1999r. ) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa ( ust. 2 ).

W sprawie bezspornym był fakt, iż w dacie złożenia wniosku o emeryturę wnioskodawca miał wymagany przepisem art. 27 ustawy emerytalnej okres składkowy i nieskładkowy - 25 lat, nie przystąpił do OFE. Sporną kwestią wymagającą ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiada nadto 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczony nie spełnia tego warunku, ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy uznał, iż na dzień 01 stycznia 1999r. skarżący udowodnił 10 lat, 11 miesięcy i 16 dni pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych 15 lat.

Wnioskodawca wskazywał natomiast, że ma wymagany 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem jako taki należy uznać okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Z. w okresie od 02 maja 1983 r. do 31 października 1989 r. oraz w (...) sp. z o.o. w G. w okresie od 02 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1998 r..

Sąd podzielił stanowisko wnioskodawcy, iż ma on wymagany, 15 – letni okresu pracy w warunkach szczególnych.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są okresy w których praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku i tylko praca wymieniona w wykazie A załącznika do rozporządzenia. Okresy pracy, o których mowa powyżej stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy - § 2 ust.2 Rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r.. Przy czym dla oceny czy konkretna praca była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach decydujące znaczenie ma nie sama nazwa zajmowanego stanowiska a czynności w jej ramach faktycznie wykonywane ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 grudnia 2012 r., sygn. akt III AUa 1192/12 , LEX nr 1240032; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 1221/12, LEX nr 1294841). Do kognicji Sądu należy samodzielne ustalenie, jakie prace wykonywał wnioskodawca i czy prace te należy zaliczyć do prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( por. także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 910/12, LEX nr 1293579 ). Postępowanie sądowe o świadczenia emerytalno-rentowe regulowane jest przepisami kodeksu postępowania cywilnego, które odmiennie niż w postępowaniu przed organem rentowym nie zawiera ograniczeń dotyczących postępowania dowodowego co oznacza, iż okoliczności, od których uzależnione jest prawo do emerytury mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków czy opiniami biegłych ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt III AUa 291/12, LEX nr 1223240 ).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, przede wszystkim w postaci zgodnych zeznań świadków i wyjaśnień wnioskodawcy oraz dokumentów zawartych w aktach osobowych - wyraźnie wskazuje, iż R. R. pracując na stanowisku spawacza w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Z. – wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym – ujęte w dziale XIV poz. 12 wykazu A będącego załącznikiem do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r..Z wyjaśnień wnioskodawcy jak również zeznań świadków jednoznacznie wynika, iż jako spawacz wykonywał pracę polegającą na spawaniu rurociągów wodnych i konstrukcji stalowych do układania rur, także na spawaniu pieców szybowych i pieców anodowych na terenie Huty (...). Wyczerpujące zeznania świadków odnośnie pracy skarżącego w (...) sp. z o.o. wskazują, iż faktycznie wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę ujętą w dziale XIV poz. 25 wykazu A będącego załącznikiem do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r. - Bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Wnioskodawca wykonywał w tym okresie prace budowlano-remontowe na terenie Huty (...).

Uwzględniając zatem okres pracy w (...) i (...) - jako okresy pracy w szczególnych warunkach z wyłączeniem okresów pobierania zasiłku chorobowego oraz okresy uwzględnione przez organ rentowy wnioskodawca legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach umożliwiającym mu uzyskanie prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Suma bowiem tych okresów wynosi łącznie z okresem uwzględnionym przez organ rentowy 24 lata, 6 miesięcy.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 Kodeksu postępowania cywilnego w pkt. I wyroku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 21 sierpnia 2013 r., znak (...) w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy R. R. prawo do emerytury od dnia (...) tj. od osiągnięcia wieku 60 lat.

W punkcie II wyroku, Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia. Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi , że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Zgodnie z art.118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego – art.118 ust.1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku przesłuchania świadków oraz analizy akt osobowych możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącego w spornym okresie zatrudnienia i zakwalifikowania tych prac według obowiązującego wykazu A Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze .

Reasumując, Sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 21 sierpnia 2013 r. - organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu świadczenia. W tym stanie rzeczy, Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.