Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2022 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Aleksandra Dumińska

Protokolant: Karolina Langa

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2022 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z pow ództwa A. M.

przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Spółce Akcyjnej z (...) w W.

o zap łatę

I.  zasądza od pozwanego Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz powoda A. M. kwotę 20.331,83 zł (dwadzieścia tysięcy trzysta trzydzieści jeden złotych i osiemdziesiąt trzy grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 października 2021 roku do dnia zapłaty;

I.  zasądza od pozwanego Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz powoda A. M. kwotę 4.634 zł (cztery tysiące sześćset trzydzieści cztery złote) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od czasu uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygnatura akt I C 588/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 4 paŸdziernika 2022 r.

Powód A. M. wniós ³ pozew przeciwko Powszechnemu (...) S.A. z siedzib ¹ w W. (dalej, jako (...) S.A.) o zap ³atê kwoty 20.331,83 z ³ wraz odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zap ³aty oraz zas ¹dzenie kosztów procesu wed ³ug norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniós ³, ¿e domaga siê zap ³aty skapitalizowanej renty wyrównawczej za okres od listopada 2020r. do paŸdziernika 2021r. w kwocie 17.524,57 z ³, skapitalizowanych na dzieñ 25 paŸdziernika 2021r. odsetek wyliczonych od ka¿dej z wymagalnych w wy¿ej wymienionym okresie rat w ³¹cznej kwocie 809,42 z ³, a tak¿e skapitalizowanych odsetek za opóŸnienie w zap ³acie rat renty wymagalnych w okresie od sierpnia 2019r. do listopada 2020r. w ³¹cznej kwocie 1.998,41 z ³. Jak wyjaœni ³ powód, w dniu 15 listopada 1997r. uleg ³ wypadkowi komunikacyjnemu z winy kierowcy posiadaj ¹cego polisê ubezpieczenia OC w pozwanym zak ³adzie ubezpieczeñ, a wyrokiem z dnia 13 listopada 2000r. w sprawie o sygnaturze akt I C 228/99 S. O. w G. orzek ³ o przyznaniu mu renty wyrównawczej w kwocie 1.492 z ³ miesiêcznie, p ³atnej do dnia 20-go ka¿dego miesi ¹ca.

Powód wskaza ³ tak¿e, ¿e dniu 5 paŸdziernika 2011r. na skutek wystosowania przez niego ¿ ¹dania zmiany wysokoœci wyp ³acanej renty wyrównawczej, pozwany dokona ³ podwy¿szenia jej wysokoœci do kwoty 6.595,47 z ³, a termin p ³atnoœci zosta ³ ustalony przez strony na ka¿dego 10-ego dnia miesi ¹ca. (...) zmiany wysokoœci renty by ³ hipotetyczny dochód powoda w wysokoœci 8.335,37 z ³ netto.

W uzasadnieniu powód podkreœli ³, i¿ w dniu 2 wrzeœnia 2014r. pozwany jednostronnie obni¿y ³ wysokoœæ renty wyrównawczej do kwoty 5.012 z ³. W zwi ¹zku z tym powód wyst ¹pi ³ do (...) z ¿ ¹daniem zas ¹dzenia od pozwanego skapitalizowanej renty wyrównawczej za okres od 1 paŸdziernika 2014r. do 30 kwietnia 2015r. ponad wyp ³acon ¹ mu przez ubezpieczyciela kwotê oraz kwoty 1.774,11 z ³ miesiêcznie tytu ³em renty wyrównawczej ponad kwotê uznan ¹ przez pozwan ¹. Wyrokiem z dnia 27 marca 2018r. (...) Rejonowy w G. oddali ³ powództwo powoda. S. O. zmieni ³ ww. orzeczenie i zas ¹dzi ³ na rzecz powoda kwotê dochodzon ¹ kwotê z tytu ³u renty wyrównawczej, uznaj ¹c, ¿e jednostronna zmiana wysokoœci renty przez pozwanego by ³a nieskuteczna. W kolejnym sporze s ¹dowym o zap ³atê czêœci renty za kolejny okres (...) Apelacyjny w G. uzna ³, ¿e strony w 2011r. zgodnie zmieni ³y treœæ œwiadczenia rentowego. Mimo powy¿szego od sierpnia 2019r. pozwana nie dokonywa ³a wyp ³aty renty w umówionej wysokoœci. W odpowiedzi na wezwanie powoda, ubezpieczyciel dokona ³ wyp ³aty ró¿nicy renty za okres od sierpnia 2019r. do 28 listopada 2020r., odmawiaj ¹c wyp ³aty pozosta ³ej kwoty 106,40 z ³ za listopad 2020r. i ca ³oœci raty za grudzieñ, a tak¿e nie dokona ³ wyp ³aty odsetek za opóŸnienie od daty wymagalnoœci ka¿dej z kwot, a odmowê wyp ³aty œwiadczeñ uzasadni ³ osi ¹gniêciem przez powoda wieku emerytalnego. W niniejszej sprawie powód domaga siê zap ³aty niewyp ³aconych rat w wysokoœci ró¿nicy pomiêdzy kwot ¹ wynikaj ¹c ¹ z umowy stron w kwocie 6.595,47 z ³ a kwot ¹ wyp ³acan ¹ przez pozwan ¹ w wysokoœci 5.012 z ³.

