Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Aleksandra Babilon- Domagała (spr.)

Sędziowie: SSO Bogna Kuczyńska

SSO Klaudiusz Senator

Protokolant: st.sekr.sądowy Iwona Stefańska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Andrzeja Kędziory

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2014 roku

sprawy G. O. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art.13 § 1 kk w zw. z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Końskich

z dnia 1 sierpnia 2013 roku sygn. akt II K 348/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do G. O. (1) w ten sposób, że:

1.  wartość mienia objętego zarzutem aktu oskarżenia ustala na kwotę 327, 99 (trzysta dwadzieścia siedem 99/ 100) złotych, z opisu czynu przypisanego oskarżonemu eliminuje sformułowania od słów: „ przy czym” do słów: „ 22 listopada 2011 roku”, i czyn przypisany oskarżonemu kwalifikuje jako wykroczenie z art. 11 § 1 kw w zw. z art. 119 § 1 i 2 kw i za to na podstawie art. 11 § 3 kw w zw. z art. 119 § 1 kw w zw. z art. 19 kw wymierza oskarżonemu G. O. (1) karę 15 (piętnastu) dni aresztu;

2.  zwalnia oskarżonego G. O. (1) od opłaty za obie instancje;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego G. O. (1) utrzymuje w mocy;

III.  zwalnia oskarżonego G. O. (1) od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa wydatków należnych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IX Ka 1555/13

UZASADNIENIE

G. O. (1) został oskarżony o to, że w dniu 8 lutego 2013 roku
w K., działając wspólnie z A. M. (1) i G. M. (1), usiłował dokonać zaboru w celu przywłaszczenia
9 sztuk metalowych kątowników o łącznej wartości 428,02 (czterysta dwadzieścia osiem 02/100 zł) na szkodę J. W., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na podjęte przez funkcjonariuszy policji czynności służbowe. G. O. (1) czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu kary łącznej 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Końskich z dnia 9 grudnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt II K 1201/10 za przestępstwo podobne z art. 278 § 1 k.k. Karę tę odbywał
w okresie od 22 września 2010 roku do 22 listopada 2011 roku,
tj. o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw.z art 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Końskich wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2013 roku wydanym w sprawie sygn. akt II K 348/13 orzekł co następuje:

I.  uznał oskarżonego G. O. (1) winnym popełnienia czynu zarzucanego mu aktem oskarżenia stanowiącego występek z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art 278 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności

II.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.

Powyższy wyrok na korzyść, w całości zaskarżył oskarżony, podnosząc, iż nie zgadza się on z treścią orzeczenia i uważa je za krzywdzące zarzucając mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych mogący mieć wpływ na treść wyroku poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że oskarżony wraz
z G. M. (1) i A. M. (1) przebywali na posesji przy ul. (...) w K. w celu dokonania kradzieży kątowników, a nie jak wskazuje oskarżony jedynie celem spożywania zakupionego uprzednio alkoholu.

- rażącą surowość orzeczonej względem oskarżonego kary w wymiarze
6 miesięcy pozbawienia wolności.

W konkluzji apelacji oskarżony wniósł o „ponowne rozpatrzenie sprawy”,
co w świetle przedstawionych argumentów poczytywać należało jako wniosek
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego G. O. (1) okazała się o tyle skuteczna,
o ile doprowadziła do ustalenia wartości mienia, którego dotyczył zarzut na kwotę niższą niż 420 zł, konsekwencją czego była zmiana zaskarżonego wyroku w tym zakresie oraz kwalifikacji prawnej czynu na wykroczenie stypizowane
w art. 11 § 1 k.w. w zw. z art. 119 § 1 i 2 k.w. i orzeczenie za ten czyn, na podstawie art. 11 § 3 k.w. w zw. z art. 119 § 1 k.w. w zw. z art. 19 k.w. kary
w wymiarze 15 (piętnastu) dni aresztu.

