Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 148/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 3 stycznia 2022r. w sprawie sygn. akt II K 480/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

A. T. (1)

Wykonanie przez oskarżonego wymierzonej mu wyrokiem Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie II K 259/16 kary 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczny w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

1. informacja z Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 28 kwietnia 2022r.;

2. wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 10 sierpnia 2016r. w sprawie sygn. II K 259/16;

4. pismo Urzędu Gminy L. z dnia 2 lutego 2018r.

k. 231

k. 232

k. 43 akt Sądu Rejonowego w Lubaniu w sygn. II Wo 279/16.

2.

A. T. (1)

Zatarcie skazania w sprawie Sądu Rejonowego w Chebie w Republice Czeskiej z dnia 4 maja 2018 r. sygn. 7 T 46/2018.

5. Informacja z Sądu Rejonowego w Chebie wraz z tłumaczeniem na język polski;

6. Wyrok Sądu Rejonowego w Chebie z dnia 4 maja 2018r. w sprawie sygn. 7 T 46/2018;

k. 247-249

k. 250

3.

A. T. (1)

Wykonanie środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody orzeczonego w pkt. II części dyspozytywnej wyroku Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie sygn. akt II K 259/16.

7. Pismo z (...) S.A. z dnia 19 stycznia 2016r. wraz z danymi dotyczącymi postępowania szkodowego zapisanymi na płycie CD;

8. Protokół oględzin miejsca skradzionych kół pojazdu M. (...) z dnia 19 lutego 2016r.;

9. Notatka urzędowa z dnia 24 maja 2016r.;

10. zeznania świadka M. M..

k. 275-276;

k. 27-28 akt o sygn.

II K 259/16

k. 52 akt sygn.

II K 259/16

k. 277v-278v

4.

A. T. (1)

Przyznanie się przez oskarżonego do popełnienia przestępstwa objętego niniejszym postępowaniem; dotyczy czynu z art. 178a § 4 k.k.

11. wyjaśnienia oskarżonego A. T. (1).

k. 278v

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1 i 2

1 – 4, 5 – 6

Dowody uznano za wiarygodne, zostały sporządzone przez powołane do tego organy i podmioty w ramach ich kompetencji; brak było podstaw do kwestionowania ich autentyczności.

3.

7 – 10

Dowody z dokumentów i zeznania świadka M. M. uznano za wiarygodne. Jednoznacznie wynika z nich, że w sprawie Sądu Rejonowego w Lubaniu o sygn. II K 259/16 zostało pokrzywdzonemu wypłacone odszkodowanie, jak również że odebrał on skradzione koła samochodowe.

4.

11

Wyjaśnienia oskarżonego A. T. (1) w zakresie, jakim przyznał się do popełnienia przestępstwa stanowiącego przedmiot osądu w niniejszym postępowaniem uznano za wiarygodne. Znajdowały one wszakże potwierdzenie w wymowie dowodów, które Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne i oparł na nich zaskarżony wyrok w zakresie skazania oskarżonego.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy adw. W. M.:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający istotny wpływ na jego treść polegający na wadliwym uznaniu, że zebrane w sprawie dowody w sposób dostateczny potwierdziły, iż oskarżony A. T. (1) dopuścił się zarzuconego mu czynu
z art. 178a§4 k.k., w sytuacji gdy faktycznie dowody, jakie uzyskano w sprawie, które w praktyce ograniczone zostały z swej istotnej treści do zeznania, jakie złożył w sprawie świadek E. S. (1), nie mogą w sposób miarodajny i wywołujący skutki prawne, o jakich mowa w art. 2§2 k.p.k. – poczynienie nieprawdziwych ustaleń faktycznych – powodować uznania tego sprawstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

2. obraza prawa procesowego art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366§1 k.p.k. w zw. z art. 170§1a k.p.k. poprzez bezpodstawne zaniechanie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu toksykologii w celu ustalenia czy w czasie prowadzenia pojazdu marki P. był on osobą nietrzeźwą czy jedynie po użyciu alkoholu (poniżej 0,5 promila), w sytuacji gdy zebrane w sprawie dowody ujawniają, iż od godziny prawdopodobnego kierowania pojazdem do momentu badania potwierdzono, że alkohol w organizmie oskarżonego jest dopiero w fazie wchłaniania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Apelacja prokuratora:

3. rażąca łagodność orzeczonej wobec A. T. (1) kary 1 roku i 4 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na wskazany cel społeczny w wymiarze 30 godzin w skali miesiąca, na skutek przecenienia przez Sąd I instancji okoliczności łagodzących w postaci relatywnie niewielkiej odległości jaką pokonał oskarżony prowadząc pojazd mechaniczny oraz umiarkowanego natężenia ruchu drogowego w czasie zdarzenia, przy jednoczesnym niedocenieniu występujących w sprawie okoliczności obciążających w postaci kilkakrotnej karalności oskarżonego, w tym także za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu komunikacji, bezkrytycznego stosunku do własnego postępowania oraz rażącego lekceważenia porządku prawnego, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że kara orzeczona zaskarżonym wyrokiem nie spełni swego celu zarówno w zakresie prewencji indywidualnej, jak i generalnej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1 i 2.