(pozew - k. 3-10).

Pozwany – (...) S.A. wniós ³ o oddalenie powództwa w ca ³oœci, podnosz ¹c, ¿e powód naby ³ uprawnienia emerytalne i nie zachodz ¹ przes ³anki do dalszego wyp ³acania œwiadczenia. Nadto, wskaza ³, ¿e nie wiadomo na jakiej podstawie i w jaki sposób powód obliczy ³ wysokoœæ dochodzonego pozwem roszczenia. Pozwany zaprzeczy ³ te¿, by strony zawiera ³y jak ¹kolwiek umowê odnoœnie ustalenia wysokoœci renty. Nadto, podniós ³ zarzut przedawnienia roszczeñ powoda. Ubezpieczyciel wskaza ³, ¿e wyp ³ata kwoty 5.012 z ³ by ³a spowodowana tym, ¿e powód legitymowa ³ siê orzeczeniem o czêœciowej niezdolnoœci do pracy i uzyskiwa ³ rentê z Z. S. (dalej, jako ZUS). Do wyliczeñ pozwany przyj ¹³ hipotetyczne zarobki powoda brutto w kwocie 11.886,92 z ³ (netto 8.335,37 z ³), co przy uwzglêdnieniu zachowanej zdolnoœci zarobkowej daje kwotê 6.251,52 z ³, a po uwzglêdnieniu œwiadczenia z ZUS (1.477,98 brutto, 1.239,96 z ³ netto) - kwotê wyp ³acon ¹ przez pozwan ¹. Zdaniem pozwanej, waloryzacja renty w przysz ³oœci mo¿e nastêpowaæ wy ³¹cznie w trybie art. 902 §2 k.c. po przedstawieniu przez poszkodowanego odpowiednich dowodów.

(odpowiedŸ na pozew k. 74-77).

S¥D USTALI£ (...)¥CY STAN FAKTYCZNY:

W dniu 15 listopada 1997r. powód A. M. uleg ³ wypadkowi komunikacyjnemu z winy kieruj ¹cego pojazdem A. B. objêtym ochron ¹ ubezpieczeniow ¹ na podstawie umowy (...) ubezpieczenia odpowiedzialnoœci cywilnej zawartej z pozwanym Powszechnym (...) S.A. z siedzib ¹ w W..

(okolicznoϾ bezsporna).

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2000 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 228/99 S. O. w G. zas ¹dzi ³ od Powszechnego (...) S.A. z siedzib ¹ w W. i A. B. na rzecz powoda A. M. kwotê 1.492 z ³ miesiêcznie tytu ³em renty wyrównawczej, p ³atnej do dnia 20-go ka¿dego miesi ¹ca, poczynaj ¹c od dnia 1 listopada 2000r. z ustawowymi odsetkami na wypadek zw ³oki w jej p ³atnoœci, przy czym zap ³ata przez jednego z pozwanych zwalnia ³a drugiego od jej ponoszenia.

(okolicznoœæ bezsporna ustalona w oparciu o wyrok S ¹du O. w G. z dnia 13 listopada 2000r. wraz z uzasadnieniem, k. 102-123).

Pismami z dnia 25 lipca 2011r. i 31 sierpnia 2011r. powód wniós ³ o ustalenie wysokoœci renty wyrównawczej na kwotê 6.595,47 z ³ miesiêcznie. W odpowiedzi na ten wniosek, decyzj ¹ z dnia 5 paŸdziernika 2011r. pozwany - (...) S.A. podwy¿szy ³ powodowi rentê wyrównawcz ¹ przys ³uguj ¹c ¹ mu na podstawie wyroku S ¹du O. w G. z dnia 13 listopada 2000 roku do kwoty 6.595,47 z ³ miesiêcznie (zgodnie z ¿ ¹daniem powoda). J.œnie, pozwany poinformowa ³ powoda, ¿e waloryzacja renty w przysz ³oœci bêdzie nastêpowaæ wy ³¹cznie w trybie art. 907 § 2 k.c. po przedstawieniu odpowiednich dokumentów. Zmiany te – wed ³ug pozwanego – mia ³y byæ mo¿liwe jedynie do 2020 roku, kiedy to poszkodowany osi ¹gnie wiek emerytalny, a renta zostanie przeliczona do wysokoœci straty w emeryturze.

(okolicznoœci bezsporne ustalone w oparciu o pismo powoda z dnia 31 sierpnia 2011r.- k. 31-32, pismo pozwanego z dnia 5 paŸdziernika 2011r., k. 33).

(...) z dnia 2 wrzeœnia 2014 roku pozwany ubezpieczyciel obni¿y ³ wysokoœæ renty wyrównawczej do kwoty 5.012 z ³ miesiêcznie. Przy ustaleniu wysokoœci œwiadczenia pozwany uwzglêdni ³ mo¿liwoœci zarobkowe powoda na poziomie 25 % hipotetycznego dochodu tj. w kwocie 2.083,84 z ³ oraz œwiadczenie rentowe otrzymywane przez powoda z ZUS w kwocie 1.239,96 z ³ netto.

