Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 86/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Środzie Wielkopolskiej z dnia 21 sierpnia 2021 roku, sygnatura akt II K 481/17

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońcy

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XX

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXX

XXXXXXXX

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXX

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXX

XXXXXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

13.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

zarzut popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

Apelacje zarówno obrońcy oskarżonego R. S., adw. R. J., jak i obrońcy obojga oskarżonych S., adw. T. B., odnośnie niesłusznego skazania oskarżonych za popełnienie przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. na szkodę pokrzywdzonych A. G. (1) i L. B. okazały się zasadne. Skutkowało to uniewinnieniem obojga oskarżonych od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. przypisanego im odpowiednio w punkcie 1 i 7 zaskarżonego wyroku.

W związku z tym analiza wywiedzionych w niniejszej sprawie apelacji obrończych oraz postawionych w niej zarzutów odnosić się będzie w pierwszej do przypisanego oskarżonym przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

W dalszej kolejności Sąd Okręgowy odniesie się do bezzasadności apelacji obrończych odnośnie skazania R. S. za przestępstwo kradzieży perfumów oraz bezzasadności apelacji Prokuratora Okręgowego odnośnie uniewinnienia R. S. od zarzutu z art. 291 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. (zarzut III aktu oskarżenia).

I tak Sąd Odwoławczy, po zapoznaniu się z aktami niniejszej sprawy, pisemnym uzasadnieniem zaskarżonego wyroku i treścią wniesionych apelacji obrończych, stwierdza, iż rację mają obrońcy oskarżonych w zakresie w jakim twierdzą, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na wydanie decyzji uznającej sprawstwo i winę oskarżonych S. w zakresie podpalenia i zniszczenia mienia w dniu 6 maja 2016 roku około godziny 4.00 w S. przy ul. (...), to jest popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że wydanie przez sąd rozstrzygający wyroku skazującego w jakiejkolwiek sprawie, musi być logiczną konsekwencją wynikającego ze swobodnej oceny dowodów przeświadczenia tegoż sądu, że wina została udowodniona w sposób przewidziany przepisami kodeksu postępowania karnego. Materiał dowodowy, na którym zostaje oparte skazanie, musi więc w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości potwierdzać prawdziwość przedstawionych zarzutów. Aby jednak sąd rozstrzygający mógł dojść do tego typu konkluzji, to jest do przekonania o prawdziwości przedstawionego danemu oskarżonemu zarzutu, musi uprzednio po pierwsze prawidłowo przeprowadzić postępowanie dowodowe, a po wtóre dokonać kompleksowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ocena ta natomiast musi przez tenże sąd zostać przeprowadzona z uwzględnieniem obowiązujących w tym przedmiocie reguł postępowania i przy wzięciu pod uwagę całokształtu ujawnionego w sprawie materiału dowodowego.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy podnosi, iż niewątpliwie w toku prowadzonego pod sygnaturą akt II K 481/17 postępowania przeprowadzono wszystkie możliwe dowody (tak osobowe, jak i rzeczowe), które mogłyby dostarczyć wiedzy w przedmiocie zarzucanego oskarżonym przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. na szkodę oskarżycieli posiłkowych. Z drugiej jednak strony materiał dowodowy dotyczący przestępstwa opisanego w punkcie I i IV aktu oskarżenia nie wskazywał jednoznacznie na sprawstwo i winę oskarżonych S.. Tym samym oskarżyciel nie sprostał ciężarowi oskarżenia i przedstawił Sądowi I instancji dowody mające charakter li tylko poszlakowy. Zaś w toku samego procesu sądowego również nie ujawniono dowodów bezpośrednio świadczących o sprawstwie oskarżonych. Nadto Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu Rejonowego, iż ze zgromadzonego w niniejszej sprawie ciągu poszlak możliwe było odtworzenie chronologii wydarzeń, w których w sposób nie budzący wątpliwości czynnie uczestniczyli oskarżeni.

Sąd Odwoławczy dostrzega, iż Sąd I instancji swoje ustalenia oparł na dość obszernym materiale dowodowym, na który składały się uznane za wiarygodne w całości zeznania świadków P. G., L. B., A. G. (2), T. Ł., T. Z., M. B., A. W., D. R., M. L., T. S., W. M. i M. P., biegłych D. M. i M. R., a nadto zgromadzone w sprawie dokumenty, w szczególności protokoły z przeprowadzonych czynności, notatki urzędowe, opinie biegłych sądowych, nagrania z monitoringu czy wykazy połączeń telefonicznych.

W pełni aprobując tę część procedowania Sądu Rejonowego, Sąd Odwoławczy podnosi jednak, iż niestety Sąd I instancji nie dokonał oceny tak kompleksowo zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób zgodny z zasadami określonymi w ustawie kodeks postępowania karnego.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 7 k.p.k., organy postępowania, a więc także i sąd, kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.

Zgodnie z tą zasadą, przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną tego przepisu, gdy:

1) jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.),

2) stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.),

3) jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt. 1 i 2 k.p.k.). (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 roku, V KKN 104/98).

Mając zatem powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy podnosi, iż dokonując kontroli instancyjnej tego, czy Sąd I instancji dokonał zgodnej z określoną w art. 7 k.p.k. dyrektywą oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, badał to, czy przedstawiona przez tenże Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia ocena, po pierwsze nie wykazuje błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu), po wtóre błędów natury logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania), po trzecie, czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy oraz, czy uwzględnia, ów określony w art. 410 k.p.k., całokształt okoliczności niniejszej sprawy.

Niestety analiza procesu myślowego Sądu I instancji pod kątem powyżej wyeksponowanych zasad, nie pozostawia wątpliwości, co do tego, że Sąd ten dokonując tejże oceny w zakresie zarzucanego oskarżonym S. przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. nie tylko pominął szereg okoliczności składających się na rzeczony całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy, ale dopuścił się również błędów natury faktycznej i logicznej, wywodząc, co do wartości dowodowej głównych dowodów oskarżenia nieprawidłowe i sprzeczne z doświadczeniem życiowym wnioski.

I tak przechodząc do szczegółów, Sąd II instancji wskazuje, że niebudzącym wątpliwości faktem ustalonym przez Sąd I instancji jest to, że doszło do podpalenia samochodu M. (...) (...)pokrzywdzonych L. B. i T. Z., w wyniku czego powstały ogień gwałtownie rozprzestrzenił się na znajdujące się obok pojazdy A. G. (2) i T. Ł. oraz lampę uliczną, który to pożar był skutkiem umyślnego podpalenia ogniem otwartym substancji łatwopalnych rozlanych na samochód M. (...), zaś do samochodu prowadziła ”ścieżka” rozlanej na powierzchnię ulicy cieczy łatwopalnej, co umożliwiło sprawcy jej zapalenie z bezpiecznej odległości. Ustalenie stanu faktycznego w tym zakresie umożliwiła opinia biegłego z dziedzinie pożarnictwa wraz z materiałem poglądowym z dnia 6 maja 2016 roku oraz monitoring z miejsca zdarzenia.

Niestety pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, choć wartościowy, nie zdołał potwierdzić innych okoliczności związanych z podpaleniem samochodu. Przede wszystkim zaś nie wykazał w sposób jednoznaczny, iż sprawcą podpalenia byli oskarżeni S..

Przede wszystkim oskarżyciel publiczny nie przedstawił żadnego dowodu na to, aby oskarżeni S. mieli powód do podpalenia samochodu pokrzywdzonych L. B. i T. Z., żadnego dowodu na jakiegokolwiek powiązania oskarżonych z pokrzywdzonymi, bądź dowodu na wykonywanie przez oskarżonych czyjegoś zlecenia.

Zeznania pokrzywdzonych i mieszkańców ul. (...) nic nie wniosły, gdyż nie widzieli oni sprawców podpalenia.

Na monitoringu z miejsca zdarzenia widać niewyraźną sylwetkę jednej osoby ubranej na jasnoniebiesko, w kapturze, i nie widać twarzy tej osoby.

Sporządzona opinia identyfikacyjna (karty 1519 – 1599 akt) wykonana została bez zmierzenia oskarżonego, gdyż oskarżony temu odmówił, co było jego prawem. Posiłkowano się zatem nagraniem oskarżonego ze stacji paliw. Wniosek opinii, iż sprawca i podejrzany/oskarżony wykazują korelację w zakresie wysokości sylwetek i w zakresie budowy konstytucjonalnej (karta 1598), jest na pewno przekonywujący, ale może dotyczyć wielu mężczyzn o podobnym wzroście i budowie.

Faktem ustalonym bez wątpienia, na podstawie monitoringu, jest to, że oboje oskarżeni byli w noc zdarzenia, krótko przed nim, na stacji benzynowej w P. i tankowali paliwo także do kanistra, robił to R. S., a jego siostra płaciła za paliwo. Oskarżeni przyznali to w swoich wyjaśnieniach, a potwierdza to nagranie z monitoringu. Wynika z monitoringu także, że kanister był w reklamówce i nie było go widać.

Nadto z monitoringu ze stacji paliw wynika także, że R. S., tankując paliwo, ubrany był w ciemne spodnie i białą bluzę, zaś – według policyjnej analizy tego nagrania – oskarżony przed odjazdem przygotował coś ciemnego do przebrania. Tymczasem z monitoringu z ul. (...) wynika przecież, że sprawca podpalenia był ubrany na jasnoniebiesko.