Zarzuty podniesione przez adw. W. M. - obrońcę oskarżonego A. T. (1) w wywiedzionym środku odwoławczym nie były zasadne i z tego powodu nie doprowadziły do podważenia prawidłowości ustaleń faktycznych co do sprawstwa i winy oskarżonego, a więc tego, że w krytycznym czasie znajdując się w stanie nietrzeźwości kierował pojazdem mechanicznym w ruchu lądowym.

W pierwszej kolejności podnieść należało, że Sąd I instancji w pisemnych motywach wydanego rozstrzygnięcia w sposób czytelny i wyczerpujący dokonał oceny zgromadzonych w sprawie dowodów wskazując przy tym, którym z nich przydał walor wiarygodności, a którym przydania takiego waloru odmówił. Ocena ta była zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a więc czyniła zadość wymogom statuowanym w art. 7 k.p.k. Unormowaniu temu uchybiały natomiast wywody wyartykułowane w apelacji obrońcy oskarżonego, jako że oparte zostały jedynie na polemicznej argumentacji względem ocen dokonanych przez Sąd I instancji.

Ustalając stan faktyczny Sąd I instancji prawidłowo dał wiarę spójnym i logicznym zeznaniom świadka E. S. (1). Świadek ten nie będąc w żaden sposób skonfliktowany z oskarżonym, nie miał zatem racjonalnego powodu, aby składać niezgodne z prawdą i obciążające go zeznania. Tymczasem E. S. (1) konsekwentnie podawał w swoich depozycjach, że samochodem początkowo jechał współoskarżony S. Z., a gdy opuścił samochód, na fotel kierowcy usiadł A. T. (1), którym następnie tym samochodem przejechał na pobliski parking. Nie można było też tracić z pola widzenia tego, że oskarżony został przez tego świadka stanowczo rozpoznany jako kierowca samochodu podczas czynności okazaniu jego wizerunku /k. 49/.

Dodać też należało, że zeznania E. S. (1) korespondowały z zapisami kamery monitorującej ul. (...) w L.. Z zapisu tego wynikało wszakże, iż pojazd marki P. (...) przejechawszy zaledwie kilkadziesiąt metrów został unieruchomiony na znajdującym się przy tej ulicy parkingu.

Także przybyły na miejsce zdarzenia po krótkim czasie funkcjonariusz policji K. B. (1) potwierdził, że w zaparkowanym przy ul. (...) w L. samochodzie śpi na miejscu kierowcy właśnie A. T. (1), a P. Z. śpi znajdując się na miejscu pasażera z przodu tego pojazdu.

Wskazania wymagało też to, że chociaż świadek W. R. nie rozpoznał osób kierujących w krytycznym czasie pojazdem marki P. o nr. rej. (...), to potwierdził, że sytuacja opisana szczegółowo przez E. S. (1) rzeczywiście miała miejsce.

Biorąc zatem pod uwagę wymowę dowodu, jakim były zeznania bezstronnego świadka E. S. (1) oraz uwzględniając, że korelowały one z dowodem charakteryzującym się obiektywizmem, a to w postaci nagrań zarejestrowanych przez kamerę monitoringu wizyjnego, a wreszcie mając na względzie wynik badania stanu trzeźwości A. T. (1), a obrazujący stopień stężenia alkoholu w wydychanym przez niego powietrzu, Sąd meriti miał pełne podstawy do uznania, że w krytycznym czasie oskarżony kierował w ruchu lądowym pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości. Wyjaśnienia oskarżonego, który z jednej strony zasłaniał się niepamięcią z uwagi na stan upojenia alkoholowego, z drugiej zaś stanowczo obstawał przy tym, że jednak pojazdem nie kierował, były zatem całkowicie niewiarygodne. O słuszności tego zapatrywania świadczyło też to, że składając wyjaśnienia w toku postępowania odwoławczego, tj. na rozprawie przeprowadzonej w dniu 8 listopada 2022r. wywodził, że przewartościował swoje życie deklarując jednocześnie, że postanowił naprawić błędy z przeszłości. Jeżeli rozpatrywać tę deklarację oskarżonego w połączeniu z zaskakującym jego oświadczeniem wypowiedzianym w głosach końcowych, z którego wprost wynikało, że nie kwestionował na tym etapie postępowania, że dopuścił się przestępstwa stanowiącego przedmiot osądu w niniejszym procesie i że faktycznie jechał w krytycznym czasie po alkoholu samochodem w L., to trafność ustaleń Sądu Rejonowego co do sprawstwa i zawinienia oskarżonego jawiła się jako oczywista.

