Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Koninie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Krzyżak

Protokolant: sekr. sąd. Faustyna Koszela

po rozpoznaniu w dniu 8.02.2022 r. w Koninie

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W.

przeciwko J. B.

o zapłatę

1.  Uchyla w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Koninie z dnia 5 marca 2018 r sygn. akt I Nc 16/18.

2.  Zasądza od pozwanego J. B. na rzecz powoda Banku (...) S.A. w W. kwotę 58.815, 08 zł ( pięćdziesiąt osiem tysięcy osiemset piętnaście złotych osiem groszy) z tym, że od kwoty (...) zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, nie wyższej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie , począwszy od dnia 24.01.2018 r. do dnia zapłaty.

3.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

4.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.597 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

5.  Przyznaje od Skarbu Państwa ( Sąd Okręgowy w Koninie ) na rzecz adwokata K. K. kwotę 4.428 zł (brutto) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu .

6.  Przyznaje od Skarbu Państwa ( Sąd Okręgowy w Koninie ) na rzecz adwokata M. W. kwotę 3.188,16 zł (brutto) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu .

7.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.239,84 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego udzielonego pozwanemu z urzędu .

8.  Nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa ( Sąd Okręgowy w Koninie) kwotę 123 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych

Małgorzata Krzyżak

Sygn. akt I C 993/18

UZASADNIENIE

(...) Bank S.A. wniósł wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zasądzenie od J. B. na rzecz powoda kwoty w wysokości (...) zł wraz z umownymi odsetkami od kwoty (...) zł od dnia 24.01.2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

Powód podniósł, że dochodzona kwota wynika z niespłaconego przez pozwanego kredytu. Powód wypowiedział pozwanemu umowę ze skutkiem na dzień 18.04.2017 r. Na dochodzoną kwotę składa się: (...) zł tytułem pozostałego do spłaty kapitału kredytu, (...) zł tytułem odsetek kapitałowych, (...) zł tytułem odsetek karnych.

W dniu 05.03.2018 r. Sąd Okręgowy w K.wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (k.28).

Pozwany złożył zarzuty od nakazu zapłaty ( k. 60-66), w których wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zarzucił, że bank nie podjął stosownych działań zmierzających do otrzymania od ubezpieczyciela należnych rat z tytułu zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego z umowy ubezpieczenia na życie oraz stosowania w umowie pożyczki niedozwolonych praktyk i postanowień umownych, co skutkowało brakiem podstawy do wypowiedzenia umowy i tym samym przedwczesność powództwa. Pozwany podniósł, że musiał przystąpić do umowy ubezpieczenia, gdyż w przeciwnym wypadku nie otrzymałby kredytu, przy czym przystępując do ubezpieczenia został wprowadzony przez powoda w błąd ponieważ ubezpieczający (powód) w chwili zawierania umowy z pozwanym wiedział, że w razie zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego, powód nie wystąpi do ubezpieczyciela o wypłatę świadczenia.

Pozwany zgłosił zarzut braku wymagalności roszczenia, niedopuszczalne wypowiedzenie umowy z zastrzeżeniem warunku, przedwczesność żądania, stosownie przez E. niedozwolonych postanowień umownych, sprzecznych z zasadami współżycia społecznego.

Pełnomocnik pozwanego pismem z dnia 03.09.2018 r. podtrzymał zarzuty, podnosząc dodatkowo, że pozwanemu nie zostało skutecznie doręczone wypowiedzenie umowy z uwagi na brak dowodu jego doręczenia, w treści wypowiedzenia znajdował się warunek rozwiązujący sprzeczny z art. 89 k.c. skutkujący nieważnością wypowiedzenia z uwagi na art. 58 § 1 i 2 k.c., przed wysłaniem wypowiedzenia bank nie wezwał pozwanego do zapłaty zaległości za dwa pełne okresy płatności, co było sprzeczne z umową i z art. 75c ust. 2 ustawy z dnia 29.08.1997r. Prawo bankowe. Wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. powód nie wykazał wysokości roszczenia, wyciąg z ksiąg banku nie ma mocy dokumentu urzędowego. Umowa ubezpieczenia została pozwanemu narzucona bez możliwości negocjacji, a pismo pozwanego z dnia 30.01.2017 r. wzywające powoda do spłaty pożyczki z uwagi na zajście wypadku ubezpieczeniowego pozostało bez odpowiedzi, co przy poniesionej przez pozwanego opłacie ubezpieczeniowej w wysokości aż 25.794,24 zł bez możliwości skutecznej jej realizacji - stanowi niedozwolone postanowienie umowne na podstawie art. 385(1) § 1 k.c. i nie wiąże pozwanego (k.93-96v).

W toku procesu pozwany kierował liczne pisma procesowe, które powielały jego dotychczasowe stanowisko, podniósł brak legitymacji czynnej powoda (k.588-590v, 600 ).

Postanowieniem z dnia 13.01.2021 r. na wniosek pozwanego ( k. 559) Sąd na podstawie art. 84 § 1 k.p.c. zawiadomił (...) S.A. Oddział w Polsce o toczącym się procesie, które nie wstąpiło do procesu.

Ustanowieni w toku procesu dla pozwanego pełnomocnicy z urzędu (zostali na żądanie pozwanego zwolnieni przez sąd od obowiązku zastępowania pozwanego) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu (k.177 i k.467, k.203 – adw. K. K. oraz k.265, k.386 – adw. M. W.).

Sąd ustalił, co następuje;

W dniu 6 sierpnia 2013 roku została zawarta umowa pożyczki nr (...) pomiędzy J. B. a (...) Bankiem S.A. we W..

Bank udzielił pożyczkobiorcy na jego wniosek pożyczki w kwocie (...) zł.

Zgodnie z § 1 ust. 4 umowy pożyczki pożyczkobiorca zobowiązany została do zapłaty:

a)  opłaty przygotowawczej za rozpatrzenie wniosku oraz sporządzenie i zawarcie umowy pożyczki w kwocie 80 zł,

b)  prowizji bankowej od udzielonej pożyczki w kwocie (...) zł,

c)  opłaty ubezpieczeniowej w kwocie (...) zł pobranej za cały okres kredytowania.

Bank przekazał pożyczkobiorcy kwotę 104 457,06 zł. Pożyczkobiorca upoważnił Bank do pomniejszenia kwoty 104 457,06 zł o kwotę całkowitego zadłużenia z tytułu aktywnej umowy o nr (...) zawartej w dniu 10.08.20212 r., które na dzień zawarcia niniejszej umowy pożyczki wynosiło 63 017,06 zł, w celu dokonania jej całkowitej spłaty.

Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę wyniosła (...) zł i stanowiła sumę całkowitej kwoty pożyczki wskazanej w ust. 2 oraz odsetek ( § 1 ust 9 umowy ).

Pożyczka został udzielona od 6. (...). do 10.08.2020 r. Pozwany zobowiązał się do jej spaty w 84 ratch w wysokości (...) zł z wyjątkiem ostatniej raty , która wynosiła (...), przy stały oprocentowaniu pożyczki w wysokości 11% w stosunku rocznym.

Niespłacenie przez pozwanego raty pożyczki w terminie ustalonym w umowie albo spłacenie jej w niepełnej wysokości powodowało uznanie niespłaconej należności za zadłużenie przeterminowane. Od zadłużenia przeterminowanego z tytułu kapitału kredytu bank pobierał odsetki karne naliczane według zmiennej stopy procentowej, stanowiącej czterokrotność obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, która na dzień zawarcia niniejszej umowy pożyczki wynosiła 16% w stosunku rocznym.

W przypadku opóźnienia z zapłatą w terminach określonych w umowie pożyczki pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, bank miał wezwać pozwanego w formie monitu wysłanego listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. W przypadku gdy pozwany nie uregulowałby zaległości w powyższym terminie, bank miał prawo rozwiązać umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowegeo okresu wypowiedzenia ( § 2 ust 9 umowy).

W dacie zawierania umowy pożyczki w (...) Bank S.A. obowiązywała Umowa Grupowego (...) Bank (...), którą powód zawarł z ubezpieczycielem (...) S.A. we Francji z Odziałem w Polsce. W jej wyniku (...) Bank S.A. oferował każdemu kredytobiorcy tj. ubezpieczonym z tej umowy produkty ubezpieczeniowe na wypadek śmierci oraz na wypadek trwałej i całkowitej niezdolności do pracy wskutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku, a pozostałe dwa produkty z oferty tj. z tytułu tymczasowej całkowitej niezdolności do pracy i poważnego zachorowania były produktami opcjonalnymi. W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu miały być również oferowane produkty dodatkowe. Wysokość stawek ubezpieczeniowych na podstawie której miały być obliczane składki ubezpieczeniowe ustalał ubezpieczyciel. Z kolei wysokość indywidualnej składki ustalał ubezpieczający bank. Obowiązkiem ubezpieczającego były m.in. zawieranie z ubezpieczonymi (lub jego spadkobiercami) umów przelewu wierzytelności, która miałaby umożliwić ubezpieczonemu dochodzenie jego roszczeń od ubezpieczyciela.

Kredytobiorca przystępował do ww. umowy ubezpieczenia na życie i/lub utraty pracy poprzez wypełnienie deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia, po podpisaniu której uzyskiwał certyfikat według ściśle określonego wzoru stanowiącego załącznik do ww. umowy grupowego ubezpieczenia na życie. Integralną częścią umowy ubezpieczenia z dnia 01.01.2013 r. były również jej ogólne warunki – dalej OWU, z którymi mieli zapoznać się kredytobiorcy przystępujący do ubezpieczenia (k.533-554).

Przystąpienie pozwanego do ww. umowy ubezpieczenia było warunkiem koniecznym uzyskania pożyczki (pkt. 3 Formularza Informacyjnego – k.161).

W konsekwencji powyższego w § 12 umowy pożyczki z dnia 06.08.2013 r. Bank ustanowił zabezpieczenie jej spłaty w postaci objęcia pozwanego ochroną ubezpieczeniową w zakresie śmierci i inwalidztwa.

Zgodnie z ust. 12 § 1 umowy zabezpieczeniem spłaty pożyczki było ubezpieczenie w ramach umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy (...) Bankiem S.A. a (...) S.A. z siedzibą we Francji poprzez oddział (...) S.A. Oddział w P. z tytułu śmierci i inwalidztwa.

Wraz z zawarciem umowy pożyczki pozwany złożył pisemne oświadczenie o przystąpieniu do ww. ubezpieczenia.

J. B. oświadczył, że przystępuje jako ubezpieczony/pożyczkobiorca do umowy ubezpieczenia i wyraża zgodę na objęcie go ubezpieczeniem na podstawie umowy ubezpieczenia nr (...) zawartej pomiędzy (...) Bankiem S.A. a (...) S.A. z siedzibą we Francji poprzez swój oddział (...) S.A. w Polsce zgodnie z warunkami ubezpieczenia numer (...) z dnia 01.01.2013 określonymi w tej umowie swym zakresem ryzyko zgonu, trwałej i całkowitej niezdolności do pracy, zwanej dalej umową ubezpieczenia i wyznacza (...) Bank S.A. jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z tytułu śmierci do wysokości jego salda zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki/ kredytu gotówkowego istniejącego w dniu zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego oraz przelewa na rzecz (...) Banku S.A. świadczenia, które będą się mu należały z tytułu trwałej i całkowitej niezdolności do pracy do wysokości salda zadłużenia (ust. 1).

Pożyczkobiorca złożył oświadczenie, iż otrzymał i zapoznał się z treścią warunków ubezpieczenia nr (...) z dnia 01.01.2013 roku, w szczególności z wyłączeniem odpowiedzialności (...) S.A. Oddział w Polsce (ust. 8).

Pozwany złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji dotyczącej umowy pożyczki, p w trybie określonym w art. 97 ustawy z dn. 29.08.1997 r. Prawo bankowe.

Upoważnił bank do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego do kwoty zadłużenia (...) zł.

Jak wynika z Certyfikatu (ust 5 ) - ubezpieczenia dla umowy kredytowej nr (...) zawartej w dniu 06.08.2013 r. - okres trwania ochrony ubezpieczeniowej rozpoczyna się od dnia udostępnienia pożyczki /kredytu gotówkowego, zgodnie ze wskazaną powyżej umową kredytu/ pożyczki gotówkowej i trwa do dnia zakończenia pożyczki/kredytu gotówkowego z zastrzeżeniem wcześniejszego zakończenia. Ubezpieczenie obejmuje swym zakresem śmierć, trwałą i całkowitą niezdolność do pracy ( ust. 6).

Świadczenie z tytułu śmierci/trwałej i całkowitej niezdolności do pracy wypłacone miało być jednorazowo i równe miało być wysokości salda zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki/kredytu gotówkowego istniejącego w dniu zdarzenia ubezpieczeniowego, nie więcej jednak niż (...) zł ( ust. 7).

Wraz z zawarciem umowy pożyczki pozwany otrzymał formularz informacyjny z treści którego wynikało, że przystępując do umowy ubezpieczenia na życie został objęty ochroną ubezpieczeniową na wypadek zgonu i inwalidztwa, a przystąpienie do umowy jest warunkiem koniecznym do uzyskania pożyczki.

Załącznikiem do umowy był także harmonogram jej spłaty.

(dowód: umowa pożyczki z dn. 06.08.2013 r. k. 9-12, harmonogram spłaty k. 16, certyfikat ubezpieczenia dla umowy kredytowej nr (...) z dn. 06.08.2013 r.

k. 15, oświadczenie o poddaniu się egzekucji k. 13, formularz informacyjny k. 160-162).

Pismem z dnia 5 stycznia 2017 roku w związku z nieuregulowaniem zaległości wynikających z umowy pożyczki nr (...) w wysokości (...) zł skierowane zostało do pozwanego wezwanie do zapłaty z informacją, że na podstawie postanowień regulaminu udzielania pożyczek przez (...) Bank S.A. oraz postanowień umowy pożyczki/kredytu powód ma możliwość wypowiedzenia umowy, jeżeli w terminie czternastu dni roboczych od daty doręczenia niniejszego pisma nie zostanie dokonana wpłata wymaganej kwoty.

( dowód: pismo k. 110 , dowód nadania k. 111-112).

W okresie od 05.12.2016 roku do 14.12.2016 roku J. B. przebywał w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K. z rozpoznaniem udaru niedokrwiennego mózgu pod postacią niedowładu połowicznego prawostronnego oraz dyzartrii. Został wypisany do domu z dalszymi zaleceniami, chodzący samodzielnie z utrzymującym się niewielkim niedowładem kończyn prawych.

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 18.01.2017 roku J. B. został uznany za niezdolnego do pracy, w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy, istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 12 miesięcy, licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

(dowód: karta leczenia szpitalnego (...) w K. k.118-120, Orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 18.01.2017 roku k. 422).

Pismem z dnia 30 stycznia 2017 roku J. B. skierował do (...) Banku S.A. wniosek aby ten wystąpił do ubezpieczyciela (...) S.A. Oddział w Polsce o wypłatę świadczeń obejmujących ryzyko jego zachorowania z ubezpieczenia pożyczki nr (...) z dnia 06.08.2013 roku zwracając się jednocześnie z wnioskiem o przejęcie przez (...) Bank S.A. spłaty rat pożyczki z tytułu tej umowy ubezpieczenia obowiązującej od dnia 06.08.6013 roku do 10.08.2020 roku obejmującej ryzyko jego zachorowania i ryzyka wymienione w ogólnych warunkach umowy grupowego ubezpieczenia na życie dla kredytobiorców obowiązujące od dnia 01.01.2013 roku.

Powód w dniu 20.02.2017 r. złożył wniosek do (...) S.A. Oddział w Polsce o wypłatę świadczenia ubezpieczeniowego z uwagi na trwałą i całkowitą niezdolność do pracy

(dowód: pisma k. 69-70, k. 417 ).

Pismem z dnia 02.03.2017 roku (...) S.A. Oddział w Polsce poinformował pozwanego, że wniosek o wypłatę świadczenia z tytułu trwałej i całkowitej niezdolności do pracy osoby ubezpieczonej złożony w dniu 20.02.2017 roku został rozpatrzony negatywnie. Dostarczone orzeczenie o niepełnosprawności nie stwierdza całkowitej i trwałej niezdolności do pracy (orzeczenie z dnia 18.01.2017 roku stwierdza niezdolność do pracy czasową na okres 12 miesięcy w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy). W rozumieniu art. 1 definicji trwałej i całkowitej niezdolności do pracy „Ogólnych Warunków Umowy Grupowego Ubezpieczenia na Życie dla Kredytobiorców” ubezpieczonego uważa się za trwale i całkowicie niezdolnego do pracy, gdy jest on w sposób trwały niezdolny do wykonywania jakiegokolwiek zawodu ani jakiejkolwiek formy zarobkowania na skutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku. Również status osoby trwale i całkowicie niezdolnej do pracy musi być potwierdzony decyzją wydaną przez ZUS, zgodnie z przepisami regulującymi świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Pismem z dnia 5 marca 2020 roku (...) S.A. Oddział w Polsce podtrzymał swoje stanowisko odmawiające uznania roszczenia i wypłaty świadczenia, ponieważ orzeczenie z dnia 18.02.2017 r. nie stwierdza całkowitej i trwałej niezdolności do pracy lecz co najwyżej na okres 12 miesięcy.

Poinformował, że w związku z przejęciem (...) Banku S.A. przez Bank (...) S.A. nie nastąpiły żadne zmiany w zakresie wykonywania postanowień umowy grupowego ubezpieczenia na życie. Bank (...) S.A. przejmując (...) Bank S.A.,

wszedł w prawa i obowiązki ubezpieczającego.

(dowód: zeznania świadka B. B. k.495-496, dokumentacja dotycząca roszczenia ubezpieczonego k. 477-495, pismo k. 490-491 ).

Jak wynika z Ogólnych Warunków Umowy Grupowego Ubezpieczenia Na Życie z dnia 01.01.2013 roku na mocy umowy Grupowego Ubezpieczenia na Życie dla Kredytobiorców Ubezpieczyciel na Życie może zapewnić ochronę kredytobiorcom w zakresie następujących ryzyk: śmierć oraz trwała i całkowita niezdolność do pracy wskutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku

oraz dodatkowo, poza ryzykami wymienionymi w punkcie 3.1.1.1. w zakresie następujących ryzyk: tymczasowa całkowita niezdolność do pracy wskutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku, przy czym ochrona w tym zakresie jest oferowana wyłącznie kredytobiorcom którzy w dniu przystąpienia do ubezpieczenia prowadzą własną zarejestrowaną działalność gospodarczą lub czerpią dochody wyłącznie z umów cywilnoprawnych ( art. 3).

Natomiast w art. 1 zawarta jest definicja ryzyka Trwałej Całkowitej niezdolności do pracy – jest to data stwierdzenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych trwałej i całkowitej niezdolności do pracy.

W art. 11 OWU wskazane zostały wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela na życie dotyczące ryzyka trwałej i całkowitej niezdolności do pracy oraz tymczasowej całkowitej niezdolności do pracy obejmujące

W art. 20 OWU zostały ustalone warunki dotyczące zgłaszania roszczeń.

W przypadku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego ubezpieczony, jego spadkobiercy lub inna osoba uprawniona do świadczenia musi powiadomić o zdarzeniu ubezpieczeniowym ubezpieczającego i dostarczyć dokumenty wymagane przez ubezpieczyciela na życie, konieczne do rozpatrzenia roszczenia.

W przypadku trwałej całkowitej niezdolności do pracy należy dostarczyć: wniosek o wypłatę świadczenia, certyfikat ubezpieczenia w którym ubezpieczyciel na życie potwierdzi objęcie kredytobiorcy ubezpieczeniem, orzeczenie ZUS/KRUS lub innego organu uprawnionego do orzekania o niepełnosprawności, zaświadczenie lekarskie sporządzone w odpowiedniej formie określonej przez przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych, wypełnione przez lekarza prowadzącego leczenie, które wskazuje na charakter obrażeń lub choroby, będące przyczyną trwałej całkowitej niezdolności do pracy.

Ubezpieczyciel na życie zobowiązany jest wypłacić świadczenie lub powiadomić ubezpieczającego i ubezpieczonego o odmowie wypłaty świadczenia w ciągu 30 dni od zgłoszenia roszczenia.

(dowód: ogólne warunki umowy grupowego ubezpieczenia na życie dla kredytobiorców z dnia 01.01.2013 roku k. 36-47)

Pismem z dnia 10 marca 2017 roku (...) Bank S.A. w związku z nieuregulowaniem zaległości wynikających z pożyczki nr (...) z dnia 06.08.2013 wypowiedział z dniem 18.04.2017 roku z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia warunki umowy pożyczki i postawił całą należność z tytułu umowy pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności.

W skład kwoty zadłużenia wchodziły: kapitał – (...) zł, odsetki zaległe (...) zł, odsetki – (...) zł, koszty windykacji (...) zł, razem (...) zł. Poinformowano, że bezzwłoczna wpłata (...) zl spowoduje, że Bank może rozważyć możliwość wycofania wypowiedzenia. Pismo podpisała E. S. pracownik powoda, upoważniona do działania w imieniu powoda.

Pismem z dnia 18 maja 2017 roku w związku z nieuregulowaniem zadłużenia wynikającego z umowy nr (...) w wymaganym terminie, (...) Bank S.A. skierował do pozwanego J. B. przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty (...) zł , które odebrał pozwany w dniu 21.06.2018 r.

Powód wystawił w dniu 24 stycznia 2018 roku wyciąg z ksiąg banku, w którym stwierdził zadłużenie z tytułu umowy z dnia 06.08.2013 roku w łącznej wysokości (...) zł , w tym: (...) zł niespłacony kapitał, (...) zł odsetki umowne naliczone od dnia 10.10.2016 r. do 18.04.2017 r., (...) zł odsetki od należności przeterminowanych od dnia 10.10.2016 r. do dnia 23.01.2018 r.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) k. 7, wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 10.03.2017 roku k.19, pełnomocnictwo k. 114, przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 20, potwierdzenie odbioru k. 21, wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania k. 110 -112, potwierdzenie nadania wypowiedzenia umowy pożyczki k. 115-116, raport zestawienia należności i spłat kredytu k. 104-109,)

Z uwagi na rozwiązanie umowy pożyczki na skutek jej wypowiedzenia, powód zwrócił pozwanemu w dniu 25.04.2017 r. kwotę 12.182,29 tytułem niewykorzystanej składki ubezpieczeniowej (k. 108, niesporne).

Na wniosek pozwanego Rzecznika (...) w W. złożył do akt pismo zawierające pogląd istotny dla sprawy.

(dowód: pismo z dnia 03.04.2018 roku k. 24-259).

Bank (...) S.A. pismem dniem 1.10.2019 r. zawiadomił, że wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki powoda (...) Bank S.A. na podstawie art. 494§ 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek Handlowych ( Dz.U. Nr 94 poz. 1037 ze zm.) i złożył wniosek o wstąpieniu do niniejszego postępowania. Przedłożony został odpis z KRS (...) z którego wynika ( rubryka 4), że nastąpiło połączenie Banku (...) S.A. z (...) Bank S.A. z siedzibą we W. , wpisaną do rejestru Przedsiębiorców KRS prowadzonego przez Sąd Rejonowy D., VI Wydz. Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego , pod numerem KRS (...) ( (...) Bank) zgodnie z art. 492§ 1 pkt 1 Kodeksu Spółek Handlowych, poprzez przeniesienie całego majątku ( wszystkich aktywów i pasywów) Euro o Bank na Bank (...) w zamian za akcje własne, które Bank (...) wyda akcjonariuszom E. zgodnie z postanowieniami plan połączenia i art. 515 Kodeksu spółek handlowych. W dniu 27 sierpnia 2019 r. zostały podjęte następujące uchwały o połączeniu: Walnego Zgromadzenia Bank (...) oraz walnego Zgromadzenia E..

Bank (...) S.A. jako spółka przejmująca na mocy art. 494§1 k.s.h. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) Bank S.A. jako spółki przejmowanej ( sukcesja uniwersalna)

( dowód: pismo z dn. 29.10.2029 r., odpis KRS k.391-402).

Na podstawie opinii biegłego sądowego z dziedziny księgowości M. D. Sąd ustalił, że na dzień sporządzenia wyciągu z ksiąg bankowych tj. 24.01.2018 r., przy założeniu braku obowiązku uiszczenia przez powoda kwoty 25.974,24 zł (wynikającej z ustanowienia zabezpieczenia – ubezpieczenia umowy) zadłużenie pozwanego wynosi (...) zł, w tym kapitał (...) zł, odsetki umowne naliczone do dnia 23.01.2018 r. włącznie – (...) zł , odsetki karne naliczone do dnia 23.01.2018 r. włącznie - (...) zł

( dowód : opinia sądowa k. 637-660).

Sąd uznał opinię za przydaną do rozpoznania niniejszej sprawy. Powód nie wniósł do nie żadnych zastrzeżeń, pozwany w piśmie z dnia 21.12.2021 r. skutecznie jej nie podważył. Sąd podzielił pogląd Rzecznika (...) na temat iluzorycznej ochrony ubezpieczeniowej, jaką miał uzyskać pozwany przystępując do ubezpieczenia z chwilą zawarcia umowy. Pogląd ten wprawdzie nie wiąże sądu orzekającego, jednak stanowi on istotne spostrzeżenie niezależnego podmiotu dysponującego wiedzą i doświadczeniem, które sąd wziął pod uwagę oceniając umowę pod kątem wystąpienia w niej klauzul abuzywnych.

Należy zaznaczyć, że pozwany nie przedłożył żadnych dowodów, z których wynikałaby wysokość spłaconych przez niego rat pożyczki.

Fakt zawarcia umowy nie był przez pozwanego kwestionowany, jak również zaprzestanie spłacania rat pożyczki.

Sąd zważył:

Powód dochodził swojego roszczenia w oparciu o zawartą z pozwanym umowę pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 06.08.2013 r.

Zgodnie z art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzecz tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z art. 3 ust 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.U.2014.1497 t.j.), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt konsumencki w wysokości nie większej niż 255.559 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci. W świetle art. 3 ust 2 pkt 1 cyt. ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Z uwagi na treści art. 3 ust. 1 wyżej. cyt. ustawy do przedmiotowej umowy należy stosować przepisy tejże ustawy.

Pozwany podniósł szereg zarzutów, w tym zarzut: braku legitymacji czynnej powoda, braku wymagalności roszczenia dochodzonego pozwem wobec bezskuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki powtórnej nr (...) z tego powodu, że pismo zatytułowane „wypowiedzenie umowy pożyczki/kredytu” z dnia 10.03.2017 roku nie zostało jemu skutecznie doręczone, nie dopełnienia przez powoda postanowień umowy z dnia 06.08.2013 roku poprzez wezwanie w formie monitu wysłanego listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki, bezskuteczności wypowiedzenia umowy ponieważ nastąpiło ono z zastrzeżeniem warunku, co jest niedopuszczalne, braku informacji o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację kredytu.

Podniesiony został także zarzut niewykazania wysokości roszczenia z uwagi na fakt, iż jedynym dokumentem dołączonym do pozwu jest wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) z dnia 24.01.2018 roku, który wobec jednoznacznego brzmienia art. 95 ust. 1a ustawy prawo bankowe – nie ma mocy dokumentu rzędowego.

Pozwany podniósł również, iż w świetle wysokości poniesionej opłaty ubezpieczeniowej w wysokości 25.794,24 zł ewentualne zaniechanie w wypłacie sumy ubezpieczenia prowadzi do przyjęcia, że zabezpieczenie przedmiotowej umowy i w konsekwencji opłata ubezpieczeniowa stanowią niedozwolone postanowienia umowne w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącego zarzutu braku legitymacji czynnej powoda należy stwierdzić, że legitymacja procesowa to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Legitymacja czynna zawsze jest ściśle związana ze stroną powodową i oznacza jej uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu. Legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje, co do zasady oddaleniem powództwa

Na podstawie odpisu KRS (...) z dnia 1.10.2019 r. Sąd ustalił, że Bank (...) S.A. dokonał przejęcia (...) Banku S.A. na mocy uchwały nadzwyczajnych walnych zgromadzeń spółek o ich połączeniu, podjętej zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. Artykuł 494 k.s.h. wyraża zaś zasadę uniwersalnego następstwa prawnego, stanowiącą istotę procedury połączenia. Sukcesja praw i obowiązków oznacza, że spółki sukcesorki, tj. przejmujące lub nowo zawiązane, wstępują z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółek przejmowanych i łączonych (fuzja).

Z przedłożonego dokumentu odpisu KRS wynika bezspornie, że przyjęta została konstrukcja prawna sukcesji uniwersalnej, która nastąpiła z dniem połączenia spółek.

Powyższe oznacza, że Bank (...) S.A. z chwilą przejęcia (...) Banku S.A. stał się wierzycielem J. B. i wierzytelnością tą mógł również rozporządzać.

Tym samym zarzut braku legitymacji czynnej procesowej po stronie powoda należy okazał się niezasadny.

Odnosząc się do kolejnych zarzutów należy stwierdzić, że Banku po popadnięciu przez pozwanego w opóźnienie w spłacie kredytu podjął następujące działania:

⚫

pismem z dnia 5 stycznia 2017 roku zatytułowanym jako „wezwanie do zapłaty” poinformował pozwanego, iż w związku z nieuregulowaniem zaległości wynikających z umowy pożyczki/kredytu nr (...) w wysokości 6 840,55 zł, (...) Bank S.A. na podstawie postanowień regulaminu udzielenia pożyczek przez (...) Bank S.A. oraz postanowień umowy pożyczki/kredytu ma możliwość wypowiedzenia umowy, jeżeli w terminie czternastu dni roboczych od daty doręczenia niniejszego pisma nie zostanie dokonana wpłata wymaganej kwoty. Jednocześnie zawarta została informacja, że pozwany ma możliwość wnioskowania o pomoc ze strony banku w spłacie zobowiązania poprzez przeprowadzenie restrukturyzacji. W tym celu pozwany winien złożyć wniosek o restrukturyzację w najbliższej placówce (...) Banku S.A. lub wysłać drogą pocztową.

⚫

pismem z dnia 10 marca 2017 roku powód w związku z niespłaceniem wymagalnego zadłużenia wynikającego z umowy nr (...) postawił pozwanemu całą należność z umowy pożyczki/kredytu w stan natychmiastowej wymagalności. W piśmie tym bank wskazał, iż umowa kredytu ulega rozwiązaniu z dniem 18 kwietnia 2017 roku z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia. Zamieszczona została również informacja, że bezzwłoczna wpłata co najmniej kwoty 16 184,13 zł spowoduje, że Bank może rozważyć możliwość wycofania wypowiedzenia, a dokonana spłata oznaczać będzie zgodę klienta na cofnięcie przez Bank wypowiedzenia.

W myśl art. 75 c ust. 1 i 2 ustawy prawa bankowego, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Należy stwierdzić, że tryb wynikający z art. 75 c ustawy prawo bankowe został zachowany przez powoda. Powód przed wypowiedzeniem umowy kredytowej, wzywał pozwanego – do dokonania spłaty w terminie 14 dni roboczych, nadto poinformował pozwanego o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Na dowód powyższego powód przedłożył kserokopię książki nadawczej listów poleconych.

Zgodnie z art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Dla złożenia oświadczenia woli wystarcza jakiekolwiek jego uzewnętrznienie, pozwalające na przypisanie podmiotowi składającemu to oświadczenie woli wywołania określonych skutków prawnych. W świetle art. 61 k.c. ryzyko niedojścia oświadczenia woli do adresata obciąża wyłącznie nadawcę. Nie ma zatem znaczenia, czy składający oświadczenie woli ponosi jakąkolwiek winę w związku z brakiem dostarczenia oświadczenia do adresata czy brakiem możliwości zapoznania się przez adresata z treścią przesłanego mu oświadczenia. Najczęściej w praktyce spotykanymi dowodami są: pocztowe dowody zwrotnego poświadczenia odbioru, potwierdzona przez odbiorcę kopia faksu, potwierdzenie odbioru poczty elektronicznej wysłane w wiadomości zwrotnej (automatycznie albo przez samego adresata). Z kolei wśród tzw. dowodów pośrednich, uprawdopodobniających fakt złożenia oświadczenia woli, można wymienić: wydruk kontrolny potwierdzający fakt nadania faksu, pocztowy dowód nadania listu poleconego, biling telefoniczny (wyr. SN z 18 marca 2008 r., IV CSK 9/08, MoP 2008, Nr 9, s. 454). Nadawca co do zasady, nie musi wykazywać, jaka była treść przesyłki skierowanej do adresata.

Zwykle wystarczy poprzestanie na wykazaniu, że konkretna przesyłka została nadana do adresata. W zakresie jej treści należy poprzestać na uprawdopodobnieniu (M. Wojewoda, w: Pyziak-Szafnicka, Księżak, Komentarz k.c., 2014, s. 714-715). Stawianie w tym zakresie zbyt rygorystycznych wymagań mogłoby całkowicie uniemożliwić wykazywanie faktu złożenia określonego oświadczenia woli, zwłaszcza gdy do złożenia oświadczenia woli doszło za pomocą tradycyjnej korespondencji listownej. Z kolei na adresacie oświadczenia spoczywa ciężar ewentualnego wykazania, że pomimo zaistnienia okoliczności wskazanych przez nadawcę nie miał on możliwości zapoznania się z treścią wysłanego mu oświadczenia (np. pomimo doręczenia przesyłki pocztą nie mógł jej podjąć w terminie wskazanym na awizo z uwagi na chorobę lub inne zdarzenie, leżące poza swobodą decyzji adresata - zob. wyr. SN z 23 kwietnia 2010 r., II PK 295/09, Legalis; wyr. SN z 17 marca 2010 r., II CSK 454/09, OSNC 2010, Nr 10, poz. 142; post. SN z 9 lipca 2009 r., II PZP 3/09, BSN 2009, Nr 7).

Dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią, polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności (rzeczywiste zapoznanie się nie ma natomiast znaczenia). Nadanie listu poleconego (przesyłki rejestrowanej) obejmującego oświadczenie woli pozwala przyjąć w drodze domniemania faktycznego, że jego adresat mógł zapoznać się z jego treścią, co nie wyklucza, oczywiście, dowodzenia, że w konkretnym przypadku było inaczej (por. podobnie wyr. SN z 17.3.2010 r., II CSK 454/09, OSN 2010, Nr 10, poz. 142, komentarz do art. 61 k.c. red. Gniewek 2019).

Należy podkreślić, że w ocenie Sądu pozwany otrzymał pisma z dnia 5.01.2017 r., zapoznał się z jej treścią, bowiem złożył odpowiedź na nie w dniu 30.01.2017 r. (k. 69) ustosunkowując się między innymi do propozycji restrukturyzacji.

Należy również stwierdzić, że z przedłożonych kserokopii książek nadawczych listów poleconych wynika, że powód udowodnił skuteczność złożenia oświadczenia woli w sposób określony w art. 61 k.c. Z tych samych przyczyn Sądu uznał za chybiony zarzut braku wymagalności roszczenia z uwagi na brak dowodu doręczenia pozwanemu pisma wypowiadającego umowę.

Jako nieskuteczny należy także uznać zarzut, że wypowiedzenie umowy było bezskuteczne, ponieważ nastąpiło z zastrzeżeniem warunku, co jest niedopuszczalne. Treść pisma z dnia 10 marca 2017 roku „bezzwłoczna wpłata co najmniej kwoty 16 184,13 zł spowoduje, że Bank może rozważyć możliwość wycofania wypowiedzenia, a dokonana spłata oznaczać będzie zgodę klienta na cofnięcie przez Bank wypowiedzenia - nie wskazuje wypowiedzenia umowy z zastrzeżeniem warunku. Kolejny zarzut pozwanego - niewykazania wysokości roszczenia z uwagi na fakt, iż wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) z dnia 24.01.2018 r. – nie ma mocy dokumentu urzędowego. Należy stwierdzić, że wprawdzie wyciąg z ksiąg bankowych w postępowaniu cywilnym (stosownie do treści art. 95 ust. 1 a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe) nie ma mocy dokumentu urzędowego określonej art. 244 k.p.c., to stanowi jednak dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. i zgodnie z regułami art. 233 k.p.c. podlega ocenie razem ze wszystkimi innymi dowodami (zob. wyrok SN z dnia 15.09.2011 r., II CSK 712/10). Dokument ten nie ma wprawdzie mocy dokumentu urzędowego ale nie pozbawia tego dokumentu mocy dowodowej i wiarygodności. Nie był to jedyny dowód zaoferowany przez powoda na wykazanie wysokości zadłużenia pozwanego, został także przedłożony harmonogram spłat kredytu zestawienie spłat i sposób rozliczenia kredytu. Pozwany negując wysokość zadłużenia nie przedstawił żadnych dowodów co do tego w jakiej wysokości i kiedy spłacił zobowiązanie, usiłując niezasadnie przerzucić w całości ten obowiązek na powoda. Pozwany jedynie oświadczył, że nie pamięta czy po 15 października 2018 roku spłacał kredyt, czy wcześniej dokonywał wpłat większych niż to wynika z harmonogramu.

Pozwany zarzucił także, że umowa pożyczki objęta była ochroną ubezpieczeniową obejmującą w swym zakresie ryzyko zgonu oraz trwałej i całkowitej niezdolności do pracy, ubezpieczenie to zostało jemu jako konsumentowi narzucone bez możliwości negocjacji. Opłata ubezpieczeniowa wyniosła aż 25.794,24 zł. Pozwany z uwagi na wystąpienie zdarzenia ubezpieczeniowego zwrócił się do powoda, jako strony umowy ubezpieczenia aby podjął stosowne działania zmierzające do otrzymania od ubezpieczyciela środków na spłatę pożyczki. W świetle wysokości opłaty ubezpieczeniowej, narzucenie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz zaniechanie w wypłacie sumy ubezpieczenia prowadzą w ocenie pozwanego do przyjęcia, że zabezpieczenie przedmiotowej umowy i w konsekwencji opłata ubezpieczeniowa stanowią niedozwolone postanowienie umowne w świetle normy art. 385 ¹ § 1 k.c.

W każdym postępowaniu sądowym, w którym strona powołuje się na fakt inkorporowania do treści umowy niedozwolonych postanowień umownych w rozumieniu treści przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c., sąd jest uprawniony do badania treści postanowień konkretnej umowy a w sytuacji, w której przy jej zawieraniu posłużono się wzorcem umowy, badanie to obejmować powinno również postanowienia tego wzorca (por. Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z dnia 11 czerwca 2014 r., II Ca 452/14).

Z art. 385 ¹ § 1 k.c. wynika, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są klauzule umowne, które spełniają łącznie trzy przesłanki pozytywne: zawarte zostały w umowach z konsumentami, kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają interesy konsumenta.

Kontrola abuzywności postanowień umowy wyłączona jest jedynie w przypadku spełnienia jednej z dwóch przesłanek negatywnych, to jest: gdy postanowienie umowne zostało indywidualnie uzgodnione z konsumentem oraz postanowienie umowne określa główne świadczenia stron i jest sformułowane w sposób jednoznaczny. Bezspornym w niniejszej sprawie było to, że pozwany zawierając umowę kredytu z Bankiem posiadał status konsumenta w rozumieniu art. 22 ¹ k.c.

Artykuł 385 ¹ § 3 k.c. stanowi, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Przez "rzeczywisty wpływ" należy rozumieć realną możliwość oddziaływania na treść postanowień umownych. Fakt, że konsument znał treść danego postanowienia i rozumiał je, nie przesądza o tym, że zostało ono indywidualnie uzgodnione. Za uzgodnione indywidualnie trzeba bowiem uznawać tylko takie klauzule umowne, na których treść istotnie mógł on w praktyce oddziaływać. Innymi słowy, należy badać, czy konsument miał realny wpływ na ewentualną zmianę klauzul proponowanych przez przedsiębiorcę i czy z możliwości tej zdawał sobie sprawę. Do tego, by skutecznie wykazać fakt, że klauzula była uzgodniona z konsumentem, nie wystarcza opatrzenie kontrolowanego postanowienia wzmiankami typu: "wyrażam zgodę", "przyjmuję własnoręcznym podpisem" ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6 marca 2013 r., VI ACa 1241/12, LEX nr 1322083).

W konsekwencji postanowieniami indywidualnie uzgodnionymi będą takie, które były w sposób rzeczywisty negocjowane lub włączone do umowy wskutek propozycji zgłoszonej przez samego konsumenta. Wszelkie klauzule sporządzone z wyprzedzeniem będą klauzulami pozbawionymi cechy indywidualnego uzgodnienia i tej okoliczności nie niweczy fakt, że konsument mógł znać jej treść ( wyrok Sadu Apelacyjnego w Warszawie z dn.15.05.2012 r., VI ACa 1276/11) .

W niniejszej sprawie powód będący profesjonalistą posługiwał się wzorcami umownymi, który zostały jednostronnie przygotowane przed zawarciem umowy z pozwanym i są to typowe wzorce, którymi posługiwał się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej .

Treść umowy pożyczki, w której znajdują się zapisy odnoszące się do zabezpieczenia spłat pożyczki poprzez ubezpieczenie w ramach umowy ubezpieczeniowej zawartej pomiędzy (...) Bankiem S.A. a (...) S.A. z siedzibą we Francji poprzez swój oddział (...) S.A. w Polsce wskazuje, że została zawarta według standardowego wzorca banku.

Umowy ubezpieczenia nie poprzedzał wniosek w zakresie ochrony ubezpieczeniowej. Pozwany złożył jedynie wniosek o pożyczkę mający na celu zbadanie jego zdolności kredytowej. Sposób sformułowania formularza informacyjnego o kosztach również świadczy o wymuszonym, a nie dobrowolnym charakterze ubezpieczenia, którego celem było jedynie zabezpieczenie interesów Banku. Wysokość składki ubezpieczeniowej wyniosła (...) zł przy czym bank przekazał pożyczkobiorcy 104.457, 06 zł, a całkowita kwoty pożyczki wyniosła (...) zł ( obejmował ona także kwotę ubezpieczenia). Kwota ubezpieczenia w stosunku do kwoty pożyczki (...) stanowi 27% . Należy zaznaczyć, że powód nie wskazał mechanizmów naliczania tych kosztów, czy faktycznie odpowiadają rzeczywistej wysokości składki ubezpieczeniowej. Bank nie udzielił żadnej informacji o tym w jaki sposób ustalona została wysokość składki ubezpieczeniowej, wobec czego należało uznać, że koszt ten zawiera ukryte wynagrodzenie dla kredytobiorcy świadczące o niezgodności z dobrymi obyczajami oraz stosowaniu nieuczciwej praktyki rynkowej.

Przesłanka sprzeczności z dobrymi obyczajami odwołuje się do jednego z podstawowych kryteriów ocennych w stosunkach umownych. Klauzula ta ma podobną treść co zasady współżycia społecznego i pełni podobną funkcję. Klauzula dobrych obyczajów należy rozumieć taki zespół norm pozaprawnych, na który składają się normy moralne i obyczajowe powszechnie przyjęte w stosunkach gospodarczych dla realizacji określonych wartości (takich jak np. uczciwość, rzetelność, lojalność, fachowość). Ponadto, dobre obyczaje to w szczególności normy postępowania, polecające nienadużywanie posiadanej przewagi ekonomicznej w stosunku do słabszego uczestnika obrotu (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2016 r., sygn. akt VI ACa 222/15).

Pozwany nie miał możliwości negocjacji w tym zakresie. Mógł podpisać umowę na proponowanych we wzorcu umownym warunkach albo jej nie zawierać. Pozwany nie miał też żadnego wpływu na wybór ubezpieczyciela, powód narzucił zakład ubezpieczeń, z którym miał już zawartą umowę.

Zdaniem Sądu postanowienia umowne dotyczące ubezpieczenia, a w szczególności obowiązku ponoszenia przez pozwanego tak wysokiego ubezpieczenia są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumenta. Duża dysproporcja pomiędzy pożyczką a kosztami ubezpieczenia stanowi naruszenia zasad lojalności i równowagi kontraktowej. Należy też podkreślić, że w treść - redakcja zapisu dotyczącego ubezpieczenia jest niespójna. § 1 ust. 12 umowy stanowi, że zabezpieczeniem spłaty pożyczki jest ubezpieczenia w ramach umowy ubezpieczenia (…) z tytułu śmierci i inwalidztwa. W Oświadczeniu Pożyczkobiorcy o przystąpieniu do ubezpieczenia jest zapis o przystąpieniu do ubezpieczenia na podstawie Umowy ubezpieczenia nr (...) zawartej (…) zgodnie z Warunkami ubezpieczenia numer (...) z dn. 1.01.2013 r., określonymi w tej umowie obejmującej swym zakresem ryzyko : zgonu, trwałej i całkowitej niezdolności do pracy. W treści umowy pożyczki wymienia się ryzyko: inwalidztwa a w Oświadczeniu: trwałą i całkowitej niezdolności do pracy, przy czym nie są to tożsame pojęcia, co mogło też wprowadzić w błąd pozwanego. Sąd stwierdza, że ubezpieczenie pozwanego obejmowało poza ryzykiem śmierci wyłącznie trwałą całkowitej niezdolności do pracy. Pozwany pozostawał więc w błędnym przekonaniu, że choroba jakiej doznał, udar niedokrwienny mózgu pod postacią niedowładu połowicznego prawostronnego jest zdarzeniem objętym ubezpieczeniem.

Analizując zapisy w zakresie ubezpieczenia, nie jest dopuszczalne, aby postanowienia zawarte w umowie pożyczki dawały jednej ze stron uprawnienie do kształtowania według swojej woli zakresu obowiązków drugiej strony. Godzi to niewątpliwie w interesy pożyczkobiorcy jest sprzeczne z dobrymi obyczajami. Należy zauważyć, że mimo określenia składki ubezpieczenia, jako składowej kwoty pożyczki, nie można uznać zobowiązania w zakresie jej uiszczenia jako świadczenia głównego. Uiszczenie składki na ubezpieczenia na życie nie stanowi essentiala negotti umowy pożyczki zawartej z pozwanym, co daje więc podstawę do oceny na podstawie art. 385 ^{( 1 §1 )} k.c. Podsumowując, w niniejszej sprawie wyżej wskazane postanowienia mają charakter niedozwolonych postanowień umownych. Jak stanowi art. 385 ^{( 1)} § 2 k.c., jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 tego przepisu nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Należało więc z umowy pożyczki wyeliminować zapisy dotyczące umowy ubezpieczenia i poniesionej z tego tytułu kwoty ubezpieczenia. Wobec czego Sąd na podstawie opinii biegłego sądowego ( po wyeliminowaniu umowy ubezpieczenia) ustalił, że zadłużenie pozwanego na dzień wystawienia wyciągi z ksiąg banku z tytułu umowy pożyczki wynosi (...) zł ,w tym kapitał (...) zł , odsetki umowne 2.753,43 zł, odsetki karne (...) zł naliczone do 23.01.2018 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd, uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w całości i zasądził od pozwanego J. B. kwotę 58,815,08 zł z tym, że od kwoty (...) zł wraz z odsetkami od dnia 24 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty w wysokości zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP wynoszącego na dzień wniesienia pozwu 10,00% w stosunku rocznym z ograniczeniem do odsetek maksymalnych za opóźnienie (punkt 1 i 2 wyroku)

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne (punkt 2 wyroku).

Mając na uwadze wynik sprawy, powództwo zostało uwzględnione w 72% o kosztach orzeczono zgodnie z art. 100 k.p.c.

Na koszty zastępstwa procesowego należne stronie powodowej 4.597 zł ( 72% z 6.361,30 zł oraz 17 zł opłata od pełnomocnictwa) złożyły się koszty dojazdu pełnomocnika na 5 rozpraw tj. koszty zużytego paliwa, ilość kilometrów w obie strony (pismo k.608) 192,26 zł x 5 = 961, 30 zł i koszty zastępstwa procesowego 5.400 zł zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 22.10 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018 r. poz. 265)

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu sąd orzekł na podstawie § 8 pkt. 6 w zw. z § 2 ust. 3 i § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r. poz. 18) przyznając od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Koninie na rzecz adwokata K. K..

Natomiast o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu Sąd orzekł mając na uwadze wynik sprawy na podstawie § 8 pkt. 6 w zw. z § 2 ust. 3 i § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz. U. z 2019 r. poz. 18) zasądził od powoda na rzecz pozwanego 1.239,84 zł tytułem części kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielnej pozwanemu z urzędu przez adw. M. W.

W pozostałym zakresie (72%) zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w K.na rzecz adw. M. W. 3.188 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu

Na podstawie art. 113 uksc nakazano pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa 123 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych ( opłaty sądowej).

Opłata od pozwu wyniosła 4.090,66 zł ( pozwany był zwolniony od ponoszenia opłaty od zarzutów), powód uiścił opłatę w kwocie 1.023 zł ( 28% z 4.090,66 zł = 1.145,30 – 1.023 zł= 123 zł ).

W rozliczeniu kosztów procesu Sąd nie orzekł o wszystkich poniesionych kosztach procesu, nie rozliczył kosztów opinii biegłego 1.792,98 zł ( które tymczasowo zostały pokryte przez Skarb Państwa).

Z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych opinii biegłego należało na podstawie art. 113 uksc pobrać od stron na rzecz Skarbu Państwa ( Sądu Okręgowego w Koninie) od powoda 502,03 zł od pozwanego 1.290,94 zł.

Małgorzata Krzyżak