Z kolei świadczący według oskarżenia na niekorzyść oskarżonego S. fakt, iż oskarżony miał buty z białą podeszwą i takie też miał nagrany sprawca podpalenia, jest po prostu niepoważny!!! Wystarczy rozejrzeć się na ulicy, aby wśród przechodniów dostrzec wiele osób w obuwiu sportowym z białą podeszwą.

Jeżeli zaś chodzi o analizę wymienianych między oskarżonymi, w nocy z 5/6 maja 2016 roku, smsów, to rzeczywiście wynika z nich, że oskarżeni byli tej nocy umówieni i mowa w nich o tym, iż jest to już ostatni możliwy termin. Jednak interpretacja tych smsów nie wskazuje, wbrew analizie dokonanej przez policjanta P. G. (karty 2716 – 2720), iż oskarżeni byli umówieni na podpalenie samochodu L. B.. Jeżeli nawet odmówić wiary wyjaśnieniom oskarżonych S., iż w smsach tych chodziło o wyjazd do Niemiec po samochód, to na pewno enigmatyczna treść tych smsów nie jest dowodem na ich sprawstwo odnośnie przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

Jeśli chodzi o logowanie się telefonu M. S. na maszcie (...), zlokalizowanym w S. i obejmującym także ul. (...), to zauważyć należy, że obejmuje on teren od 300 m do 40 km w zależności od zagęszczenia zabudowy. Znajdowanie się aparatu telefonicznego oskarżonej o numerze (...) dnia 6 maja 2016 roku w zasięgu stacji w S. o godzinie 3:41nie dowodzi tego, że jego posiadacz znajdował się na ulicy (...) i dokonywał podpalenia. Oznacza to bowiem jedynie, że znajdował się on w okręgu działania tej stacji, a więc mógł być potencjalnie w wielu miejscach.

M. S. wyjaśniła, że tamtędy przejeżdżała wioząc M. H.. Potwierdził on to w swoich pisemnych zeznaniach (karty 2133 – 2134), potwierdzonych notarialnie, a następnie osobiście przedstawił to w swoich zeznaniach na rozprawie w dniu 14 czerwca 2018 roku (karty 2665v - 2669 akt).

Wreszcie kwestia zarejestrowania przez kamerę monitorującą (...) samochodu V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o godzinie 4.17 na drodze (...), prowadzącej ze S. w kierunku P., to zbieżne jest to z wyjaśnieniami M. S. i zeznaniami M. H.. Wskazać przy tym należy, że obrona kwestionuje wiarygodność monitoringu z trasy (...), gdyż z pisma na karcie 2713 wynika, że na tej trasie monitoring wyłapuje tylko przeciążone ciężarówki, i to samo odpowiedziano na pytanie Sądu I instancji – karta 2767 akt.

Gdyby nawet odmówić wiary wyjaśnieniom M. S. i zeznaniom M. H., to kwestie logowania telefonu oskarżonej i nagrania jej samochodu przez kamerę monitorującą (...) nie są dowodem na jej sprawstwo odnośnie przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

Oskarżenie nie przedstawiło także jakichkolwiek dowodów kryminalistycznych z miejsca zdarzenia, takich jak linie papilarne oskarżonych, ślady DNA, ślady zapachowe czy traseologiczne.

Powyżej omówiony materiał dowodowy, zdaniem Sądu I instancji, nie pozostawił wątpliwości co do udziału oskarżonych i ich roli w zdarzeniu, i w konsekwencji, zdaniem Sądu I instancji, pozwolił na ustalenie, że w dniu 6 maja 2016 roku, około godziny 4.00 w S. przy ul. (...) oskarżeni R. S. i M. S. dokonali zniszczenia oraz uszkodzenia cudzych rzeczy ruchomych poprzez rozlanie na powierzchnię jezdni oraz na samochód M. (...) łatwopalnej substancji – benzyny samochodowej, a następnie jej podpalenie, w wyniku czego powstały szkody o łącznej wartości 333 976,35 złotych, to jest iż popełnili czyn z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

Proces myślowy zaprezentowany przez Sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest klasycznym przykładem niedostrzeżenia istniejących w sprawie wątpliwości, co w konsekwencji doprowadziło do rozstrzygnięcia ich na niekorzyść oskarżonych R. S. i M. S..

Zdaniem Sądu Okręgowego, zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy odnośnie zdarzenia mającego miejsce nad ranem 6 maja 2016 roku w istocie rzeczy sprowadza się wyłącznie do dowodów pośrednich, co upoważnia do stwierdzenia, że niniejsza sprawa w tym zakresie należy do kategorii tzw. spraw poszlakowych.

Przez proces poszlakowy należy rozumieć proces, w którym nie ma bezpośrednich dowodów winy. Poszlaki zaś są dowodami niepełnymi, okolicznościami, na podstawie których można jedynie wnioskować o winie.

W każdym z tego typu postępowań zespół poszlak, czyli udowodnionych faktów ubocznych, musi się połączyć w nierozerwalny łańcuch prowadzący pośrednio - w drodze logicznego rozumowania - do stwierdzenia, że oskarżony dopuścił się inkryminowanego czynu.

W konsekwencji więc brak podstaw do przyjęcia, że dowód z poszlak pozwala na uznanie winy oskarżonego, jeżeli zgromadzone poszlaki nie pozwalają na wyłączenie - stosując określoną w art. 5 § 2 k.p.k. zasadę, że niedających się usunąć wątpliwości nie wolno rozstrzygać na niekorzyść oskarżonego - możliwości jakichkolwiek innych wersji tego zdarzenia. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1974 roku, I KR 174/74).

W procesie poszlakowym łańcuch wiążących się ze sobą poszlak można uznać za zamknięty tylko wówczas, gdy każda z poszlak, stanowiąca ogniwo tego łańcucha, ustalona jest w sposób niewątpliwy, z wyłączeniem odmiennego jej rozumienia. Trafność ustaleń faktycznych poczynionych na podstawie poszlak następuje wtedy, gdy ustalenia te nie mogą być podważone przez jakąkolwiek inną możliwą wersję zdarzenia, a więc wówczas gdy wersja zdarzenia sformułowana na podstawie całokształtu powiązanych ze sobą logicznie poszlak wyłącza wszelkie inne wersje tego zdarzenia. Takie prawidłowe ustalenia faktyczne poczynione przez sąd pierwszej instancji uzależnione są od rozważania przezeń wszystkich okoliczności mogących mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego. W przeciwnym wypadku bowiem, zwłaszcza w takim procesie, pominięcie bądź nie rozważenie przez tenże sąd okoliczności mogącej poddawać w wątpliwość chociażby jedną z tych poszlak, stanowiącą ogniwo łańcucha, nie tylko uniemożliwia podjęcie prawidłowego rozstrzygnięcia o winie oskarżonego, ale również przeprowadzenie należytej kontroli odwoławczej. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1984 roku, III KR 305/84).

Wszelkie poszlaki z natury swej mają jednak zawsze charakter relatywny i stwarzają w związku z tym możliwość różnych interpretacji, niezależnie od tego, jakiego rodzaju środkami dowodowymi są wykazywane. Ocena wartości dla danej sprawy poszczególnych faktów - widzianych przez pryzmat środków dowodowych - odbywa się w drodze analizy i syntezy, stanowiących dwie strony jednolitego procesu myślenia i wzajemnie ze sobą powiązanych oraz uwarunkowanych. Prawdą jest, że charakter poszlak oraz trudności związane z ich ustaleniem i procesowym wykorzystaniem zakładają szeroki zakres ich oceny. Wszelako swobodna ich ocena nie może oznaczać dowolności i jakichkolwiek uproszczeń. Niedopuszczalne jest zwłaszcza „naginanie” faktów do z góry powziętych założeń. Uzyskanie dowodu na podstawie poszlak (dowodu poszlakowego) następuje wtedy, gdy zebrane w danej sprawie poszlaki tworzą pewność, a nie jedynie prawdopodobieństwo. O pewności zaś ukształtowanej na podstawie poszlak można mówić jedynie wówczas, gdy jakakolwiek inna interpretacja zdarzenia, będącego przedmiotem postępowania karnego, jest niemożliwa.

Jeżeli natomiast sąd dochodzi do wniosku, że wyłączność danej wersji jest nie do utrzymania, to wobec braku pewności nie można wersji tej przyjąć. Dlatego też dla podważenia dowodu poszlakowego, na którym opiera się oskarżenie wystarczy, jeżeli zostanie wykazane chociażby nikłe prawdopodobieństwo wersji obrony. Wówczas bowiem znajduje zastosowanie zasada in dubio pro reo.

Jakkolwiek – zarówno w świetle poglądów doktryny, jak i orzecznictwa sądowego – nie ma podstaw do traktowania dowodów pośrednich jako posiadających mniejszą wartość dowodową, to jednak relatywny charakter poszlak, wynikający z względnego charakteru faktów ubocznych, stawia organom procesowym szczególne wymogi w zakresie oceny zgromadzonego materiału dowodowego oraz wykazania podstawy dowodowej przyjmowanych ustaleń faktycznych.