Także podniesiony przez obrońcę oskarżonego zarzut nieprzeprowadzenia przez Sąd meriti opinii toksykologicznej nie zasługiwał na uwzględnienie. Okoliczność, na którą, w ocenie skarżącego, miał wypowiedzieć się biegły toksykolog nie miała przecież znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadków oraz wyniki badań na zawartość alkoholu dobitnie potwierdzały, że w dniu zdarzenia prowadził on pojazd mechaniczny w ruchu lądowym znajdując się w stanie nietrzeźwości w wydychanym powietrzu wynoszącym 1,35 mg/dm ³. W najmniejszym stopniu wnioskowany dowód nie mógłby wykazać, że niespełna godzinę wcześniej stężenie alkoholu we krwi oskarżonego było dużo niższe niż stwierdzono w pierwszym badaniu, tj. oscylujące w okolicy 0,5 promila. Ponadto oskarżony nie kwestionował prawidłowości wykonanych pomiarów i ostatecznie przyznał się do spożywania alkoholu, a następnie prowadzenia pojazdu. Tym samym nie sposób uznać, by ustalenie czasu wprowadzenia się w stan upojenia alkoholowego przez A. T. (1) w analizowanej sprawie wymagało wiadomości specjalnych.

Sąd I instancji w ramach oceny zgromadzonego materiału nie pominął żadnego istotnego dowodu. Przeprowadził ocenę wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków, jak i dowodów o charakterze nieosobowym. Ustalenia tego Sądu nie budziły zatem żadnych wątpliwości. Zarzuty apelacji obrońcy należało zatem uznać za niezasadne.

Ad. 3

Wobec modyfikacji na etapie postępowania odwoławczego kwalifikacji karnej czynu przypisanego zaskarżonym wyrokiem A. T. (1), bezprzedmiotowy stał się zarzut prokuratora nawiązujący rażącej niewspółmierności orzeczonej zaskarżonym wyrokiem kary ograniczenia wolności. W rozpoznawanej sprawie zmiana w postępowaniu odwoławczym wysokości orzeczonej wobec oskarżonego kary była bowiem konsekwencją zmiany kwalifikacji prawnej stanowiącego przedmiot osądu czynu zabronionego.

Wniosek

W apelacji obrońcy adw. W. M.:

1 uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

W apelacji prokuratora:

2. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary 10 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad. 1 i 2.

Pomimo niezasadności zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego i prokuratora należało stwierdzić, że zaskarżony wyrok był rażąco niesprawiedliwy. Okoliczność ta skutkowała koniecznością jego merytorycznej zmiany na korzyść oskarżonego, co zostanie poniżej omówione.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zaskarżony wyrok dotknięty był rażącą niesprawiedliwością, o jakiej mowa
w treści art. 440 k.p.k. To zaś obligowało Sąd odwoławczy do orzekania poza granicami zaskarżenia i podniesionych w obu wywiedzionych środkach odwoławczych zarzutów.

Należało w pierwszej kolejności wskazać, że z danych o karalności oskarżonego A. T. (1) wynikało niezbicie, że był uprzednio kilkukrotnie karany, przy czym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bolesławcu z dnia 7 stycznia 2009r. w sprawie sygn. akt VI K 1176/08, który uprawomocnił się w dniu 15 stycznia 2009r. oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Lubaniu datowanym na 3 lutego 2011r. w sprawie sygn. akt II K 54/11, który z kolei status prawomocności uzyskał w dniu 11 lutego 2011r., wymierzone zostały mu samoistne kary grzywny. Kary te oskarżony wykonał odpowiednio w dniu 13 lipca 2009r. i w dniu 4 października 2012r. Oceniając zatem te skazania w kontekście ich zatarcia, dostrzegać należało, że zgodnie z treścią obowiązującego do 20 marca 2015r. art. 107§4 k.k. w razie skazania na grzywnę (...), zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 5 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania (...). Wziąwszy zatem pod uwagę zasadę jednoczesności zatarcia skazań wysłowioną w art. 108 k.k. oraz mając na względnie to, że do dnia 20 marca 2015r. żadne z tych skazań nie zatarło się, bowiem w odniesieniu do drugiego z przywołanych wyroków mogło to nastąpić z dniem 4 października 2017r., należało wywieść, że w dniu 21 marca 2015r. okres zatarcia skazania w przypadku wymierzenia kary grzywny skrócono do 1 roku. Konsekwencje tego rodzaju następstwa normatywnego zostały statuowane w art. 21 ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.396), zgodnie z którym zatarcia skazań, które nie uległy na podstawie przepisów dotychczasowych zatarciu, należało rozpatrywać na gruncie przepisów znowelizowanych, a więc stosownie do art. 107§4a k.k.

