Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Alicja Sołowińska (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Zarzecka

SA Barbara Orechwa-Zawadzka

Protokolant: Edyta Katarzyna Radziwońska

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2013 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość świadczenia po waloryzacji

na skutek apelacji wnioskodawcy W. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 maja 2012 r. sygn. akt IV U 1137/12

oddala apelację.

Sygn. akt: III AUa 809/12

UZASADNIENIE.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 15 marca 2012 roku dokonał od dnia 1 marca 2012 roku waloryzacji emerytury W. K..

Odwołanie od tej decyzji złożył W. K. wskazując, iż ustawa, na podstawie której dokonano waloryzacji wypłacanego mu świadczenia narusza konstytucyjną zasadę zabezpieczenia społecznego i zaufania obywateli do państwa. Wniósł o przyznanie mu procentowej waloryzacji emerytury na podstawie uprzednio obowiązującej regulacji, Konstytucji i orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wyrokiem z dnia 23 maja 2012r. Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił odwołanie W. K..

Sąd ten ustalił, że W. K., urodzony dnia (...), od dnia 24 maja 2005 roku pobiera emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym. Świadczenie to w kolejnych latach było waloryzowane o przewidziany przepisami wskaźnik waloryzacji. Ostatnio jego wysokość wynosiła miesięcznie 3.302,10 zł. do wypłaty. Decyzją z dnia 15 marca 2012 roku organ emerytalny dokonał waloryzacji świadczenia odwołującego od dnia 1 marca 2012 roku przez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na dzień 29 lutego 2012 roku tj. 4.031,98 zł kwoty 71 zł tytułem waloryzacji. Po waloryzacji emerytura W. K. wyniosła 4.102,98 zł miesięcznie.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie W. K. jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd I instancji wskazał, że dotychczasowe przepisy dotyczące waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych przewidywały coroczną (od 1 marca) cenowo-płacową waloryzację automatyczną emerytur i rent przyznanych przed terminem waloryzacji. Polegała ona na pomnożeniu kwoty świadczenia oraz jego podstawy wymiaru (w wysokości przysługującej w ostatnim dniu lutego roku przeprowadzenia waloryzacji) przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten miał charakter mieszany i odpowiadał średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych (zdefiniowanemu w art. 89 ust. 2) w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. W stosunku do emerytur i rent pobieranych waloryzację przeprowadzało się w marcu każdego roku z urzędu. Sąd I instancji wskazał, że w dniu 1 marca 2012 roku weszła w życie ustawa z dnia 13 stycznia 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, która w art. 4 ust. 1 stanowi, że w 2012 roku waloryzacja od dnia 1 marca polega na dodaniu do kwoty świadczenia, w wysokości przysługującej w dniu 29 lutego 2012 roku, kwoty waloryzacji w wysokości 71 zł. Waloryzacji tej podlegało m. in. świadczenie wypłacane skarżącemu. Jednocześnie ustawodawca w art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy uregulował kwestie dotyczące stosowania nowej metody waloryzacji świadczeń zawartej w art. 4 ustawy, polegającej na dodaniu do kwoty świadczenia kwoty waloryzacji w wysokości 71 zł, stanowiąc, iż w 2012 roku w zakresie uregulowanym w art. 4 nie stosuje się art. 88 i art. 89 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten w swojej konstrukcji wyłączył zatem obowiązywanie dotychczasowych przepisów dotyczących waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych przewidujących coroczną, automatyczną cenowo-płacową waloryzację emerytur i rent przyznanych przed terminem waloryzacji, a polegającą na pomnożeniu kwoty świadczenia oraz jego podstawy wymiaru (w wysokości przysługującej w ostatnim dniu lutego roku przeprowadzenia waloryzacji) przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten w marcu 2011 roku wynosił 103,10%. Efektem takich zapisów ustawy z dnia 13 stycznia 2012 roku jest waloryzacja świadczeń emerytalno – rentowych kwotowa, a nie procentowa. Większość emerytur i rent wzrosła zatem o tę samą kwotę 71 zł, zapisaną w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 13 stycznia 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Ustawodawca jasno określił, iż nowej metodzie waloryzacji w 2012 roku podlegają emerytury (w tym pomostowe, okresowe kapitałowe oraz nauczycielskie świadczenia kompensacyjne), renty z tytułu niezdolności do pracy (w tym renty szkoleniowe), renty rodzinne, renty socjalne oraz świadczenia i zasiłki przedemerytalne. Jedynie w dwóch przypadkach nie została zastosowana kwota waloryzacji w wysokości 71 zł. Dotyczy to rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz emerytur niepodlegających podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego. Taka waloryzacja objęła również dodatki do emerytur i rent oraz świadczenia pieniężne, które zostały podwyższone zapisanym w ustawie wskaźnikiem procentowym, wynoszącym: 104,80% (art. 5 ust. 2 ww. ustawy). Sąd I instancji wskazał, iż świadczenie pobierane przez W. K. nie jest objęte wyłączeniem z art. 5 ust. 2 ustawy i poprzez bezpośrednie odniesienie z art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy podlega waloryzacji na zasadach ogólnych zawartych w art. 4 ustawy z dnia 13 stycznia 2012 roku.