Z analizy pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, sporządzonego przez Sąd Rejonowy wynika, iż Sąd I instancji uznał winę oskarżonych S. opierając się na następujących faktach ustalonych i udowodnionych w toku przewodu sądowego:

- oskarżeni w godzinach poprzedzających zajście tankowali paliwo na stacji w P.,

- w nocy, przed podpaleniem, oskarżeni wymieniali smsy, których treść wskazywała, że są umówieni na spotkanie i jest to ostateczny termin,

- oskarżony S. i podpalacz wykazują korelację w zakresie wysokości sylwetek i w zakresie budowy konstytucjonalnej,

- oskarżony S., tak jak i podpalacz, miał obuwie sportowe z białą podeszwą,

- telefon komórkowy oskarżonej S. w czasie podpalenia logował się w stacji przekaźnikowej obejmującej swym zakresem ul. (...),

- samochód V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o godzinie 4.17 został zarejestrowany przez kamerę monitorującą (...) na drodze (...), prowadzącej ze S. w kierunku P..

Sąd I instancji uznał, iż wymienione powyżej fakty stanowią poszlaki, których wzajemne połączenie w drodze logicznego rozumowania prowadzi do przyjęcia tylko jednej wersji zdarzenia, która bez jakichkolwiek wątpliwości, które na podstawie art. 5 § 2 k.p.k. winny być uwzględnione na korzyść oskarżonych S., pozwala na przypisanie im czynu zarzucanego im w punktach I i IV aktu oskarżenia.

Sąd Okręgowy jednak, analizując zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy, odmiennie od Sądu Rejonowego, uznał, iż udowodnione fakty uboczne (poszlaki) pozwalają wszak na przyjęcie innych wersji zdarzenia będącego przedmiotem tegoż postępowania, w szczególności wersji, iż to nie oskarżeni R. S. i M. S. w dniu 6 maja 2016 roku, w S., przy ul. (...), podpalili samochód na szkodę L. B..

Na dokonanie przez rodzeństwo S. zarzucanego im czynu nie może wskazywać zatankowanie przez nich przedmiotowej nocy benzyny do kanistra, korelacja sylwetki i budowy ciała R. S. i sprawcy, fakt iż obaj nosili sportowe obuwie z białą podeszwą, logowanie się telefonu komórkowego M. S. w stacji przekaźnikowej obejmującej swym zakresem ul. (...) w S. oraz nagranie przez kamerę ich samochodu niedaleko miejsca zdarzenia.

Podkreślić przy tym należy, że nie ma żadnego naocznego świadka, który widziałby na miejscu zdarzenia oskarżonych, nie ma też żadnych dowodów kryminalistycznych potwierdzających obecność oskarżonych na miejscu zdarzenia (linie papilarne, ślady biologiczne itp.), brak jakiegokolwiek motywu działania czy to osobistego czy na zlecenie.

Mając na względzie przedstawione powyżej rozważania, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I Instancji w przedmiotowej sprawie powinien był uznać, iż istnieją „nie dające się usunąć wątpliwości”, które winny być rozstrzygnięte na korzyść oskarżonych S., a Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że takie właśnie wątpliwości w niniejszej sprawie występują.

Sąd Odwoławczy nie kwestionuje tego, że w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący przeprowadził wszystkie możliwe do przeprowadzenia a niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy dowody, tak iż zebrany materiał dowodowy nie zawiera żadnych luk w tym sensie, że nie ma możliwości dodatkowego jego uzupełnienia. Z całą pewnością przy tym, w opinii Sądu Okręgowego, przedstawiony przez Sąd I instancji zespół (łańcuch) poszlak (które niewątpliwie w niniejszej sprawie istnieją) rozumianych, jako udowodnione fakty uboczne nie prowadzi pośrednio, a mianowicie w drodze logicznego rozumowania, do stwierdzenia jednej tylko wersji zdarzenia (czynu głównego), z którego wynikać by miało, że oskarżeni dopuścili się przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, mając na uwadze przeprowadzone przez Sąd I Instancji postępowanie dowodowe oraz ustalony stan faktyczny, uznał, iż w przedmiotowej sprawie ustalony na podstawie poszlak stan faktyczny nie pozwolił na przyjęcie jednej tylko wersji wydarzeń mianowicie, że oskarżeni S. dopuścili się popełnienia zarzucanego im przestępstwa podpalenia. Zachodzi bowiem szereg wątpliwości nie dających się usunąć pomimo przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy postępowania dowodowego, które winny zostać rozstrzygnięte na korzyść oskarżonych i które pozwalają na przyjęcie innej wersji wydarzeń korzystnej dla oskarżonych, a mianowicie, że to nie oni popełnili przestępstwo będącego przedmiotem niniejszego postępowania. Zatem, w ocenie Sądu II Instancji, należy przyjąć, mając w szczególności na uwadze zasadę domniemania niewinności, iż w postępowaniu sądowym nie została udowodniona w sposób nie pozostawiający cienia wątpliwości oskarżonym S. wina w zakresie czynu objętego punktem I i IV aktu oskarżenia ani żadnego innego, który z tym przestępstwem “wiązałby się”.

Reasumując zatem powyższe rozważania, Sąd Okręgowy uznał apelacje złożone przez obrońców oskarżonych za całkowicie uzasadnione odnośnie domagania się uniewinnienia oskarżonego R. S. od zarzutu I aktu oskarżenia oraz oskarżonej M. S. od zarzutu IV aktu oskarżenia.

Uwzględniając poczynione powyżej rozważania, w ocenie Sądu odwoławczego, postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie doprowadziło do uzyskania jednoznacznej odpowiedzi na pytanie czy oskarżeni w istocie dopuścili się przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. W takiej zaś sytuacji, w myśl art. 5 § 2 k.p.k., należało rozstrzygnąć występujące w sprawie wątpliwości na korzyść oskarżonych i uwolnić ich od postawionego im w punktach I i IV aktu oskarżenia zarzutu.

Co prawda nie można w pełni wykluczyć, pomimo wszelkich podniesionych powyżej zastrzeżeń, iż oskarżeni istotnie dopuścił się tego czynu. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy, obowiązujący kodeks postępowania karnego nie daje podstaw do alternatywnych ustaleń w zakresie przypisanego w wyroku przestępstwa, zaś ciążący na sądzie obowiązek czynienia ustaleń zgodnych z prawdą oraz obowiązująca w prawie zasada domniemania niewinności wymagają zawsze pewności stwierdzeń, co do winy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1995 roku, I KZP 1/95, OSNKW 1995, z. 5-6, poz. 37).

Podkreślić przy tym należy, że przepisy kodeksu postępowania karnego nie zabraniają opierania ustaleń w kwestiach rozstrzyganych przez sąd na dowodzie z tzw. poszlak. Jednakże dowód ten - jako dowód ze swej istoty tylko pośredni - może stanowić podstawę wyroku skazującego jedynie wtedy, gdy wypływa z niego z logiczną koniecznością wniosek, że oskarżony popełnił zarzucony mu czyn. Jeżeli natomiast zebrane poszlaki nie pozwalają na wysnucie takiego wniosku, a tylko na wysnucie prawdopodobnego, to należy oskarżonego uniewinnić zgodnie z zasadą domniemania niewinności oskarżonego, której hołduje nasza procedura karna. Opieranie bowiem ustaleń wyroku skazującego na takich poszlakach, z których wynika tylko prawdopodobieństwo popełnienia przez oskarżonego zarzuconego mu czynu, może zawsze doprowadzić do skazania człowieka niewinnego.

Reasumując, zasadnie podniesiono w apelacjach, że zebrane w sprawie dowody nie dają stuprocentowej pewności, co do tego, iż oskarżeni S. popełnili przypisane im przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. Aby bowiem powiązać jakiekolwiek podejrzenia z możliwością przypisania oskarżonym S. przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. należałoby dysponować wiarygodnym materiałem dowodowym. Materiał dowodowy, na którym zostaje oparte skazanie, musi bowiem w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości potwierdzać prawdziwość przedstawionego zarzutu. Zaś takiego materiału w niniejszej sprawie nie udało się zgromadzić.

Podsumowując, zdaniem Sądu II instancji, właściwa ocena przeprowadzonych w niniejszej sprawie dowodów powinna prowadzić do wniosku, że brak jest dowodów, które w sposób jednoznaczny i niebudzący najmniejszych wątpliwości pozwoliłyby na uznanie, że oskarżeni S. dopuścili się zarzucanego mu przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k., a zebrane w niniejszej sprawie poszlaki tworzą jedynie prawdopodobieństwo i nie wykluczają innej wersji zdarzenia. Tym samym w niniejszej sprawie nie może być mowy o pewności, iż sprawcami przestępstwa opisanego w zarzucie I i IV aktu oskarżenia są R. i M., rodzeństwo S..

Zgodnie z art. 414 § 1 k.p.k., w przypadku stwierdzenia, iż oskarżony czynu nie popełnił albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia (art. 17 § 1 k.p.k.), sąd winien uniewinnić oskarżonego, co też Sąd Odwoławczy uczynił w punkcie I i II swojego wyroku z dnia 20 stycznia 2022 roku.

W konsekwencji uniewinnienia R. S. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., należało uchylić punkt 4, dotyczący orzeczenia kary łącznej, i punkt 5a, dotyczący naprawienia szkody pokrzywdzonym zdarzeniem z dnia 6 maja 2016 roku, oraz przyjąć, że zawarte w punkcie 6 zaliczenie aresztu następuje na poczet kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego R. S. w punkcie 2 zaskarżonego wyroku.

Natomiast w konsekwencji uniewinnienia M. S. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k., należało uchylić punkty 8, dotyczący warunkowego zawieszenia orzeczonej kary, 9, dotyczący orzeczenia od oskarżonej na rzecz pokrzywdzonych zdarzeniem z dnia 6 maja 2016 roku środka kompensacyjnego, i 10, dotyczący zaliczenia na poczet kary okresu zatrzymania.