Dostrzeżenia wymagało też to, że jeszcze przed nadejściem terminu jednoczesnego zatarcia tych powołanych skazań, bowiem w dniu 4 września 2014r. wobec A. T. (1) Sąd Rejonowy w Lubaniu wydał w sprawie o sygn. akt II K 309/14 wyrok skazujący, który uprawomocnił się bez zaskarżenia w dniu 12 września 2014r. Tymże wyrokiem przypisano mu popełnienie występku z art. 178a§1 k.k. i skazano na karę grzywny, orzeczono wobec niego środki karne w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 500zł oraz zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 lat. Świadczenie to oskarżony uiścił dnia 17 grudnia 2014r., zaś środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów został wykonany w dniu 12 września 2016r., zaś w dniu 29 marca 2017r. wykonał on wymierzoną mu grzywnę. Z przyczyn już przytoczonych również do zatarcia tego skazania zastosowanie znajdował art. 107§4a k.k.

W kontekście zasady jednoczesności zatarcia skazań odnotowania wymagało też to, że w dniu 10 września 2016r. uprawomocnił się kolejny wyrok skazujący A. T. (1), a to wyrok ogłoszony przez Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze w dniu 10 sierpnia 2016r. w sprawie sygn. akt II K 259/16, na mocy którego orzeczono wobec niego za popełnienie przestępstwa z art. 278§1 k.k. karę ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne oraz stosownie do brzmienia art. 46§1 k.k. obowiązek solidarnego z współoskarżonym K. B. (2) naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 8.049,98zł na rzecz pokrzywdzonego M. M.. Bezsprzecznie A. T. (1) wykonał w całości orzeczoną wobec niego karę w dniu 27 grudnia 2017r. Tymczasem zgodnie z brzmieniem art. 107§4 k.k. w razie skazania na karę ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania, a stosownie do brzmienia §6 tego unormowania, jeżeli orzeczono środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jej wykonania. Tym samym w sprawie tej możliwe było zatarcie skazania w dniu 27 grudnia 2020r., ale warunkowane było tym, czy oskarżony wykonał orzeczony wobec niego środek kompensacyjny.

Zasygnalizowania wymagało wreszcie to, że w danych o karalności oskarżonego A. T. (1) figurowało kolejne jego skazanie nakazem karnym Sądu Rejonowego w Chebie w Republice Czeskiej z dnia 4 maja 2018r. w sprawie sygn. akt 7T 46/2018. Z informacji nadesłanej przez ten Sąd wynikało przy tym, że nakaz karny jest formą orzeczenia w sprawie karnej oraz że skoro skazano oskarżonego powyższym orzeczeniem na karę pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 2 lata, to okres ten rozpoczął bieg w dniu uprawomocnienia tego nakazu, tj. w dniu 4 maja 2018r. i w dniu 4 maja 2020r. upłynął w całości. Zgodnie zaś z czeskim ustawodawstwem, zatarcie skazania następuje automatycznie po okresie próby, co oznaczało, że w odniesieniu do tego skazania miało to miejsce w dniu 4 maja 2020r. Tymczasem stosownie do brzmienia art. 114a§2 pkt. 2 k.k., do zatarcia skazania przez sąd właściwy w sprawach karnych w państwie członkowskim Unii Europejskiej stosuje się ustawę obowiązującą w miejscu skazania, zaś stosowanie zasady jednoczesnego zatarcia skazań zostało w takim przypadku wyłączone.