Wnikliwa i dogłębna analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego prowadzi w sposób jednoznaczny do wniosku, że ustalenia dotyczące przebiegu wypadków w krytycznej dacie, a które zostały poczynione przez Sąd Rejonowy, są prawidłowe i w pełni korespondują z tym materiałem. Sąd nie popełnił błędu badając okoliczności związane ze sprawą
w sposób kompleksowy, a wnioski które wynikły z tej analizy legły u podstaw wydanego wyroku. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy został oceniony w sposób wszechstronny, zgodnie z regułami logiki i doświadczenia życiowego.

G. O. (1) oskarżyciel publiczny zarzucił popełnienie przestępstwa z art. 13 § 1 w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
W niniejszej sprawie wątpliwości nie budzi i oczywistym pozostaje fakt usiłowania dokonania kradzieży, przechowywanych przez J. W. na posesji w K. przy ul. (...), elementów stalowych. Ze zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że w dniu 8 lutego 2013 roku G. O. (1) wraz z A. M. (1) i G. M. (1) przebywali na terenie posesji znajdującej się przy ul. (...)
w K. ( dowód: zeznania G. O. i A. M., k. 29–30,
35-36).

Nie budzi również wątpliwości kwestia usiłowania dokonania zaboru celem przywłaszczenia metalowych kątowników znajdujących się w budynku usytuowanym na w/w posesji ( dowód: zeznania M. S. k.43-44,159v-160, zeznania Ł. W. 99-100, 160, zeznania P. S. k.104-105, oraz wyjaśnienia G. M. k. 41-42, 159-159v). Jak wynika bowiem
z zeznań funkcjonariuszy K. w K., w toku prowadzonych przez nich czynności służbowych zastali oskarżonego G. O. (1) oraz G. M. (1) i A. M. (1) w momencie wynoszenia stalowych elementów z budynku znajdującego się na posesji J. W.. W dalszej części zeznań, świadkowie ci zgodnie potwierdzają, że wszyscy trzej oskarżeni przyznali się, że chcieli dokonać kradzieży metalowych kątowników i sprzedać je w pobliskim skupie złomu.

Zeznaniom policjantów nie sposób odmówić wiary, są logiczne
i wewnętrznie spójne oraz znajdują potwierdzenie w wyjaśnieniach oskarżonego G. M. (1), który jako jedyny z trójki oskarżonych przyznał się do zarzucanego mu czynu i jego wyjaśnienia w pełni korespondują z zeznaniami policjantów, którzy ujęli sprawców w dniu 8 lutego 2013 r. Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji słusznie dał tym dowodom wiarę.

W toku prowadzonych czynności ustalono, że oskarżeni usiłowali dokonać zaboru 9 (dziewięciu) sztuk kątowników zgromadzonych i przechowywanych przez J. W. na posesji przy ul. (...) w K.. Jak podał funkcjonariusz P. S., poza czterema kątownikami, które wynoszone były przez G. O. (1), G. M. (1) i A. M. (1) w chwili, w której zastali ich policjanci, ujawnione zostały kolejne metalowe elementy przygotowane do wyniesienia z posesji. Funkcjonariusz ten bowiem po interwencji i przewiezieniu oskarżonych do K. w K., powrócił na posesję J. W. i dokonał oględzin tego miejsca. Wtedy to właśnie bezpośrednio po zdarzeniu znalazł przygotowane do wyniesienia w odległości 40 metrów od ogrodzenia posesji trzy inne kątowniki. Ponadto w jednym z budynków przy ul. (...) leżały kolejne dwa metalowe elementy, których wcześniej sprawcy nie zdołali wynieść jednorazowo. Pokrzywdzony J. W. wskazał jednoznacznie miejsce, w którym ujawniono kątowniki jako miejsce gdzie były one przechowywane, zaznaczył jednocześnie, iż były one schowane pod pryzmą drewnianych elementów celem ich ukrycia, a w chwili dokonywania oględzin kątowniki były odkryte, a drewno odsypane na boki.. Zeznania te w sposób niewątpliwy korelują ze sobą opisując miejsce składowania metalowych elementów.( dowód zeznania P. S. k.104-105, zeznania J. W. k. 12-13,158v-159, dokumentacja fotograficzna k.7, 160v). Pokrzywdzony skarżył się, że z powodu zniszczonego ogrodzenia często pada on ofiarą kradzieży, które zgłasza na policję oraz, że oskarżony G. O. (1) został już w przeszłości skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Końskich z dnia 9 grudnia 2010 roku za dokonanie zaboru w celu przywłaszczenia chłodnicy samochodowej o wartości 2000 zł z (...) stojącego na posesji przy ul (...) w K., a będącego własnością J. W. tj. popełnienie przestępstwa stypizowanego w art 278 k.k.

