Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI Ka 340/21

Warszawa, dnia 9 stycznia 2023 r.

1.

2.WYROK

2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3.Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:Sędzia SO Beata Tymoszów

protokolant:Natalia Szewczak

4.przy udziale Prokuratora – Waldemara BAsteckiego

5.po rozpoznaniu dnia 9 stycznia 2023 r. w Warszawie

6.sprawy

7.Z. W. syna J. i A. z domu D.

8.urodzonego (...) w N.

9.oskarżonego o przestępstwo z art. 158 § 1 kk

10.M. W. syna J. i A. z domu D.

11.urodzonego (...) w N.

12.oskarżonego o przestępstwo z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

13.na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

14.od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim

15.z dnia 30 grudnia 2020 r. sygn. akt II K 764/16

I. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

- na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec Z. W. kary roku pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby roku (jednego roku), zaś na podstawie art. 72 § 1 pkt. 1 k.k. zobowiązuje oskarżonego do informowania sąd na piśmie o przebiegu okresu próby – raz na sześć miesięcy;

- z opisu czynu przypisanego M. W. eliminuje stwierdzenie, iż czynu tego dopuścił się „będąc uprzednio skazany w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k. i w ciągu 5 lat po odbyciu łącznie co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności” przyjmując, iż czynu tego M. W. dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne, to jest przestępstwo z art. 282 k.k., za które skazany został wyrokiem Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 9 stycznia 2009r. w sprawie II K 704/08 na karę 3 lat pozbawienia wolności, objętą następnie wyrokiem łącznym wydanym w dniu 30 listopada 2011r. przez Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim w sprawie II K 464/11 i tak przypisany M. W. czyn kwalifikując z art. 158 § 1k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. , wymierza temu oskarżonemu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, zaś na jej poczet, na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza okres jego zatrzymania od 23 maja 2016r. do dnia 25 maja 2016r.;

II. w pozostałym zakresie wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty sądowej za obie instancje kwoty: 180 złotych - od Z. W. oraz 300 złotych – od M. W. oraz obciąża ich w części wydatkami postępowania w kwotach po 140 złotych;

IV. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. K. kwotę 1446,48 zł. ( jeden tysiąc czterysta czterdzieści sześć złotych 48/100) obejmującą wynagrodzenie za pomoc prawną świadczoną w postępowaniu odwoławczym na rzecz oskarżyciela posiłkowego P. W. oraz podatek VAT, a także kwotę 36,00 zł. (trzydzieści sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów dojazdu.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 340/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 30 grudnia 2020r. sygn. akt. II K 764/16

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

X obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

X na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

X

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

X

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1

2.1.1.2.

M. W.

Z. W.

Oskarżony jest osobą wielokrotnie karaną

Oskarżony nie był karany

Karta karna

Karta karna

1044-1045

1042

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

2.1.1.2

Karty karne

Dokumenty sporządzone przez powołany do tego organ i nie kwestionowane przez strony

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1) mająca wpływ na treść wyroku obraza prawa procesowego, to jest art. 2 § 1 pkt. 1 k.p.k. i art. 4 k.p.k. w zw. z art. 5 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k., poprzez wydanie orzeczenia skazującego bez dowodów uprawdopodobniających fakt zawinienia oraz poprzez naruszenie podstawowych zasad procesowych, określających regułę dowodzenia winy i zastąpienia ich przez domniemanie winy oskarżonych,

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że obaj oskarżeni pobili P. W. i K. L. (1), podczas gdy uważna analiza zebranego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że stwierdzenie to zostało oparte na sprzecznych i wątpliwych zeznaniach świadka K. W.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Pomimo, że podniesiono w niej dwa zarzuty, sąd odwoławczy odniesie się szczegółowo do pierwszego z nich ( obraza prawa procesowego), bowiem drugi (błąd w ustaleniach faktycznych) ma charakter wtórny wobec pierwszego z zarzucanych uchybień - jest jego konsekwencją. Zarzut oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 3 k.p.k. należy bowiem formułować tylko wtedy, gdy zdaniem skarżącego w oparciu o prawidłowo zgromadzony materiał dowodowy, trafnie oceniony co do wiarygodności, sąd ustalił fakty, które z tych dowodów nie wynikały (błąd dowolności) lub zaniechał ustalenia faktów, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (błąd braku). Gdy skarżący dopatruje się przyczyny błędnych ustaleń w obrazie przepisów procesowych związanych ze sposobem ich gromadzenia, czy też oceny (np. w obrazie art. 7 k.p.k.), to powinien podnieść jedynie zarzut obrazy tych przepisów, a jako ich skutek (wpływ na treść wyroku) wskazać błędne ustalenia faktyczne ( tak np. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II AKa 53/21.