W zmianie sposobu waloryzacji świadczeń w 2012 roku Sąd I instancji nie doszukał się złamania przez ustawodawcę podstawowych zasad państwa prawnego, w tym zasady zabezpieczenia społecznego czy zaufania obywateli do państwa i prawa. Cytowana ustawa z dnia 13 stycznia 2012 roku weszła w życie w dniu 1 marca 2012 roku, co oznacza, że korzysta ona z domniemania konstytucyjności, które przypisywane jest każdemu aktowi prawnemu wydanemu przez ustawodawcę. Jedynie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego mogło domniemanie to obalić, jednak nie miało to miejsca. Sad I instancji podkreślił także, że wprawdzie od dnia wejścia w życie Konstytucji Sądy są uprawnione do niestosowania ustaw z nią sprzecznych i mogą samodzielnie badać zgodność przepisu z Konstytucją, jednak stanowienie prawa odpowiadającego założonym celom politycznym i gospodarczym oraz przyjmowanie optymalnych rozwiązań prawnych, które będą najlepiej służyły realizacji tych celów, należy do kompetencji ustawodawcy. Zadaniem sądów powszechnych, Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego nie jest rozstrzyganie o merytorycznej trafności rozwiązań przyjmowanych przez ustawodawcę, do obowiązków którego należy równoważenie możliwości budżetu Państwa i oczekiwań świadczeniobiorców.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł W. K. kwestionując stwierdzenie Sądu I instancji, iż pobiera emeryturę od dnia 24.05.2005 r., w czym doszukiwał się braku zachowania należytej staranności. Podnosił, iż zgłaszał wniosek o zwrócenie się przez Sąd z zapytaniem do trybunału konstytucyjności w zakresie zgodności przepisów z konstytucją, co do którego Sąd I instancji się nie ustosunkował. Wskazywał też na nienależyte uzasadnienie wyroku oraz niekonstytucyjność przepisów, na podstawie których dokonano waloryzacji świadczenia. Powołując się na powyższe wnosił o uchylenie orzeczenia Sądu I instancji i o wydanie „nowego orzeczenia po zasięgnięciu opinii Trybunału Konstytucyjnego”.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny istotny z punktu widzenia przedmiotu sporu oraz przeprowadził właściwą ocenę prawną, w tym pod kątem konieczności zbadania zgodności przepisów określających sposób przeprowadzenia waloryzacji z Konstytucją RP. Sąd Apelacyjny podziela i akceptuje te ustalenia oraz argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

W orzecznictwie przyjmuje się, że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego to jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13.05.1999r. wydane w sprawie sygn. II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601, lex 40789). Dodatkowo w wyroku z dnia 29.09.2000r. wydanym w sprawie sygn. II UKN 759/99, OSNP 2002/10/246 Sąd Najwyższy wskazał, że w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych niedopuszczalne jest merytoryczne rozpoznanie żądań, które wykraczają poza podstawy faktyczne z zaskarżonej odwołaniem decyzji. Zważywszy na powyższe orzeczenia, które Sąd Apelacyjny podziela, wskazać należało, że przedmiot i zakres rozpoznania niniejszej sprawy wyznaczała decyzja organu rentowego z dnia 15 marca 2012 roku. Zauważyć przy tym należy, iż skarżący nie kwestionował wyliczenia rachunkowego świadczenia przedstawionego w zaskarżonej decyzji, a podnosił niekonstytucyjność przepisów, na podstawie których dokonano waloryzacji wypłacanego mu świadczenia o kwotę 71 zł. Wnosił o zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności regulacji z konstytucją.

Sad Apelacyjny w całości podziela ocenę prawną przepisów ww. ustawy z 13.01.2012r. dokonaną przez Sąd I instancji. Przepisy cytowanej ustawy mające zastosowanie w rozpoznawanej sprawie były przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 19 grudnia 2012 r., sygn. akt K 9/12 stwierdził, iż art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1, 2, 4-15 oraz w art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 118) są zgodne z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zasadami ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw nabytych wynikającymi z art. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Stwierdził też, iż art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz w art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy powołanej w punkcie 1 nie są niezgodne z art. 67 ust. 1 Konstytucji oraz są zgodne z zasadami ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw nabytych wynikającymi z art. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Art. 5 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1 jest zgodny z zasadą określoności prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji a także art. 5 ust. 1 pkt 4-6 i 12 ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim różnicuje wysokość świadczeń w zależności od daty ich przyznania, jest zgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Z powyższego orzeczenia bezsprzecznie wynika, iż waloryzacja świadczenia emerytalnego W. K. o kwotę 71 zł. była zgodna z prawem, a przepisy, na podstawie których jej dokonano były zgodne z Konstytucją RP i zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa.

W tym stanie rzeczy zarzuty podnoszone przez apelującego, nie odnoszące się do istoty sprawy, nie mogły zostać uwzględnione. Z uwagi na powyższe apelację W. K. Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 385 k.p.c. oddalił.