Kosztami całego postępowania odnośnie przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. obciążono Skarb Państwa.

zarzut z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Odnosząc się do apelacji obrońców oskarżonego R. S. odnośnie niesłusznego uznania go winnym popełnienia przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., to w tym zakresie obie apelacje okazały się bezzasadne.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy wskazuje, że w zakresie tego zarzutu Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej analizy wszystkich zgromadzonych dowodów, w sposób wolny od błędów natury faktycznej oraz logicznej i w zgodzie z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, kategorycznie i prawidłowo ustalając, iż oskarżony R. S. popełnił zarzucane mu w punkcie II aktu oskarżenia przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. na szkodę (...) sp. z o.o. z siedziba w Ł..

Sąd Rejonowy, w zakresie omawianego w tym miejscu zarzutu, przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, na co wskazuje nie tylko zawartość akt niniejszej sprawy, ale przede wszystkim lista dowodów w oparciu, o które Sąd I instancji ustalił stan faktyczny odnośnie kradzieży kosmetyków w dniu 14 marca 2016 roku (karty 3216 - 3216v akt). Sąd Okręgowy z kolei, przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia w tym zakresie, nie dostrzegł ani konieczności, ani możliwości przeprowadzenia jeszcze innego dowodu, który pomógłby w ustaleniu przebiegu tego zdarzenia, a na potrzebę taką nie wskazywali ani oskarżony, ani jego obrońcy przy zamknięciu przewodu sądowego (karta 3187 akt), ani też kwestii tej nie podniesiono w żadnej z apelacji obrończych.

Zatem, zdaniem Sądu Okręgowego, materiał dowodowy niniejszej sprawy w zakresie zarzutu kradzieży kosmetyków jest kompletny.

Następnie Sąd Rejonowy dokonał oceny zebranego w sprawie, i w całości ujawnionego, materiału dowodowego odnośnie kradzieży kosmetyków, czyniąc to w sposób zgodny wyżej wskazanymi zasadami (karta 4 niniejszego uzasadnienia). Sąd I instancji w jasny i przekonujący sposób przedstawił tok swojego rozumowania. Każdy z ujawnionych w toku przewodu sądowego dowodów dotyczących kradzieży kosmetyków został poddany ocenie, która uwzględnia wskazania doświadczenia życiowego i reguły logicznego rozumowania. Potwierdza to analiza akt sprawy i uzasadnienie wyroku, w którym prawidłowo wskazano, jakie fakty zostały uznane za udowodnione i jakie dowody były podstawą ich przyjęcia. Ocena materiału dowodowego w tym zakresie nie budzi zastrzeżeń, albowiem nie wykracza poza ramy swobodnej ich oceny, jest dokładna i nie wykazuje błędów logicznych.

Sąd II instancji podnosi w tym miejscu, iż nie jest jego rolą dokonywanie powtórnej drobiazgowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Takowa została bowiem poczyniona przez Sąd rozstrzygający, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regułami, a Sąd Okręgowy ocenę tę w pełni akceptuje.

Zauważyć jednak należy, że Sąd I instancji dokładnie przeanalizował wyjaśnienia oskarżonego R. S. i pozostałych współsprawców, nagranie z monitoringu i zeznania pracownicy Drogerii (...) oraz policjantów, a więc dowody będące podstawą ustaleń faktycznych, przedstawiając powody dania wiary, i w jakiej części, tym wyjaśnieniom i zeznaniom, które to stanowisko Sąd II instancji w pełni podziela.

Podkreślenia też wymaga, iż art. 357 k.p.k., nakazujący uwzględnienie całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie, nie może być rozumiany w ten sposób, iż każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych sądu, bowiem ich przydatność i wiarygodność winna być oceniona w oparciu o wskazane powyżej kryteria (karta 4 niniejszego uzasadnienia).

Wbrew stanowisku obrońców oskarżonego R. S., Sąd Rejonowy sprostał opisanym powyżej wymogom, odniósł się do wszystkich ujawnionych dowodów i przedstawił tok swojego rozumowania oraz wnioski (karta 3223 akt), które – w ocenie Sądu Odwoławczego – nie budzą wątpliwości.

Sąd Odwoławczy pragnie przy tym zauważyć, w kontekście zarzutów apelacji obrońców oskarżonego R. S., iż przy wysuwaniu twierdzenia o przekroczeniu przez organ procesowy granic sędziowskiej swobody ocen dalece niewystarczające jest powracanie w środku odwoławczym do drobiazgowej, ponownej analizy materiału dowodowego, której rezultatem miałoby być twierdzenie, iż zdaniem skarżącego, preferencje w tych ocenach powinny zostać przewartościowane w kierunku odpowiadającym poglądom autora środka odwoławczego. Sąd II instancji podkreśla, iż w części wstępnej niniejszego uzasadnienia, z powołaniem się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazane zostały teoretyczne podstawy, które pozwalają na przyjęcie, iż przeprowadzona ocena materiału dowodowego w zakresie zarzutu kradzieży kosmetyków pozostaje po ochroną art. 7 k.p.k. W przekonaniu Sądu Odwoławczego, wskazane powyżej założenia teoretyczne w odniesieniu do realiów niniejszej sprawy w pełni pozwalają na przyjęcie, iż słuszność miał Sąd Rejonowy uznając, że oskarżony R. S., działając wspólnie i w porozumieniu z Ł. N., A. M. i trzecim nieustalonym mężczyzną, popełnił przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Natomiast argumenty obu apelacji obrońców oskarżonego R. S., odnośnie zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., stanowią jałową polemikę z Sądem I instancji, nie prezentując w istocie okoliczności, które mogłyby podważyć poczynione przez ten Sąd ustalenia i oparte na nich orzeczenie. Krytyka odwoławcza, aby była skuteczna, powinna wykazać usterki rozumowania zaskarżonego orzeczenia. W sytuacji, w której takowych uchybień nie wykazuje poprzestając, co jest bardzo częstym zjawiskiem, na zaprezentowaniu własnej, nieliczącej się na ogół z wymogami art. 410 k.p.k., ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie sposób uznać, że rzeczywiście sąd I instancji dopuścił się przy wydaniu zaskarżonego orzeczenia tego rodzaju uchybienia.

Zatem, wbrew odmiennym wywodom obrońców oskarżonego, kontrola instancyjna nie potwierdziła, aby postępowanie jurysdykcyjne w niniejszej sprawie w części dotyczącej zarzutu kradzieży kosmetyków było obarczone uchybieniami, które mogłyby mieć wpływ na treść wyroku. W tym zakresie Sąd I instancji procedował z poszanowaniem wszelkich reguł i zasad postępowania oraz nie dopuścił się obrazy przepisów kodeksu postępowania karnego. W toku postępowania zostały wyjaśnione - zgodnie z nakazem płynącym z dyspozycji przepisu art. 366 § 1 k.p.k. - wszystkie istotne dla sprawy okoliczności tej kradzieży. Nadto, wbrew wywodom apelacji obrońców oskarżonego, zaprezentowana przez Sąd I instancji ocena dowodów nie wykracza poza zakreślone przepisem art. 7 k.p.k. granice sędziowskiej swobody ocen.

Analiza treści sformułowanych przez skarżących prowadzi do wniosku, że przede wszystkim kwestionują oni ustalenie, że oskarżony R. S. popełnił to przestępstwo w sytuacji, gdy świadek A. M. zeznał, iż kradzieży tej dokonał sam i w ogóle nie zauważył, iż w drogerii w tym czasie przebywali Ł. N. i R. S., jak i zdyskredytowanie wyjaśnień oskarżonego R. S., że nie popełnił tego przestępstwa.

Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu apelacji obrońców oskarżonego R. S., uznać należy - zdaniem Sądu Okręgowego - zarzut ten za całkowicie chybiony.

Sąd II instancji w pierwszej kolejności zwraca uwagę, iż to, że oskarżony R. S. w toku niniejszego procesu konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia przestępstwa kradzieży kosmetyków, nie może z góry wyłączyć możliwości przypisania oskarżonemu sprawstwa. Oczywiście oskarżony w procesie karnym nie ma obowiązku dowodzenia swojej niewinności (art. 74 § 1 k.p.k.). W ramach przysługującego mu prawa do obrony może on odmówić (bez podania powodów) odpowiedzi na poszczególne pytania oraz odmówić składania wyjaśnień (art. 175 § 1 k.p.k.) i sam fakt skorzystania z tego uprawnienia nie może dla niego powodować żadnych negatywnych następstw. Jeżeli jednak na składanie wyjaśnień (co również jest jego prawem) oskarżony się zdecydował, to wyjaśnienia te podlegają takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Z tej więc przyczyny wiarygodność złożonych przez oskarżonego R. S. wyjaśnień, musiała zostać oceniona w kontekście wszystkich okoliczności zdarzenia z dnia 14 marca 2016 roku w drogerii (...).

Przede wszystkim wskazać należy, że z nagrania monitoringu drogerii wynika, że w sklepie byli czterej mężczyźni: R. S., A. M., Ł. N., i czwarty, którego nie zidentyfikowano. Potwierdzili to w swoich zeznaniach policjanci na rozprawie - karta 2060v akt.