Treść omawianego środka odwoławczego wskazuje jasno, że błędu w ustaleniach faktycznych skarżąca upatrywała w wadliwej analizie zebranych w sprawie dowodów, a więc w istocie – w nieprawidłowym zastosowaniu art. 7 k.p.k. Zarzut ten był więc powieleniem pierwszego z uchybień opisanych w apelacji.

Trzeba także zaznaczyć, że przepisy art. 2 § 2 i art. 4 k.p.k. określają ogólne reguły postępowania karnego i nie mogą stanowić samodzielnej podstawy zarzutu apelacyjnego. Przepis art. 4 k.p.k. ustanawia ogólną dyrektywę nakazującą badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego - a więc nie może on samodzielnie stanowić podstawy zarzutu apelacyjnego i należy go powiązać z naruszeniem konkretnych regulacji czy uprawnień. Wprawdzie obrońca zaznaczyła, że obraza art. 2 § 1 pkt. 1 k.p.k. oraz art. 4 k.p.k. wiązać się miała z naruszeniem art. 7 k.p.k., ale w istocie odnosiła się jedynie do niewłaściwej oceny dowodów, której efekty naruszać miały reguły określone w art. 5 k.p.k.

Ujęcie obu tych przepisów w jednym zarzucie, dotyczącym tego samego oskarżonego i tego samego czynu, było także nieprawidłowe. Jak bowiem wielokrotnie wskazywano w orzeczeniach Sądu Najwyższego czy sądów apelacyjnych, przepisy art. 5 § 2 i art. 7 k.p.k. mają charakter rozłączny, a zatem zastosowanie art. 5 § 2 k.p.k. jest możliwe dopiero wówczas, gdy mimo przeprowadzenia wszystkich możliwych dowodów oraz dokonania ich właściwej oceny, spełniającej wymogi określone w art. 7 k.p.k., pojawią się wątpliwości, których nie da się wyeliminować ( tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2022 r. , sygn. IV KK 497/22). Jeśli zaś skarżący podnosi zarzut nieprawidłowej oceny materiału dowodowego, to zastosowanie reguły określonej w art. 5 § 2 jest w ogóle przedwczesne.

Wreszcie – zarzut obrazy art. 7 k.p.k. może być skuteczny tylko wówczas, gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający poddał ocenie niepełny materiał dowodowy ujawniony na rozprawie, nie rozważył wszystkich okoliczności z niego wynikających z zachowaniem reguły art. 4 k.p.k. ; ocenę te przeprowadził nie uwzględniając wskazań wiedzy, zasad doświadczenia życiowego i racjonalnego rozumowania i ostatecznie – nie przedstawił swego rozumowania w taki sposób, by możliwe było ustalenie, jak doszedł do wniosków w przedmiocie odpowiedzialności karnej oskarżonego. Żadne z tych uchybień nie wystąpiło w niniejszej sprawie.

Konfrontując zarzut obrazy art. 7 k.p.k. z pisemnymi motywami zaskarżonego wyroku należy stwierdzić, że do każdej z kwestii podniesionych w apelacji sąd meriti odniósł się i uczynił to respektując wymogi tegoż przepisu. Na tym tle rozważania zawarte w środku odwoławczym jawią się jako polemiczne, będące wyrazem subiektywnego przekonania skarżącego o wartości dowodowej poszczególnych dowodów oraz prawdziwości wersji zdarzenia lansowanej przez oskarżonych.