W niniejszym postępowaniu Sąd pierwszej instancji popełnił zasadniczy błąd opierając się na niedopuszczalnym w świetle obowiązującej procedury karnej dowodzie w postaci notatki służbowej funkcjonariusza KPP w K. M. K.. Zakaz ten wynika wprost z przepisu art 174 k.p.k
w niniejszej sprawie łączy się bezpośrednio z przepisem art 193 k.p.k. W toku postępowania określenie wartości mienia, którego dotyczył zarzut, powinno się oprzeć na opinii biegłego, który posiadając wiadomości specjalne i odpowiednie kwalifikacje w sposób wiarygodny mógł te kwestie dla Sądu ustalić. Natomiast Sąd pierwszej instancji oparł swe ustalenia o sporządzoną w dniu 11 lutego 2013r. notatkę służbową R. K., w której znajdowało się wyliczenie wartości kątowników w kwocie 428,02 (czterysta dwadzieścia osiem 02/100 zł). Dokument ten funkcjonariusz wykonał po uzyskaniu od M. K. informacji w zakresie ceny 1 kg. stali na skupie. Zawarte w treści notatki były metody obliczenia kwoty określającej wartość mienia będącego przedmiotem w sprawie. Jednakże w ocenie Sądu odwoławczego, Sąd pierwszej instancji popełnił błąd przyjmując i ujawniając jako dowód notatkę służbową w sytuacji istnienia zakazu dowodowego. Błąd ten był o tyle znaczący, że popełniony został mimo, że Sąd pierwszej instancji miał możliwość i mógł przeprowadzić w tej sytuacji procesowej dowód na okoliczność określenia wartości mienia, którego dotyczył zarzut. Ponadto Sąd pierwszej instancji uzasadniał przyjęcie w/w dokumentu jako podstawy ustaleń tym, że strony nie kwestionowały tego dokumentu jako dowodu. W opinii Sądu brak opozycji ze strony uczestników procesu nie może stanowić o prawidłowości tego dowodu i braku jego wad. W tej kwestii Sąd z naruszeniem przepisów przyjął notatkę służbową jako dowód w sprawie. Również wątpliwy charakter miało uzasadnienie jakoby oszacowanie wartości kątowników zostało sporządzone przez uprawnioną osobę posiadającą stosowne kwalifikacje.