(okolicznoœæ bezsporna ustalona w oparciu o decyzjê pozwanego z dnia 2 wrzeœnia 2014r., k. 34).

W zwi ¹zku z powy¿szym powód wniós ³ pozew do (...) Rejonowego w G., domagaj ¹c siê od pozwanego zap ³aty kwoty 12.418,77 z ³ wraz z odsetkami ustawowymi od szczegó ³owo wskazanych kwot tytu ³em skapitalizowanej renty wyrównawczej za okres od 1 paŸdziernika 2014 do dnia 30 kwietnia 2015r. ponad kwotê wyp ³acon ¹ przez pozwanego oraz kwoty 1.774,11 z ³ miesiêcznie tytu ³em renty wyrównawczej ponad kwotê uznan ¹ i wyp ³acon ¹ przez pozwanego p ³atnej do dnia 10 – ego ka¿dego miesi ¹ca wraz z ustawowymi odsetkami za opóŸnienie, pocz ¹wszy od 1 maja 2015r.

Wyrokiem z dnia 27 marca 2018r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 559/15 (...) Rejonowy w G. oddali ³ powództwo.

W wyniku rozpoznania apelacji powoda, wyrokiem z dnia 25 stycznia 2019r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt XVI Ca 554/18 S. O. w G. zmieni ³ wyrok S ¹du I instancji w ten sposób, ¿e w pkt I zas ¹dzi ³ od pozwanego na rzecz powoda kwotê 12.418,77 z ³ stanowi ¹c ¹ skapitalizowan ¹ rentê wyrównawcz ¹ za okres od 1 paŸdziernika 2014r. do dnia 30 kwietnia 2015r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóŸnienie od szczegó ³owych wskazanych kwot w wysokoœci 1.774,11 z ³, zaœ w pozosta ³ym zakresie oddali ³ powództwo i oddali ³ apelacjê. W uzasadnieniu wyroku S ¹d ad quem uzna ³, ¿e poprzez wymianê oœwiadczeñ na piœmie strony dokona ³y umownej zmiany wysokoœci renty, a z ³o¿one nastêpnie przez pozwanego jednostronne oœwiadczenie o obni¿eniu renty by ³o nieskuteczne.

(okolicznoœci bezsporne, ponadto: wyrok S ¹du Rejonowego w G. z dnia 27 marca 2018r. wraz z uzasadnieniem k. 301, 308-313 akt (...) Rejonowego w G. o sygnaturze I C 559/15, wyrok S ¹du O. w G. z dnia 25 stycznia 2019r. wraz z uzasadnieniem k. 355, 360-373 tam¿e).

Kolejnym pozwem powód domaga ³ siê od pozwanego zap ³aty kwoty 97.446,20 z ³ wraz z ustawowymi odsetkami za opóŸnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zap ³aty, na co sk ³ada ³a siê kwota 86.792,91 z ³ tytu ³em skapitalizowanej renty wyrównawczej za okres od stycznia 2016r. do sierpnia 2019r. oraz kwota 10.653,29 z ³ tytu ³em odsetek skapitalizowanych na dzieñ 22 lipca 2019r.

Wyrokiem z dnia 30 paŸdziernika 2020r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 1503/19 S. O. w G. uwzglêdni ³ powództwo w ca ³oœci.

W wyniku rozpoznania apelacji pozwanego, wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2021 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I ACa 85/21 (...) Apelacyjny w G. zmieni ³ zaskar¿ony wyrok S ¹du I instancji, obni¿aj ¹c zas ¹dzon ¹ kwotê do kwoty 76.582,67 z ³ i oddalaj ¹c powództwo i apelacjê w pozosta ³ym zakresie. (...) Apelacyjny opar ³ swoje rozstrzygniêcia na ustaleniu, ¿e w 2011 roku strony dokona ³y umownej zmiany wysokoœci renty, a z ³o¿one nastêpnie przez pozwanego jednostronne oœwiadczenie o obni¿eniu renty by ³o nieskuteczne, wskazuj ¹c, ¿e jest w tym zakresie zwi ¹zany wczeœniejszym wyrokiem dotycz ¹cym oceny tego samego stosunku prawego.

(okolicznoœci bezsporne, ponadto: wyrok S ¹du O. w G. z dnia 30 paŸdziernika 2020r. wraz z uzasadnieniem - k. 85-89v, wyrok S ¹du Apelacyjnego w G. z dnia 13 kwietnia 2021 roku wraz z uzasadnieniem k. 90-99v).

Pismem z dnia 21 lipca 2021 roku powód reprezentowany przez zawodowego pe ³nomocnika wezwa ³ pozwanego do zap ³aty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania kwoty 38.003,28 z ³ tytu ³em ró¿nicy pomiêdzy przyznan ¹ rent ¹ wyrównawcz ¹, a kwot ¹ zap ³acon ¹ w okresie od sierpnia 2019 roku do lipca 2021 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóŸnienie od poszczególnych rat miesiêcznych w kwocie po 1.583,47 z ³ od dnia wymagalnoœci do dnia zap ³aty.