Podkreślenia wymaga, że sąd orzekający omawiając wyczerpująco konkretne dowody czynił to jednak w ich wzajemnym powiązaniu, czego skarżąca nie dostrzega. Zważywszy na charakter zajścia (jego dynamika, wieczorowa pora, element zaskoczenia), trudno znaleźć jeden dowód, który by pozwolił na precyzyjne odtworzenie zdarzenia i ustalenie roli oskarżonych. Ł. analiza poszczególnych dowodów (zeznań K. W., funkcjonariuszy Policji, K. L. (1), ale także po części wyjaśnień oskarżonych) na to jednak pozwoliła. Co znalazło wyraz w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Sąd dostrzegał przy tym zmienne czy momentami niepewne wypowiedzi świadków, ale tłumaczył je racjonalnie bądź to upływem czasu bądź powiązaniem czy znajomością z oskarżonymi, czy wreszcie – możliwością pomyłki. Szczególnie dokładnie Sąd odniósł się właśnie do wypowiedzi K. W. wyjaśniając, dlaczego mogła ona pomylić się co do faktu wysiadania przez Z. W. z pojazdu marki A. (...), którym nadjechał jego brat – M. W. oraz O. O., a także dlaczego w pozostałym zakresie omyłka ta nie dyskwalifikowała jej wypowiedzi. Uwaga świadka była o tyle rozproszona, że w tym czasie jej nietrzeźwy brat awanturował się w związku z postawionym niedaleko quadem, była późna pora, ciemno. Świadek była zła na brata i chciała się stamtąd oddalić. Nie musiała przecież być przygotowana na przyjazd samochodu i cały czas, w napięciu, obserwować drogę by ustalić, kto będzie znajdował się w aucie. Mogła zatem nie dostrzec Z. W. pojawiającego się na drodze obok samochodu, a zobaczyć go wtedy, gdy wysiadali z auta wszyscy mężczyźni, co następnie omyłkowo zinterpretowała. Za sądem I instancji powtórzyć trzeba, że fakt, iż znała wcześniej bardzo dobrze obu oskarżonych W. ( nie tylko z twarzy, ale także postury czy głosu – bo przecież ich wielokrotnie obsługiwała) wyklucza możliwość jej pomyłki, skoro znajdowała się od nich w bliskiej odległości. To, że następnie przed sądem takiej pewności już nie miała tłumaczyć należy zarówno upływem czasu jak i tym, że przecież przebywa ona na tym terenie, gdzie mieszkają obaj oskarżeni i ich rodzice, jest im znana. Być może po znacznym upływie czasu od zdarzenia jej zaangażowanie stępiła złość na brata; fakt, że nie odniósł on w zajściu poważniejszych obrażeń.

Dodać do tego trzeba, że przecież M. W. nie kwestionował ani tego, że został powiadomiony o awanturze wywołanej obok jego domu, w którym wówczas przebywali starsi, schorowani rodzice ani też tego, że pod ten dom przyjechał. Podobnie Z. W. nie negował, że o owej awanturze wiedział, bo słyszał krzyki K. L.. Poza oskarżonymi, których pretensje tego pokrzywdzonego wprost dotyczyły ( chodził on po ich terenie, zakłócał spokój ich rodzicom), żadne inne osoby nie miały powodu, by pobić K. L.. Z pewnością nie mogły być to osoby znajdujące się na polu, gdyż po pierwsze – uczyniłoby to już wcześniej, gdy tylko K. L. zaczął się awanturować jeszcze przed przyjazdem M. W., a po wtóre - ich towarzysz P. W. również został pobity.

Co się tyczy zeznań znajdujących się na miejscu zdarzeń policjantów, to autorka apelacji przede wszystkim nie odnosi się do ich analizy przeprowadzonej przez sąd meriti, a ogranicza się do powtórzenia konkluzji z nich wynikającej – żaden z policjantów nie rozpoznał sprawców pobicia. Pomija przy tym ustalenia sądu, iż wtedy, gdy miało to miejsce, policjanci nie znajdowali się na drodze, lecz w pobliskim sadzie oraz na posesji oskarżonych. Z obu tych miejsc mogli ewentualnie usłyszeć jakieś odgłosy bicia czy szarpania, zobaczyć końcowy fragment zajścia, ale nie rozpoznać napastników. Ich przewaga liczebna i siłowa (vide: wizerunki oskarżonych) spowodowała, że pobicie to nie musiało trwać długo, aby nastąpiły skutki opisane w zarzutach.