Sprzedawczyni z drogerii rozpoznała A. M., jako tego, który był na nagraniu i zgarniał z półek perfumy, a także R. S. jako tego, który był w sklepie w tym czasie i stał na czatach – obserwował personel sklepu (karty 988 – 994). Z kolei w trakcie przesłuchania w toku przewodu sądowego (karty 2320 – 2322 - przesłuchanie w domu), świadek wszystko to co dotychczas zeznała podtrzymała, jako zgodne z prawdą.

Zauważyć w tym miejscu należy, że o wiarygodności zeznań świadka decyduje ocena dokonana w kontekście całokształtu materiału dowodowego, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a sąd ma obowiązek wskazania w uzasadnieniu wyroku swojego rozumowania w tym zakresie i powodów takiej a nie innej ich oceny. Jak wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku w tej części, Sąd I instancji temu sprostał, a Sąd Okręgowy podziela ocenę zeznań tego świadka.

Prawdą jest, iż R. S. nie przyznał się do udziału w tej kradzieży przez całe postępowanie przygotowawcze, jednak po odtworzeniu w toku rozprawy nagrania nie zaprzeczył, że go na nim widać, ale zakwestionował, aby uczestniczył w kradzieży (karta 2186v akt). Sąd I instancji nie dał wiary tym wyjaśnieniom, które to stanowisko Sąd II instancji w pełni popiera, zwłaszcza w kontekście nagrania z monitoringu i zeznań sprzedawczyni.

A. M. w trakcie pierwszego przesłuchania nie przyznał się (karta 1052) i nigdy więcej nie był przesłuchiwany. Na rozprawie w dniu 5 października 2017 roku (karta 1930v) jego obrońca oświadczył, że oskarżony ten chce się dobrowolnie poddać karze, zatem jego sprawę wyłączono do odrębnego rozpoznania i skazano go za popełnienie wspólnie i w porozumieniu z R. S., Ł. N. i trzecim nieustalonym mężczyzną kradzieży kosmetyków (karta 2226 i wyrok karta 2227) na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wyrok ten uprawomocnił się 15 lutego 2018 rok, nikt go nie zaskarżył, a skierowano go do wykonania we wrześniu 2018 roku.

Zeznając na rozprawie, w toku procesu R. S. - karta 2184, A. M. zeznał, że sam dokonał kradzieży kosmetyków, był zajęty tym co robił i nie pamięta szczegółów. Jednak składając takie zeznania był bardzo nerwowy, co wynika z zapisu w protokole rozprawy na karcie 2185v. Kiedy odtworzono mu nagranie z monitoringu rozpoznał siebie i R. S., ale nadal twierdził, że działał sam i w ogóle nie zauważył S.. Sąd I instancji nie dał wiary tym jego zeznaniom, słusznie uznając je – zdaniem Sądu Okręgowego – za nieprawdopodobne i dalekie od logiki. Szczególnie w kontekście dobrowolnego poddania się karze za przestępstwo kradzieży kosmetyków popełnione wspólnie i w porozumieniu z R. S., Ł. N. i trzecim nieustalonym mężczyzną.

Ł. N. w toku postępowania przygotowawczego nie przyznał się do udziału w kradzieży kosmetyków –karta 1123. Po pierwszej a przed drugą rozprawą przysłał pisemne wyjaśnienia – karta 2032, iż nie przyznaje się, był w drogerii, ale nie brał udziału w kradzieży, a to że tam był w tym samym czasie to po prostu zbieg okoliczności. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 sierpnia 2020 roku Ł. N. skazany został za popełnienie wspólnie i w porozumieniu z R. S., A. M. i trzecim nieustalonym mężczyzną kradzieży kosmetyków na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Nie odwołał się, a nawet nie złożył wniosku o uzasadnienie i wyrok w jego części skierowano do wykonania.

Zdaniem Sądu Okręgowego, zeznania Ł. N. nie zasługują na wiarę, gdyż – podobnie jak w przypadku A. M. – są nieprawdopodobne i pozbawione logiki, szczególnie w kontekście skazania go zaskarżonym wyrokiem za popełnienie wspólnie i w porozumieniu z R. S., A. M. i trzecim nieustalonym mężczyzną kradzieży kosmetyków na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, od którego to wyroku Ł. N. nie odwołał się.

Racje ma zatem Sąd I instancji, że analiza nagrania monitoringu drogerii w sposób logiczny wykazała, że zachowania oskarżonych R. S. i Ł. N. oraz świadka A. M. i nieustalonego mężczyzny były ze sobą powiązane i ukierunkowane na umożliwienie A. M. zgarnięcie z półek perfumów i oddalenie się z nimi. Potwierdzają to także wiarygodne zeznania sprzedawczyni.

Jak to niezwykle celnie ujął w uzasadnieniu jednego ze swoich orzeczeń Sąd Apelacyjny w Poznaniu, logika faktów niniejszej sprawy wskazuje jednoznacznie, że rację miał Sąd I instancji uznając R. S. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy, zanim odniesie się do zarzutu obrazy konkretnych przepisów prawa procesowego, przypomina, że rolą instancji odwoławczej jest ocena czy zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu, a ustalony stan faktyczny znajduje oparcie w swobodnie ocenionych dowodach. Kontrola instancyjna nie polega natomiast na drobiazgowej ocenie czy każdy z przepisów mających zastosowanie, w szczególności przepisów procedury, został zrealizowany w sposób perfekcyjny. Nie bez przyczyny wszak ustawodawca warunkuje skuteczność zarzutu obrazy przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 k.p.k.) jej wpływem na treść orzeczenia. Nie każde zatem uchybienie przepisom procesowym skutkować musi wzruszeniem zaskarżonego orzeczenia. Tymczasem w niniejszej sprawie skarżący wyrok Sądu I instancji na korzyść oskarżonego w żaden sposób nie wykazali, aby po pierwsze doszło do obrazy prawa procesowego, a po drugie by ewentualne niedostatki miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku a Sąd odwoławczy istnienia takiego wpływu nie stwierdza.

Zgodnie z art. 4 k.p.k. organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. W doktrynie prawa karnego procesowego wskazuje się najczęściej, że bezstronność oznacza brak stronniczości, uprzedzeń i osobistego nastawienia. I tak należy ocenić procedowanie w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy w Środzie Wlkp. odnośnie zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się także w działaniu Sądu I instancji obrazy art. 7 k.p.k. Aby wykazać naruszenie standardów swobodnej oceny i interpretacji dowodów nie wystarczy subiektywne przekonanie skarżącego o niesprawiedliwości orzeczenia. Konieczne jest wykazanie, że w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo że takiego ustalenia nie dokonano, choć z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynika, bądź wykazanie, że tok rozumowania sądu I instancji był sprzeczny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, prawami logiki czy z zasadami wiedzy. Podnosząc zarzut obrazy art. 7 k.p.k. skarżący winien wskazać na czym owa dowolna ocena dowodów polegała. Niewystarczającym jest tylko powołanie się na własną, odmienną ocenę tych dowodów. Zatem zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. nie może ograniczać się do wskazania wadliwości sędziowskiego przekonania o wiarygodności jednych, a niewiarygodności innych źródeł czy środków dowodowych, lecz powinien wykazać konkretne błędy w samym sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiające w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu. Uwiarygodnienie zarzutu dowolnej oceny dowodów wymaga zatem wykazania w oparciu o fakty i ich pogłębioną logiczną analizę, że rzeczywiście sąd pominął dowody istotne (nie jakiekolwiek, lecz istotne) dla rozstrzygnięcia o sprawstwie i winie, że włączył do podstawy ustaleń dowody nieujawnione oraz że uchybił regułom prawidłowego logicznego rozumowania, wskazaniom wiedzy lub życiowego doświadczenia.

Zdaniem zaś Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie Sąd I instancji nie pominął żadnego istotnego dowodu dla rozstrzygnięcia zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., nie włączył do podstawy ustaleń dowodów nieujawnionych, ani też nie uchybił regułom prawidłowego logicznego myślenia, wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego. Stąd chybiony jest także zarzut obrazy art. 410 k.p.k., którego naruszenie następuje poprzez oparcie wyroku na okolicznościach nieujawnionych w toku rozprawy głównej, bądź też przez pominięcie przy wyrokowaniu ujawnionych w toku rozprawy głównej okoliczności tak korzystnych, jak i niekorzystnych dla oskarżonego. Nie stanowi zaś naruszenia przepisu art. 410 k.p.k. dokonanie takiej czy innej oceny dowodu przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie, zwłaszcza odmiennej od stanowiska skarżącego.

Reasumując, Sąd Rejonowy - korzystając z uprawnień wynikających z art. 7 k.p.k. - dokonał prawidłowej, swobodnej oceny wszystkich zgromadzonych w postępowaniu dowodów i wszechstronnie, zgodnie z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, w sposób logiczny i niesprzeczny uzasadnił, które dowody uznał za wiarygodne, a którym odmówił waloru wiarygodności, jednocześnie podając wyczerpujące powody takiego rozstrzygnięcia. Odrzucenie przez sąd pewnych dowodów w końcowej ocenie, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych dowodów, stanowi uprawnienie sądu dokonującego ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów i nie może być uznane za przejaw naruszenia zasady obiektywizmu, która nakazuje zachowanie obiektywnego stosunku do stron procesowych i do obiektywnej oceny wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie (tak: wyrok SA w Lublinie z 20.06.2012, II AKa 98/12,LEX nr 1216340). W ocenie Sądu odwoławczego owa zasada nie została w przedmiotowym postępowaniu naruszona. Stanowisko Sądu Rejonowego wyrażone w pisemnych motywach wyroku jednoznacznie wskazuje, iż sąd ten rzetelnie rozpatrzył niniejszą sprawę w zakresie zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., zachowując konieczny i nakazany przez ustawę obiektywizm w stosunku do stron procesowych.

