Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

26 października 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

Protokolant: protokolant stażysta Oliwia Kuter

po rozpoznaniu 26 września 2022 r. na rozprawie w Warszawie

odwołania A. L. (...) w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddziału w W.

z 12 czerwca 2019 r., nr (...)

o ustalenie płatnika składek

z udziałem ubezpieczonych: A. G. (1), A. K. (1), W. D., M. K., K. Ł., I. M., I. S. (1), I. S. (2), M. W. (1) (poprzednio F.) i I. K.

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że A. L. (...) w W. nie jest płatnikiem składek zleceniobiorców zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego przez (...) (...)+H.+B.+ (...) spółkę z o.o. w O.:

1.  A. G. (1) od 6. do 30.11.2012 r.

2.  A. K. (1) od 1. do 30.11.2012 r.

3.  W. D. od 1.11.2012 r. do 28.02.2013 r.

4.  M. K. od 1.11.do 31.12.2012 r.

5.  K. Ł. od 15.02. do 31.03.2013 r.

6.  I. M. od 1.11.2012 r. do 28.02.2013 r.

7.  I. S. (1) od 1.11.2012 r. do 28.02.2013 r.

8.  I. S. (2) od 7.11.2012 r. do 28.02.2013 r.

9.  M. W. (2) (poprzednio F.) od 1.11. 2012 r. do 28.02.2013 r.

10.  I. K. od 1. do 30.11.2012 r.

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. na rzecz A. L. (...) w W. 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  przyznaje kuratorowi nieznanej z miejsca pobytu I. B. K. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie wynagrodzenie w wysokości 72 zł (siedemdziesiąt dwa złote).

Sygn. akt VII U 247/20

UZASADNIENIE

A. L. (...) w W. 15 stycznia 2020 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 12 czerwca 2019 r., nr (...). Zaskarżonej decyzji zarzucił:

- naruszenie przepisów procedury administracyjnej, tj. art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 60, 730) polegające na błędnym ustaleniu, że osoby zatrudnione na podstawie umów zlecenia zawartych z (...). (...) + H. + B. + (...) sp. z o.o. (dalej: (...)) pozostały w zatrudnieniu w (...) A. L., do czego doszło na skutek braku zgromadzenia kompletnego materiału dowodowego oraz dokonania dowolnej oceny dowodów zgromadzonych, a czego potwierdzeniem jest brak przedstawienia w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji sposobu wartościowania zgromadzonych dowodów, w związku z czym z uzasadnienia nie wynika na podstawie jakich dowodów organ rentowy dokonywał ustaleń oraz jakie fakty i dlaczego uznał za udowodnione – w kontekście podstawy prawnej zaskarżonej decyzji;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 4 pkt 2a, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, poz. 300, 303, 730), poprzez ich zastosowanie w stosunku do (...) w wyniku błędnych ustaleń faktycznych, dokonanych przez organ rentowy, pomimo, że osoby ubezpieczone, zatrudnione jako zleceniobiorcy (...), nie były pracownikami (...), w związku z czym (...) nie była płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartych przez osoby ubezpieczone z KUK umów zlecenia w spornym okresie.

W konkluzji A. L. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez ustalenie, iż ubezpieczeni podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca u płatnika (...), a w konsekwencji czego (...) nie jest płatnikiem składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe dla ubezpieczonych w spornych okresach. Nadto odwołujący wniósł o zasądzenie od organu rentowego na rzecz (...) A. L. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych (odwołanie z 15 stycznia 2020 r. wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu, k. 13-16 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od odwołującego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska organ rentowy wskazał, że sporne umowy były zawarte w 2012 r. kiedy to zgodnie z art. 7 ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych (brzemiennie ustawy z 2012 r., tj. Dz. U. z 2003 r., nr 166, poz. 1608) agencja pracy tymczasowej zatrudnia pracowników tymczasowych na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonywania określonej pracy. Zatem, w ocenie organu rentowego, nie można przyjąć, że na podstawie umów zlecenia osoby wskazane w zaskarżonej decyzji wykonywały pracę tymczasową, albowiem nie miały zawartych umów o pracę, bo było warunkiem koniecznym. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zauważył, że z pracy świadczonej przez ubezpieczone korzystał tylko i wyłącznie płatnik (...). Wskazuje to m.in. okoliczność, że ww. ubezpieczone wykonywały pracę na materiałach płatnika, sprzętach, w miejscu jego działalności oraz pod jego nadzorem i kontrolą. W ocenie organu rentowego, z ustalonego stanu faktycznego jednoznacznie wynika więc, że płatnika składek dla ubezpieczonych był (...). Ubezpieczone wyjaśniały, że umowy podpisywali z J. O. (1), która zatrudniona była u płatnika składek (...). Zgodnie z wyjaśnieniami ubezpieczonych, miejsce pracy, warunki zatrudnienia i wynagrodzenia nie uległy zmianie przez cały okres wykonywania pracy. Organ rentowy ustalił, że (...) nie prowadziła żadnej innej działalności, oprócz funkcjonowania wyłącznie jako pośrednik, przejmowały pracowników/zleceniobiorców od innych firm – z terenu całej Polski – jedynie formalnie i zobowiązywały się do uiszczania należności publicznoprawnych za takie osoby, natomiast osoby te pracę wykonywały na rzecz innych podmiotów, które faktycznie były ich pracodawcami/zleceniodawcami (odpowiedź na odwołanie z 14 lutego 2020 r., k. 45-47 a.s.).