Następnie funkcjonariusze Policji skupili się na udzieleniu pomocy pokrzywdzonemu i być może nie chcieli prowadzić do eskalacji agresji, skoro nie byli pewni, kto konkretnie był aktywnym uczestnikiem pobicia.

Nie ma też racji obrońca twierdząc, że M. W. nie mógł dopuścić się przypisanego mu czynu, gdyż w tym czasie przebywał w P.. Gdyby bowiem tak było, K. W. nie mogłaby poznać marki i koloru auta, którym oskarżony przyjechał wraz z O. O. pod swój dom, co jest okolicznością bezsporną.

Lektura pisemnego uzasadnienia wyroku nakazuje za nadużycie uznać twierdzenie apelującej, jakoby „sąd w ogóle nie wziął pod uwagę zeznań pozostałych świadków i nie uzasadnił dlaczego” zwłaszcza, że nie wiadomo, których konkretnie świadków uwaga ta dotyczy. Przeciwnie – Sąd Rejonowy odniósł się do każdego dowodu ujawnionego na rozprawie głównej, choć nie każdemu dał wiarę czy też nie uczynił tego w identycznym stopniu. Jednakże każdorazowo wyjaśnił powody tego stanu rzeczy, a są one w pełni przekonujące, a merytorycznie nie zostały podważone przez skarżącą. Zaznaczyć trzeba, że prawidłowe zastosowanie art. 7 k.p.k. nie oznacza przecież, by obowiązkiem sądu było danie wiary wszystkim przeprowadzonym dowodom i by wszystkie stanowiły podstawę ustaleń faktycznych. Najczęściej, z powodu odmiennych wersji pojawiających się w procesie, byłoby to po prostu niemożliwe. Stąd też odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom i pominięcie ich przy dokonywaniu ustaleń faktycznych, nie jest uchybieniem w postaci niepełnej oceny dowodów, pomijania okoliczności jakie z dowodów tych wynikały, czy też naruszeniem zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia wynikającego z zasady swobodnej oceny dowodów.

Z podobnych względów trudno, w ramach kontroli odwoławczej, odnieść się do stwierdzeń o „ewidentnej dowolności w ocenie materiału dowodowego, oparciu się przez sąd meriti na „sugestiach, przypuszczeniach i interpretacji” , jako że skarżąca nie podjęła w istocie rzeczowej polemiki z kwestionowanym orzeczeniem. Bez wskazania konkretnie, jakie „przypuszczenia czy sugestie” niemające oparcia w materialne dowodowym świadczą o dowolności ocen, obrońca uniemożliwia sądowi odwoławczemu precyzyjne odniesienie się do tej argumentacji.

Wniosek

Zmiana wyroku i uniewinnienie obu oskarżonych od popełnienia zarzucanego im czynu , względnie

uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nietrafności zarzutów wniosek o uniewinnienie oskarżonych nie zasługiwał na uwzględnienie. Brak było również podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, jak również nie zaistniała żadna z przesłanek wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k., art. 454 k.p.k. oraz z art. 440 k.p.k. ( w zakresie konieczności uchylenia wyroku).

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1

Ustalenie - w trybie art. 440 k.p.k. - że M. W. przypisanego mu czynu dopuścił się w warunkach recydywy podstawowej, nie zaś multirecydywy z art. 64 § 2 k.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W bogatym orzecznictwie na tle art. 440 k.p.k. wskazuje się dość jednolicie, iż błędne ustalenia sądu meriti co do wystąpienia okoliczności określonych art. 64 § 2 k.k., zwłaszcza przemawiające na niekorzyść oskarżonego, zawsze świadczą o rażącej niesprawiedliwości orzeczenia. Stąd też, pomimo braku zarzutu obrazy prawa materialnego, uchybienie to należało skorygować z urzędu.