Zauważyć też należy, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. spełnia wymogi określone w art. 424 k.p.k., gdyż w uzasadnieniu tym prawidłowo wskazano, jakie fakty zostały uznane za udowodnione i jakie dowody były podstawą ich przyjęcia, a zatem pozwala ono na kontrolę prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia. Nie zmienia tej oceny sporządzenie uzasadnienia w formie tabeli, co zostało sądom narzucone.

Wreszcie w niniejszej sprawie, odnośnie zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., nie doszło również do naruszenia art. 5 k.p.k. Obrońcy oskarżonego podnieśli w swych apelacjach wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych, podczas gdy do oceny, czy nie został naruszony zakaz wynikający z art. 5 § 2 k.p.k. nie są miarodajne tego rodzaju wątpliwości zgłaszane w skardze odwoławczej, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwość co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec braku możliwości jej usunięcia rozstrzygnął ją na niekorzyść oskarżonego. Jak już wielokrotnie wskazywano zarówno w opracowaniach doktryny, jak i orzeczeniach Sądu Najwyższego, dyrektywa wyrażona w art. 5 § 2 k.p.k. jest kierowana do sądu orzekającego, a o jej złamaniu można mówić dopiero wtedy, gdy wątpliwości wyrażone przez sąd nie zostały usunięte i rozstrzygnięto je na niekorzyść oskarżonego, czyli gdy sąd orzekający powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych i mimo braku możliwości dowodowych prowadzących do ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12 grudnia 2016 roku, sygn. akt II AKa 258/16). Innymi słowy, to sąd orzekający ma mieć wątpliwości, które winien rozstrzygnąć zgodnie z dyrektywą art. 5 § 2 k.p.k., a nie strona postępowania, tak jak w niniejszej sprawie obrońcy oskarżonego.

W świetle przeprowadzonych już rozważań na temat poprawnie dokonanej swobodnej oceny dowodów przez Sąd I instancji, a więc wobec jednoznaczności prawidłowo ustalonego stanu faktycznego odnośnie zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. oraz klarowności i rzetelności wywodu sądu w tym względzie, nie mogło być mowy o naruszeniu zasady in dubio pro reo w przedmiotowej sprawie. Odmienne stanowisko co do przebiegu wydarzeń zarówno oskarżonego, jak i jego obrony, nie tworzy jeszcze stanu, o jakim mowa w dyspozycji art. 5 § 2 k.p.k.

Sąd Okręgowy w tym miejscu przypomina też, że to Sąd I instancji dokonuje oceny materiału dowodowego i na podstawie uznanego przez siebie za wiarygodny materiału dowodowego odtwarza stan faktyczny. Natomiast rolą Sądu odwoławczego jest kontrola rozstrzygnięcia Sądu I instancji pod kątem zgodności odtworzonego stanu faktycznego z ujawnionym materiałem dowodowym, a także poprawności dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny ujawnionego materiału dowodowego. W przekonaniu Sądu II instancji, jeżeli da się wiarę dowodom, które Sąd I instancji obdarzył zaufaniem oraz uwzględni pozostały materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie, to brak jest miejsca dla powstania jakichkolwiek wątpliwości, a tym bardziej wątpliwości niedających się usunąć, co do sprawstwa oskarżonego R. S. w zakresie przypisanego mu przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k..

Zatem, zdaniem Sądu Okręgowego, rację ma Sąd I instancji, iż przeprowadzone i uznane za wiarygodne dowody pozwalają na przyjęcie, że zachowanie oskarżonego R. S. w dniu 14 marca 2016 roku wypełniało znamiona przestępstwa z art. 278 § 1 w związku z art. 64 § 1 k.k. Sąd Okręgowy w pełni podziela tok rozumowania Sądu I instancji, który doprowadził do uznania oskarżonego za winnego popełnienia tego przestępstwa (karty 3222v – 3223 akt).

Zatem zarzut obrazy przepisów postępowania i w konsekwencji błędnej oceny dowodów okazał się całkowicie chybiony, a zaskarżony wyrok w części dotyczącej zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. wydano na podstawie pełnego i prawidłowo ocenionego materiału dowodowego.

Odnosząc się natomiast do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych odnośnie przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., to przypomnieć w tym miejscu należy, iż zarzut ten może okazać się trafnym tylko wówczas, gdy podnoszący go w apelacji zdoła wykazać sądowi orzekającemu w I instancji uchybienia przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegające na nie uwzględnieniu przy jej dokonywaniu – tak zasad logiki, wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego, jak też całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności (art. 410 k.p.k.) Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Krytyka odwoławcza, aby była skuteczna, winna więc wykazać usterki rozumowania zaskarżonego orzeczenia. W sytuacji, w której takowych uchybień nie wykazuje poprzestając, co jest bardzo częstym zjawiskiem, na zaprezentowaniu własnej, nieliczącej się na ogół z wymogami art. 410 k.p.k., ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie sposób uznać, że rzeczywiście sąd I instancji dopuścił się przy wydaniu tego zaskarżonego orzeczenia tego rodzaju uchybienia.

W świetle uprzednich wywodów zawartych w niniejszym uzasadnieniu, Sąd Odwoławczy podnosi, iż zarzut obrońców R. S., jakoby przebieg zdarzeń w niniejszej sprawie odnośnie zarzutu z art. 278 § 1 w związku z art. 64 § 1 k.k.. był odmienny od tego ustalonego przez Sąd I instancji (zarzut błędu w ustaleniach faktycznych) w żadnym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie. Oczywiście jest „prawem obrony oskarżonego mnożenie, a nawet wyolbrzymianie na każdym etapie postępowania takich faktów i ich ocen, które pozwalają na powątpiewanie w jego winę, pod warunkiem wszakże nieprzeinaczania faktów (lojalności wobec faktów)” – wyrok Sądu Najwyższego, sygnatura akt IV KKN 714/98. Sąd Odwoławczy wskazuje, że zarzuty zawarte w apelacjach obrońców, wniesionych w niniejszej sprawie, mają na celu wskazaną w powyższym orzeczeniu linię obrony, a apelujący zmierzają do takiego wyolbrzymienia faktów i ich ocen, by uwolnić oskarżonego od odpowiedzialności za przypisany mu czyn, nie spełniając jednak warunku wspomnianego przez Sąd Najwyższy, to jest lojalności wobec faktów, ustalonych w sposób jednoznaczny przez Sąd Rejonowy i w pełni zaakceptowany przez Sąd Okręgowy. To powoduje, że apelacje obrońców oskarżonego w tym zakresie nie zasługują na uwzględnienie.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest immanentnie związany z zarzutami naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania i jest pochodną odmiennej oceny dowodów, dokonanej przez skarżących w wywiedzionych środkach odwoławczych. Sąd Odwoławczy takiej oceny w żadnej części jednak nie podziela. W przekonaniu Sądu II instancji dowody obdarzone przez Sąd Rejonowy wiarą dawały w pełni podstawę do poczynienia przez tenże sąd zaprezentowanych w pisemnych motywach wyroku ustaleń faktycznych, skutkujących uznaniem oskarżonego R. S. winnym przypisanego mu w wyroku czynu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż o błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania. Zarzut taki mógłby być skuteczny jedynie w razie wykazania, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy, jak również doświadczenia życiowego i logiki dopuścił się sąd orzekający w dokonanej przez siebie ocenie dowodów. Apelacje obu obrońców oskarżonego takich wymogów nie spełniają, a ich istota sprowadza się do lansowania odmiennej, opartej jedynie na wywodach skarżących, wersji zdarzeń, z pominięciem całości przeprowadzonych dowodów, do których odniósł się Sąd Rejonowy. Argumentacja, przedstawiona w uzasadnieniu środków odwoławczych obrońców oskarżonego, jest w istocie dowolną oceną faktów i okoliczności i jako taka nie zasługiwała na uwzględnienie.

Reasumując, kontrola odwoławcza wykazała, że Sąd Rejonowy – dokonując ustaleń faktycznych, co do przebiegu zdarzeń odnośnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. – uwzględnił całokształt ujawnionych okoliczności i nie popadł w wątpliwości, które wobec braku możliwości ich usunięcia, należałoby rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego.

Sąd Odwoławczy, po dokonaniu wnikliwej analizy akt niniejszej sprawy w części dotyczącej zarzutu z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., nie dopatrzył się w rozumowaniu Sądu Rejonowego luk i wątpliwości, które należałoby rozstrzygać na korzyść oskarżonego R.
S.. Podkreślić bowiem należy, iż w przekonaniu Sądu II instancji, jeżeli da się wiarę dowodom, które Sąd I instancji obdarzył zaufaniem oraz uwzględni pozostały materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie, to brak jest miejsca dla powstania jakichkolwiek wątpliwości, co do sprawstwa R. S. w zakresie przypisanego mu czynu.

