Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

15 listopada 2021 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w Rybniku V Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sonia Lasota-Zawisza

Protokolant: osobiście

po rozpoznaniu 15 listopada 2021 roku w Rybniku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. M.

przeciwko (...) S.A. w K.

o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę

1.  zasądza od pozwanej (...) S.A. w K. na rzecz powódki B. M. kwotę 7 050 (siedem tysięcy pięćdziesiąt złotych) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 4 maja 2019 roku,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  wyrokowi w pkt 1 co do 2 521,61 zł (dwa tysiące pięćset dwadzieścia jeden złotych 61/100) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności,

4.  nakazuje pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwotę 353 zł (trzysta pięćdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sygn. akt V P 36/19

UZASADNIENIE

18 lutego 2019 roku powódka B. M. wniosła przeciwko pozwanej (...) S.A. w K. pozew o zasądzenie na jej rzecz kwoty 7.050 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu. Nadto, wniosła o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu powódka wskazała, że była pracownikiem pozwanej od 1 sierpnia 2018 roku na czas określony. Od 1 listopada 2019 roku zawarła nową umowę również na czas określony do 1 października 2019 roku. Wskazała, że wykonywała swoje obowiązki sumiennie i często pracowała w godzinach nadliczbowych. Podniosła, że została zwolniona w okresie ochrony przedemerytalnej (k. 3).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu. Przyznała, iż powódka była jej pracownikiem, a także że został z nią rozwiązany stosunek pracy przez pozwaną. Wskazała, że miała prawo wypowiedzieć powódce umowę o pracę na czas określony, gdyż wiek emerytalny powódka osiągnie w wieku 60 lat, tj. 17 maja 2020 roku. Ponadto zarzuciła, że powódka nie udowodniła, iż posiadała okres zatrudnienia uprawniający do przejścia na emeryturę (k. 17-19).

Na rozprawie 25 lipca 2019 roku powódka oświadczyła, że zgadza się z wyliczeniem średniego miesięcznego wynagrodzenia dokonanego przez pozwaną (k. 30).

Sąd ustalił co następuje:

W okresie od 1 sierpnia 2018 roku do 1 października 2019 roku powódka B. M. była zatrudniona w pozwanej (...) S.A. w K. na stanowisku sprzedawcy – kasjera. Strony zawarły dwie umowy o pracę. Pierwsza umowa o pracę została zawarta na okres próbny, w pełnym wymiarze czasu pracy, od 1 sierpnia 2018 roku do 31 października 2018 roku. Druga umowa o pracę została zawarta na czas określony, w pełnym wymiarze czasu pracy, od 1 listopada 2018 roku do 31 października 2019 roku. Za wykonywaną pracę powódka otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 2.200 zł brutto, natomiast od 1 stycznia 2019 roku, powódka otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 2.350 zł brutto.

Dowód: akta osobowe powódki: umowa o pracę na okres próbny i na czas określony, aneks stawki; umowa o pracę na okres próbny k. 5, umowa o pracę na czas określony k. 6

Do obowiązków powódki na ostatnio zajmowanym stanowisku należało m.in. zapewnienie prawidłowej obsługi klientów sklepu, znajomości aktualnej oferty handlowej, prawidłowego kasowania towarów, dbałości o estetykę i ekspozycję towaru w wyznaczonych sektorach sklepu, aktualizację i umieszczanie wywieszek cenowych zwykłych i promocyjnych w miejscu składowania, udzielanie informacji handlowych o aktualnej ofercie sklepu, wykonywanie innych prac zleconych przez kierownika wynikających z potrzeby zakładu pracy, wpłacania utargu w wyznaczonych przez pracodawcę godzinach i miejscu, sprawdzanie terminowości towaru.

Dowód: akta osobowe powódki: zakres obowiązków służbowych i odpowiedzialności pracownika

Średnie miesięczne wynagrodzenie powódki w okresie od listopada 2018 roku do stycznia 2019 roku wynosiło 2.521,61 zł.

bezsporne, a ponadto dowód: zaświadczenie z 09.05.2019 r. k. 26

Pismem z 30 stycznia 2019 roku pozwana rozwiązała z powódką umowę o pracę z zachowaniem 1 miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął 28 lutego 2019 roku. Jako podstawę wypowiedzenia pozwana wskazała art. 30 § 1 pkt 2 k.p.