Przypomnieć należy, że tak w dacie popełnienia przez oskarżonego występku z art. 158 § 1 k.k., jak też w dacie orzekania przez sądy obu instancji obowiązywał przepis art. 64 § 2 k.k. w tym samym brzmieniu. Wynika zaś z niego, że jeśli sprawca uprzednio skazany w warunkach określonych w § 1, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia, sąd wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

O ile dwa pierwsze warunki, to jest upływ 5 lat od odbycia łącznie kary roku pozbawienia wolności, zdają się obecnie nie budzić sporów interpretacyjnych, o tyle w różny sposób rozumiano trzeci z kumulatywnych warunków, to jest ponowne popełnienie umyślnego przestępstwa należącego do kategorii wymienionych w omawianym przepisie. Rozbieżności te wiązały się z posłużeniem się przez ustawodawcę sformułowaniem „ponownie popełnia”, co część doktryny rozumiała jako warunek uprzedniego skazania sprawcy w warunkach art. 64 § 1 k.k. także za przestępstwo należące do jednej ( czy wręcz – tej samej) kategorii przestępstw zamieszczonych w art. 64 § 2 k.k. Wydaje się, że wątpliwości te ostatecznie usunął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 października 2021 r. ( sygn. V KK 328/21), gdzie wskazał, że stosowanie przepisu art. 64 § 2 k.k. aktualizuje się dopiero wówczas, gdy zostanie ustalone, iż sprawca przestępstwa skatalogowanego w tym przepisie, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności, w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary, popełnił ten sam rodzaj przestępstwa, za które był już wcześniej skazany w warunkach recydywy specjalnej podstawowej (art. 64 § 1 k.k.) - to znaczy, ponownie popełnił przestępstwo należące do grupy przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu, ponownie popełnił przestępstwo z grupy typów czynów zabronionych objętych zbiorczym określeniem zgwałcenia, ponownie popełnił przestępstwo rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźby jej użycia. W wyroku tym powołano się na inne orzeczenie Sądu Najwyższego ( wyrok z dnia 25 kwietnia 2019r., sygn. II KK 271/18) , gdzie stwierdzono wprost, iż okolicznością warunkującą zastosowanie tego przepisu nie jest popełnienie przestępstwa podobnego do tego, za które sprawca został skazany w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k., lecz ponowne popełnienie przez sprawcę skazanego w warunkach określonego w tym przepisie rodzajowo tożsamego przestępstwa wymienionego w art. 64 § 2 k.k. Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejsza sprawę podziela ten właśnie pogląd, bowiem nie tylko odpowiada on podstawowej wykładni ustawy (to jest wykładni językowej), ale także respektuje gwarancyjny charakter normy prawnej rodzącej odpowiedzialność karną. Skoro zgodnie z art. 1 § 1 k.k. ponosi tę odpowiedzialność ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony określony ustawą, to należy dążyć do tego, by nie stosować wykładni rozszerzającej tam, gdzie prowadziłaby ona do surowszego potraktowania sprawcy. Sformułowanie „ponownie” rozumiane jest dość jednoznacznie – oznacza powtórzenie tego samego, postąpienie tak samo. Taka wykładnia przepisu na gruncie sprawy niniejszej oznaczać musiała konieczność zmiany wyroku w odniesieniu do M. W..

Sąd Rejonowy odnotował wprawdzie, że był uprzednio skazany za występek z art. 282 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. ( wyrok Sądu Rejonowego w Ciechanowie, sygn. akt II K 704/08) na karę 3 lat pozbawienia wolności, objętą następnie węzłem kary łącznej w wymiarze 3 lat i 6 miesięcy, z odbywania której został warunkowo przedterminowo zwolniony w dniu 06 marca 2014r. , po odbyciu kary łącznie powyżej jednego roku, ale już nie poczynił ustaleń ( bo nie dołączył wspomnianego wyroku) czy występek ten popełniony był z użyciem przemocy lub groźby jej użycia czy też gwałtownego zamachu na mienie. W tym ostatnim przypadku przestępstwo to, wprawdzie skierowane przeciwko mieniu, nie mieściłoby się w katalogu określonym art. 64 § 2 k.k.

Następnie Sąd ten pominął, że występek z art. 282 k.k. to czyn zabroniony godzący w mienie, podczas gdy dobrem chronionym prawem w wypadku przestępstwa z art. 158 § 1 k.k. jest zdrowie i życie człowieka. Zakładając więc nawet, że przestępstwo z art. 282 k.k. zostało popełnione z użyciem przemocy czy groźby (nie zaś – gwałtownego zamachu na mienie), to wciąż oba te przestępstwa należą do różnych kategorii wymienionych w art. 64 § 2 k.k., a zatem nie może być mowy o ponownym popełnieniu tego samego rodzaju czynu zabronionego.