W sytuacji gdy apelacja wniesiona została przez stronę, w tym przypadku oskarżonego G. O. (1), Sąd odwoławczy wnikliwie zbadał całość okoliczności i podstaw wydanego przez Sąd pierwszej instancji wyroku.
W niniejszej sprawie w świetle zgromadzonego i ujawnionego materiału dowodowego nie ma wątpliwości, co do popełnienia przez oskarżonych czynu usiłowania kradzieży metalowych kątowników gdyż zeznania świadków, wyjaśnienia oskarżonego G. M. i zebrane w sprawie dokumenty niewątpliwie potwierdzają ten fakt. Jednocześnie należy zauważyć błąd Sądu pierwszej instancji w postaci dołączenia i ujawnienia w sprawie dowodu z notatki urzędowej funkcjonariusza policji na okoliczność określenia wartości mienia, które oskarżeni usiłowali ukraść. Jak trafnie wskazuje Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 listopada 2007 r. sygn. akt III KK 339/07, samo korzystanie z notatek służbowych nie narusza obowiązujących reguł dowodowych w sytuacji, gdy służą one wykazaniu braku możliwości przeprowadzenia dowodu lub wskazują na to, że dane źródło dowodowe nie jest przydatne do wykazania okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W niniejszej sprawie notatka służbowa zamiast stać się impulsem do przeprowadzenia innych dowodów na okoliczność wyceny mienia, stała się źródłem dowodowym sensu stricte mimo, że jako taka samoistnie nie powinna stanowić dowodu, a funkcjonariusz policji nie był osobą uprawnioną i wykwalifikowaną do określenia wartości stalowych kątowników. W ocenie Sądu odwoławczego w tym przypadku niezbędna okazała się opinia biegłego. Dlatego na podstawie art. 452 § 2 k.p.k. z urzędu, uzupełniono postępowanie dowodowe w postępowaniu odwoławczym, poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Opinia ta miała dotyczyć i wyznaczyć w sposób dokładny i fachowy wartość ruchomości, które G. O. (1), G. M. (1) i A. M. (1) usiłowali ukraść na szkodę J. W. z posesji przy ul. (...) w K..

W dniu 29 marca 2014 roku została sporządzona pisemna opinia przez biegłą A. R.( dowód opinia biegłego k. 199-200). W opinii tej biegła w sposób szczegółowy i dokładny podaje ceny kątowników metalowych ustalając, że ponieważ kątowniki są mocno skorodowane, nieuzasadnionym jest określanie ich wartości tak jak elementów nowych wartość przedmiotów objętych zarzutem w niniejszej sprawie wynosi 327,99 zł (trzysta dwadzieścia siedem 99/100 zł). Dowód z opinii biegłego jest w ocenie Sądu odwoławczego wiarygodny, a zarówno strony jak i Sąd nie mieli żadnych zastrzeżeń do w/w dokumentu w związku z czym należało dać mu wiarę w całości.

Wobec wniosków płynących z dowodu w postaci opinii biegłego
w zakresie wyceny ruchomości będących przedmiotem czynu, uwadze Sądu nie umknęła kwestia istotnej nowelizacji przepisów prawa materialnego. W wyniku zmian dotyczących przepisów kodeksu wykroczeń w brzmieniu ustawy z dnia 27.09.2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247), która weszła w życie 9.11.2013 r. Nastąpiła zmiana wartości mienia, kwalifikująca dany czyn jako wykroczenie. Chodzi o wykroczenia przeciwko mieniu, takie jak kradzież, przywłaszczenie, wyrąb drzewa w lesie, umyślne zniszczenie czy nabycie rzeczy z kradzieży lub przywłaszczenia. Obecnie wartość ta jest określona jako jedna czwarta minimalnego wynagrodzenia, ustalanego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W przypadku zatem gdy wartość rzeczy skradzionej lub rzeczy, którą usiłowano ukraść nie przekracza 420,00 zł, sprawca popełnia wykroczenie stypizowane w art 119 §1 k.w. i podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z taką właśnie sytuacją. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego, o ile nie ma wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego, o tyle w perspektywie przytoczonych zmian przepisów i przeprowadzonego przez Sąd odwoławczy dowodu z opinii biegłego, należało zmienić kwalifikację prawną czynu przypisanego G. O. (1) i orzec na podstawie przepisów art 11 § 1 k.w. w zw. z art. 119 § 1 i 2 k.w.