Postanowieniem z 7 lutego 2022 r. sąd ustanowił nieznanej z miejsca pobytu I. K. kuratora w osobie pracownika VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie - B. K. (postanowienie z 7 lutego 2022 r., k. 248 a.s.).

Sąd ustalił, co następuje:

A. L. prowadzi działalność gospodarczą (...) A. L. od 1 stycznia 2012 r. Firma świadczy usługi w zakresie produkcji materiałów reklamowych, a czynności pracowników dotyczą obróbki manualnej tych materiałów ( zeznania A. L.- k. 424 a.s.).

W początkowym okresie działalności (...) A. L. zatrudniał kilkuosobowy zespół pracowników. Firma okresowo ma zwiększoną ilość zamówień, tj.
w okolicy świąt Bożego Narodzenia czy też świąt Wielkanocnych, a w pozostałych okresach w firmie istnieje mniejsze zapotrzebowanie na pracowników. W 2012 r. przedsiębiorstwo otrzymało do wykonania wiele zleceń, co skutkowało podjęciem przez A. L. decyzji o nawiązaniu współpracy z agencją pracy tymczasowej ( zeznania A. L. k. 424 a. s.).

J. B. (1) współpracowała z Centrum (...) sp. z o.o., która zajmowała się rekrutacją pracowników tymczasowych, delegowanych do pracy w firmie (...). Spółka Centrum (...) przekształciła się w spółkę (...), a następnie - (...). Do podpisania umowy przez A. L. ze spółką (...) doszło w styczniu 2012 r. Spółka (...) wydawała się kontrahentem godnym zaufania, przede wszystkim ze względu na współpracę spółki z firmą (...) – która ma na rynku opinię wymagającego kontrahenta, co przesądziło o zawarciu umowy. Spółka (...) zmieniła następnie firmę na (...) (...) + H. + B. + (...) sp. z o.o. (dalej: (...)) ( zeznania świadka J. B. (1), k. 278-280 a.s., zeznania A. L., k. 424 a.s.).

Spółka (...) umieszczała ogłoszenia o poszukiwaniu pracowników w prasie lokalnej (...). Przy zawieraniu umów zleceniobiorcy byli świadomi tego, że praca będzie wykonywana w (...), lecz zleceniodawcami jako agencje pracy tymczasowej będzie spółka (...) ( zeznania świadków J. O. (2) k. 400v a. s. i B. B., k. 401 a.s.).

A. G. (1) (poprzednio S.) zawarła 6 listopada 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona realizowała postanowienia umowne w okresie od 6 listopada 2012 r. do 30 listopada 2012 r. O pracy dowiedziała się z ogłoszenia w gazecie (akta ZUS A. G. (1), zeznania A. G. (1) – k. 402 a.s.).

A. K. (2) (poprzednio M.) zawarła 25 października 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się do wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona wykonywała czynności w okresie od 25 października 2012 r. do 30 listopada 2012 r. (akta ZUS A. K. (2)).

W. D. (poprzednio K.) zawarła 7 września 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...), zobowiązując się do wykonania czynności polegającej na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w okresie od 7 września 2012 r. do 30 września 2012 r. w (...) przy ul. (...) w P.. Posługiwała się pistoletem do klejenia na gorąco. O pracy dowiedziała się przez internet. Dostawała wynagrodzenie w formie przelewu. Pracowała po 8 h i podpisywała listę obecności. Następne, ubezpieczona realizowała czynności dla spółki w okresie od 1 listopada 2012 r. do 28 lutego 2013 r. (akta ZUS W. D., zeznania W. D. - k. 424 a.s.).

M. K. zawarła 3 września 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona realizowała postanowienia umowne w okresie od 3 września 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. Ubezpieczona informację o pracy uzyskała od koleżanki (akta ZUS M. K., zeznania M. K. – k. 402 a.s.).

K. Ł. zawarła 15 lutego 2013 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona realizowała postanowienia umowne w okresie od 15 lutego 2013 r. do 31 marca 2013 r. (akta ZUS K. Ł.).

I. M. zawarła 6 sierpnia 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona realizowała postanowienia umowne w okresie od 6 sierpnia 2012 r. do 28 lutego 2013 r. (akta ZUS I. M.).

I. S. (1) zawarła 8 października 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona realizowała postanowienia umowne w okresie od 8 października 2012 r. do 28 lutego 2013 r. I. S. (1) kleiła elementy kartonowe i oczyszczała inne elementy do klejenia. O pracy dowiedziała się od koleżanki. Rekrutowała ją J. B. (2). Wynagrodzenie otrzymywała od (...) na konto bankowe (akta ZUS I. S. (1), zeznania I. S. (1) – k. 402 a.s.).