W takiej sytuacji rozważyć należało, czy M. W. ponosi surowszą odpowiedzialność wynikającą z zastosowania art. 64 § 1 k.k. stanowi on bowiem, ze jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Zgodnie zaś z art. 115 § 3 k.k. przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju; przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej uważa się za przestępstwa podobne. Z opisu czynu przypisanego temu oskarżonemu wyrokiem Sądu Rejonowego w Ciechanowie ( sygn. akt II K 704/08) wynika, że został on popełniony przy użyciu groźby uszkodzenia ciała i pozbawienia życia. Z kolei obecnie przypisanego umyślnego występku oskarżony dopuścił się poprzez użycie przemocy wobec pokrzywdzonych – bijąc ich. Ze względu na to, że art. 64 § 1 k.k. nie zawiera wymogu „ponownego popełnienia przestępstwa”, jak to ma miejsce w wypadku kolejnej jednostki redakcyjnej, przyjąć należało, iż oba te występki są przestępstwami podobnymi w rozumieniu wspomnianego przepisu. Uprzednio już wykazano, że oskarżony odbył karę powyżej 6 miesięcy pozbawienia wolności, zaś czynu będącego przedmiotem osądu w niniejszej sprawie dopuścił się po upływie dwóch lat od opuszczenia zakładu karnego ( i po dwóch miesiącach od zakończenia okresu próby wyznaczonego w związku z warunkowym przedterminowym zwolnieniem). Okoliczności te nakazywały przypisanie temu oskarżonemu popełnienia występku z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., a co za tym idzie – złagodzenie wymierzonej mu kary do lat 2 (dwóch).

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

rozstrzygniecie co do winy oraz orzeczonych nawiązek – wobec obu oskarżonych

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wskazane w apelacji uchybienia nie zaistniały, bowiem sąd I instancji właściwie - z zachowaniem reguł określonych w art. 7 k.p.k. - ocenił cały, należycie zebrany i ujawniony na rozprawie, materiał dowodowy i na tej podstawie poczynił trafne ustalenia faktyczne, a następnie wysnuł prawidłowy wniosek w przedmiocie odpowiedzialności karnej oskarżonych. Wyniki swego rozumowania Sąd Rejonowy zaprezentował w wyczerpującym, w pełni odpowiadającym wymogom art. 424 k.p.k., pisemnym uzasadnieniu. Zgodnie z tym, co zostało przedstawione wyżej, odmienne stanowisko apelującego jest niewystarczającą podstawą do skutecznego podważenia ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd orzekający, gdy te oparte zostały o ocenę dowodów pozostającą pod ochroną art. 7 k.p.k.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Rozstrzygnięcie co do kary – wobec Z. W.

Zwięźle o powodach zmiany

Wprawdzie autorka apelacji nie odnosiła się do wymiaru kar orzeczonych wobec oskarżonych, ale kierując się treścią art. 447 § 1 k.p.k. sąd odwoławczy dokonał kontroli instancyjnej orzeczenia również pod katem wystąpienia przesłanki z art. 438 pkt. 4 k.p.k.

Sąd uznał, biorąc pod uwagę niekaralność Z. W. ( która to okoliczność istniała już podczas wyrokowania przez sąd I instancji, a więc jest niejako „utrwalona”), upływ kilku lat od zdarzenia, że w odniesieniu do tego oskarżonego występują przesłanki z art. 69 § 1 i 2 k.k., a w konsekwencji warunkowo zawiesił wykonanie kary pozbawienia wolności. Sąd ustalił najkrótszy możliwy okres próby, gdyż jest on wystarczający dla zweryfikowania słuszności tej pozytywnej prognozy.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty procesu

Na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. obciążono oskarżonych kosztami procesu, nie znajdując podstaw do odstąpienia od stosowania zasady wynikającej z powyższych przepisów.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

orzeczenie co do winy

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

X na korzyść

☐na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

X

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

X

zmiana