W odpowiedzi na to wezwanie, pismem z dnia 25 sierpnia 2021 roku pozwany wyp ³aci ³ powodowi ³¹cznie kwotê 25.229,89 z ³. Ubezpieczyciel wskaza ³, ¿e za okres od 1 sierpnia 2019r. do 31 paŸdziernika 2020r. nale¿y siê powodowi co miesi ¹c kwota 1.583,47 z ³ stanowi ¹ca ró¿nicê pomiêdzy kwot ¹ 6.595,47 z ³ a faktycznie wyp ³acan ¹ kwot ¹ 5.012 z ³. Natomiast za listopad 2020r. jedynie kwota 1.477,84 z ³ do dnia 28 tego miesi ¹ca, tj. do dnia osi ¹gniêcia przez powoda powszechnego wieku emerytalnego.

(dowód: wezwanie do zap ³aty z dnia 21 lipca 2021r. k. 16-17, pismo pozwanego z dnia 25 sierpnia 2021r. k. 14-15).

Powszechny (...) S.A. w okresie od grudnia 2020r. do paŸdziernika 2021r. wyp ³aca ³ powodowi rentê wyrównawcz ¹ w wysokoœci 5.012 z ³.

(dowód: przes ³uchanie powoda A. M. - p ³yta CD k. 207).

Powód nie otrzymuje emerytury, lecz uzyskuje rentê z tytu ³u niezdolnoœci do pracy w kwocie oko ³o 1.077 z ³ miesiêcznie.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 3 grudnia 2021r. k. 146-150, przes ³uchanie powoda A. M. - p ³yta CD k. 207).

S¥ (...)¯Y£, (...):

P.¿szy stan faktyczny (...) na podstawie dowodów z dokumentów, a tak¿e dowodu z przes ³uchania powoda.

(...) zebrany w niniejszej sprawie materia ³ dowodowy (...) nie dopatrzy ³ siê ¿adnych podstaw do kwestionowania prawdziwoœci i wiarygodnoœci wymienionych w ustaleniach stanu faktycznego dokumentów. P.œliæ bowiem nale¿y, i¿ dowody w postaci orzeczeñ s ¹dów powszechnych wydanych w poprzednich sprawach tocz ¹cych siê z udzia ³em stron stanowi ³y dokumenty urzêdowe w rozumieniu art. 244 k.p.c. i w zwi ¹zku z tym korzystaj ¹ z domniemania autentycznoœci i zgodnoœci z prawd ¹ wyra¿onych w nich oœwiadczeñ, a w toku niniejszego postêpowania ¿adna ze stron nie kwestionowa ³a powy¿szych domniemañ w trybie art. 252 k.p.c. Ponadto, za w pe ³ni wiarygodne (...) tak¿e dokumenty prywatne w postaci korespondencji stron. Z.¿yæ bowiem nale¿a ³o, ¿e przedmiotowe dokumenty nie nosz ¹ ¿adnych œladów przerobienia, podrobienia, czy te¿ innej manipulacji, st ¹d nie ma ¿adnych podstaw, aby uznaæ, ¿e zosta ³y stworzone wy ³¹cznie na potrzeby niniejszego postêpowania.

Ponadto, (...) nie znalaz ³ podstaw do odmowy przyznania waloru wiarygodnoœci zeznaniom powoda A. M., które korelowa ³y z treœci ¹ przed ³o¿onych do akt sprawy dokumentów, w szczególnoœci wyroków s ¹dów ró¿nych instancji wydanych na tle sporów prowadzonych przez obie strony o œwiadczenia za okresy wczeœniejsze, a tak¿e decyzji organu rentowego w odniesieniu do wysokoœci uzyskiwanego przez powoda œwiadczenia z tytu ³u czêœciowej niezdolnoœci do pracy.

Na podstawie art. 2352 § 1 pkt 2 k.p.c. (...) natomiast wnioski dowodowe pozwanego o dopuszczenie dowodu z dokumentów w postaci zeznañ podatkowych PIT powoda, dokumentacji ZUS w zakresie wysokoœci pobieranej przez niego emerytury, jak równie¿ o dopuszczenie dowodu z opinii (...) lekarza z zakresu medycyny pracy. Z.¿yæ bowiem nale¿a ³o, ¿e okolicznoœci zwi ¹zane z aktualn ¹ sytuacj ¹ maj ¹tkow ¹ i zdrowotn ¹ powoda czy te¿ z jego aktualnymi mo¿liwoœciami zarobkowymi pozostaj ¹ irrelewantne dla rozstrzygniêcia niniejszego sporu. Przedmiotem niniejszego postêpowania nie by ³o bowiem ¿ ¹danie zmiany wysokoœci renty wyrównawczej, jako obowi ¹zku wynikaj ¹cego z ustawy na mocy art. 907 § 2 k.c. tj. wskutek zmiany stosunków, lecz roszczenie o zap ³atê zaleg ³ej czêœci rat renty. Zgodnie natomiast z utrwalonym orzecznictwem, o czym szczegó ³owo w dalszej czêœci rozwa¿añ niniejszego uzasadnienia, nie jest mo¿liwe domaganie siê ustalenia wygaœniêcia lub zmiany stosunku renty wynikaj ¹cej ze Ÿróde ³ pozaumownych w drodze zarzutu, w postêpowaniu o zap ³atê wymagalnych œwiadczeñ z tytu ³u renty. Bezcelowe by ³o równie¿ dokonywanie ustaleñ w zakresie uprawnienia powoda do emerytury oraz wysokoœci kapita ³u pocz ¹tkowego. Powód bowiem nie korzysta ze œwiadczenia emerytalnego, lecz uzyskuje œwiadczenie rentowe, co jednoznacznie wynika z przed ³o¿onych przezeñ dokumentów.