Zastrzeżeń Sądu Okręgowego nie wzbudziła też zastosowana do przypisanego oskarżonemu czynu kwalifikacja prawna z art. 278 § 1 w związku z art. 64 § 1 k.k., a wymierzona za to przestępstwo kara na pewno nie razi swą surowością. Odnośnie jej rodzaju i wymiaru Sąd Okręgowy podziela argumentację Sądu I instancji (karty 3225v – 3226v akt).

Z przedstawionych więc wyżej względów Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 k.p.k., nie stwierdzając zasadności zarzutów i argumentów obu apelacji odnośnie zarzutu z art. 278 § 1 w związku z art. 64 § 1 k.k., utrzymał w tym zakresie w mocy zaskarżony wyrok jako słuszny i trafny.

Wniosek

Wnioski o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obojga oskarżonych

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutów obrazy prawa procesowego i błędu w ustaleniach faktycznych uzasadniała zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obojga oskarżonych od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k., natomiast zarzuty obrazy prawa procesowego i błędu w ustaleniach faktycznych odnośnie przypisanego oskarżonemu R. S. przestępstwa z art. 278 § 1 w związku z art. 64 § 1 k.k. okazały się niezasadne i dlatego w tym zakresie utrzymano w mocy zaskarżony wyrok.

Lp.

Zarzut

2

Błąd w ustaleniach faktycznych, jeżeli mógł mieć wpływ na treść orzeczenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

uniewinnienie R. S. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Na wstępie Sąd Okręgowy zauważa, że dla pełniejszego wykazania wad zaskarżonego orzeczenia w powyższym zakresie w pierwszej kolejności należałoby podnieść zarzut dowolności w ocenie materiału dowodowego, czego konsekwencją byłby, podniesiony w apelacji, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Pomimo wniesienia apelacji przez fachowy podmiot nie podniesiono w niej zarzutu obrazy prawa procesowego, a przecież zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest immanentnie związany z zarzutami naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania i jest pochodną odmiennej oceny dowodów, dokonanej przez skarżącego w wywiedzionym środku odwoławczym.

Jednak podniesione powyżej mankamenty apelacji Prokuratora Okręgowego, nie mają wpływu na negatywną ocenę tego środka odwoławczego, gdyż podniesiony w nim li tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, jakoby fakty i wnioski wyciągnięte z materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie w tym zakresie powinny być odmienne od tych ustalonych przez Sąd I instancji (zarzut błędu w ustaleniach faktycznych) w żadnym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy wskazuje, że odnośnie tego zarzutu Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej analizy wszystkich zgromadzonych dowodów, w sposób wolny od błędów natury faktycznej oraz logicznej i w zgodzie z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, kategorycznie i prawidłowo ustalając, iż nie ma dowodów pozwalających przypisać oskarżonemu R. S. popełnienie zarzucanego mu w punkcie III aktu oskarżenia przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy, w zakresie omawianego w tym miejscu zarzutu, przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, na co wskazuje nie tylko zawartość akt niniejszej sprawy, ale przede wszystkim lista dowodów w oparciu, o które Sąd I instancji ustalił stan faktyczny odnośnie zarzutu paserstwa (karty 3217 - 3217v akt). Sąd Okręgowy z kolei, przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia w tym zakresie, nie dostrzegł ani konieczności, ani możliwości przeprowadzenia jeszcze innego dowodu, który pomógłby w ustaleniu przebiegu tego zdarzenia, a na potrzebę taką nie wskazywali ani oskarżyciel publiczny, ani oskarżony, ani jego obrońcy przy zamknięciu przewodu sądowego (karta 3187 akt). Kwestii tej nie podniesiono także w apelacji prokuratorskiej.

Zatem, zdaniem Sądu Okręgowego, materiał dowodowy niniejszej sprawy w zakresie zarzutu paserstwa jest kompletny.

Następnie Sąd Rejonowy dokonał oceny zebranego w sprawie, i w całości ujawnionego, materiału dowodowego odnośnie paserstwa, czyniąc to w sposób zgodny wyżej wskazanymi zasadami (karta 4 niniejszego uzasadnienia). Sąd I instancji w jasny i przekonujący sposób przedstawił tok swojego rozumowania. Każdy z ujawnionych w toku przewodu sądowego dowodów dotyczących paserstwa został poddany ocenie, która uwzględnia wskazania doświadczenia życiowego i reguły logicznego rozumowania. Potwierdza to analiza akt sprawy i uzasadnienie wyroku, w którym prawidłowo wskazano, jakie fakty zostały uznane za udowodnione i jakie dowody były podstawą ich przyjęcia. Ocena materiału dowodowego w tym zakresie nie budzi zastrzeżeń, albowiem nie wykracza poza ramy swobodnej ich oceny, jest dokładna i nie wykazuje błędów logicznych.

Sąd II instancji podnosi, iż nie jest jego rolą dokonywanie powtórnej drobiazgowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego odnośnie zarzutu paserstwa. Takowa została bowiem poczyniona przez Sąd rozstrzygający, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regułami, a Sąd Okręgowy ocenę tę w pełni akceptuje.

Zauważyć jednak należy, że Sąd I instancji dokładnie przeanalizował wyjaśnienia oskarżonego R. S., protokół przeszukania i zeznania A. K., a więc dowody, jedyne zresztą, będące podstawą ustaleń faktycznych, przedstawiając powody dania wiary, i w jakiej części, tym wyjaśnieniom i zeznaniom, które to stanowisko Sąd II instancji w pełni podziela.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu I instancji, iż żaden z powyższych dowodów nie potwierdza, aby oskarżony R. S., wchodząc w posiadanie przedmiotowego roweru, wiedział, że pochodzi on z kradzieży lub aby mógł to podejrzewać. Brak jest także jakiegokolwiek dowodu na to, aby R. S. był zamieszany w kradzież tego roweru.

Sąd Okręgowy przychyla się też do stanowiska Sądu I instancji, iż jedynym powodem oskarżenia R. S. o paserstwo był wynik przeszukania, znalezienie w jego efekcie przedmiotowego roweru i ustalenie, iż pochodzi on z kradzieży dokonanej na szkodę A. K.. Pewno dotychczasowa karalność oskarżonego też miała na to wpływ.

Rację ma Sąd I instancji, że nie ustalono w jaki sposób R. S. wszedł w posiadanie tegoż roweru. Oskarżony nie przyznał się do tego przestępstwa i odmówił składania na ten temat wyjaśnień, co jest przecież jego prawem, poza zakwestionowaniem, aby znaleziony u niego rower był tym samym, który skradziono A. K..

Jednak to nie oskarżony musi wykazać, że jest niewinny, lecz organa ścigania, policja i prokuratura, muszą przedstawić dowody winy. I o ile odnośnie zarzutu kradzieży kosmetyków zebrane w sprawie dowody pozwoliły w sposób nie budzący najmniejszych nawet wątpliwości uznać oskarżonego winnym, to – zdaniem Sądu Okręgowego – nie ma dowodów pozwalających uznać oskarżonego winnym popełnienia przestępstwa paserstwa i to ani umyślnego, ani nieumyślnego.

Również i zeznania samego A. K. nie wyjaśniły kwestii posiadania przez oskarżonego jego roweru, skradzionego spod sklepu (...).

W myśl art. 291 § 1 k.k. dopuszcza się przestępstwa paserstwa ten kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia. Zaś znamiona strony podmiotowej przestępstwa paserstwa (art. 291 § 1 k.k.) zostają wypełnione wtedy, gdy sprawca wie (ma pełną świadomość), że nabywane czy przyjmowane przez niego rzeczy zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego.

Natomiast zgodnie z art. 292 § 1 k.k. popełnia przestępstwo paserstwa nieumyślnego ten, kto rzecz, o której na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i może przypuszczać, że została uzyskana za pomocą czynu zabronionego, nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia. Konieczne zatem jest tylko to, aby istniała obiektywna możliwość powzięcia przez niego przypuszczenia, że rzeczy, które nabywa, zostały uzyskane za pomocą jakiegokolwiek czynu zabronionego. Wystarczy, że na podstawie towarzyszących okoliczności ma podstawy do przypuszczenia, że nabywa rzeczy, które normalnie nie występują w prywatnym obrocie.

Do uznania winnym i skazania za przestępstwo paserstwa nie wystarczy zatem jedynie to, że w trakcie przeszukania miejsca zamieszkania oskarżonego znaleziono przedmiot pochodzący z kradzieży. Konieczne jest bowiem udowodnienie, że oskarżony, przyjmując ten przedmiot, miał świadomość, iż pochodzi on z kradzieży, bądź że na podstawie okoliczności w jakich wszedł w jego posiadanie powinien i mógł przypuszczać, że pochodzi on z przestępstwa lub okoliczności te uzasadniały takie podejrzenia.

W sprawie niniejszej nie przedstawiono dowodów, iż oskarżony miał świadomość, że rower wymieniony w zarzucie III aktu oskarżenia pochodzi z kradzieży, ani dowodów, że na podstawie okoliczności w jakich wszedł w jego posiadanie powinien był i mógł przypuszczać, że pochodzi on z przestępstwa.

Przypomnieć w tym miejscu należy, iż wydanie przez sąd rozstrzygający wyroku skazującego w jakiejkolwiek sprawie, musi być logiczną konsekwencją przeświadczenia tegoż sądu, wynikającego ze swobodnej oceny dowodów, że wina została udowodniona w sposób przewidziany przepisami kodeksu postępowania karnego. Materiał dowodowy, na którym zostaje oparte skazanie, musi więc w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości potwierdzać prawdziwość przedstawionych zarzutów.