Dowód: akta osobowe powódki: świadectwo pracy; rozwiązanie umowy o pracę k. 4

Powódka podlegała ubezpieczeniu:

z tytułu pracownika podlegającego ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresach:

- 01.02.1982 roku – 24.12.1982 roku,

- 18.03.1985 roku – 01.01.1991 roku;

z tytułu osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą w okresach:

- 25.03.2000 roku – 31.03.2000 roku,

- 31.03.2000 roku – 31.12.2002 roku,

- 01.01.2003 roku – 31.03.2003 roku,

- 01.04.2003 roku – 30.04.2004 roku,

- 01.05.2004 roku – 31.05.2004 roku,

- 01.06.2004 roku – 30.06.2004 roku,

- 01.07.2004 roku – 31.04.2005 roku,

- 01.04.2005 roku – 30.06.2005 roku,

- 01.07.2005 roku – 31.08.2005 roku,

- 01.09.2005 roku – 31.10.2005 roku,

- 01.11.2005 roku – 30.11.2006 roku,

- 01.12.2006 roku – 31.03.2008 roku,

- 01.04.2008 roku – 30.04.2008 roku,

- 01.06.2008 roku – 31.10.2008 roku,

- 01.11.2008 roku – 30.11.2008 roku,

- 01.12.2008 roku – 30.06.2009 roku,

- 01.07.2009 roku – 28.02.2014 roku;

z tytułu osoby wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług w okresach:

- 19.08.2014 roku – 31.01.2016 roku,

- 03.04.2019 roku – 01.07.2019 roku;

z tytułu pracownika podlegającego ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresach:

- 01.08.2018 roku – 28.02.2019 roku,

- 11.07.2019 roku – 10.10.2019 roku.

Dowód: pismo ZUS z 31.01.2020 r. k. 53-55, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 16.02.2005 r. k. 70-70v, świadectwo pracy z 06.01.1991 r. k. 71-71v

Decyzją z 19 maja 2020 roku ZUS Oddział w R. przyznał powódce emeryturę od 17 maja 2020 roku. Emerytura przyznana w kwocie 1071,74 zł był niższa od najniższej emerytury wynoszącej 1200 zł w związku z czym podwyższono ją do tej kwoty.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne za okres od 1 stycznia 1999 roku oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego ustalonego na 31 grudnia 1998 roku. Do ustalenia kapitału początkowego, który ma wpływ na wysokość emerytury przyjęto okresy składkowe i nieskładkowe wymienione szczegółowo w piśmie ZUS z 11 lutego 2021r. (k. 95).

Dowód: przesłuchanie powódki k. 49v, decyzja o przyznaniu emerytury z 19.05.2020 r. k. 81-83, pismo ZUS z 11.02.2021 r. k. 95

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych i powołanych wyżej dowodów z dokumentów, a także w oparciu o dowód z przesłuchania powódki, które wzajemnie się uzupełniały tworząc wyrazisty obraz całości sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2018r. poz. 108 ze zm.) każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem.

W myśl art. 30 § 1 pkt 2 k.p. umowa o pracę rozwiązuje się przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem).

Jak stanowi przepis art. 36 § 1 pkt 2 k.p. okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy.

Na podstawie art. 39 k.p. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Zgodnie z art. 50 §3 k.p. jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu takiej umowy, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie, o którym mowa w § 3, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące (§4).

W rozpatrywanej sprawie warunki formalne wypowiedzenia zostały spełnione: zachowano formę pisemną, podano okres wypowiedzenia, poinformowano o przysługujących środkach odwoławczych. Wobec tego, zasadne okazało się zbadanie wypowiedzenia pod kątem jego zgodności z prawem, w szczególności ocena czy powódka podlegała szczególnej ochronie przez zwolnieniem z uwagi na osiągnięcie wieku emerytalnego. Bezspornym było, że powódka w chwili otrzymania wypowiedzenia osiągnęła wiek przedemerytalny. Jednocześnie zawarta umowa o pracę kończyła się przed osiągnięciem tego wieku.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 18 grudnia 2014r., sygn. II PK 50/14, zgodnie z którym, zakaz wypowiedzenia z art. 39 kp dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony także wtedy, gdy zawarto ją na okres, który upływa przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego. Stosowanie tej regulacji (ochrony zatrudnienia) uzasadniają tylko dwa warunki. Pierwszy to osiągnięcie wieku przedemerytalnego, który jest krótszy od wieku emerytalnego o 4 lata. Drugi to okres zatrudnienia, który umożliwia uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem wieku emerytalnego (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2014 r., II PK 50/14, OSNP 2016/7/86). Wskazana sytuacja zaistniała w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy. Podkreślić należy, iż Sąd Najwyższy w ww. orzeczeniu odniósł się do wcześniejszego wyroku Sądu Najwyższego z 27 lipca 2011r., sygn.. II PK 20/11 na który powoływała się strona pozwana. W wyroku tym przyjęto, że zakaz wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę nie dotyczy umowy zawartej na czas określony, która uległaby rozwiązaniu z upływem okresu jej trwania przed osiągnięciem. Niemniej Sąd Najwyższy w sprawie II PK 20/11 jednoznacznie stwierdził, że prawidłowa jest wykładnia prowadząca do stwierdzenia, że ochrona z art. 39 kp zakazuje wypowiedzenia umowy na czas określony zawartej na czas upływający przed osiągnięciem wieku emerytalnego. W ocenie Sądu wykładnia art. 39 kp nie uprawnia do wprowadzenia dodatkowego warunku, że ochrona zatrudnienia obejmuje tylko umowy, które zostały zawarte na czas nie krótszy niż pozostały do osiągnięcia wieku emerytalnego. Ochrona zatrudnienia ma charakter podmiotowy, którego zasadnicza kauzalność wynika z osiągnięcia wieku przedemerytalnego. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy akceptacja stanowiska wyrażonego w sprawie II PK 20/11 prowadziłaby do tego, że w wielu przypadkach ochrona była bezprzedmiotowa, gdyż nie można wykluczyć instrumentalnego stosowania przepisów i zawierania umów na czas określony niesięgający wieku emerytalnego, by uwolnić się od zakazu wypowiedzenia.