I. S. (2) zawarła 7 listopada 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona wykonywała pracę w okresie w okresie od 7 listopada 2012 r. do 28 lutego 2013 r. (akta ZUS I. S. (2)).

M. W. (2) (poprzednio F.) zawarła 25 października 2012 r. umowę zlecenia ze spółką kuk. Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona realizowała postanowienia umowne w okresie od 25 października 2012 r. do 28 lutego 2013 r. (akta ZUS M. W. (2)).

I. K. zawarła 7 września 2012 r. umowę zlecenia ze spółką (...). Ubezpieczona zobowiązała się wykonania czynności polegających na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych w (...) przy ul. (...) w P.. Ubezpieczona realizowała umowę w okresie 7 września 2012 r. do 30 listopada 2012 r. (akta ZUS I. K.).

Pismami z 31 października 2012 r. zleceniobiorcy R. zostali poinformowani, że w ramach reorganizacji administracja kadrowa i rozliczanie płac zostały od 1 listopada 2012 r. przeniesione do (...) jako formalnego zleceniodawcy, w związku z czym wszelkie umowy podpisane z R. na okres po 1 listopada 2012 r. zostają anulowane. Jednocześnie zaznaczono, że zasady współpracy między nimi a zleceniodawcą nie ulegną zmianie ( pismo R. skierowane do zleceniobiorców z 31 października 2012 r., akta ZUS)

Zleceniobiorcy spółki (...) nie obsługiwali maszyn - wykonywali prostsze czynności polegające na oczyszczaniu, składaniu i pakowaniu elementów tekturowych, podczas gdy pracownicy (...) wykonywali prace wymagające większej precyzji
i użycia takich przedmiotów jak klej na gorąco, pistolety na taśmę, gilotyna, a także dokonywali finalnego złożenia standów reklamowych z części składanych uprzednio przez zleceniobiorców (...) ( zeznania świadków M. Z. k. 360 v., O. L. k. 361, A. P. k. 361 v., M. G. k. 362, J. O. (2) k. 401., B. B. k. 401, J. B. (3) k. 401 v., M. K. k. 402, A. G. (2) k. 402, I. S. (1) k. 402., W. D. k. 424, M. W. (1) k. 425).

Zleceniobiorcy (...) byli szkoleni z zakresu BHP. (...) prowadził pracownik firmy zewnętrznej z P.. Opłatę za szkolenie uiściła agencja pracy (...). (...) odbywały się na wydzielonej sali, w których pracownicy (...) nie uczestniczyli, były to szkolenia indywidualne organizowane przez firmę ( zeznania świadków: M. Z. k. 361, M. G. k. 362, J. B. (1), k. 362 v., A. L. k. 425).

Zleceniobiorcy (...) otrzymywali wynagrodzenie przelewem na rachunki bankowe. Było ono obliczane na podstawie liczby przepracowanych w danym miesiącu godzin, ustalanych wg podpisanych list obecności – na tej podstawie co miesiąc wystawiane były rachunki, w których wskazywano kwotę wynagrodzenia brutto i netto, wysokość stawki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, zdrowotne, koszt uzyskania przychodu, kwota do opodatkowania, wysokość podatku i finalnie wysokość wynagrodzenia do wypłaty. Co miesiąc ubezpieczeni otrzymywali ww. rachunki, a także zaświadczenia o zarobkach. Wynagrodzenie było płacone terminowo, zleceniobiorcy nie zgłaszali J. O. (2), J. B. (3) ani innym pracownikom (...) nieprawidłowości w zakresie wynagrodzenia czy ubezpieczeń społecznych. W corocznej informacji z ZUS o wysokości składek zleceniobiorcom (...)wskazano jako płatników składek ww. spółki, nie A. L.. J. O. (2) listę z podsumowaniem godzin pracy ubezpieczonych skanowała i wysyłała do R./(...) ( zeznania świadków J. O. (2) k. 400 v.-401, J. B. (1), k. 362-362 v., J. B. (3), k. 401-401 v., zaświadczenia o zarobkach i rachunki do umowy zlecenie w aktach ZUS ubezpieczonych).

J. B. (1) wydawała pracownikom na koniec każdego miesiąca druki (...), które zawoziła do (...) ( zeznania świadka J. B. (1) k. 362 v.).