Podsumowując zatem te rozważania wskazania wymagało, że zgodnie ze statuowaną zasadą jednoczesnego zatarcia skazań (sądów polskich) opisaną w art. 108 k.k., zatarcie wszystkich poprzednich skazań A. T. (1) uzależnione było wykonania środka kompensacyjnego orzeczonego w pkt. II części dyspozytywnej wyroku Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie sygn. akt II K 259/16. Rzecz bowiem w tym, że pozostałe rozstrzygnięcia, które były przedmiotem osądu opisanych wyżej wyroków skazujących, a które miały znaczenie dla ich zatarcia, zostały przez oskarżonego zrealizowane przed uprawomocnieniem się zaskarżonego wyroku (a nawet przed jego ogłoszeniem). Przypomnieć wszak należało, że wykonał on orzeczone wobec niego trzema chronologicznie pierwszymi wyrokami grzywny, bowiem ostatnią uiścił w dniu 29 marca 2017r. Zrealizował też z dniem 12 września 2016r. środki karne orzeczone wyrokiem w sprawie sygn. akt II K 309/14. Z dniem 27 grudnia 2017r. wykonał ponadto karę ograniczenia wolności wymierzoną mu w sprawie sygn. akt II K 259/16, a wyrok Sądu w Republice Czeskiej uległ zatarciu w dniu 4 maja 2020r. Jeżeli zatem A. T. (1) wykonał orzeczony wobec niego środek kompensacyjny do dnia 27 grudnia 2020r., to jednoczesne zatarcie wszystkich jego uprzednich skazań sądów polskich było możliwe właśnie z tym dniem, a więc z upływem 3 lat od daty wykonania kary ograniczenia wolności orzeczonej wobec niego w sprawie sygn. akt II K 259/16.

Sąd Okręgowy dostrzegłszy w postępowaniu odwoławczym te przywołane uwarunkowania zwrócił się pisemnie do oskarżonego A. T. (1) i pokrzywdzonego M. M. o wskazanie czy naprawiona została szkoda orzeczona wyrokiem w sprawie sygn. akt II K 259/16 polegająca na obowiązku zapłaty kwoty 8.049,98zł. Oskarżony na to pisemne zapytanie nie udzielił odpowiedzi, natomiast w sporządzonych przez pokrzywdzonego mailach z dni 19 i 24 sierpnia 2022r. wskazał on „Oświadczam, że (...) nie została naprawiona szkoda przez zapłacenie kwoty 8049,98 (...)”. Jakkolwiek te zapewnienia M. M. były w ich frazeologicznej wymowie trafne, bowiem w toku jego przesłuchania wskazał, że ani A. T. (1) ani K. B. (2) nie zapłacili mu żadnych sum, co wszakże odpowiadało prawdzie. Nie oznaczało to jednak, że ciążyła na oskarżonym w dalszym ciągu powinność zapłaty powołanej kwoty.

Rzecz bowiem w tym, że ubezpieczyciel pojazdu, z którego A. T. (1) i K. B. (2) ukradli koła, a które to zachowanie było przedmiotem osądu w sprawie o sygn. akt II K 259/16, a to (...) S.A. w W., wskazał w piśmie z dnia 19 stycznia 2016r., że w po przeprowadzeniu postępowania szkodowego związanego z tą kradzieżą wypłaca odszkodowanie w kwocie 5.165,63zł brutto. Chociaż we wskazanym piśmie jako beneficjent tej wierzytelności wskazany został (...) Sp. z o.o. we W., to z pisma tejże Spółki datowanego na 7 stycznia 2016r. wynikało jednoznacznie, że podmiot ten dokonał cesji roszczenia z tytułu odszkodowania na rzecz M. M.. Okoliczności te potwierdził też przesłuchany na rozprawie odwoławczej M. M., który przyznał, że otrzymał od ubezpieczyciela odszkodowanie za kradzież kół.

Dołączone w dniu 31 października 2022r. przez (...) S.A. w W. na płycie CD dokumenty tego postępowania szkodowego zawierające wszakże kosztorys eurotaksglass’s nr (...) z dnia 9 grudnia 2015r., dowiodły ponadto tego, że szacowanie szkody, którą poniósł M. M. zostało wykonane przez profesjonalnego rzeczoznawcę i na podstawie aktualnych cen skradzionych rzeczy. Dość stwierdzić, że żaden z uczestników postępowania szkodowego, w tym także pokrzywdzony, nie zakwestionowali kwoty przyznanego mu i wypłaconego odszkodowania.

Nie można było też tracić z pola widzenia tego, że ze sporządzonego w toku dochodzenia przeprowadzonego w postępowaniu o sygn. akt II K 259/16 przez prowadzącego czynności funkcjonariusza policji w osobie A. G. zapisku urzędowego z dnia 25 maja 2026r. wynikało, że analizując ogłoszenia internetowe ustalił, że oryginalne felgi aluminiowe o rozmiarze 19 cali kosztowały średnio 2.500 – 4.000zł natomiast opony marki P. (...) kosztowały średnio około 400zł za sztukę. Wywiódł z tego, że wartość skradzionych kół samochodowych wynosiła około 5.600zł.