Biorąc pod uwagę art. 87 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz.U.2021.0.291 t.j.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26, łącznie z okresową emeryturą kapitałową, albo emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26, jest niższa niż kwota, o której mowa w art. 85 ust. 2 i 3, emeryturę przysługującą z Funduszu, w tym emeryturę ustaloną ze zwiększeniem, o którym mowa w art. 26a zwiększenie wysokości emerytury, podwyższa się w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty, o ile ubezpieczony: kobieta – osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat.

W rozpoznawanej sprawie powódce decyzją ZUS z 19 maja 2020r. przyznano prawo do emerytury oraz podwyższono wysokość emerytury do najniższej, zatem powódka posiadała okres zatrudnienia umożliwiający uzyskanie prawa do emerytury.

Reasumując, mając na uwadze powyższe oraz cały zebrany materiał dowodowy w sprawie, należy stwierdzić, że pozwana wypowiadając umowę o pracę powódce naruszyła art. 39 kp. Pozwana rozwiązała umowę o pracę przed terminem jej zakończenia, gdyż umowa na czas określony miała obowiązywać do 31 października 2019 roku. Dołączone do sprawy dokumenty jednoznacznie wskazały, że powódka miała wystarczającą liczbę okresów składkowych i nieskładkowych by otrzymać emeryturę, co potwierdziła ostatecznie decyzja z 19 maja 2020r. Powódka była w okresie ochronnym przedemerytalnym, bowiem znajdowała się w okresie 4 lat przed otrzymaniem emerytury, w chwili otrzymania wypowiedzenia miała 59 lat.

W niniejszej sprawie bezspornym było wyliczenie przez pozwaną średniego miesięcznego wynagrodzenia powódki w wysokości 2.521,61 zł. Z uwagi na art. 50 § 4 k.p., odszkodowanie przysługiwało za okres 3 miesięcy (tj. 2.521,61 zł x 3 miesiące = 7.564,83 zł). Jednakże powódka dochodziła niższego roszczenia (7.050 zł), dlatego też Sąd na zasadzie 321 k.p.c. jest związany wysokością roszczenia powódki i nie może zasądzać ponad żądanie pozwu.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, Sąd na podstawie przywołanych przepisów zasądził od pozwanej (...) S.A. w K. na rzecz powódki kwotę 7.050 tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 maja 2019 roku (pkt 1). O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. zasądzając je od dnia następnego od doręczenia pozwu pozwanej (doręczenie 2 maja 2019 roku k. 16), biorąc pod uwagę, że 3 maja 2019 roku był ustawowo dniem wolnym od pracy. W zakresie odsetek za wcześniejszy okres Sąd oddalił powództwo (pkt 2).

W pkt 3 wyroku Sąd zgodnie z art. 477 ² § 1 zd. 1 k.p.c. nadał wyrokowi w pkt 1 co do kwoty 2.521,61 zł rygor natychmiastowej wykonalności.

Na postawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku w zw. z art. 98 k.p.c. oraz zgodnie z art. 13 ww. ustawy w brzmieniu z 4 lipca 2019 roku (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469) obowiązującym przed 21 sierpnia 2019 roku, Sąd w pkt 4 wyroku nakazał pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 353 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych (opłaty od pozwu).

Sędzia Sonia Lasota-Zawisza