(...) natomiast do kwestii formalnych nale¿y wyjaœniæ, ¿e brak by ³o podstaw do uwzglêdnienia wniosku pozwanego o zawieszenie niniejszego postêpowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. z uwagi na wniesienie przez niego do S. O. w G. pozwu o uchylenie obowi ¹zku wyp ³acania renty wyrównawczej. Jak wskazuje siê w orzecznictwie podstawa do zawieszenia postêpowania okreœlona w art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. zachodzi wtedy, gdy rozstrzygniêcie sprawy zale¿y od wyniku innego tocz ¹cego siê postêpowania cywilnego. Z.¿noœæ ta musi byæ tego rodzaju, ¿e orzeczenie, które ma zapaœæ w innym postêpowaniu cywilnym, bêdzie prejudykatem, czyli podstaw ¹ rozstrzygniêcia sprawy, w której ma byæ zawieszone postêpowanie. Oznacza to, ¿e nie jest mo¿liwe rozstrzygniêcie sprawy w tocz ¹cym siê postêpowaniu cywilnym bez wczeœniejszego rozstrzygniêcia kwestii prejudycjalnych (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 14 marca 2014r., VI ACa 780/13, L.). W niniejszym przypadku jednak takie podstawy nie zachodz ¹. Z.¿yæ bowiem nale¿y, i¿ przed S. O. w G. pozwany domaga siê zmiany, b ¹dŸ uchylenia obowi ¹zku wyp ³aty renty wyrównawczej pocz ¹wszy od dnia 1 stycznia 2022r., podczas gdy niniejszy spór dotyczy zap ³aty rat wymagalnych w okresie od listopada 2020r. do paŸdziernika 2021r. Nadto, nale¿a ³o mieæ na wzglêdzie, ¿e zgodnie ze stanowiskiem judykatury wyrok wydany na podstawie art. 907 § 2 k.c. ma charakter konstytutywny i stwarza nowy stan prawny, dlatego co do zasady wywiera skutek tylko na przysz ³oœæ (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 8 grudnia 2016r., I ACa 326/16, L.), a wiêc zasadniczo nie wp ³ywa na istnienie i zakres œwiadczenia z tytu ³u renty, które sta ³o siê wymagalne wczeœniej. Zatem stosownie do powy¿szego nale¿a ³o przyj ¹æ, ¿e spór tocz ¹cy siê obecnie przed S. O. w G. nie ma wp ³ywu na wynik niniejszego postêpowania.

P. prawn ¹ powództwa w niniejszej sprawie stanowi ³ przepis art. 444 §2 k.c. Zgodnie z treœci ¹ tego przepisu, je¿eli poszkodowany utraci ³ ca ³kowicie lub czêœciowo zdolnoœæ do pracy zarobkowej albo je¿eli zwiêkszy ³y siê jego potrzeby lub zmniejszy ³y widoki powodzenia na przysz ³oœæ, mo¿e on ¿ ¹daæ od zobowi ¹zanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

(...) do szczegó ³owych rozwa¿añ nale¿y w pierwszej kolejnoœci wskazaæ, ¿e obowi ¹zek pozwanego do wyp ³aty powodowi renty wyrównawczej zosta ³ ustalony wyrokiem S ¹du O. w G. z dnia 13 listopada 2000 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 228/99. Przedmiotowym wyrokiem S ¹d zas ¹dzi ³ od ubezpieczyciela i sprawcy szkody in solidum na rzecz powoda kwotê 1.492 z ³ miesiêcznie tytu ³em renty wyrównawczej, p ³atnej do dnia 20-go ka¿dego miesi ¹ca, poczynaj ¹c od 1 listopada 2.000r. z ustawowymi odsetkami na wypadek zw ³oki w jej p ³atnoœci, uznaj ¹c, ¿e powód wskutek wypadku komunikacyjnego utraci ³ czêœciowo zdolnoœæ do pracy zarobkowej. P.¿sze rozstrzygniêcie oparte by ³o na przepisie art. 444 § 2 k.c., co oznacza, ¿e renta mia ³a charakter tzw. renty ustawowej. W 2011 roku, wskutek wymiany pism pomiêdzy stronami, uzgodniono zmianê wysokoœci renty przyznanej powy¿szym wyrokiem z kwoty 1.492 z ³ na kwotê 6.595,47 z ³ miesiêcznie. Po czym jednostronn ¹ decyzj ¹ z dnia 2 wrzeœnia 2014 roku pozwany obni¿y ³ wysokoœæ renty do kwoty 5.012 z ³ miesiêcznie i od tego czasu wyp ³aca ³ powodowi rentê w takiej w ³aœnie wysokoœci. W zwi ¹zku z wyp ³at ¹ przez pozwanego rat renty wyrównawczej w zani¿onej wysokoœci powód dwukrotnie dochodzi ³ swoich roszczeñ z tytu ³u renty na drodze (...). Najpierw, wyrokiem z dnia 25 stycznia 2019r. wydanym w sprawie o sygnaturze XVI Ca 554/18 S. O. w G. rozstrzygn ¹³ ¿ ¹danie powoda o zap ³atê œwiadczeñ z tytu ³u renty wyrównawczej za okres od 1 paŸdziernika 2014r. do dnia 30 kwietnia 2015r., (...) Apelacyjny w G. wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2021 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I ACa 85/21 ¿ ¹danie za okres od stycznia 2016r. do sierpnia 2019r. W przedmiotowych wyrokach S ¹d O. i (...) Apelacyjny rozstrzygnê ³y zarówno kwestiê skutecznoœci zmiany wysokoœci renty w wyniku porozumienia stron, jak te¿ zmiany wysokoœci tego œwiadczenia w drodze jednostronnego oœwiadczenia pozwanego z dnia 2 wrzeœnia 2014 roku. Zgodnie natomiast z treœci ¹ art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wi ¹¿e nie tylko strony i s ¹d, który je wyda ³, lecz równie¿ inne s ¹dy oraz inne organy pañstwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych tak¿e inne osoby. Jak wskazuje siê w orzecznictwie prawomocnoœæ materialna, w któr ¹ s ¹ wyposa¿one w procesie, oprócz rozstrzygaj ¹cych sprawê co do istoty wyroków, orzeczenia proceduralne, wyra¿a nakaz przyjmowania, ¿e w danej sytuacji stan prawny przedstawia siê tak, jak to wynika z zawartego w orzeczeniu rozstrzygniêcia (por. wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 452/06, L.). W wyroku z 7 kwietnia 2011 r. I PK 225/10, L. S. wyrazi ³ pogl ¹d, ¿e zwi ¹zanie stron prawomocnym orzeczeniem wyra¿one w art. 365 § 1 k.p.c. zawiera w sobie zakaz ponownego prowadzenia sporu co do okolicznoœci faktycznych stanowi ¹cych podstawê rozstrzygniêcia zakoñczonego sporu s ¹dowego. Innymi s ³owy - nie jest dopuszczalne w œwietle art. 365 § 1 k.p.c. odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeñ faktycznych w kolejnych procesach s ¹dowych miêdzy tymi samymi stronami, chocia¿by przedmiot tych spraw siê ró¿ni ³. Nadto, w orzecznictwie wskazuje siê, ¿e powaga rzeczy os ¹dzonej rozci ¹ga siê tak¿e na motywy orzeczenia w takich granicach, w jakich stanowi ¹ konieczne uzupe ³nienie rozstrzygniêcia, niezbêdne dla wyjaœnienia jego zakresu (por. wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 29 marca 2006 roku, II PK 163/05, L.).

W œwietle powy¿szego, rozstrzygaj ¹c niniejszy spór, (...) i ocen ¹ stanu faktycznego dokonan ¹ przez S. O. w G. w sprawie XVI 554/18 i przez (...) Apelacyjny w G. w sprawie I ACa 85/21. Przede wszystkim w obu poprzednich sprawach przes ¹dzono, ¿e w drodze wymiany przez strony oœwiadczeñ na piœmie dosz ³o do zmiany wysokoœci nale¿nej powodowi renty w drodze umowy. Ponadto, przes ¹dzono, ¿e zmiana wysokoœci renty wyrównawczej na mocy jednostronnego oœwiadczenia pozwanego dokonana pismem z dnia 2 wrzeœnia 2014 roku by ³a nieskuteczna wzglêdem powoda. Na mocy art. 365 § 1 k.p.c. (...) jest zwi ¹zany powy¿szymi ocenami prawnymi, co oznacza, ¿e nie móg ³ tej kwestii rozstrzygn ¹æ w sposób odmienny, ani prowadziæ w tym zakresie postêpowania dowodowego.

W dalszej kolejnoœci nale¿a ³o ustaliæ, czy dokonano zmiany treœci przedmiotowego stosunku prawnego w odniesieniu do rat wymagalnych w okresie objêtym ¿ ¹daniem pozwu, a tak¿e nale¿a ³o odnieœæ siê do podnoszonych przez pozwanego zarzutów dotycz ¹cych zmiany sytuacji uprawnionego z tytu ³u renty. Nie budzi w ¹tpliwoœci, ¿e przepisy o rencie zawarte w art. 903-907 k.c. stosuje siê do innych stosunków o charakterze rentowym, które wynikaj ¹ ze Ÿróde ³ pozaumownych. Wykorzystuje siê je jednak tylko wówczas, jeœli przepisy szczególne nie zawieraj ¹ odmiennej regulacji. Waloryzacja renty mo¿e te¿ nast ¹piæ na podstawie umowy stron. Przepis dotyczy jedynie sytuacji, w której strony nie mog ¹ dojœæ do porozumienia w sprawie dokonania zmiany wielkoœci renty lub czasu jej trwania (por. J. Ciszewski (red.), P. Nazaruk (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, LEX/e. 2022). Renta wynikaj ¹ca ze Ÿróde ³ pozaumownych to ponadto renta, której obowi ¹zek p ³acenia wynika z ustawy. (...) stosunków zobowi ¹zaniowych nawi ¹zywanych ex lege, nale¿y stwierdziæ, ¿e konkretyzacja treœci poszczególnego stosunku, w tym w zakresie rozmiaru poszczególnych œwiadczeñ rentowych, zawsze wymaga ukszta ³towania stosunku prawnego w drodze umowy lub orzeczenia s ¹dowego. Zdarzenia te nie zmieniaj ¹ jednak charakteru renty, która zachowuje charakter renty ustawowej. Renta z ustawy to przede wszystkim renta stanowi ¹ca œwiadczenie odszkodowawcze (np. art. 444 § 2 k.c.) (por. M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627–1088. Wyd. 3, Warszawa 2022)

