Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1189/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z dnia 11 sierpnia 2021 roku,
sygn. akt III K 807/20

0.1.1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.1.2.1. Ustalenie faktów

0.1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.1.2.2. Ocena dowodów

0.1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca zarzuciła wyrokowi:

3.1.1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mających wpływ na jego treść przez uznania oskarżonego P. S. za winnego zarzucanego mu czynu na podstawie zeznań świadka K. P. składanych w toku postępowania przygotowawczego, mimo że w świetle tych zeznań wina oskarżonego, jako co najmniej wątpliwa, powinna być rozpatrywana przy uwzględnieniu zasady wyrażonej w art. 5 § 2 k.p.k.;

3.1.2. naruszenie § 17 ust. 2 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu poprzez przyznanie obrońcy
z urzędu kosztów pomocy prawnej z urzędu w wysokości 432,00 zł plus VAT, która to kwota nie uwzględnia opłaty za obronę przed Sądem Rejonowym w postępowaniu zwyczajnym przy uwzględnieniu czterech rozpraw, na których była obecna obrońca z urzędu,
tj. 1 grudnia 2020 r., 9 marca 2021 r., 22 czerwca 2021 r. i 3 sierpnia 2021 r. i winna wynosić 672,00 zł plus VAT.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy stwierdził wystąpienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., skutkującej tym, że orzeczenie musiało zostać uchylone, a sprawę przekazana do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, o czym szerzej w pkt. 5.3.

W związku z powyższym nie został poddany merytorycznej ocenie zarzut apelacyjny z pkt. 3.1.1., dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych, a odnoszący się do oceny materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu. Okoliczności faktyczne, do których odnosi się w tym punkcie obrońca, będą przedmiotem rozpoznania w ponownym postępowaniu przed Sądem Rejonowym.

3.1.2. Sąd Okręgowy nie uwzględnił zarzutu w przedmiocie przyznania kosztów obrony
z urzędu przed Sądem Rejonowym z uwagi na udział adw. M. B. jedynie
w jednej rozprawie w toku postępowania, to jest w dniu 3 sierpnia 2021 r., co powoduje bezzasadność zastosowania § 20 przywołanego rozporządzenia, regulującego kwestie nieopłaconej pomocy prawnej.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu;

- o zasądzenie kosztów pomocy prawnej – wynagrodzenia obrońcy
z urzędu przed Sądem II instancji – modyfikacja na rozprawie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na zaistnienie w realiach niniejszej sprawy bezwzględnej przyczyny odwoławczej
i treść art. 439 § 1 k.p.k., nakazującego uchylenie orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów, sprawa została przekazana Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

3.2.

Prokurator zarzucił wyrokowi:

3.2.1. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na uznaniu,
że przestępstwo zarzucone oskarżonemu stanowiło wypadek mniejszej wagi, podczas gdy ustalone przez Sąd zachowanie sprawcy, przejawiające się w trzykrotnym udzieleniu amfetaminy o łącznej wadze 3 gramów, będącej substancją psychotropową powodującą silne uzależnienie psychiczne i wyniszczenie organizmu osoby zażywającej oraz uzyskiwanie z tego tytułu korzyści majątkowych, przemawia za przyjęciem, że z uwagi na sposób i okoliczności popełnienia czynu oraz rozmiar grożącej szkody, charakteryzuje się ono wysokim stopniem społecznej szkodliwości, co sprzeciwia się stwierdzeniu, iż stanowiło wypadek mniejszej wagi;

3.2.2. obrazę prawa materialnego, a to art. 187 § 2 k.k.w., polegającą na zobowiązaniu oskarżonego do wpłacenia kwoty przepadku korzyści majątkowej osiągniętej z popełnienia przestępstwa na rzecz fundacji prowadzącej działalność w zakresie zapobiegania
i zwalczania narkomanii, podczas gdy objęta przepadkiem korzyść majątkowa z chwilą uprawomocnienia się wyroku przechodzi na własność Skarbu Państwa;