Za rekrutację do spółki (...) początkowo odpowiadała J. B. (1), która następnie przeszkoliła do tego J. O. (2) – wówczas pracownika (...) jako asystent kierownika. Spółka (...), a później (...) zawarły z J. O. (2) umowę zlecenie, co było podyktowane tym, że do pracy w (...) było delegowanych wielu zleceniobiorców jednocześnie, istniała duża rotacja pracowników, co wiązało się z dużym obiegiem dokumentów - umów zlecenie i zwolnień lekarskich. J. O. (2) była odpowiedzialna za umieszczanie w lokalnej prasie ogłoszeń o naborze pracowników do agencji pracy tymczasowej, rekrutację, podpisywanie umów w imieniu spółek (...) ze zleceniobiorcami, przesyłanie mailem do J. B. (1) informacji o nieobecnościach pracowników i ich zwolnień lekarskich, a w wersji papierowej odbierała je J. D., rachunków do umów zlecenie, a także wydawanie osobom wykonującym zlecenie druków (...), zaświadczeń o wysokości składek, zaświadczeń o wynagrodzeniu ( zeznania świadków: J. O. (2) k. 400 v.- 401, J. B. (1), k. 362).

Od grudnia 2012 r. dotychczasowe obowiązki J. O. (2) przejęła J. B. (3), która pracowała w (...)do kwietnia 2013 r. J. B. (3) zamieszczała ogłoszenia
o poszukiwaniu pracowników dla agencji pracy (...) w Internecie oraz lokalnej prasie, a następnie przeprowadzała rozmowy rekrutacyjne. K. S. przygotowywała umowę, którą następnie podpisywali zleceniobiorca i J. B. (3) jako przedstawiciel (...) na podstawie udzielonego jej pełnomocnictwa. J. B. (3) przesyłała mailem do K. S. wszystkie informacje związane z zatrudnieniem zleceniobiorców (pełnomocnictwo, k. 76, zeznania świadka J. B. (3), k. 401-401 v.).

Spółka (...) (...) + H. + B. + (...) sp. z o.o. w 27 sierpnia 2012 r. została wpisana do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia pod nr 8640, natomiast 15 maja 2014 r. została z rejestru wykreślona (k. 67 a.s.).

Prokurent (...) – M. B. w piśmie z 6 lutego 2013 r. zapewniła, że to na spółce ciąży odpowiedzialność za opłacanie składek zleceniobiorców i że są one rozliczane na bieżąco. Do pisma załączono zaświadczenie z 5 grudnia 2012 r. o niezaleganiu w opłacaniu składek (pismo z 6 lutego 2013 r., k. 25, zaświadczenie o niezaleganiu składek z 5 grudnia 2012 r., k. 24).

Od 2013 r. A. L. był związany z inną agencją pracy (...), a za jej pośrednictwem nadal pracowali u niego jako zleceniobiorcy dotychczasowi zleceniobiorcy delegowani poprzednio przez(...) ( zeznania A. L. k. 425).

Spółka (...) miała rozbudowane działy kadr, w których zatrudnieni byli dyrektor ds. personalnych oraz specjaliści, m.in. K. S.. Specjaliści ds. kadr zajmowali się m.in. przygotowywaniem umów o pracę i umów zlecenia, naliczaniem wynagrodzeń dla zatrudnianych przez siebie pracowników i zleceniobiorców, naliczaniem składek, wystawianiem zaświadczeń o zatrudnieniu, odnotowywaniem zwolnień lekarskich. Specjaliści w dziale kadr nie mieli dostępu do programu Płatnik. Zlecenia przelewów, zarówno w zakresie wynagrodzeń jak i przelewów do ZUS, nie należały do kompetencji działu kadr ( zeznania świadków K. S., k. 361, P. S., k.361 v.).

Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wydał zaskarżoną decyzję nr (...) na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1a, w związku z art. 38a ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdzając, że płatnikiem składek dla:

- A. G. (1) (PESEL: (...)) w okresie od 6.11.2012 r. do 30.11.2012 r.;

- A. K. (1) (PESEL: (...)) w okresie od 1.11.2012 r. do 30.11.2012 r.;

- W. D. (PESEL: (...)) w okresie od 1.11.2012 r. do 28.02.2013 r.;

- M. K. (PESEL: (...)) w okresie od 1.11.2012 r. do 31.12.2012 r.;

- K. Ł. (PESEL: (...)) w okresie od 15.02.2013 r. do 31.03.2013 r.;

- I. M. (PESEL: (...)) w okresie od 1.11.2012 r. do 28.02.2013 r.;

- I. S. (1) (PESEL: (...)) w okresie od 1.11.2012 r. do 28.02.2013 r.;

- I. S. (2) (PESEL: (...)) w okresie od 07.11.2012 r. do 28.02.2013 r.;

- M. F. (PESEL: (...)) w okresie od 1.11.2012 r. do 28.02.2013 r.;

- I. K. (PESEL: (...)) w okresie od 1.11.2012 r. do 30.11.2012 r.;

jako osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia, zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych przez (...)- (...)+ (...) +

(...)+ (...) sp. z o.o. jest płatnik składek (...) A. L. (decyzja z 12 czerwca 2019 r. – akta rentowe).