Stosownie do powy¿szego, umowy (...) zobowi ¹zania ustawowe nie powoduj ¹ zmiany charakteru renty przyznanej na podstawie art. 444 § 2 k.c. na rentê umown ¹. Zatem mimo ¿e wysokoœæ renty, bêd ¹cej przedmiotem niniejszego postêpowania zosta ³a zmieniona w drodze umownej, to nadal ma ona charakter renty ustawowej. Nie oznacza to jednak, ¿e pozwany mo¿e broniæ siê w niniejszym sporze powo ³uj ¹c siê na treœæ art. 907 § 2 k.c., zgodnie z którym je¿eli obowi ¹zek p ³acenia renty wynika z ustawy, ka¿da ze stron mo¿e w razie zmiany stosunków ¿ ¹daæ zmiany wysokoœci lub czasu trwania renty, chocia¿by wysokoœæ renty i czas jej trwania by ³y ustalone w orzeczeniu s ¹dowym lub w umowie. Uprawnienie, jakie wynika z przytoczonego przepisu, mo¿e byæ bowiem realizowane jedynie w drodze powództwa, albowiem wyrok ma charakter konstytutywny i kreuje nowy stan prawny. Tym samym, (...) w niniejszej sprawie nie by ³ uprawniony do rozwa¿ania, czy zasz ³a zmiana stosunków, o jakiej mowa w art. 907 § 2 k.c., a tym samym brak by ³o podstaw do czynienia jakichkolwiek ustaleñ odnoœnie sytuacji materialnej, zdrowotnej powoda, czy jego mo¿liwoœci zarobkowych.

Nadto, ca ³kowicie b ³êdne by ³o za ³o¿enie pozwanego, ¿e mo¿e on jednostronnie zmniejszyæ wysokoœæ renty z uwagi na osi ¹gniêcie przez powoda wieku emerytalnego. Pozwany nie ma bowiem ¿adnego uprawnienia do narzucania powodowi z którego œwiadczenia powinien korzystaæ. W drodze umowy nie dosz ³o do modyfikacji stosunku prawnego, maj ¹ce swoje Ÿród ³o w ustawie. Wszelkie okolicznoœci zwi ¹zane ze zmian ¹ stosunków pozwany mo¿e podnosiæ w odrêbnym postêpowaniu na podstawie art. 907 § 2 k.c. W niniejszej sprawie argumenty i wnioski dowodowe pozwanego nie mog ³y doprowadziæ do oczekiwanych przez niego rezultatów, a zatem zmierza ³y one jedynie do przed ³u¿enia postêpowania. Nadto w odniesieniu do wniosku dowodowego pozwanego o ustalenie wysokoœci emerytury powoda, wskazaæ nale¿y, i¿ powód œwiadczenia takiego nigdy nie pobiera ³, a zatem ju¿ tylko z tego powodu wniosek ten powinien zostaæ pominiêty.

Dla rozstrzygniêcia sprawy istotne by ³o jedynie, czy istnieje obowi ¹zek pozwanego do wyp ³aty renty wyrównawczej we wskazanej w pozwie wysokoœci. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny w przypadku spe ³nienia przes ³anek wskazanych w art. 907 § 2 k.c. zmiana wysokoœci renty lub czasu jej trwania mo¿e nast ¹piæ w drodze umowy, zgodnie z zasad ¹ autonomii woli, w granicach wskazanych w art. 3531 k.c. Zastosowanie tego trybu mo¿e mieæ miejsce zarówno wówczas, gdy poprzednia wysokoœæ renty lub czas jej trwania by ³y ustalone w umowie, jak i wtedy gdy nast ¹pi ³a w orzeczeniu s ¹dowym. Odmowa zawarcia umowy daje podstawy do zastosowania trybu s ¹dowego zgodnie z art. 907 § 2 k.c. (por. M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627–1088. Wyd. 3, Warszawa 2022). Z zebranego materia ³u dowodowego nie wynika aby, ¿e po 2011 roku pomiêdzy powodem a pozwanym zosta ³a zawarta kolejna umowa, która modyfikowa ³aby wysokoœæ renty. Jednostronna zmiana wysokoœci renty przez pozwanego by ³a natomiast bezskuteczna, co tak¿e zosta ³o przes ¹dzone prawomocnymi orzeczeniami w rozstrzygniêtych uprzednio sprawach, a s ¹d orzekaj ¹cy w niniejszym sk ³adzie powy¿szymi ustaleniami by ³ zwi ¹zany, a nadto przyjmuje je i podziela zaprezentowany w nich pogl ¹d. Bezspornym by ³o tak¿e to, ¿e nie dosz ³o do zmiany wysokoœci, b ¹dŸ czasu trwania renty w wyniku konstytutywnego orzeczenia s ¹du. Tym samym nale¿a ³o uznaæ, ¿e strony by ³y zwi ¹zane stosunkiem prawnym w kszta ³cie nadanym mu w wyniku umowy zawartej w 2011r.