Tego rodzaju decyzja procesowa została podjęta przez Sąd odwoławczy na kanwie orzeczeń Sądu Najwyższego. W wyroku z 14.2.2012 r. sygn. akt V KK 310/11 SN wskazał, że: Sąd odwoławczy, orzekający w sprawie o czyn zabroniony, który został popełniony w okresie obowiązywania ustawy "poprzedniej " ma zawsze obowiązek, niezależnie od granic zaskarżenia rozważyć kwestię, która z ustaw jest względniejsza dla sprawcy. W przeciwnym razie może dojść do rażącego naruszenia reguły przewidzianej intertemporalnej i w konsekwencji wydania orzeczenia rażąco niesprawiedliwego. W podobnym tonie Sąd Najwyższy wypowiedział się w wyroku z 7.11.2012 r. sygn. akt III KK 11/12, w którym wskazał, że: Jeżeli wprawdzie zarzut naruszenia art. 4 § 1 KK nie był podniesiony w apelacji, to przy wniesieniu jej na korzyść oskarżonego, Sąd odwoławczy powinien dokonać całościowej kontroli wyroku i wyeliminować uchybienie, zmieniając kwalifikację czynu przypisanego skazanemu.

W świetle przytoczonych powyżej argumentów i wobec treści norm intertemporalnych Sąd odwoławczy jednoznacznie stwierdził, że ustawa obowiązującą w dacie orzekania przez Sąd drugiej instancji jest względniejszą dla sprawcy. Toteż w pełni uzasadniona i konieczna w opinii Sądu odwoławczego była zmiana kwalifikacji czynu z usiłowania popełnienia występku zaboru mienia celem przywłaszczenia tj. czynu stypizowanego w art 13 § 1 w zw.z art 278 k.k. na usiłowanie popełnienia wykroczenia kradzieży cudzej rzeczy ruchomej stypizowanego w art 11 § 1 w zw.z art 119 § 1 i 2 k.w.

W kwestii wymiaru orzeczonej na podstawie art. 11 § 3 k.w. w zw. z art 119 §1 k.w. w zw. z art 19 k.w. względem G. O. (1) kary aresztu
w wymiarze 15 (piętnastu) dni, Sąd kierował się dyrektywami określonymi w art 33 k.w. Skazując oskarżonego na karę aresztu Sąd wziął pod uwagę niskie pobudki jakimi kierował się oskarżony dokonując usiłowania kradzieży metalowych kątowników z posesji J. W.. Istotnym elementem był stopień zawinienia sprawcy czynu, który w niniejszej sprawie nie budził najmniejszych wątpliwości, a Sąd odwoławczy w całości zaaprobował ustalenia poczynione przez Sąd I instancji. Ponadto ważna dla wymiaru orzeczonej kary była kwestia uprzedniej karalności G. O. (1) za przestępstwa przeciwko mieniu, które w dodatku popełniono na szkodę pokrzywdzonego w tym postępowaniu J. W.( dowód: dane o karalności G. O. (1) k. 20-21). Mając powyższe na względzie Sąd odwoławczy orzekł wobec oskarżonego karę 15 (piętnastu) dni aresztu.

Ponieważ apelacja złożona została przez oskarżonego należało dokonać analizy całokształtu postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy
w K. i wobec zaistnienia opisanych powyżej nieprawidłowości należało orzec na podstawie art 437 § 2 k.p.k. W wyniku czego zaskarżony wyrok zmieniono, w zakresie dotyczącym kwalifikacji prawnej popełnionego przez G. O. (1) czynu z usiłowania popełnienia przestępstwa kradzieży stypizowanego w art. 278 § 1 k.k. na usiłowanie dokonania wykroczenia kradzieży cudzej rzeczy ruchomej tj. czynu z art 11 § 1 w zw.z art 119 § 1 i 2 k.w. i tym samym określenie wymiaru kary na 15 dni aresztu w miejsce orzeczonej przez Sąd I instancji kary 6 miesięcy pozbawienia wolności. Równocześnie wyeliminował Sąd odwoławczy z opisu czynu przypisanego sformułowania tyczące recydywy, co z uwagi na zmianę kwalifikacji prawnej czynu przypisanego miało charakter korekty stylistycznej.

Orzeczenie o zwolnieniu od kosztów postępowania oskarżonego oparto na art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art.119 k.p.w, uznając, iż podsądny nie posiada majątku pozwalającego na uiszczenie tych kosztów.

SSO A. Babilon-Domagała SSO. B. Kuczyńska SSO. K. Senator