Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mirosława Molenda-Migdalewicz

Protokolant: Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2014 r. w Legnicy

sprawy z wniosku E. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wyrównanie emerytury

na skutek odwołania E. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 30 października 2013 roku

znak (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 października 2013 r. – znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. – po rozpoznaniu wniosku z dnia 23 października 2013r. o zmianę stażu pracy i podstawy wymiaru emerytury – przeliczył emeryturę E. M. od dnia 01 października 2013r. tj. od miesiąca , w którym zgłoszono wniosek .

W załączniku od powyższej decyzji ZUS Oddział w L. wskazał , że brak jest podstaw do przywrócenia terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania – w trybie art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego , gdyż skarga nie została zgłoszona przed 24 grudnia 2012r. W konsekwencji brak – zdaniem organu rentowego- podstaw do przyznania wyrównania od dnia 01 października 2011r.

W odwołaniu od wyżej wskazanej decyzji E. M. wniosła o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury od 22 listopada 2012r. tj. od daty publikacji w Dzienniku Ustaw orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. - wydanego w sprawie K 2 /12 .

W uzasadnieniu odwołania skarżąca podniosła dodatkowo ,iż skoro przepisy prawa z zakresu ubezpieczeń społecznych zezwalały wcześniej i w różnych okresach – m.in. przed 2011r. – na łączenie pobierania emerytury z pracą zarobkową , kontynuowaną po uzyskaniu prawa do emerytury – to przysługuje skarżącej prawo do emerytury za okres wcześniejszy tj. od 22 listopada 2012r.

E. M. wskazała ,iż od daty przyznania prawa do emerytury świadczenie to nie było jej wypłacane , a ustawowy wiek emerytalny 60 lat osiągnęła już w dniu (...).

Ponadto E. M. podniosła , że uchybiła terminowi do złożenia skargi na wznowienie postępowania w związku z operacją usunięcia w styczniu 2013r. guza tarczycy i po tym zabiegu nie była w stanie normalnie funkcjonować , źle się czuła .

Dodatkowo skarżąca podniosła , że nie została pouczona przez organ rentowy o obowiązku składania wniosku w tym zakresie .

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołanie , podtrzymując w całości argumenty zawarte w załączniku do zaskarżonej decyzji .

Dodatkowo wskazano ,iż E. M. nie udokumentowała okoliczności niezawinionych, w związku z którymi wniosek o wznowienie postępowania złożyła dopiero w dniu 23 października 2013r.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie wskazano dodatkowo , że przepisy nie nakładają na organ rentowy obowiązku informowania ubezpieczonych o możliwości składania wniosków o podjęcie wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych. Jednak w przypadku skarżącej w decyzji z dnia 06 kwietnia 2007r. E. M. pouczona została ,iż w celu wypłaty emerytury należy złożyć w ZUS stosowny wniosek .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Decyzją z dnia 06 kwietnia 2007 r.- znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał E. M. ( urodzonej (...) ) prawo do emerytury od 01 marca 2007 r. r.

Na dzień przyznania tego świadczenia wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) w L. , które to zatrudnienie kontynuowała nieprzerwanie od dnia 01 lutego 1976r .

Wypłata emerytury została zawieszona , gdyż ubezpieczona kontynuowała zatrudnienie

- bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy - z pracodawcą , na rzecz którego praca była wykonywana bezpośrednio przed datą nabycia prawa do emerytury, stwierdzonego decyzja organu rentowego .

W w/w decyzji organ rentowy zawarł pisemne pouczenie , że ” w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć w Oddziale ZUS świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawca na rzecz którego prawa ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ” ( karta 39 akt emerytalnych ) .

W decyzji z dnia 28 kwietnia 2009r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przeliczył - na wniosek z dnia 19 marca 2009r. – emeryturę poprzez doliczenie do stażu pracy dalszego okresu zatrudnienia od stycznia 2007r. do 31 grudnia 2008r.

We wniosku z 19 marca 2009r. E. M. nie złożyła wniosku o podjęcie wypłaty zawieszonej emerytury .

W w/w decyzji z dnia 28 kwietnia 2009r. organ rentowy pouczył skarżącą , że emerytura podlega zawieszeniu , gdyż kontynuuje ona zatrudnienie i w celu podjęcia wypłaty należy włożyć w Oddziale ZUS wniosek .

Takie same pouczenia zawarte były w kolejnych decyzjach wydanych przez organ rentowy w następstwie złożonych wniosków o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem nowej kwoty bazowej i zaliczeniem do stażu ubezpieczonego kolejnego okresu ubezpieczenia z tytułu umowy o pracę . Decyzje te wydane zostały : 30 marca 2010r. i 18 marca 2011r.

Pismem z dnia 14 lutego 2012r. organ rentowy poinformował skarżącą ,iż począwszy od dnia 01 października 2011r. prawo do emerytury przyznanej przed dniem 01 stycznia 2011r. ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawca na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego .

W dalszej części pouczenia organ rentowy wskazał ,iż w przypadku rozwiązania stosunku pracy wypłata emerytury zostanie podjęta od daty rozwiązania stosunku pracy - nie wcześniej jednak , niż od miesiąca , w którym został zgłoszony wniosek o podjęcie wypłaty emerytury wraz z dołączonymi dokumentami potwierdzającymi rozwiązanie stosunku pracy ( karta 99 akt emerytalnych ) .

W dniu 23 października 2013r. E. M. złożyła wniosek o przeliczenie emerytury poprzez doliczenie do stażu pracy okresu ubezpieczenia od 01 stycznia 2011r. do 31 grudnia 2012r.

Do wniosku skarżąca dołączyła zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za wskazany we wniosku okres ubezpieczenia .

W dniu 23 października 2013r. E. M. złożyła dodatkowo wniosek o wypłatę emerytury od dnia (...). tj. od dnia ukończenia 60 lat .

Do wniosku E. M. nie dołączyła skargi o wznowienie postępowania , wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania – w trybie art. 145a kpa oraz dokumentów potwierdzających istnienie po jej stronie okoliczności uniemożliwiających złożenie skargi i wniosku w terminie .

Rozpoznając wnioski z dnia 23 października 2013r. ZUS Oddział w L. wydał zaskarżoną decyzję .

(niesporne- akta emerytalne wnioskodawczyni k.39 ,61,71,81,85, 95,99 i chronologicznie dalsze karty bez numerów )

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie .

Na wstępie wskazać należy ,iż sąd podziela stanowisko organu rentowego przedstawione w odpowiedzi na odwołanie ,iż zgodnie z art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego można żądać wznowienia postępowania zakończonego wydaniem prawomocnej decyzji również w przypadku , gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją RP ( &1) . Wówczas skargę o wznowienie postępowania – w sytuacji określonej w &1- wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego ( &2) .

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt K 2/12) orzekł, iż art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Sentencja wyroku została ogłoszona w dniu 22 listopada 2012 r. w Dz. U. poz. 1285.

Zatem wniosek z dnia 23 października 2012r. został – w ocenie sądu – prawidłowo potraktowany przez organ rentowy jako wniosek złożony w trybie art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2009r., Nr 153 , poz. 1227 z późniejszymi zmianami ) , a nie jako wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania w trybie art. 145 a kpa. Termin bowiem do złożenia tej skargi minął dnia 24 grudnia 2012r.

W tym miejscu wskazać należy , że wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania musi być przez stronę sformułowany wyraźnie , a nie w sposób dorozumiany . Ponadto zgodnie z treścią art. 58&2 zdanie drugie kodeksu postępowania administracyjnego – jednocześnie z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania- skarżąca powinna była – czego nie uczyniła – dopełnić czynności , dla której określony był termin .

Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania – trybie art. 145a kpa - został złożony przez E. M. dopiero w dniu 10 grudnia 2013r. tj. z data złożenia odwołania od decyzji dnia 30 października 2013r. Jednakże wraz z tym wnioskiem skarżąca nie dopełniła czynności , dla której termin ten był określony .

Dodatkowo wskazać należy , że sąd podzielił argumenty zawarte w odpowiedzi na odwołanie , iż brak było podstaw do przywrócenia terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania . Choroba , na którą powołuje się skarżąca nie jest potwierdzeniem braku winy E. M. w uchybieniu terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania . Skarżąca w tym zakresie mogła działać przez pełnomocnika i tylko choroba wymagająca leżenia w łóżku od daty operacji w styczniu 2013r. do 23 października 2013r. mogła uzasadniać przywrócenie terminu w sprawie złożenia skargi o wznowienie postępowania ( odpowiednio zastosowany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 08 marca 2012r. IIISA/Wr 680/11 ) .

Ponadto wskazać należy ,iż żądanie wypłaty wyrównania emerytury od dnia 01 października 2011r. nie zasługuje na uwzględnienie dodatkowo z następujących przyczyn :

Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 listopada 2012r. w sposób wyraźny i jednoznaczny stwierdził, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą – jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - był w okresie od 08.01.2009 r. do 31.12.2010 r., a więc po uchyleniu w/w art. 103 ust 2a ustawy emerytalnej, a przed wejściem w życie art. 103 a tej ustawy, natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od dnia 01.01.2011 r.

W tym miejscu wskazać należy ,iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2011 r., sygn. akt III UK 132/11: „ Utrwalony jest pogląd Sądu Najwyższego co do tego, iż przepis prawny uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją nie może być stosowany przez sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r., III ZP 27/00, OSNAPiUS 2001, nr 10, poz. 331 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 5 września 2001 r., II UKN 542/00, OSNP 2003, nr 2, poz. 36, z dnia 12 czerwca 2002 r., II UKN 419/01, OSNAPiUS 2002, nr23, poz. 58, z dnia 27 września 2002 r., II UKN581/01, OSNP 2003, nr 23, poz. 581, z dnia 18 grudnia 2002 r., IPKN 668/01, OSNP 2004, nr 3, poz. 47 oraz z dnia 21 listopada 2006 r., II PK 42/06”. Podkreślić należy, że powyższe stanowisko gwarantuje w pełni realizację zasady demokratycznego państwa prawnego — ochrony praw nabytych, która ma szczególne znaczenie w przypadku prawa do emerytury, Jak zauważa Trybunał Konstytucyjny „ W orzecznictwie konstytucyjnym przyjmuje się, że prawa emerytalne są co do zasady prawami nabytymi słusznie (orzeczenie TK z 11 lutego 1992 r., sygn. K 14/91, OTK w 1992 r., cz. I, poz. 7, s. 93-148) i jedynie w wyjątkowej sytuacji można uznać, że zostały nabyte z naruszeniem zasady sprawiedliwości (orzeczenie TK z 22 sierpnia 1990 r., sygn. K 7/90, OTK w 1990 r., poz. 5, s. 42-58)” (por. wyrok TK z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt K 6/09).

Nie może bowiem umknąć uwadze fakt, iż niekonstytucyjny przepis art. 28 ustawy nowelizującej jest przepisem przejściowym. Miał on bowiem na celu rozciągnięcie mocy obowiązującej „nowych” przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wprowadzonych art. 6 ustawy nowelizującej) na stany faktyczne i prawne ustalone przed tą datą. Zatem w istocie, za niekonstytucyjny został uznany przepis, który miał moc retroaktywną. Stąd też logiczną konsekwencją utraty mocy obowiązującej przez ten przepis jest jego derogacja ze skutkiem ex tunc. W odniesieniu do takiej sytuacji „moc odzyskuje” zatem poprzedni stan prawny ze skutkiem wstecznym.

Zatem szczególny charakter uchylonego przepisu przemawia za wyjątkowym „rozciągnięciem" skutku prawnego wskazywanego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego , co pozostaje w zgodzie z poglądami na tę kwestię Sądu Najwyższego (vide: przytoczone orzeczenia) oraz doktryny (por.w szczególności M. Safjan, Skudki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, tekst wystąpienia wygłoszonego w Komitecie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk 6 stycznia 2003 r.). Nie jest w tym wypadku wystarczające odwołanie się tylko do art. 190 ust. 3 Konstytucji RP (podobnie np. wyrok SA w Lublinie z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 1155/12). To nie wola Trybunału Konstytucyjnego, który ewentualnie w orzeczeniu mógłby wskazać retroaktywny skutek swego rozstrzygnięcia, ma w tym wypadku decydujące znaczenie .

Konsekwencją powyższych ustaleń jest przyjęcie, że „stan prawny w zakresie prawa do wypłaty emerytury dla osób, które nabyły prawo do tego świadczenia bez rozwiązania stosunku pracy (gdy przpisy nie wymagały rozwiązania stosunku pracy) zmienił się z dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w ten między innymi sposób, że z dniem tym ustało domniemanie konstytucyjności przepisu art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r., a w rezultacie sądy orzekające w sprawie takiej, jak sprawa ubezpieczonej powinny uczynić wszystko, co leży w zakresie ich kompetencji, aby przywrócić stan zgodny z Konstytucją (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z, dnia 20 maja 2009 r., III UK 96/08, LEX nr 1001327)" (tak m.in. wyrok SA w Gdańsku z dnia 13 marca 2013 r., sygn. akt III AUa 665/12).

Powyższe prowadzi do wniosku, że w takiej sytuacji „należało dokonać rekonstrukcji stanu prawnego powracając do stanu, jaki istniał zanim do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodano przepis art. 3 a cyt. ustawy, umożliwiający zawieszenie prawa do emerytury w sytuacji nie rozwiązania umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą” (tak: wyrok SA w Lublinie z dnia 14 lutego 2013 r., sygn. akt 1162/12).

W powyższej sprawie nie może także umknąć treść art. 316 § l k.p.c. Sąd ma bowiem obowiązek wydać wyrok biorąc za podstawę stan rzeczy (a zatem stan faktyczny i prawny) istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stan faktyczny jest jasny, wynika on bowiem z przedłożonych w sprawie dokumentów, zaś stan prawny (przynajmniej na chwilę złożenia odwołania) został ukształtowany wielokrotnie przywoływanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Stąd też nie powinny budzić wątpliwości przytoczone, jednolite ustalenia sądów powszechnych. W tymże stanie prawnym norma art. 28 ustawy nowelizującej pozostająca w zw. z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie obejmuje tylko osób, które nabyły prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. , a do kręgu tych ubezpieczonych nie zalicza się skarżąca.

E. M. nabyła prawo do wcześniejszej emerytury na mocy prawomocnej decyzji organu rentowego dnia 06 kwietnia 2007 r.

W niniejszej sprawie decydujące znaczenie mają daty przyznania prawa do świadczenia stwierdzone w prawomocnych decyzjach organu uprawniającego do przyznania tego świadczenia, a nie faktyczna data spełnienia przez stronę warunków do ubiegania się o przyznanie tego prawa lub realizacja tych świadczeń poprzez ich wypłatę.

Reasumując sąd – na podstawie art. 477 ( 14 indeks górny )&1k.p.c. oddalił odwołanie, gdyż nie było podstaw do jego uwzględnienia z przyczyn wymienionych w niniejszym uzasadnieniu.