3.2.3. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej za przypisany oskarżonemu występek z art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (dalej: uopn) w zw. z art. 12 § 1 k.k., przejawiającą się w orzeczeniu grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych w sytuacji, gdy sposób działania P. S., polegający na trzykrotnym udzieleniu substancji psychotropowej i osiągnięcie
z popełnionego czynu korzyści majątkowej, w powiązaniu z jego uprzednią karalnością, w tym za przestępstwo podobne, wskazują,
iż orzeczona wobec niego kara nie spełni celów zapobiegawczych
i wychowawczych, jak również w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, co przemawia za wymierzeniem mu kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W związku z wystąpieniem bezwzględnej przyczyny odwoławczej i uchyleniem wyroku, zarzuty nie zostały poddane merytorycznemu rozpoznaniu.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez:

- wyeliminowanie z opisu czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. I wyroku ustalenia, że stanowił on wypadek mniejszej wagi
i zakwalifikowanie go jako występku z art. 59 ust. 1 uopn w zw. z art. 12 § 1 k.k.,

- wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 59 ust. 1 uopn kary 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności w miejsce orzeczonej grzywny,

- wyeliminowanie z pkt. II wyroku stwierdzenia „na cele zapobiegania
i zwalczania narkomanii poprzez wpłatę tej kwoty na poczet Fundacji na Rzecz (...)”, a w pozostałym zakresie o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na zaistnienie w realiach niniejszej sprawy bezwzględnej przyczyny odwoławczej
i treść art. 439 § 1 k.p.k., nakazującą uchylenie orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów, sprawa została przekazana Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Brak obowiązkowej obecności obrońcy na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2021 r., wynikającej
z art. 79 § 1 pkt 3 i 4 oraz § 3 k.p.k. i prowadzenie pomimo tego przewodu sądowego przez Sąd Rejonowy.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Powyższe uchybienie stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą, określoną w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.1.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd Rejonowy w postępowaniu przeciwko P. S. przed terminem pierwszej rozprawy zgodnie z art. 78 § 1 k.p.k. wyznaczył oskarżonemu, na jego wniosek, obrońcę z urzędu. Następnie na pierwszej rozprawie w dniu 1 grudnia 2020 r. zostało wydane postanowienie
o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów na okoliczność poczytalności oskarżonego , a nadto czy aktualny stan jego zdrowia pozwala na udział w rozprawie.

Z treści pisemnej opinii biegłych wynika, że stan psychiczny P. S. w odniesieniu do zarzucanego mu czynu nie znosił ani nie ograniczał zdolności rozpoznania jego znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem. Wskazano brak wątpliwości w przedmiocie poczytalności oskarżonego oraz możliwość brania przez niego udziału w postępowaniu sądowym i prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny.

Na kolejną rozprawę w dniu 15 kwietnia 2021 r., która odbyła się po wpłynięciu do Sądu Rejonowego powyższej opinii, nie stawiła się obrońca, prawidłowo zawiadomiona /k. 125/. Oskarżony wyraził zgodę na działanie w sprawie pod nieobecność obrońcy i następnie prowadzony był przewód sądowy. Nie zostało wydane postanowienie Sądu o tym, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy wobec okoliczności wskazanych w art. 79 § 4 k.p.k.

Występujące w tej sytuacji procesowej zagadnienie prawne dotyczyło sformułowania odpowiedzi na pytanie o to, czy o istnieniu lub braku obligatoryjności obrony oskarżonego na rozprawie, wynikającej z art. 79 § 1 pkt 3 i 4 oraz § 3 k.p.k., decyduje wyłącznie treść opinii biegłych psychiatrów, czy też wymagane jest postanowienie sądu.