Zakład wskazał, że z umów zawieranych przez ubezpieczonych ze spółką (...) nie wynika, że wykonywali oni zlecenie na rzecz ww. spółki, lecz że ich rzeczywistym miejscem pracy było przedsiębiorstwo (...). Czynności ubezpieczonych polegały na montażu i pakowaniu materiałów reklamowych i były wykonywane w (...) w P. przy ul. (...). Praca ubezpieczonych była nadzorowana przez pracowników A. L., w trakcie jej wykonywania ubezpieczeni zobowiązani były stosować się do przepisów wewnętrznych obowiązujących w (...). Zdaniem organu rentowego, z powyższego wynika jednoznacznie, że płatnikiem składek dla ubezpieczonych był (...) A. L..

ZUS wskazał, że (...) (usługobiorca) zawarł umowę ze spółką (...), w ramach której spółka zobowiązała się do oddelegowania wykonawców do realizacji usług. Wykonawcami miały być osoby zatrudnione u usługodawcy na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub o dzieło. Wykonawcy oddelegowani do usługobiorcy będą zobowiązani do wykonywania obowiązków odpowiednich do stanowiska i działu oddelegowania, a szczegółowy zakres ich obowiązków określą osoby wskazane przez usługobiorcę. W § 5 umowy strony określiły, że podstawą wystawienia faktury będzie rozliczenie usług sporządzone wg zasad określonych w ust. 3, a ponadto usługodawca przyznaje rabat w wysokości 40% kosztów (na które składają się ZUS i podatek od wynagrodzeń) w okresie pierwszych trzech lat. Umowa została zawarta na okres 3 lat.

Organ rentowy wskazał, że działalność spółki (...) sprowadzała się jedynie do prowadzenia obsługi kadrowej i księgowej. Zgodnie z umową, (...) przekazywał spółkom równowartość wynagrodzeń osób wykonujących pracę na jego rzecz i 60% składek i zaliczek na podatek, zaś pozostałe 40% powinna pokrywać spółka (...), co nie znajduje uzasadnienia ekonomicznego.

Na skutek przeprowadzonej w okresie od 26 września 2012 r. do 21 stycznia 2013 r. w (...) kontroli Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy we W., uznano praktykę spółki przejmowania pracowników w trybie art. 23 ¹ k.p. przy pozostawieniu dotychczasowemu pracodawcy wszelkich procesów decyzyjnych, związanych z przejętym (wynajmowanym) pracownikiem za niezrealizowaną prawnie i zawierającą informacje niezgodne z prawem pracy (i tym samym nieprawdziwe), a ponadto ewentualne regulacje umowne, które miałyby skutkować wdrożeniem takich uzgodnień między pracodawcami uznano za nieważne z mocy prawa, gdyż prawa i obowiązki pracodawcy mogą przysługiwać wyłącznie pracodawcy i nie mogą być przenoszone na jakiekolwiek inne podmioty). Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, że spółka (...) funkcjonowała wyłącznie jako pośrednik finansowy dokonujący tylko technicznych operacji przelewów bankowych w granicach udostępnionych przez klientów środków. W związku z tym, płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, zdaniem organu rentowego, jest faktyczny zleceniodawca, czyli (...) i analogicznie również płatkiem składek na ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń pracowniczych.

Decyzja z 12 czerwca 2019 r. została przesłana odwołującemu się na adres prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Na zwrotnym poświadczeniu odbioru tej przesyłki nie odnotowano w jakim miejscu złożono oba awizo korespondencji (k. 6-7).

Odwołanie złożono 15 stycznia 2020 r. (k. 3 - prezentata ZUS), po doręczeniu odwołującemu się pisma ZUS z 16 grudnia 2019 r., z którego powziął on informację o wyekspediowaniu do niego przedmiotowej decyzji (k. 9 – pismo ZUS).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o wymienione dokumenty oraz na podstawie zeznań świadków: O. L., M. Z., A. P., J. B. (1), P. S., K. S. M. G., M. B., A. M., B. B., J. B. (3), J. O. (2), oraz odwołującego się A. L. oraz ubezpieczonych M. F. (obecnie W.), I. S. (1), I. M., M. K., A. G. (1), W. D. oraz M. W. (1).

Postanowieniem z 8 września 2022 r. sąd pominął dowód z zeznań A. K. (1), K. Ł., I. M. i I. S. (2) (poprzednio F.), albowiem mimo prawidłowego powiadomienia o terminie rozprawy nie stawiły się i nie złożyły usprawiedliwienia, a nadto sąd pominął dowód z zeznań nieznanej z miejsca pobytu I. K. w charakterze strony jako niemożliwy do przeprowadzenia (postanowienie k. 402, zmienione co do W. D. k. 424 i M. W. (2) – k. 425).

Dokumenty w zakresie, w jakim potwierdzają wynikające z nich okoliczności, zostały ocenione jako wiarygodne, tym bardziej że ich treść koresponduje z tym
na co wskazują osobowe środki dowodowe. Treść i prawdziwość dokumentów nie były kwestionowane przez strony, a zatem sąd z urzędu również nie znalazł podstaw do ich zakwestionowania.

Sąd dał wiarę zeznaniom przesłuchanych świadków, którzy w sposób przekonujący i spójny przedstawili okoliczności dotyczące realizacji współpracy między (...) A. L. a agencją pracy (...), sposobu naboru i delegowania do pracy zleceniobiorców spółek, przydzielania im pracy w przedsiębiorstwie odwołującego, a także struktury organizacyjnej w spółce (...). Zeznania świadków i ubezpieczonych wynikały w tym zakresie z ich osobistych obserwacji, jako pracowników (...), (...)i zleceniobiorców spółki (...). Między zeznaniami świadków występowały niewielkie rozbieżności, które zdaniem sądu wynikały z upływu czasu między przesłuchaniem świadków a okresem, którego te zeznania dotyczyły, jak również z zakresu obowiązków poszczególnych osób – osoby zatrudnione w dziale personalnym (...), który mieścił się we W., nie miały wiedzy w zakresie osoby odpowiedzialnej za zatwierdzenie przelewów dotyczących wynagrodzeń czy składek do ZUS.

Jako wiarygodne sąd ocenił również zeznania odwołującego. A. L.
w sposób logiczny i wyczerpujący przedstawił charakter swojego przedsiębiorstwa, okoliczności związane z nawiązania współpracy ze spółką (...). Zeznania odwołującego korespondują ze zgromadzoną w aktach sprawy dokumentacją, a także z zeznaniami świadków.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. L. było uzasadnione.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół określenia osoby płatnika składek. Organ rentowy uznał bowiem, że był to A. L. w ramach swojej działalności gospodarczej (...), na którego rzecz ubezpieczeni wykonywali umowy zlecenia, nie zaś spółki (...), z którymi faktycznie zawarli stosunki cywilnoprawne. W ocenie organu rentowego umowy zlecenia ubezpieczonych
z agencjami (...) miały charakter pozorny, o czym świadczy fakt, że osoby te nigdy nie wykonywały usług na rzecz spółek, a wyłącznie na rzecz (...), w hali produkcyjnej użytkowanej przez przedsiębiorstwo (...), pod nadzorem jego pracowników i z użyciem sprzętu przedsiębiorstwa.

Sąd zważył, że przy ocenie rzeczywistego charakteru umów zlecenia zawartych przez ubezpieczonych istotne znaczenie ma fakt, że wykonywanie przez nich zlecenia odbywało się w warunkach odpowiadających wymogom stawianym przez ustawodawcę dla pracy tymczasowej, o których mowa w przepisach ustawy z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych ( Dz. U. z 2003 r., Nr 166, poz. 1608 – w stanie aktualnym na okres od 1 lutego 2012 r. do 31 marca 2013 r.). Dla przedmiotowej sprawy kluczowe znaczenie ma fakt, że R., a w późniejszym okresie również (...) były wpisane do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia oraz do właściwych rejestrów w okresie, w którym na podstawie umów zlecenia zatrudniały ubezpieczonych. W ocenie sądu należało uznać zawarcie umów zlecenia przez ubezpieczonych A. G. (1), A. K. (1), W. D., M. K., K. Ł., I. M., I. S. (1), I. S. (2), M. W. (1), I. K. ze spółkami (...) jako agencjami pracy tymczasowej.

Stosownie do treści art. 68 ust. 1 pkt 1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) zwanej dalej ,,ustawą systemową”, do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy między innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Natomiast art. 83 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy systemowej stanowi, że zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, a także ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek. Według art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 4 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami z wyłączeniem prokuratorów oraz osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej łub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4. W myśl art. 12 ust. 1 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Stosownie do art. 13 ust. 2 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach: osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy - od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. W myśl z art. 46 ust. 1 ustawy systemowej, płatnik składek obowiązany jest obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Płatnikiem składek jest pracodawca w stosunku do pracowników oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi (art. 4 pkt 2a).

Zgodnie z art. 85 ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. z 2017 r. poz. 1938), za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług oraz za osobę z nią współpracującą składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza zamawiający, z zastrzeżeniem art. 86 ust. 1 pkt 13a.

W rozumieniu art. 1 ustawy z 9 lipca 2003 r. o zatrudnieniu pracowników tymczasowych ustawa ta reguluje zasady zatrudniania pracowników tymczasowych przez pracodawco będącego agencją pracy tymczasowej oraz zasady kierowania tych pracowników i osób niebędących pracownikami agencji pracy tymczasowej do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz pracodawcy użytkownika. Stosownie do art. 26 ust. 2 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w czasie, którego dotyczy niniejsze postępowanie, zatrudnienie pracowników tymczasowych może nastąpić nie tylko w ramach umowy o pracę, ale również na podstawie umów prawa cywilnego. Celem umowy jest zatrudnienie, czyli odpłatne wykonywanie powierzonych prac (zadań) w stosunku pracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej, w tym umowy zlecenia. Podział w art. 1 i 26 tej ustawy na zatrudnienie pracownicze i cywilnoprawne zależy od tego, czy praca jest wykonywana w zatrudnieniu odpowiadającym stosunkowi pracy albo umowie cywilnoprawnej (zlecenia). Umowy cywilne zawierane zgodnie z art. 26 w/w ustawy stanowią wyjątek od zasady, zgodnie z którą agencję z osobą zatrudnioną w celu skierowania do wykonywania określonej pracy dla pracodawcy użytkownika może łączyć tylko umowa o pracę zawarta na czas określony lub wykonywania określonej pracy (art. 7). Zatem regulacja ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych pozostawia stronom wybór podstawy zatrudnienia.

Regulacja dotycząca zatrudnienia osoby skierowanej do pracy tymczasowej
na podstawie umowy prawa cywilnego jest skromna w ustawie o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, choć udział tych osób w zatrudnieniu i wykonywaniu pracy tymczasowej jest niemały. W aspekcie samej regulacji sytuacja prawna osoby zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej jest inna niż pracownika tymczasowego zatrudnianego na podstawie umowy
o pracę tymczasową. Ustawa nie określa, choćby podobnie jak dla umowy o pracę zawieranej z pracownikiem tymczasowym, elementów umowy opartej na cywilnoprawnej podstawie zatrudnienia. Wspólną cechą zatrudnienia tych osób i pracowników do pracy tymczasowej jest wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy-użytkownika. Poprzestając jednak na przepisie art. 26 ust. 2 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych można by jednak dojść do nieuprawnionego wniosku, że ich praca nigdy nie jest wykonywana pod kierownictwem pracodawcy-użytkownika, gdyż ustawa nie stanowi, że jej przepisy art. 2 i art. 14 o zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę tymczasową są stosowane odpowiednio do zatrudniania osób skierowanych do pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego. Taka konstatacja byłaby myląca, gdyż umowa, którą zawiera agencja z „osobą niebędącą pracownikiem agencji” (art. 1) lub „osobą skierowaną do pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego” (art. 26 ust. 2) jest pochodną potrzeb pracodawcy użytkownika co do rodzaju pracy, która ma być powierzona zatrudnianemu. Stosuje się tu odpowiednio art. 9 ust. 1 (w zw. z art. 26 ust. 2) ustawy, który stanowi m.in. że w celu zawarcia umowy o pracę między agencją a pracownikiem tymczasowym, pracodawca użytkownik uzgadnia z tą agencją na piśmie rodzaj pracy, która ma być powierzona zatrudnianemu. Podkreślić należy, że forma ta ma charakter zastrzeżonej jedynie dla celów dowodowych, zatem jej zachowanie nie powoduje nieważności porozumienia stron. Elementem istotnym i wspólnym umów, zarówno zawieranych między agencją
a pracodawcą użytkownikiem, jak i tych zawieranych później między agencją a pracownikiem tymczasowym jest rodzaj pracy, jaki ma być powierzony tej osobie. Dla pracodawcy użytkownika podstawa prawna zatrudnienia powinna być odpowiednia do rodzaju pracy, którą zgłosił w zapotrzebowaniu agencji, podając jednocześnie wymagania kwalifikacyjne konieczne do wykonywania pracy, która ma być powierzona, przewidywany okres pracy tymczasowej, wymiar pracy i miejsce pracy. Innymi słowy na gruncie ustawy stanowiska agencji
i pracodawcy użytkownika mogą się rozmijać co do podstawy prawnej zatrudniania pracownika tymczasowego. Skoro dla pracodawcy użytkownika znaczenie ma określona praca, to nie jest wykluczone, że może w naturalny sposób organizować i kierować pracą osoby zatrudnionej na podstawie zlecenia, które wówczas nie będzie się różnić od pracy wykonywanej przez innego pracownika tymczasowego albo w ogóle od pracy pracowników zatrudnianych bezpośrednio przez pracodawcę użytkownika. Istotne jest także to, że w stosunku pracy tymczasowej nie zachodzi podporządkowanie pracownika pracodawcy (agencji), lecz pracodawcy użytkownikowi, co jest odmienne od typowego stosunku pracy. Wynika to przede wszystkim z tego, że zatrudniony świadczy pracę na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika. Ustawodawca tak uregulował stosunek pracy tymczasowej i określił jego treść. Z samej definicji pracodawca użytkownik wyznacza pracownikowi skierowanemu przez agencję pracy tymczasowej zadania i kontroluje ich wykonanie (art. 2 ust. 2 ustawy).