Te spostrzeżenia prowadziły do narzucającego się wniosku, że dokonana przez rzeczoznawcę wycena korespondowała z tą pobieżną analizą ofert rynkowych wykonaną na potrzeby dochodzenia przez prowadzącego je funkcjonariusza policji.

Należało zatem w tym kontekście odnieść się do złożonych w toku postępowania odwoławczego zeznań M. M., który podał „Ta wartość szkody przez ubezpieczyciela wyliczona była niedoszacowana, bo ja na zakup samych opon do tego samochodu wydałem około 4 tys. zł (...) za komplet felg z oponami zapłaciłem po kradzieży więcej niż zapłacił mi ubezpieczyciel”. Po okazaniu świadkowi dokumentów w postaci faktur dokumentujących jego zakupy, a zgromadzonych w aktach sprawy o sygn. II K 259/16, świadek ten przyznał, że bezpośrednio po kradzieży kół kupił używane felgi aluminiowe razem z używanymi oponami zastrzegając, że zakup ten zrealizował tylko po to, aby zholować samochód i dodając, że koła te nie nadawały się do użytkowania oraz że następnie prawdopodobnie je oddał albo gdzieś u niego leżą. Wskazał ponadto, że później kupił przez internet u sprzedawcy z B. kolejne całe koła z używani oponami letnimi, a że potrzebował wówczas opon zimowych, to kupił takie opony u podobolesławieckiego sprzedawcy.

Oceniając zatem te zeznania M. M. w kontekście poczynionych przez Sąd Rejonowy w Lubaniu w sprawie sygn. akt II K 259/16 ustaleń faktycznych, podnieść w pierwszej kolejności należało, że orzekł on wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2016r. o środku kompensacyjnym zasądzając m.in. od A. T. (1) na rzecz M. M. całość ustalonej szkody pomimo tego, że w tym czasie, bowiem w dniu 19 stycznia 2016r., wypłacone zostało mu przez ubezpieczyciela odszkodowanie w kwocie brutto 5.165,63zł. Takie postąpienie Sądu Rejonowego w sposób oczywisty naruszało dogmatykę orzekania o tym środku kompensacyjnym, zgodnie z którą naprawienie szkody może być orzeczone wyłącznie wówczas, gdy m.in. szkoda jeszcze istnieje. To zaś oznacza, że jeżeli uszczerbek majątkowy poniesiony przez pokrzywdzonego został naprawiony przez ubezpieczyciela, to dochodzi do dezaktualizacji przesłanek z art. 46§1 k.k., a to dlatego, że nie ma już podlegającego kompensacie materialnego substratu tej instytucji prawa karnego w postaci szkody. Chociaż ta oczywista konstatacja nie wymagała szczegółowej analizy, niemniej jednak in extenso przytoczyć należało dwa krótkie fragmenty uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2000r., I KZP 5/00, OSNKW 2000/7-8/55 „Nakaz orzeczenia obowiązku naprawienia szkody aktualizuje się przecież wtedy tylko, kiedy spełnione są wszystkie przesłanki warunkujące wydanie takiego orzeczenia. Należą do nich: spowodowanie zdarzenia, które jest przestępstwem należącym do jednej z kategorii przestępstw określonych w art. 46§1 k.k., a przestępstwo to jest przyczyną powstania szkody, złożenie wniosku o wydanie orzeczenia nakładającego obowiązek naprawienia szkody, złożenie takiego wniosku przez osobę uprawnioną, wydanie wyroku skazującego i istnienie szkody w chwili orzekania. Stwierdzenie zatem braku którejkolwiek z tych przesłanek nie pozwala w ogóle orzec obowiązku naprawienia szkody (...). Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nie stanowi zaś - co nie wymaga wywodzenia, a co zdaje się tkwić u źródeł wątpliwości Sądu Okręgowego - ubezpieczenia odpowiedzialności karnej, choć może wpłynąć na tryb pokrycia szkody wyrządzonej przez sprawcę w tym znaczeniu, że w chwili orzekania szkoda nie będzie istniała wskutek pokrycia jej przez ubezpieczyciela (wykluczając możliwość orzeczenia obowiązku jej naprawienia)”.

