Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 listopada 2022 roku

Sąd Okręgowy w V Wydziale Karnym Odwoławczym w Łodzi w składzie:

Przewodniczący: Damian Krakowiak

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Kurek

w obecności prokuratora Tomasza Makowskiego

po rozpoznaniu w sprawie

R. K.

oskarżonego o czyn z art. 13 § 2 k.k. w zw. z art. 200 § 3 k.k.

zainicjowanej zażaleniem Prokuratora

na postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia
31 sierpnia 2022 roku o zwrocie sprawy Prokuratorowi

z urzędu w przedmiocie umorzenia postępowania z powodu bezwzględnej przyczyny odwoławczej

na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k.

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i umorzyć postępowanie w sprawie.

UZASADNIENIE

W dniu 10 maja 2021 roku P. M. złożył zawiadomienie
o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa przez R. K. („ w dniu 10 maja 2021 roku (…) zalogowałem się na portalu jako dziewczynka (…) napisał do mnie mężczyzna (…) zapytałem go czy mi wyśle zdjęcie swojego penisa. Odpisał, że tak ale jak wróci z pracy (…) 11 maja 2021 roku (…) napisałem do niego ponownie czy wyśle mi tą fotografię penisa (…) wysłał zdjęcie penisa (…) następnie zapytałem go czy chce ze mną uprawiać seks (…) zaproponował spotkanie w dniu 12 maja 2021 roku” k. 5 akt PR 1 Ds.785.2021).

Dnia 13 maja 2021 roku przedstawiono R. K. zarzut o to, że „ w dnia 10-12 maja 2021 r. w Ł. za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej, będąc przekonanym, iż nawiązał kontakt z małoletnią poniżej lat 15, składał propozycję obcowania płciowego oraz zmierzał do jej realizacji” (k. 44 akt PR 1 Ds.785.2021).

Dnia 13 maja 2021 roku Prokurator wydał postanowienie (PR 1 Ds.785.2021) o „wszczęciu dochodzenia p-ko R. K. podejrzanemu o to, że w dniach 10-12 maja 2021 r. w Ł. za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej, będąc przekonanym, iż nawiązał kontakt z małoletnią poniżej 15 lat składał propozycję obcowania płciowego oraz zmierzał do jej realizacji” to jest o czyn z art. 200a § 2 k.k. (k. 49 akt PR 1 Ds.785.2021).

Postanowieniem z dnia 29 października 2021 roku Prokurator na zasadzie
art. 34 § 3 kp.k. postanowił „wyłączyć materiał dowodowy p-ko R. K. w zakresie czynu z art. 200 § 3 k.k.”, a tak wyłączony materiał dowodowy wpisać pod nowy numer w repertorium DS. Tytułem uzasadnienia wskazano, że „w aktach sprawy znajduje się materiał dowodowy wymagający przeprowadzenia odrębnego postępowania” (k. 102 akt PR 1 Ds.785.2021).

Tego samego dnia Prokurator na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. prawomocnie:

1. umorzył dochodzenie w sprawie PR 1 Ds.785.2021 „przeciwko R. K. podejrzanemu o to, że w dniach 10-12 maja 2021 roku w Ł. za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej, będąc przekonanym, iż nawiązał kontakt z małoletnią poniżej 15 lat składał propozycję obcowania płciowego oraz zmierzał do jej realizacji - to jest o przestępstwo z art. 200a § 2 k.k. – wobec braku ustawowych znamion czynu zabronionego w czynie zarzucanym podejrzanemu,

2. uchylił postanowienie tutejszej Prokuratury z dnia 13 maja 2021 r. o zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci oddania pod dozór policji połączony z zakazem opuszczania RP wobec podejrzanego

3. wydał R. K. – zatrzymany paszport” (k. 103 akt PR 1 Ds.785.2021).

Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2022 roku wszczęto dochodzenie „w sprawie mającego miejsce w dniach 11 i 12 maja 2021 roku w Ł. prezentowania treści pornograficznych małoletniemu poniżej 15 lat”, to jest o czyn z art. 200 § 3 k.k. (k. 80 akt VI K 343/22).

W dniu 3 stycznia 2022 roku przedstawiono R. K. zarzut o to, że „w dniach 11 i 12 maja 2021 roku w Ł. za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej będąc przekonany, iż nawiązał kontakt z małoletnią poniżej lat 15, prezentował jej treści pornograficzne”, to jest o czyn z art. 200 § 3 k.k. (k. 81).

W dniu 31 marca 2022 roku Prokurator wniósł akt oskarżenia. Oskarżono R. K. o to, że „w dniach 11 i 12 maja 2021 roku działając w zamiarze popełnienia czynu zabronionego w Ł., za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej, będąc przekonanym, iż nawiązał kontakt z małoletnią poniżej 15 lat prezentował jej treści pornograficzne, tj. swoim zachowaniem bezpośrednio zmierzał do jego dokonania, które jednak nie nastąpiło ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego”, to jest o czyn z art. 13 § 2 k.k. w zw. z art. 200 § 3 k.k. (k. 107).

Postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi zwrócił sprawę do Prokuratury Rejonowej Ł. celem przedstawienia zarzutu, który będzie objęty treścią aktu oskarżenia oraz przesłuchania R. K. w tym zakresie.

Zażalenie na postanowienie wywiódł Prokurator.

Sąd zważył, co następuje:

W sprawie ujawniła się okoliczność wyłączająca postępowanie z art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. w postaci konsumpcji skargi publicznej, będąca zarazem tzw. bezwzględną przyczyną odwoławczą (art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.).

Konsumpcja skargi publicznej skutkuje wygaśnięciem prawa oskarżyciela publicznego do oskarżania. Następuje wskutek umorzenia postępowania przygotowawczego. Po umorzeniu oskarżyciel publiczny nie może skutecznie wnieść skargi. Utracił bowiem w wyniku przedmiotowej decyzji owo uprawnienie. Odzyskać je może wyłącznie w razie podjęcia lub wznowienia postępowania w trybie określonym art. 327 lub art. 328 k.p.k. ( T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Tom I, Warszawa 2014, s. 151).

Jeżeli po umorzeniu dochodzenia lub śledztwa oskarżyciel ten, nie sięgając po instytucje wskazane w art. 327 lub w art. 328 k.p.k., występuje z oskarżeniem, sąd powinien umorzyć postępowanie z uwagi na fakt uprzedniego umorzenia postępowania przygotowawczego i utratę przez oskarżyciela prawa do oskarżenia (art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k.) / postanowienie SN z 28.10.2009 r., I KZP 21/09, OSNKW 2010, nr 1, poz. 1, wyrok SA w Szczecinie z 7.06.2022 r., II AKa 75/21, LEX nr 3404037, wyrok SN z 26.08.2021 r., IV KK 725/19, LEX nr 3327292, wyrok SA w Poznaniu z 27.02.2019 r., II AKa 6/19, LEX nr 2682521/.

W realiach niniejszego postępowania oskarżyciel publiczny umorzył uprzednio postępowanie przeciwko R. K. o czyn kwalifikowany z art. 200a § 2 k.k. (PR 1 Ds. 785.2021) wyłączając materiały i inicjując niniejsze postępowanie o czyn kwalifikowany według treści z art. 13 § 2 k.k. w zw. z art. 200 § 3 k.k.

Niniejsze postępowanie nie mogło być jednak skutecznie wszczęte
i prowadzone.

Przedmiotem umorzonego ostatecznie postępowania przygotowawczego był bowiem ten sam czyn, co objęty niniejszym postępowaniem. Wniesienie aktu oskarżenia w tym układzie procesowym nastąpiło z „pogwałceniem” zasady niepodzielności przedmiotu procesu i tożsamości czynu w ujęciu określonego zdarzenia faktycznego.

W doktrynie procesu karnego wypracowano szereg kryteriów tożsamości czynu. Wymienia się wśród nich:

- zwartość czasowo-przestrzenną,

- przedmiot zamachu,

- jedność zamiaru ( P. Hofmański, S. Zabłocki, Granice skargi oskarżycielskiej w świetle najnowszego orzecznictwa w: A. Gerecka-Żołyńska, P. Górecki, H. Paluszkiewicz, P. Wiliński (red.), Skargowy model procesu karnego. Księga ofiarowana Profesorowi Stanisławowi Stachowiakowi, Warszawa 2008, s. 136 i n.).

Przedmiotem postępowania umorzonego i „zwieńczonego” aktem oskarżenia jest to samo zdarzenie faktyczne. Polegało ono a tym, że oskarżony nawiązał na platformie (...) kontakt z P. M., podszywającym się pod małoletnią. Celem R. K. było poznanie kobiety. Czynności sprawcze sprowadziły się do wymiany wiadomości na (...) i wysłaniu – na ponawianą przez P. M. prośbę – przez oskarżonego zdjęć genitaliów. Czasokres rzekomo odrębnych czynów, ich miejsce jest tożsame. Uwagę zwraca zwartość czynności wykonawczej (rozmowa na platformie (...)) i jedność zamiaru. Przedmiotem obu postępowań był więc ten sam czyn.

Tymczasem Prokurator z treści rozmowy mężczyzn „wyselekcjonował” fragmenty dotyczące propozycji obcowania płciowego i zawierające treści pornograficzne w postaci zdjęć wzwiedzionego penisa oskarżonego. Nastąpiło to jednak w sposób „sztuczny”; ignorujący tożsamość zdarzenia faktycznego.

Z uzasadnienia postanowienia umarzającego postępowanie wynika przy tym, że Prokurator przedmiotem rozważań czynił tę właśnie rozmowę przeprowadzoną za pośrednictwem (...) („do akt załączono zrzuty ekranu rozmowy przeprowadzonej za pośrednictwem internetu pomiędzy podejrzanym a P. M.. Z analizy przeprowadzonej konwersacji pomiędzy obu mężczyznami wynikało (…)” k. 104 PR 1 Ds. 785.2021).

O wielości przestępstw nie decyduje liczba ocen prawnych, ale zdarzenie historyczne. Prokurator w umorzonym postępowaniu – miast wydzielać materiały z naruszeniem art. 34 § 3 k.p.k. – powinien zmienić postanowienie o przedstawieniu zarzutów.

Ujawnienie się przeszkody procesowej (konsumpcja skargi publicznej) obligowało Sąd odwoławczy do ingerencji w proces niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów (art. 439 § 1 k.p.k.). Postępowanie należało umorzyć.