W świetle powyższego zdaniem sądu nie zachodzi możliwość uznania, że pracodawcą czy też zleceniodawcą ubezpieczonych i w związku z tym – płatnikiem składek jest (...) A. L.. Fakt, że ubezpieczeni wykonywali umowę na terenie przedsiębiorstwa odwołującego, pod jego kierownictwem (tj. brygadzistów i kierowników zmian zatrudnionych w (...)), przy użyciu udostępnionych przez odwołującego materiałów, sprzętu i odzieży ochronnej, nie stanowi bowiem o tym, że zleceniodawcą ubezpieczonych był A. L.. Odwołujący pełnił bowiem wobec ubezpieczonych funkcję pracodawcy-użytkownika, wobec wiążącej go z agencjami pracy (...) umowy. A. L. w sposób przekonujący przedstawił okoliczności związane z zawarciem przez niego umowy z R.. Z jednej strony przemawiały za tym względy gospodarcze, tj. umożliwienie rozwoju firmy, która w ciągu jedynie miesiąca od rozpoczęcia działalności otrzymała do wykonania zlecenia, których nie byłaby w stanie się podjąć przy wykorzystaniu jedynie własnych zasobów pracowniczych. Argumentacja ta jest o tyle uzasadniona, że materiał dowodowy wskazuje, że w okresie od 1 lutego 2012 r. do 31 marca 2013 r. z ramienia spółek (...) do odwołującego było oddelegowanych ponad stu pracowników. Przeprowadzenie rekrutacji na taką skalę, a w dalszej perspektywie obsługa kadrowa takiej liczby zleceniobiorców były wyzwaniem przekraczającym ówczesne zasoby kadrowe odwołującego, stąd zawarcie umowy z agencją pracy tymczasowej było zasadne. Z drugiej strony A. L. przekonująco argumentował, że o zawarciu umowy z R. 30 stycznia 2012 r. nie zadecydował wyłącznie czterdziestoprocentowy rabat w kosztach dotyczących płatności podatków i składek, jak sugerował w decyzjach i w odpowiedziach na odwołania organ rentowy, lecz fakt, że spółka działała legalnie i współpracowała z dużą i wymagającą firmą, jaką jest D.. Z punktu widzenia odwołującego, spółka (...) (następnie (...)) była wiarygodnym godnym zaufania partnerem biznesowym.

Wskazać ponadto należy, że osoby zawierające umowy zlecenia z R. i (...), a następnie delegowane do (...) jako pracodawcy użytkownika, miały świadomość, kto będzie pełnił funkcję ich pracodawcy, był im znany charakter zawieranej umowy oraz jakie będą okoliczności, warunki i przedmiot wykonywanych prac, a także jak będą kształtowały się zasady ich wynagradzania. Zauważyć także należy, że spółka (...) prowadziła dokumentację kadrowo-osobową swoich zleceniobiorców, a zatem do pracowników spółki zleceniobiorcy zgłaszali dni wolne, jak i zwolnienia lekarskie. Nie zajmowali się tym pracownicy kadr (...). Wypłatą wynagrodzeń, obliczaniem wysokości składek i podatków, wystawianiem zaświadczeń o zarobkach i druków (...) zajmowali się pracownicy spółki (...). Również to ta spółka dokonywała zgłoszeń zleceniobiorców do ubezpieczeń społecznych.

Zdaniem sądu, biorąc pod uwagę okoliczności zawarcia umów zlecenia, sposób ich wykonywania oraz charakter łączącego strony stosunku prawnego, organ rentowy nie wykazał, że umowa między A. L. a spółką (...) była umową pozorną, a faktycznym zleceniodawcą ubezpieczonych A. G. (1), A. K. (1), W. D., M. K., K. Ł., I. M., I. S. (1), I. S. (2), M. W. (1), I. K. był (...). Ze zgromadzonych dowodów wynika bowiem, że spółka (...), a od 1 listopada 2013 r. (...), jako jej następca prawny, przez swoich zleceniobiorców realizowały postanowienia zawartej z A. L. umowy, poszukiwały zleceniobiorców celem oddelegowania do pracy w przedsiębiorstwie odwołującego, zawierały z nimi umowy i prowadziły sprawy kadrowe, wywiązując się z przyjętych obowiązków zapewnienia obsługi prac sezonowych.

Sąd uznał, że odwołanie zostało złożone w terminie. Doręczenie zaskarżonej decyzji było bowiem nieskuteczne, skoro nie sposób określić w jakim miejscu złożono zawiadomienie o złożeniu przesyłki w placówce pocztowej (awizo). Odwołujący się wykazał natomiast, że odwołanie wniósł niezwłocznie po uzyskaniu informacji o wydaniu decyzji.

W tym stanie rzeczy sąd w punkcie I wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z 12 czerwca 2019 r. w ten sposób, że stwierdził, że A. L. (...) w W. nie jest płatnikiem składek zleceniobiorców zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego przez (...) (...)+H.+B.+ (...) spółkę z o.o. w O. w odniesieniu do ubezpieczonych A. G. (1), A. K. (1), W. D., M. K., K. Ł., I. M., I. S. (1), I. S. (2), M. W. (1) (poprzednio F.) i I. K..

O kosztach postępowania sąd orzekł w punkcie II wyroku kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i obciążył nimi organ rentowy jako stronę przegrywającą. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego została wyliczona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804).

O wynagrodzeniu kuratora nieznanej z miejsca pobytu I. B. K. w wysokości 72 zł w punkcie III wyroku sąd orzekł na podstawie § 1 ust. 1-2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej ( Dz. U. z 2018 r., poz. 536).