Ponieważ zgromadzony w niniejszej sprawie w zakresie przestępstwa paserstwa materiał dowodowy jest kompleksowy i brak jest możliwych do przeprowadzenia dodatkowych czynności mających na celu wyjaśnienie świadomości oskarżonego co do pochodzenia roweru, wymienionego w punkcie III aktu oskarżenia, jak i okoliczności dotyczących pojawienia się tego roweru w miejscu zamieszkania R. S., Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw, aby uchylić zaskarżony wyrok i przekazać w tym zakresie sprawę Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

Uwzględniając poczynione powyżej rozważania, w ocenie Sądu Odwoławczego, postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie wykazało, aby oskarżony R. S. dopuścił się przestępstwa z art. 291 § 1 k.k., bądź przestępstwa z art. 292 k.k.

Co prawda nie można w pełni wykluczyć, pomimo wszelkich podniesionych powyżej zastrzeżeń, iż oskarżony istotnie dopuścił się tego czynu. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy, obowiązujący kodeks postępowania karnego nie daje podstaw do alternatywnych ustaleń w zakresie przypisanego w wyroku przestępstwa, zaś ciążący na sądzie obowiązek czynienia ustaleń zgodnych z prawdą oraz obowiązująca w prawie zasada domniemania niewinności wymagają zawsze pewności stwierdzeń, co do winy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1995 roku, I KZP 1/95, OSNKW 1995, z. 5-6, poz. 37).

Przechodząc do zarzutu apelacji prokuratora, to oczywiście jest prawem każdej strony mnożenie, a nawet wyolbrzymianie na każdym etapie postępowania takich faktów i ich ocen, które pozwalają na powątpiewanie w ustalenia faktyczne, pod warunkiem wszakże nieprzeinaczania faktów (lojalności wobec faktów). Sąd Odwoławczy wskazuje, że zarzuty zawarte w apelacji prokuratora mają to właśnie na celu, a apelujący, zmierzając do wyolbrzymienia pewnych faktów i ich ocen, by przekonać o winie oskarżonego, nie spełnia jednak warunku wskazywanego w niejednym orzeczeniu przez Sąd Najwyższy, to jest lojalności wobec faktów, ustalonych w sposób jednoznaczny przez Sąd Rejonowy i w pełni zaakceptowanych przez Sąd Okręgowy, co powoduje, że apelacja prokuratora nie zasługuje na uwzględnienie.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest immanentnie związany z zarzutami naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania i jest pochodną odmiennej oceny dowodów, dokonanej przez skarżącego w wywiedzionym środku odwoławczym, której jednak Sąd Odwoławczy w żadnej części nie podziela. W przekonaniu Sądu II instancji dowody obdarzone przez Sąd Rejonowy wiarą dawały w pełni podstawę do poczynienia przez tenże Sąd zaprezentowanych w pisemnych motywach wyroku ustaleń faktycznych, skutkujących uniewinnieniem oskarżonego R. S. od zarzutu popełnienia przestępstwa paserstwa, jak również brakiem dowodów na ewentualne przypisanie mu paserstwa nieumyślnego.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż o błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania. Zarzut taki mógłby być skuteczny jedynie w razie wykazania, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy, jak również doświadczenia życiowego i logiki dopuścił się sąd orzekający w dokonanej przez siebie ocenie dowodów. Apelacja prokuratora takich wymogów nie spełnia, a jej istota sprowadza się do lansowania odmiennej, opartej jedynie na wywodach skarżącego, wersji zdarzeń, z pominięciem całości przeprowadzonych dowodów, do których odniósł się Sąd Rejonowy. Argumentacja, przedstawiona w uzasadnieniu środku odwoławczego prokuratora, jest w istocie dowolną oceną faktów i okoliczności i jako taka nie zasługiwała na uwzględnienie. Zaś zarzucanie oskarżonemu, iż nie przedstawił dowodu na legalne wejście w posiadanie przedmiotowego roweru nie przystoi oskarżycielowi publicznemu, gdyż to nie rolą oskarżonego jest gromadzenie dowodów i wykazywanie swej niewinności.

Skarżącemu nie udało się wykazać błędów w rozumowaniu Sądu Rejonowego skutkujących poczynieniem niewłaściwych ustaleń faktycznych czy też innych uchybień mających wpływ na treść wyroku. W uzasadnieniu apelacji nie przedstawiono bowiem przekonującej argumentacji na poparcie stanowiska przedstawionego w petitum apelacji. Nie przytoczono niczego, co podważałoby prawidłowość toku rozumowania przedstawionego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Nie odniosą skutku zarzuty odwoławcze sprowadzające się jedynie do polemiki z ustaleniami zaskarżonego orzeczenia, bądź do prezentowania odmiennych poglądów na wiarygodność dowodów bądź faktów z nich wynikających.

Reasumując, kontrola odwoławcza wykazała, że Sąd Rejonowy – dokonując ustaleń faktycznych, co do przebiegu zdarzeń odnośnie zarzucanego oskarżonemu przestępstwa paserstwa – uwzględnił całokształt ujawnionych okoliczności i zasadnie uznał brak dowodów na sprawstwo oskarżonego odnośnie zarzutu paserstwa, także nieumyślnego.

Z przedstawionych więc wyżej względów Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 k.p.k., nie stwierdzając zasadności zarzutu i argumentów z apelacji prokuratora, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok z zakresie uniewinnienia R. S. odnośnie zarzutu paserstwa jako słuszny i trafny.

W przypadku omawianego zarzutu, Sąd Okręgowy nie dopatrzył się powodów, aby dokonywać sugerowanych w apelacji adw. T. B. zmian w uzasadnieniu Sądu I instancji poprzez wskazanie, że najistotniejszym dowodem, przemawiającym za uniewinnieniem jest fakt, iż rower skradziony A. K. miał zupełnie inny numer seryjny ramy, aniżeli rower znaleziony w trakcie przeszukania u oskarżonego R. S..

Rzeczywiście z protokołu przeszukania, znajdującego się na kartach 341 – 348, wynika, że w trakcie przeszukania posesji w P. znaleziono rower o numerze ramy (...).

A. K. podał numer ramy swojego roweru: (...), co wynika z kart 1100v + (...). I rower o takim właśnie numerze ramy wydano na przechowanie pokrzywdzonemu – vide karty 1105 i 1106 akt.

W trakcie pierwszego przesłuchania tego świadka (karty 2059v – 2060) nie ma mowy o sprawdzaniu numeru ramy i nikt o to go nie pytał.

Z uwagi na podnoszone w tym zakresie zastrzeżenia obrony oskarżonego R. S., ponownie przesłuchano A. K. (karty 2420 – 2424). Ponadto sporządzono fotografie i nagranie na płycie CD z tego przesłuchania i okazania przez A. K. oddanego mu roweru. Ze zdjęcia o numerze (...) wynika, iż okazany rower ma numer ramy (...), a więc taki jak wynika z umowy kupna tego roweru.

Podsumowując, nie ma zatem racji adw. T. B., że rower znaleziony u oskarżonego, to nie ten sam co skradziony pokrzywdzonemu. Po prostu w protokole przeszukania błędnie zapisano numer ramy. Wskazuje na to jednoznacznie fakt, iż wydano pokrzywdzonemu ten rower, który przyprowadził na rozprawę - vide karty 1105 i 1106 akt.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zmianę uzasadnienia w zakresie uniewinnienia od paserstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosków z uwagi na niezasadność zarzutów, o czym mowa powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1 Punkty 2 i 3 rozstrzygnięcia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania w tym zakresie wyroku w mocy jest całkowita niezasadność zarzutów apelacji obrońców oskarżonego oraz prokuratora, jak też brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 k.p.k., uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

VII.  zmieniono punkt 1 zaskarżonego wyroku i uniewinniono R. S. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., a w konsekwencji uchylono punkt 4, dotyczący orzeczenia kary łącznej, i punkt 5a, dotyczący naprawienia szkody pokrzywdzonym zdarzeniem z dnia 6 maja 2016 roku, oraz przyjęto, że zawarte w punkcie 6 zaliczenie aresztu następuje na poczet kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego R. S. w punkcie 2 zaskarżonego wyroku,

VIII.  zmieniono punkt 7 zaskarżonego wyroku i uniewinniono M. S. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k., a w konsekwencji uchylono punkty 8, dotyczący warunkowego zawieszenia orzeczonej kary, 9, dotyczący orzeczenia od oskarżonej na rzecz pokrzywdzonych zdarzeniem z dnia 6 maja 2016 roku środka kompensacyjnego, i 10, dotyczący zaliczenia na poczet kary okresu zatrzymania,

IX.  uchylono punkt 13 zaskarżonego wyroku dotyczący zwrotu przez oskarżonych R. S. i M. S. kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez oskarżycieli posiłkowych.

Zwięźle o powodach zmiany

Zasadność zarzutów apelacji obu obrońców.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V i VI

I.  kosztami całego postępowania odnośnie zarzutów z art. 288 § 1 k.k. i z art. 291 § 1 k.k. obciążono Skarb Państwa, w konsekwencji uchylając orzeczenie o wymierzeniu M. S. opłaty w kwocie 930 złotych,

II.  zwolniono oskarżonego R. S. od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa 1/5 kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym od uiszczenia jednej opłaty za obie instancje.

7.  PODPIS

/Małgorzata Winkler – Galicka/ /Małgorzata Ziołecka/ /Mariusz Sygrela/