Wszelkie wątpliwości dotyczące tego zagadnienia rozwiewa obecnie treść art. 79 § 4 k.p.k. Zostało to wyjaśnione przykładowo w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 16 stycznia 2018 r. (sygn. akt V KK 450/17), gdzie przedstawiono różnicę między regulacją obowiązującą
w tej materii do dnia 1 lipca 2015 r., a aktualnym stanem normatywnym. Poprzednio już złożenie do akt sprawy opinii biegłych lekarzy psychiatrów, w której stwierdzono poczytalność oskarżonego, oznaczało, iż udział obrońcy na dalszym etapie postępowania nie miał charakteru obligatoryjnego, chyba, że odmienną decyzję podjął sąd. Po 1 lipca 2015 r., zgodnie
z brzmieniem art. 79 § 4 k.p.k., to sąd, po dokonaniu oceny opinii biegłych lekarzy psychiatrów
i uznaniu, że jest ona uzasadniona, orzeka, że udział obrońcy oskarżonego nie jest obowiązkowy. Dopiero po stwierdzeniu przez sąd braku udziału obowiązkowego, prezes sądu albo sąd zwalnia obrońcę wyznaczonego z urzędu z jego obowiązków, chyba że zachodzą inne okoliczności, by oskarżony miał obrońcę z urzędu (art. 79 § 4 zd. 2 k.p.k.). Redakcja tego przepisu nie pozostawia wątpliwości, że musi w tym zakresie zostać wydane postanowienie sądu ("sąd orzeka"), co jest zresztą oczywiste, skoro w przepisie tym położono nacisk na ocenę zasadności opinii biegłych ("uznając za uzasadnioną opinie biegłych lekarzy psychiatrów"). W przypadku braku takiego postanowienia i prowadzeniu przewodu sądowego pomimo nieobecności obrońcy wydane po jego zakończeniu orzeczenie podlega uchyleniu na podstawie art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. w zw.
z art. 79 § 3 k.p.k.

Również w uzasadnieniu wyroku z 7 grudnia 2020 r. (sygn. akt III KK 326/20) Sąd Najwyższy przypomniał, że sposób sformułowania znowelizowanego art. 79 § 4 k.p.k. nie pozostawia wątpliwości, że postępowanie, o którym w nim mowa, jest niejako dwuetapowe.
W pierwszej kolejności, uznając wnioski biegłych za zasadne, sąd jest zobowiązany do wydania w tym przedmiocie postanowienia. Dopiero w dalszej kolejności sąd (albo prezes sądu) zwalnia obrońcę z urzędu z pełnienia obowiązków. Od dnia 1 lipca 2015 r. to nie treść biegłych psychiatrów stanowi o istnieniu albo braku obligatoryjności obrony oskarżonego na rozprawie, lecz postanowienie sądu, wydane po złożeniu opinii. Naruszenie art. 79 § 4 k.p.k. prowadzi
w konsekwencji do zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439
§ 1 pkt 10 k.p.k.

Należy zatem stwierdzić, że w niniejszej sprawie wobec braku postanowienia Sądu, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy wobec okoliczności wskazanych w art. 79 § 4 k.p.k., nie ustała obligatoryjna obrona oskarżonego i bez znaczenia prawnego pozostawała zgoda oskarżonego na nieobecność obrońcy podczas rozprawy z dnia 15 kwietnia 2021 r.

Wobec tego Sąd Okręgowy na podstawie art. 439 § 1 pkt 10 in fine k.p.k. orzekł
o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd Rejonowy, ponownie rozpoznając sprawę, zgodnie z art. 79 § 4 k.p.k., podda stosownej ocenie opinię biegłych lekarzy psychiatrów pod kątem istnienia obowiązkowego udziału obrońcy
w postępowaniu, w razie potrzeby wydając odpowiednie postanowienie.

0.1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt II

W toku postępowania odwoławczego oskarżony był reprezentowany przez obrońcę wyznaczonego z urzędu. Wobec brzmienia § 17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, sąd ustalił należne obrońcy wynagrodzenie za obronę przed sądem okręgowym jako drugą instancją w wysokości 420 zł powiększone o kwotę podatku od towarów
i usług.

7.  PODPIS

SSO Michał Chojnowski SSO Agnieszka Wojciechowska-Langda SSO Ludmiła Tułaczko

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego P. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Apelacja w całości na korzyść oskarżonego od wyroku skazującego P. S. za przestępstwo z art. 59 ust. 3 ustawy z dnia
29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2.

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Rejonowy Warszawa Praga-Południe w Warszawie

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Apelacja w całości na niekorzyść oskarżonego od wyroku skazującego P. S. za przestępstwo z art. 59 ust. 3 ustawy z dnia
29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana