Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2022 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Berent

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2022 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa M. Ż. (1)

przeciwko A. Ż., M. Ż. (2) i O. Ż.

z udziałem interwenienta ubocznego po stronie powodowej Gminy M. G.

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanym A. Ż., M. Ż. (2) i O. Ż., aby opuściły, opróżniły i wydały powodowi M. Ż. (1) budynek mieszkalny jednorodzinny położony w G. przy ulicy (...) w terminie roku od dnia uprawomocnienia się wyroku;

II.  orzeka, że pozwanym A. Ż., M. Ż. (2) i O. Ż. nie przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu;

III.  nie obciąża pozwanych kosztami procesu, w tym w stosunku do interwenienta ubocznego;

IV.  nakazuje zwrócić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni na rzecz powoda kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem różnicy między opłatą uiszczoną a opłatą należną.

Sygn. akt I C 424/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 listopada 2022 roku

(żądanie i podstawa faktyczna pozwu)

1.  Powód M. Ż. (1) wystąpił z powództwem przeciwko A. Ż., aby wraz z osobami i rzeczami prawa jej reprezentujące opróżniła zajmowane przez nią pomieszczenia w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, usytuowanym na nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...) i wydała ją powodowi, a także zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

2.  W uzasadnieniu powód podał, że przedmiotowa nieruchomość stanowi jego majątek osobisty. Nieruchomość ta w trakcie trwania małżeństwa stron była przez nich zamieszkiwana. Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód. Powód po orzeczeniu rozwodu pozwolił byłej małżonce na zamieszkiwanie w domu do czasu znalezienia mieszkania, uznając, że okres 3 miesięcy będzie wystarczający dla podjęcia stosownych działań zmierzających do przeprowadzki. Pozwana w dalszym ciągu zamieszkuje przedmiotową nieruchomość. Powód ostatecznie wezwał pozwaną do wydania nieruchomości w terminie do dnia 21 lipca 2021 roku. Pomimo upływu terminu pozwana nie wykonała żądania powoda.

(pozew – k. 4-6)

(stanowisko interwenienta ubocznego)

3.  Interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., wnosząc o uwzględnienie powództwa, w przypadku ustalenia, że pozwana nie legitymuje się tytułem prawnym do zajmowania spornego lokalu, ustalenie, że pozwanej nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, a także zasądzenie od pozwanej na rzecz interwenienta ubocznego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

4.  Gmina podniosła jedynie, że w razie uwzględnienia powództwa Sąd może orzec o uprawnieniu pozwanych do lokalu socjalnego, a przyznanie takiego lokalu obciąża Gminę.

(interwencja uboczna – k. 31)

(stanowisko pozwanych)

5.  Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

6.  Powództwo winno zostać oddalone z uwagi na sprzeczność roszczenia z zasadami współżycia społecznego, w tym zwłaszcza z zasadą ochrony i troski o dobro dziecka.

7.  Nieruchomość zajmują również córki stron, dla których jest ona domem rodzinnym. Pozwana nie zakwestionowała prawa własności lokalu. Pozwana dokonała nakładów na nieruchomość. Powód nie realizuje podstawowych obowiązków rodzicielskich wobec małoletnich córek. W toku jest sprawa o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie miejsca pobytu i alimentów. Powód od 2021 roku nie kontaktuje się z córkami, uchyla się od obowiązku alimentacyjnego.

(odpowiedź na pozew – k. 35-39)

8.  Postanowieniem z dnia 5 października 2021 roku wezwano do udziału w sprawie w charakterze pozwanych M. Ż. (2) i O. Ż..

(postanowienie – k. 67)

9.  Postanowieniem z dnia 22 grudnia 2021 roku w sprawie I. N. (...) ustanowiono dla małoletnich M. Ż. (2) oraz O. Ż. kuratora w osobie adwokata Ł. M. celem reprezentacji w niniejszej sprawie.

(postanowienie – k. 100)

10.  Kurator małoletniej M. Ż. (2) wniósł o oddalenie powództwa w całości.

11.  Podniósł, że w uwagi na czas trwania związku małżeńskiego między M. Ż. (1) i A. Ż. oraz mając na względzie dobro ich dzieci, zasadność powództwa winna być oceniana przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności wpływających na obecną sytuację byłych małżonków, warunkowaną orzeczeniem rozwodu i wpływu tego stanu na obecną ich sytuację rodzinną. Sprzeczność powództwa z zasadami współżycia społecznego sprowadza się w istocie do rozbicia więzi rodzinnych łączących członków rodziny, które z jednej strony pozostają pod ochroną prawa, ale z drugiej wynikają z podstawowych zasad współżycia społecznego. Konieczność opuszczenia domu rodzinnego przez pozwaną A. Ż. może skutkować rozdzieleniem rodzeństwa i koniecznością ich odrębnego zamieszkiwania. Uwzględnienie powództwa może także doprowadzić do konieczności opuszczenia nieruchomości przez obie córki powoda. Na obojgu rodziców spoczywa obowiązek troski o dobro dzieci i obowiązek ten nie wygasa automatycznie z chwilą uzyskania przez nie pełnoletności. W ocenie kuratora konieczne jest zbadanie, na ile każdy z byłych małżonków realizuje swoje obowiązki rodzicielskie i czy wytoczone powództwo nie stoi w rażącej sprzeczności z dobrem dzieci byłych małżonków. Można przyjąć, że w wyniku podziału majątku pozwana A. Ż. otrzyma środki pozwalające jej na zakup niezbędnego mieszkania i zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych swoich i córek.

(odpowiedź na pozew – k. 111-114)

12.  Pozwana O. Ż. (po uzyskaniu pełnoletności w toku postępowania) wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

13.  Pozwana podtrzymała argumenty, zarzuty i wnioski dowodowe zaoferowane w pismach procesowych przez matkę A. Ż. i wniosła o ich przyjęcie za jej stanowisko w sprawie.

14.  Dodatkowo wniosła o przyznanie jej oraz siostrze M. Ż. (2) uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu. Wniosła o odstąpienie od obciążania jej kosztami procesu.

15.  Wskazała również, że jest uczennicą 3 klasy Technikum Hotelarsko-Gastronomicznego w G.. Powód nie przejawiał żadnego zainteresowania sytuacją osobistą i majątkową pozwanej. Przed Sądem Rejonowym w Wejherowie zawisła sprawa o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie orzeczenia na jej rzecz obowiązku alimentów od powoda. Pozwana nie posiada żadnego majątku, nie pracuje zarobkowo, aby mogła samodzielnie utrzymywać się, w tym wynająć pokój. Ojciec jej nadal jest zobowiązany do zapewnienia jej, jako osobie niesamodzielnej, warunków bytowych, tymczasem zamierza ją wyeksmitować z domu, nie zapewniając innych warunków mieszkaniowych. Taka postawa jest daleko krzywdząca i niezasługująca na aprobatę społeczną.

(odpowiedź na pozew – k. 119-120)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

16.  Powód M. Ż. (1) jest właścicielem nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...). Nieruchomość ta stanowi majątek osobisty powoda.

(dowód: odpis zwykły księgi wieczystej – k. 12-14)

17.  Po wstąpieniu w związek małżeński w 2003 r. powód M. Ż. (1) oraz pozwana A. Ż. zamieszkali w ww. nieruchomości. Wówczas stanowiła ona niewykończony dom. Małżonkowie partycypowali w kosztach jego wykończenia i urządzenia.

(dowód: zeznania świadka D. A. – k. 172v.-173, płyta – k. 179, zeznania świadka R. M. – k. 173-174, płyta – k. 179, zeznania świadka B. K. – k. 174-175, płyta – k. 179, , zeznania świadka R. S. – k. 204v.-205, płyta – k. 208, zeznania świadka S. S. – k. 205v.-206, płyta – k. 208, przesłuchanie powoda – k. 175-176v., płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej O. Ż. – k. 206-207, płyta – k. 208)

18.  Powód wyprowadził się z nieruchomości około 3-4 lata temu.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 175-176v., płyta – k. 179)

19.  Przedmiotową nieruchomość zamieszkują pozwane A. Ż., O. Ż. i M. Ż. (2).

20.  Powód ponosi opłaty za prąd i wodę na nieruchomości, a w pozostałym zakresie koszty ponosi pozwana A. Ż..

21.  (dowód: zeznania świadka B. K. – k. 174-175, płyta – k. 179, przesłuchanie powoda – k. 175-176v., płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej O. Ż. – k. 206-207, płyta – k. 208, przesłuchanie pozwanej M. Ż. (2) – k. 177v.-178, płyta – k. 179)

22.  Wyrokiem z dnia 8 lutego 2021 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku rozwiązał przez rozwód, bez orzekania o winie stron, związek małżeński powoda M. Ż. (1) oraz pozwanej A. Ż..

23.  Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi O. Ż. oraz M. Ż. powierzono obojgu rodzicom ustalając miejsce pobytu małoletniej O. Ż. przy matce, a małoletniej M. Ż. (2) przy ojcu.

24.  Kosztami utrzymania i wychowania małoletniej O. Ż. obciążono w całości powódkę, a kosztami utrzymania i wychowania małoletniej M. Ż. (2) obciążono w całości powoda.

25.  Nie uregulowano kontaktów stron z małoletnimi dziećmi.

26.  Nie orzeczono o sposobie korzystania przez strony z mieszkania.

(dowód: wydruk wyroku z dnia 08.02.2021r. w sprawie II C 2397/19 – k. 15-16)

27.  Do dnia 14 marca 2021 roku pozwana O. Ż. mieszkała z ojcem. Aktualnie mieszka z matką w spornej nieruchomości.

(dowód: przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej M. Ż. (2) – k. 177v.-178, płyta – k. 179)

28.  Pismem z dnia 7 lipca 2021 roku powód wezwał pozwaną A. Ż. do opuszczenia, opróżnienia i wydania przedmiotowej nieruchomości w terminie do dnia 30 lipca 2021 roku.

(dowód: wezwanie – k. 10 wraz z potwierdzeniem nadania – k. 11)

29.  Postanowieniem Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 25 marca 2022 roku ustalono miejsce pobytu małoletniej M. Ż. (2) przy matce A. Ż..

(dowód: postanowienie – k. 171)

30.  Pozwana A. Ż. nie korzystała z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w G.. Cierpi na astmę oskrzelową. Zatrudniona jest w przedszkolu na stanowisku nauczyciela. Osiąga dochody netto w kwocie 3.746,46 zł.

(dowód: informacja PIT-11 – k. 52-59, zaświadczenie o zatrudnieniu – k. 60, przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179)

31.  Pozwana O. Ż. ma 18 lat. Jest uczennicą klasy 4 Technikum Gastronomicznego. Planowany termin ukończenia szkoły to 31 sierpnia 2024 roku. Cierpi na nawrotowe bloki bólowe stawów kolanowych, chondropatię stawu rzepkowo-udowego obustronnie, koślawość stępu i przeprosty w stawach kolanowych. Zaleca się jej obuwie typu supinator oraz wiskosuplementację kwasem hialuronowym dostawowo. W wakacje pracowała dorywczo na stacji paliw osiągając dochody w kwocie średnio 500 zł.

(dowód: zaświadczenie z dnia 07.09.2021r. – k. 41, świadectwo szkolne – k. 46-48, historia zdrowia i choroby – k. 49, przesłuchanie pozwanej O. Ż. – k. 206-207, płyta – k. 208)

32.  Pozwana M. Ż. (2) 22 grudnia 2022 roku ukończy 18 lat. Jest uczennicą klasy 3 Technikum w Zespole Szkół nr (...) we W.. Planowany termin ukończenia szkoły to sierpień 2025 roku. Cierpi na astmę oskrzelową. W miarę możliwości podejmowała prace dorywcze.

(dowód: zaświadczenie z dnia 6 września 2021 r. – k. 42, świadectwo szkolne – k. 43-45, zaświadczenie lekarskie – k. 51, przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej M. Ż. (2) – k. 177v.-178, płyta – k. 179)

33.  Powód M. Ż. (1) aktualnie płaci pozwanej A. Ż. kwoty po 500,00 zł na rzecz utrzymania każdej z córek. Jest to jego jedyny udział w ich utrzymaniu.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 175-176v., płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej O. Ż. – k. 206-207, płyta – k. 208)

34.  Powód toczył rozmowy z pozwaną A. Ż. dotyczące rozliczenia nakładów pozwanej i opuszczenia mieszkania, ale nie doszło do zawarcia porozumienia.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 175-176v., płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej M. Ż. (2) – k. 177v.-178, płyta – k. 179, przesłuchanie pozwanej O. Ż. – k. 206-207, płyta – k. 208)

35.  Pozwana A. Ż. próbowała znaleźć inny lokal mieszkalny, jednakże nie znalazła żadnej oferty najmu, na którą byłoby ją stać.

(dowód: przesłuchanie pozwanej A. Ż. – k. 176v.-178, płyta – k. 179)

Sąd zważył co następuje:

36.  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów przedłożonych przez strony, przesłanych przez wezwane do tego instytucje oraz zeznania stron i świadków.

(ocena dowodów)

37.  W ocenie Sądu złożone dokumenty są wiarygodne, tym bardziej, że nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

38.  Brak było podstaw, aby odmówić wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom świadków oraz dowodowi z przesłuchania stron. W ocenie Sądu zeznania te niewątpliwie były szczere, logiczne, spontaniczne i zbieżne, co w przekonaniu Sądu świadczy o ich zgodności z prawdą. Świadkowie oraz strony były zgodne, co do faktu zajmowania nieruchomości przez pozwane, relacji pomiędzy stronami, sytuacji majątkowej pozwanych. Różnice rysowały się jedynie w zakresie stanu nieruchomości w dacie, w której zamieszkali w niej wspólnie byli już małżonkowie. Niemniej ustalono, że małżonkowie partycypowali w kosztach wykończenia tego domu, a szczegółowy zakres tych prac oraz nakładów poniesionych przez pozwaną A. Ż. zostanie ustalony w sprawie o podział majątku wspólnego.

39.  Sąd miał na uwadze, że zgodnie z art. 28 ¹ k.r.io. jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego. W niniejszej sprawie na skutek rozwiązania małżeństwa uprawnienie pozwanej A. Ż. do zajmowania nieruchomości powoda ustało. W wyroku rozwodowym ustalono miejsce pobytu dzieci. Miejsce pobytu pozwanej M. Ż. (2) ostatecznie ustalone zostało przy matce. Orzeczenie co do pozwanej O. Ż. przestało mieć znaczenie jurydyczne wobec osiągnięcia przez nią pełnoletności Strony nie kwestionowały, aby przedmiotowa nieruchomość stanowiła majątek osobisty powoda.

(rozstrzygnięcie i podstawa prawna żądania)

40.  Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

41.  Stosunek, jaki łączył strony należało zakwalifikować jako umowę użyczenia. Powód wyraził zgodę, aby pozwane zajmowały lokal nieodpłatnie. Zgodnie z treścią art. 710 k.c. przez umowę użyczenie użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nie oznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

42.  Przepisy dotyczące umowy użyczenia nie regulują kwestii rozwiązania takiej umowy zawartej na czas nieoznaczony w drodze wypowiedzenia, a jedynie ustanie tego stosunku z mocy prawa w momencie, gdy biorący w użyczenie uczyni z oddanej mu rzeczy użytek odpowiadający umowie, lub też upłynie czas, w którym użytek taki mógł uczynić (art. 715 k.c.)

43.  W konsekwencji, ustanie stosunku użyczenia na czas nieoznaczony normuje art. 365 ¹ k.c., w myśl którego zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu.

44.  Mając na uwadze powyższe należało przyjąć, że istnieje możliwość rozwiązania umowy użyczenia poprzez oświadczenie jednej ze stron, przy czym termin wypowiedzenia winien uwzględniać interesy i sytuację obu stron umowy. Gdy zaś przedmiotem użyczenia jest lokal mieszkalny wskazówką do oceny okresu wypowiedzenia mogą być przepisy normujące stosunek prawny o charakterze najbardziej zbliżonym do użyczenia lokalu mieszkalnego tj. przepisy dotyczące najmu lokalu. Tym samym do oceny żądania opuszczenia przez pozwane budynku na przedmiotowej nieruchomości należało jedynie w drodze analogii zastosować przepis art. 688 k.c. stanowiący, iż jeżeli czas trwania najmu lokalu nie jest oznaczony, najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego.

45.  Taki zatem termin należało przyjąć za obowiązujący dla wypowiedzenia użyczenia nieruchomości. Przy czym jako wypowiedzenie umowy niewątpliwie może być traktowane pismo powoda z dnia 7 lipca 2021 roku jako jednoznacznie wyrażające wolę zakończenia stosunku użyczenia. W piśmie tym wskazano dosyć krótki termin na spełnienie świadczenia – krótszy niż miesiąc. Przyjmując prima facie, że wskazany termin był zbyt krótki, gdyż w tym terminie pozwane nie miały możliwości wyprowadzenia się z nieruchomości, to niewątpliwie od dnia doręczenia pozwanym wypowiedzenia do dnia wyrokowania upłynął wystarczająco długi termin by uznać go za chroniący interesy pozwanych w należytym stopniu ( vide: wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 27 września 2018 r., III Ca 991/18, LEX nr 2587180, Uchwała Sądu Najwyższego z 11 września 1997 r., III CZP 39/97, OSNC 1997, nr 12, poz. 191).

46.  Powód wywodził swoje żądanie z art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. Dla osób trzecich płynie stąd obowiązek biernego poszanowania cudzego prawa własności. Jeżeli wbrew temu nastąpi naruszenie prawa własności, uruchamia się stosowne roszczenia ochronne, adresowane już do konkretnej osoby z potencjalnego kręgu osób trzecich. Osoba, która faktycznie włada rzeczą nie ma obowiązku wydania jej właścicielowi, jeżeli służy jej skuteczne uprawnienie do władania rzeczą. Uprawnienie to może mieć różne źródła, w szczególności może ono wynikać ze stosunku umownego pomiędzy stronami.

47.  W konsekwencji, z uwagi na prawo własności powoda i wygaśnięcie uprawnienia pozwanych do zajmowania przedmiotowej nieruchomości, powództwo co do zasady zasługiwało na uwzględnienie.

(zarzut nadużycia prawa podmiotowego)

48.  Sąd zważył, iż nie sposób uznać by żądanie zgłoszone przez powódkę stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 27.01.1999r. II CKN 151/98, OSNC 1999/7-8/134, wyrok Sądu Najwyższego z 22.03.2000 r. I CKN 440/98, LEX nr 521753). Sąd Najwyższy zważył, że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności ( vide: wyrok SN z dnia 25 maja 1973 roku III CRN 86/73, OSNC 1974/12/204).

49.  W niniejszej sprawie nie ujawniły się żadne nadzwyczajne okoliczności, które przemawiałyby za uznaniem dochodzonego roszczenia za nadużycie prawa podmiotowego. Sąd miał na względzie wysokość kosztów utrzymania pozwanych, koszt najmu lokalu mieszkalnego na wolnym rynku, przywiązanie pozwanych do domu, w którym zamieszkują, jak również szczególny charakter relacji łączących strony, w szczególności niewielkiego zainteresowania powoda losem swoich córek, jednakże uznał, że brak jest podstaw do uznania żądania powoda za nadużycie prawa podmiotowego.

50.  Oczywistym przy tym dla Sądu jest, że wykonanie przez powoda wyroku nakazującego eksmisję będzie skutkowało zwiększeniem zakresu jego obowiązku alimentacyjnego na rzecz pozwanych, które nie osiągnęły zdolności do samodzielnego utrzymania się w takim zakresie, aby pokryć koszty najmu lokalu. W ocenie Sądu przy przyjęciu, że powód pokryje te zwiększone koszty, dochody pozwanej A. Ż. pozwolą jej na partycypowanie w kosztach utrzymania lokalu. Pozwane podnosiły, że córki stron po ukończeniu szkoły średniej zamierzają rozpocząć studia. Również to powoduje zwiększone koszty utrzymania gospodarstwa domowego pozwanych. Niemniej koszt utrzymania dzieci obciąża ich rodziców stosownie do regulacji art. 133 k.r.o. Kwestie te, jeśli będzie to konieczne, winny być rozstrzygane w postępowaniu o alimenty. Zastosowanie art. 5 k.c. powinno być ostatecznością dla realizacji tych funkcji stanowienia prawa, jakie mają spełniać regulacje szczególne.

51.  W konsekwencji Sąd uznał, że doszło do wygaśnięcia uprawnienia pozwanych do zamieszkiwania w lokalu na podstawie umowy użyczenia. Pozwane nie wykazały, aby służył im inny tytuł prawny do korzystania z lokalu skuteczny wobec właściciela, stąd powództwo zasługiwało na uwzględnienie na podstawie art. 222 § 1 k.c.

(wyznaczenie terminu do wydania nieruchomości)

52.  Jednocześnie na podstawie art. 320 k.p.c. Sąd wyznaczył pozwanym termin do opuszczenia lokalu.

53.  Zgodnie z tym przepisem w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Instytucja ta jest stosowana po to, aby doprowadzić do sytuacji, gdy orzeczenie sądu jest wykonywane bez potrzeby przeprowadzania postępowania egzekucyjnego. Kwestia zabezpieczenia interesu wierzyciela powinna być również oceniana na płaszczyźnie wyważenia interesów stron przy ocenie, czy w przedmiotowej sprawie zachodzi przypadek uzasadniający zastosowanie dobrodziejstwa tej instytucji. Celem tego przepisu pozostaje, z jednej strony, zapewnienie wierzycielowi skutecznego uzyskania należnego świadczenia, a z drugiej – umożliwienie dłużnikowi zaspokojenia wierzyciela ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 16 października 2020 r., V ACa 330/20, L., wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 29 września 2020 r., V ACa 165/20, L.).

54.  W ocenie Sądu okres jednego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku pozwoli pozwanym na poczynienie odpowiednich przygotowań w celu wystąpienia przeciwko powodowi z żądaniem zasądzenia alimentów pokrywających zwiększone potrzeby w zakresie kosztów utrzymania, a nadto pozwoli im na swoiste oswojenie się z nową rzeczywistością polegającą na konieczności wyprowadzki z domu, do którego są przywiązane. Przemawiają za tym również relacje łączące strony. Wspomnieć również należało, że pozwana A. Ż. sygnalizowała konieczność rozliczenia z powodem nakładów poniesionych na nieruchomość w drodze podziału majątku, co również wymaga czasu. Jak wskazano powyżej, wyjątkowa sytuacja może powodować jedynie odroczenie eksmisji. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że powód ma zapewnione swoje potrzeby mieszkaniowe, co oznacza, że odroczenie eksmisji nie stanowi zagrożenia jego interesów.

(uprawnienie do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu)

55.  Pozwane korzystały z przymiotu lokatorów na gruncie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 roku (Dz.U. z 2022 r., poz. 172, t.j., dalej jako; u.o.p.l.), co w konsekwencji rodziło obowiązek orzeczenia w przedmiocie uprawnienia do zawarcia najmu socjalnego lokalu na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy.

56.  Sąd zważył także, iż zgodnie z brzmieniem przepisu art. 14 ust. 1 i ust. 3 u.o.p.l. sąd zobowiązany jest z urzędu badać przesłanki w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do zawarcia najmu socjalnego lokalu wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu. Zgodnie z przepisem art. 14 ust. u.o.p.l. obowiązek przyznania takiego lokalu istnieje w przypadku: 1) kobiety w ciąży, 2) małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573 i 1981) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej, 3) obłożnie chorego, 4) emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, 5) osoby posiadającej status bezrobotnego, 6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały – chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

57.  W myśl art. 14 ust. 7 u.o.p.l. przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z społeczną inicjatywą mieszkaniową.

58.  Pomimo wyłączenia zastosowania art. 14 ust. 4 u.o.p.l. w zakresie obowiązku orzeczenia o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, wskazany przepis statuuje okoliczności, które niewątpliwie winny być wzięte pod uwagę przy orzekaniu o ww. uprawnieniu na podstawie art. 14 ust. 3 u.o.p.l.

59.  Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną (art. 14 ust. 3 u.o.p.l.).

60.  Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący na dzień jej zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.), uznać należało, że pozwana O. Ż. spełniała przesłankę określoną w art. 14 ust. 4 pkt 2 u.o.p.l., co jednak nie rodziło automatycznie obowiązku orzeczenia o uprawnieniu pozwanych do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

61.  Zdaniem Sądu, wykonanie wyroku eksmisyjnego, skutkować będzie zwiększeniem zakresu obowiązku alimentacyjnego powoda na rzecz pozwanych, zaś dochody pozwanej A. Ż. pozwolą jej na pokrycie przypadającej na nią części kosztów najmu lokalu. Istotna jest również okoliczność, że strony zamierzały zainicjować postępowanie o podział majątku wspólnego, zaś pozwana deklarowała, że służy jej przeciwko powodowi roszczenie o zwrot znacznych nakładów, jakie poczyniła na nieruchomość, stąd uzyskanie tej sumy od powoda pozwoli jej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Sąd doszedł do przekonania, że brak jest jakichkolwiek podstaw do obciążania Gminy M. G. obowiązkiem dostarczenia pozwanym lokalu socjalnego. W ocenie Sądu dochody pozwanej A. Ż. pozwolą jej na częściowe partycypowanie w kosztach najmu lokalu. Nadto, potrzeby mieszkaniowe pozwanych O. Ż. i M. Ż. (2) winny być zaspokojone przez powoda jako ich ojca obowiązanych do alimentacji. Należy zauważyć, że obowiązek alimentacyjny powoda ulegnie znacznemu rozszerzeniu w przypadku wykonania niniejszego wyroku. Jednocześnie, sytuacja majątkowa powoda pozwoli mu niewątpliwie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania pozwanych córek, zwłaszcza, że jest on właścicielem przedmiotowego lokalu. W konsekwencji, nawet w braku jakichkolwiek dochodów na bieżące zaspokajanie potrzeb córek, powodowi służy wartościowy składnik majątku, którego spieniężenie pozwoli wykonać w pełnym zakresie obowiązek alimentacyjny. Brak jest jakichkolwiek podstaw, aby Gmina M. G. miała wyręczać powoda w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych córek.

62.  W konsekwencji, Sąd na podstawie art. 14 ust. 3 u.o.p.l. orzekł, że pozwanym nie służy uprawnienie do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

(koszty procesu)

63.  Mając na uwadze aktualną sytuację majątkową i rodzinną pozwanych Sąd uznał, że pozwane zasługują na dobrodziejstwo skorzystania z instytucji odstąpienia od obciążania ich kosztami procesu. Powód jako ojciec łoży skromne kwoty na utrzymanie pozwanych córek. Bez zwiększenia partycypacji powoda w potrzebach życiowych jego córek, pozwane nie są w stanie ponieść kosztów procesu. Sąd nie znalazł podstaw do obciążania pozwanych kosztami procesu w stosunku do interwenienta ubocznego.

64.  Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania pozwanych kosztami procesu.

65.  Na podstawie art. 80 ust. 1 u.k.s.c. Sąd nakazał zwrócić powodowi kwotę 200 zł tytułem różnicy między opłatą uiszczoną a opłatą należną.