Nawet jednak traktując przytoczone zeznania M. M. jako wyrażające stanowisko, zgodnie z którym wysokość wypłaconego mu przez (...) S.A. w W. odszkodowanie nie pokryło poniesionej przez niego w wyniku popełnionego przestępstwa szkody, to także w tym zakresie nie mogły zostać one zaaprobowane i to z kilku zasadniczych przyczyn. Należało po pierwsze przypomnieć, że wycenia dokonana przez ubezpieczyciela odpowiadała cenom rynkowym skradzionych kół, bowiem korelowała z ustaleniami poczynionymi w tym zakresie przez prowadzącego dochodzenie funkcjonariusza.

Po wtóre, wskazania wymagało, że Sąd Rejonowy w Lubaniu publikując wyrok w sprawie sygn. akt II K 259/16 w zakresie orzeczenia o środku kompensacyjnym zliczył wszystkie koszty, które wynikały z przedstawionych przez M. M. faktur, a więc kwotę 1.800zł z faktury VAT (...) z dnia 4 grudnia 2015r., kwotę 2.749,98zł z faktury VAT (...) z dnia 15 grudnia 2015r., jak i kwotę 3.540zł z faktury VAT (...) z dnia 7 stycznia 2016r. Pomijając to, że w ramach środka kompensacyjnego orzekł o kwotach brutto, co uchybiało art. 86 ust. 1 w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, a to dlatego, że pokrzywdzony miał prawo obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2022r., II CSKP 482/22, LEX nr 3362165 .

Nie zwrócił jednak uwagi także na to, że chociaż pokrzywdzonemu skradziono jeden komplet kół, a więc 4 sztuki, to przedstawione przezeń faktury dokumentowały zakup 4 sztuk felg aluminiowych (wg. zeznań pokrzywdzonego z używanymi oponami - faktura VAT (...)), 4 sztuk opon (wg. zeznań pokrzywdzonego z satysfakcjonującymi go używanymi felgami faktura VAT (...)) oraz kolejnych 4 sztuk opon nie tylko z ich montażem, wyważeniem, ale nawet przechowaniem (faktura VAT (...)). Jeżeli zatem pokrzywdzony wywodził, że felgi za 1.800zł, które zgodnie z jego zeznaniami zostały kupione wraz z oponami, nabył po to tylko, aby przejechać samochodem do warsztatu samochodowego, jak i że kupił w ramach przywracania pojazdu do stanu sprzed kradzieży dodatkowo komplet felg z oponami oraz jeszcze dodatkowy komplet opon zimowych, to taki sposób naprawiania szkody w kontekście orzekania o środku kompensacyjnym nie mógł zostać zaprobowany. Naprawienie szkody polegające na zapłacie odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 363§1 k.c.) polega przecież na zwróceniu pokrzywdzonemu wszelkich celowych, ekonomicznie uzasadnionych wydatków poniesionych w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy uszkodzonej – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2020r., I CSK 98/20, Lex nr 3047501; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1972r., II CR 425/72, OSNC 1973/6/111. Z pewnością zatem celowym wydatkiem byłby ten wynikający z holowania jego pojazdu do warsztatu samochodowego, a także ten polegający na zakupie jednego zestawu felg oraz jednego zestawu opon. Uwzględniając zatem to, że w dołączonych przez oskarżonego fakturach VAT i zgodnie z jego zeznaniami kupił on w dniu 15 grudnia 2015r. satysfakcjonujące go felgi, za które wraz z oponami używanymi zapłacił kwotę 2.749,98zł, jak i że w dniu 7 stycznia 2016r. za kolejny zestaw opon wraz z montażem i wyważeniem zapłacił 3.500zł, to pomijając wartość tych używanych opon, których zakup nie był ani celowy, ani uzasadniony ekonomiczne, suma pozostałych kosztów odpowiadała przyznanemu mu i wypłaconemu odszkodowaniu.

Należało mieć także na uwadze to, że ostatecznie M. M. odzyskał skradzione koła pojazdu, a z zeznań złożonych przez niego w postępowaniu odwoławczym wynikało, że były nieuszkodzone i że wciąż je użytkował. Tymczasem zwrot rzeczy utraconej w wyniku przestępstwa musi być brany pod uwagę przy rozpatrywaniu zagadnienia istnienia szkody - M. Melezini (red.), System Prawa Karnego, Tom. 6, Kary i inne środki reakcji karnoprawnej., Warszawa 2016, s. 879.

Ogół tych spostrzeżeń prowadził do wniosku, że gdyby A. T. (1) zapłacił na rzecz M. M. kwotę orzeczonego wobec niego środka kompensacyjnego, to pokrzywdzony zostałby bezpodstawnie wzbogacony i to nie jednokrotnie. Rzecz bowiem w tym, że ubezpieczyciel pokrył wyrządzoną mu przestępstwem szkodę wypłacając odszkodowanie adekwatne do powstałego uszczerbku majątkowego. Co więcej, oskarżony odzyskał utracone koła, a ponadto środek kompensacyjny obejmował także wydatki, które nie były celowe i ekonomicznie uzasadnione, ale nawet wartość podatku od towarów i usług.