W zwi ¹zku z tym w okresie objêtym ¿ ¹daniem pozwu tj. w okresie od listopada 2020r. do paŸdziernika 2021r. pozwany by ³ zobowi ¹zany do zap ³aty na rzecz powoda renty wyrównawczej w kwocie 6.595,47 z ³ miesiêcznie. Z tego wzglêdu, za miesi ¹c listopad 2020 r. nale¿a ³a siê powodowi dop ³ata w kwocie 106 z ³ (ró¿nica pomiêdzy kwot ¹ 6.595,47 z ³ a faktycznie wyp ³acon ¹ kwot ¹ 6.489,84 z ³), natomiast za pozosta ³e miesi ¹ce kwota po 1.583,47 z ³ (ró¿nica pomiêdzy kwot ¹ 6.595,47 z ³ a wyp ³acon ¹ kwot ¹ 5.012 z ³).

Nadto, na podstawie art. 481 §1 k.c. od dnia wymagalnoœci ka¿dej z rat miesiêcznych nale¿a ³y siê powodowi odsetki ustawowe za opóŸnienie. Z.¿yæ nale¿y, i¿ zgodnie z treœci ¹ porozumienia stron z 2011 roku termin p ³atnoœci ka¿dej raty przypada ³ na dzieñ 10 - ego ka¿dego miesi ¹ca. Z uwagi na fakt, ¿e pozwany nie uiszcza ³ na rzecz powoda pe ³nej kwoty rat renty, w wysokoœci wynikaj ¹cej z umowy stron, to pozostawa ³ w opóŸnieniu z zap ³at ¹ kwoty stanowi ¹cej ró¿nicê pomiêdzy wysokoœci ¹ renty nale¿nej a faktycznie wyp ³aconej. Dochodzona kwota tj. 809,42 z ³ z tytu ³u skapitalizowanych odsetek nale¿nych od zaleg ³ych rat wymagalnych w okresie od listopada 2020 roku do paŸdziernika 2021 roku, a tak¿e kwota 1.998,41 z ³ z tytu ³u skapitalizowanych odsetek nale¿nych od zaleg ³ych rat wymagalnych w okresie od sierpnia 2019r. do listopada 2020r. w zasadzie nie by ³a kwestionowania przez pozwanego. P.œæ wyliczenia powy¿szych kwot na dzieñ ich kapitalizacji nie budzi ³a tak¿e ¿adnych w ¹tpliwoœci (...).

Bezzasadny okaza ³ siê równie¿ podniesiony w odpowiedzi na pozew zarzut przedawnienia. Nie ulega w ¹tpliwoœci, ¿e roszczenie rentowe ma charakter œwiadczenia okresowego i przedawnia siê z up ³ywem trzyletniego terminu przedawnienia okreœlonego w art. 118 k.c. W niniejszej sprawie ¿ ¹danie powoda dotyczy ³o rat wymagalnych w okresie od listopada 2020r. do paŸdziernika 2021r. Z.¿ywszy, i¿ pozew zosta ³ wniesiony w dniu 29 paŸdziernika 2021r. to nie ulega w ¹tpliwoœci, ¿e ¿adne z roszczeñ okresowych nie uleg ³o przedawnieniu.

Zatem, na podstawie art. 444 § 2 k.c. (...) od pozwanego na rzecz powoda ³¹cznie kwotê 20.331,83 z ³. Zgodnie z art. 481 k.c. i art. 482 k.c. od powy¿ej kwoty (...) odsetki ustawowe za opóŸnienie od dnia wniesienia pozwu tj. od dnia 29 paŸdziernika 2021 roku do dnia zap ³aty.

O kosztach procesu (...) na podstawie art. 98 §1 k.p.c. i zgodnie z zasad ¹ odpowiedzialnoœci za wynik sprawy zas ¹dzi ³ od przegrywaj ¹cego niniejszy spór pozwanego na rzecz powoda kwotê 4.634 z ³, na co sk ³ada ³y siê: op ³ata s ¹dowa od pozwu (1.017 z ³), op ³ata za czynnoœci fachowego pe ³nomocnika powoda bêd ¹cego radc ¹ prawnym w stawce minimalnej (3.600 z ³) obliczona od wskazanej wartoœci przedmiotu sporu, a tak¿e op ³ata skarbowa od pe ³nomocnictwa (17 z ³). Nadto, na podstawie art. 98 § 11 k.p.c. (...) odsetki ustawowe za opóŸnienie od dnia uprawomocnienia siê wyroku do dnia zap ³aty.

(...) na uwadze powy¿sze orzeczono jak we wstêpie.