Uwagi te prowadziły do narzucającego się wręcz wniosku, że w dacie wyrokowania w sprawie sygn. akt II K 259/16 Sąd Rejonowy w Lubaniu nie dysponował materialnym substratem umożliwiającym orzeczenie środka kompensacyjnego w postaci naprawienia szkody wyrządzonej popełnionym przestępstwem. Nie można było zatem uznać, że na A. T. (1) ciążyła powinność zapłacenia M. M. kwoty 8.049,98zł tytułem naprawienia szkody, o której orzeczono w pkt. II części dyspozytywnej wyroku w sprawie sygn. akt II K 259/16.

W tej sytuacji zgodnie z art. 108 k.k. należało stwierdzić, że w dacie publikowania zaskarżonego wyroku zatarciu uległy wszystkie uprzednie skazania A. T. (1). Jeśli więc stosownie do brzmienia art. 106 k.k. poczytywać je należało za niebyłe, toteż nie mogły one wywoływać dla oskarżonego żadnych następstw.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nieprawidłowe ustalenia faktyczne Sądu I instancji dotyczące uprzedniej karalności A. T. (1) doprowadziły do tego, że Sąd ten wadliwie przyjął, że oskarżony był wcześniej prawomocny skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, a więc, że poddane osądowi jego zachowanie wyczerpywało znamiona ustawowe przypisanego mu występku z art. 178a§4 k.k. Zaskarżony wyrok oparty na takich ustaleniach należało uznać za rażąco niesprawiedliwy w rozumieniu art. 440 k.p.k. Kwestia ta podlegała zatem uwzględnieniu z urzędu podczas kontroli instancyjnej wyroku, a to dlatego, że przypisanie oskarżonemu tego występku surowiej wszakże zagrożonego od typu czynu zabronionego z art. 178a§1 k.k., którego znamiona w istocie wyczerpał, skutkowało nie tylko jego surowszą odpowiedzialnością w zakresie kary, ale także obligowało do orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio oraz nawiązki w kwocie nie niższej niż 10.000zł.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sprawstwo i zawinienie A. T. (1) w zakresie kierowania w dniu 20 października 2019r. na ul. (...) w L. samochodem osobowym w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości ze stężeniem alkoholu w wydychanym powietrzu wynoszącym 1,35 mg/dm ³.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody dla których zaskarżony wyrok w tej części utrzymano w mocy zostały już wyżej omówione w uzasadnieniu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Ustalenia faktyczne i opis czynu w zakresie wcześniejszej karalności, jak również jego kwalifikacja prawna oraz wymiar kary, i środków karnych.

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec zatarcia z dniem 27 grudnia 2020r. wcześniejszych skazań A. T. (1), z opisu przypisanego mu zaskarżonym wyrokiem czynu wyeliminować należało elementy, które do takiej wcześniejszej jego karalności się odwoływały, a w konsekwencji odmiennie tenże czyn zakwalifikować, nie jako występek z art. 178a§4 k.k., ale jako występek z art. 178a§1 k.k. Konsekwencją tej zmiany była konieczność subsumowania jego przestępczego zachowania pod znamiona występku łagodniej zagrożonego, co z kolei uzasadniało złagodzenie wymierzonej mu kary ograniczenia wolności do 1 roku zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Należało też obniżyć zasądzone od niego na rzecz Funduszu Pokrzywdzonych i Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne do kwoty 5.000zł, zaś na podstaie art. 42§2 k.k. orzec wobec niego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 4 lat.

Nawiązując w tym zakresie do apelacji prokuratora wskazać należało, że chociaż w krytycznym czasie stężenie alkoholu w wydychanym przez A. T. (1) powietrzu przekraczało kilkukrotnie normę opisaną w art. 115 pkt. 16 k.k. Niemniej jednak oskarżony kierował pojazdem we wczesnych godzinach rannych w niedzielę, gdy, co wynikało z analizy zapisów zarejestrowanych przez kamery monitorujące, ruch drogowy był znikomy. Co więcej, przejechał on pojazdem zaledwie kilkadziesiąt metrów i tylko po to, aby zaparkować go na ul. (...) w L..

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

O kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.

7. PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wymiar orzeczonej kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

sprawstwo i wina oskarżonego w zakresie przypisanego mu przestępstwa

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana