Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2014 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa I. O. i T. D.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w G. Oddział w O.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 20 grudnia 2013 r., sygn. akt X C 642/11,

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od pozwanej na rzecz każdej z powódek kwotę 1.200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt: IX Ca 148/14

UZASADNIENIE

Powódka I. O. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w G. kwoty 6.982,08 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu wraz z odsetkami ustawowymi od wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powódka T. D. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w G. kwoty 6.982,08 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu wraz z odsetkami ustawowymi od wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódki wskazały, iż w okresie od września 2001 r. do sierpnia 2011 r. były współwłaścicielkami po 1/2 każda z nich działek o numerach ewidencyjnych (...) położonych w (...), Gmina D.. Przez działki przebiegają linie energetyczne i posadowione są na nich słupy energetyczne należące do pozwanego. Strona pozwana w okresie wrzesień 2001 – sierpień 2011 korzysta z części ich nieruchomości bez jakiegokolwiek tytułu prawnego.

Pozwana (...) S.A. w G. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazała, iż nie widzi podstaw do uznania roszczenia o wynagrodzenie za legalnie posadowione urządzenia energetyczne na gruncie powodów. Powodowie w żadnej mierze nie uzasadnili wielkości powierzchni gruntu będącego podstawą do wyliczenia wynagrodzenia. Nadto, pozwany podniósł zarzut zasiedzenia służebności gruntowej w złej wierze z dniem 01 stycznia 1991 r. przez Zakład (...) w O., którego następcą prawnym na zasadzie sukcesji generalnej jest pozwany oraz z dniem 01 stycznia 2008 r. i z dniem 01 stycznia 2011 r. przez pozwanego.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od pozwanego na rzecz każdej z powódek kwoty po 6.777,50 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 10 października 2011 r. do dnia zapłaty. Nadto zasądził na rzecz każdej z powódek po 2.366 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, oraz nakazał pobrać od pozwanego kwotę 6.502,62 zł tytułem wydatków na wynagrodzenie biegłych uiszczonych tymczasowo ze Skarbu Państwa.

W toku postępowania Sąd ustalił, że I. O. oraz T. D. są współwłaścicielami w udziale po 1/2 każda z nich nieruchomości składającej się z działek o numerach ewidencyjnych (...) położonych w (...), Gmina D., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr KW nr (...). Przedmiotowa nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne.

Działka nr (...)jest użytkowana rolniczo. Znajduje się na niej linia energetyczna z dwoma stanowiskami słupowymi – obwód nr 1 ze stacji transformatorowej (...)- (...). Działka nr (...)jest użytkowana rolniczo. Znajduje się na niej linia energetyczna z jednym stanowiskiem słupowym przelotowym – obwód nr 1 ze stacji transformatorowej (...)- (...). Działka nr (...)jest użytkowana rolniczo. Znajdują się na niej linie energetyczne z jednym stanowiskiem słupowym przelotowym – obwód nr 1 ze stacji transformatorowej (...)- (...)obwód 1 o długości 147 m oraz obwód nr 2 o długości 20 m. Nadto, znajduje się na niej jeden słup rozkraczny rozgałęźno – narożny linii napowietrznej nn wraz z przyłączem napowietrznym do budynku nr (...)o długości 12 m, jeden słup przelotowy w linii napowietrznej nn izolowanej, stacja transformatorowa (...)250 (...)- (...)na czterech słupach z odejściem kablowym, elektroenergetyczna linia SN o przewodach gołych w układzie trójkątnym o długości 73 m oraz przyłącze napowietrzne do budynku mieszkalnego ze stacji transformatorowej (...)- (...)długości 6,0 m. Działka nr (...)jest użytkowana rolniczo. Znajdują się na niej elektroenergetyczna linia SN goła relacji D.-O.w układzie trójkątnym o długości 119,0 m, jeden słup SN nr (...)przelotowo rozgałęźny, jeden słup SN nr (...)przelotowy, elektroenergetyczna linia SN-odgałęzienie od w/w linii do stacji transformatorowej w układzie trójkątnym długości 19,0 m, jeden słup SN krańcowy nr (...), elektroenergetyczna linia SN goła relacji D.-L.w układzie płaskim długości 34,0 m, elektroenergetyczna linia napowietrzna SN długości 30,0 m (linia obca) oraz jeden słup SN (obcy).

Działki nr (...)(przed podziałem) zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy D., który utracił moc z dniem 31 grudnia 2002 r., położone były na terenach rolniczych. Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy D., zatwierdzonym Uchwałą nr (...)Rady Miejskiej w D.z dnia 08 lipca 2003 r. obowiązującym do dnia 21 maja 2012 r. przedmiotowe działki znajdowały się na terenach preferowanych do aktywności gospodarczej. W dniu 28 lipca 2010 r. wydano decyzję o warunkach zabudowy dla działki nr (...)obręb (...). W dniu 19 października 2010 r. wydano decyzję o warunkach zabudowy dla działki nr (...)obręb (...).

W 1960 r. przyjęto do użytkowania elektroenergetyczną linię (...)relacji D.- L.. W 1967 r. wybudowano elektroenergetyczną linię nn relacji D.- O.. W dniu 29 października 1977 r. spisano protokół odbioru końcowego i przekazania do użytku obiektu inwestycyjnego linii (...)relacji D.- O.na odcinku D. L.. Linia relacji D.- O.została przyjęta do użytkowania 31 marca 1979 r. (...) S.A.w O.a powódką K. O.zawarta została umowa o świadczenie usług przesyłowych i sprzedaży energii elektrycznej do obiektu w (...), gmina D..

Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele rolnicze wynosi 12,82 m ². Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele rolnicze wynosi 4,27 m ². Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele rolnicze wynosi 61,85 m ². Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele rolnicze wynosi 61,05 m ². Łączna powierzchnia działek nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele rolnicze ze względu na przebieg linii napowietrznych SN i nn oraz umiejscowienie urządzeń pozwanego przedsiębiorstwa wynosi 140,0 m ². Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele budowlane wynosi 144 m ². Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele budowlane wynosi 67,2 m ². Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele budowlane wynosi 1153,6 m ². Łączna powierzchnia działki nr (...) trwale wyłączona z użytkowania na cele budowlane wynosi 1727,25 m ². Łączna powierzchnia działek wyłączona z użytkowania na cele budowlane ze względu na przebieg linii napowietrznych SN i nn wynosi 3087,5 m ².

Sąd w oparciu o opinię biegłego ustalił, że wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z obszaru trwale wyłączonego z użytkowania (obszaru pod i wokół słupów) wynosi 1.175 zł. Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z obszaru ograniczonego użytkowania (pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi) w okresie od 01 września 2001 r. do dnia 29 sierpnia 2011 r. wynosi 12.380 zł. Łączna wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez (...) S.A. w G. z nieruchomości powodów wynosi 13.555 zł.

Wobec zarzutu zasiedzenia służebności zgłoszonego przez pozwanego Sąd dokonał analizy stanu faktycznego przez pryzmat regulacji art. 292 kc . Zwrócił uwagę, że posiadanie w myśl art. 292 zd. pierwsze k.c., może prowadzić do nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzeni, czego pozwany w przedmiotowej sprawie nie udowodnił. Sąd uznał, że w żaden sposób nie zostało wykazane, że miało miejsce na nieruchomości strony powodowej korzystanie przez okres 30 lat z trwałych, widocznych urządzeń w postaci linii napowietrznych i słupów energetycznych, za pomocą których przesyłano energię elektryczną, dokonywanie remontów i modernizacji tych urządzeń, a uprawnienia poprzednika prawnego pozwanego w tym zakresie były kwestionowane przez właściciela gruntu.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na uznanie, iż w przedmiotowej sprawie zaistniała sytuacja bezumownego korzystania z nieruchomości powodów przez pozwanego. Odnosząc się do określenia wysokości należnego powodom wynagrodzenia z tego tytułu Sąd Rejonowy oparł się na dowodach z opinii biegłych z zakresu elektroenergetyki J. K. i biegłego rzeczoznawcy majątkowego P. S.. Pierwszy z nich wskazał, iż pozwany musi wykonywać konserwacje, które są nakazane przez obowiązujące przepisy Prawa budowlanego, usuwać awarie, które mogą się ewentualnie zdarzyć. Miejscem do którego musi dojechać sprzęt ciężki są słupy, które mogą ulec uszkodzeniu lub połamaniu, do czego dochodzi najczęściej wskutek anomalii pogodowych. Wymiana słupa, wynikająca z normalnej eksploatacji ma miejsce raz na czterdzieści lat. Nie jest konieczny dostęp do przewodów. Biegły wyjaśnił również, że margines bezpiecznej odległości pracy od słupa wynosi 1,5 m od słupa w każdym kierunku i stanowi koło o średnicy 3 m.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódek po 6. 777,50 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 10 października 2011 r. do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powództwo oddalił. O kosztach postępowania orzekł po myśli art. 100 kpc.

Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżyła pozwana w części uwzględniającej powództwo tj. w punktach I, II i rozstrzygającej o kosztach postępowania, tj. w punktach IV , V i VI zarzucając:

I.  naruszenie prawa materialnego to jest:

- art. 172 § 1 kc w związku z art. 292 kc i 305 ⁴ kc poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy zgodnie ze zgromadzonym materiałem dowodowym istnieją słuszne przesłanki do stwierdzenia zasiedzenia odpowiedniej służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, polegającej na korzystaniu z posadowionych urządzeń energetycznych na działkach powódek, znoszeniu istnienia urządzeń oraz prawem dostępu do tych urządzeń, w tym odpowiednim sprzętem technicznym, w celu przesyłu energii elektrycznej, eksploatacji urządzeń, przeprowadzania ich konserwacji, remontu, modernizacji oraz prawem dokonywania wycinki, przycinki drzew, krzewów, innych roślin co w konsekwencji powinno skutkować oddaleniem powództwa,

II. naruszenie prawa procesowego to jest :

- art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów poprzez bezzasadne przyjęcie opinii biegłego S. za prawidłową i uznanie opinii K. za nieprawidłową, i oderwaną od stanu faktycznego,

- art. 244 § 1 kpc , art. 245 kpc w związku z art. 233 § 1 kpc poprzez ich nie zastosowanie w stosunku do dokumentów przedstawionych przez pozwaną dokumentujących zasiedzenie i przyjęcie, że strona pozwana nie wykazała okoliczności zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu,

- błąd w ustaleniach faktycznych znajdujący swój wyraz w ustaleniu, że strona pozwana nie wykazała okoliczności zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu.

W tak przedstawionych zarzutach skarżąca wniosła o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, oraz obciążenie powódek całością kosztów poniesionych przez pozwanego, oraz kosztów sądowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego o zasadności powództwa i nieskuteczności zarzutu zasiedzenia służebności.

Na wstępie rozważań należy przywołać warunki nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia, gdyż okoliczność ta miała kluczowe znaczenia dla zasadności powództwa o bezumowne korzystanie.

W uchwale z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08 (nie publ.) Sąd Najwyższy uznał, że przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści słu­żebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa. W uzasadnieniu tego zapa­trywania Sąd Najwyższy wskazał, że ustanowiona na rzecz przedsiębior­stwa (w znaczeniu podmiotowym) służebność gruntowa lub nabyta przez przedsiębiorstwo w drodze zasiedzenia taka służebność, jako prawo ko­rzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie związanym z działaniem tego przedsiębiorstwa (art. 285 k.c), odpowiada funkcji i treści nowo kre­owanej służebności przesyłu. Tak jak dla ustanowienia na rzecz przedsię­biorcy lub nabycia przez przedsiębiorcę w drodze zasiedzenia służebności przesyłu, tak i dla ustanowienia na rzecz przedsiębiorstwa lub nabycia przez przedsiębiorstwo w drodze zasiedzenia służebności gruntowej od­powiadającej treści służebności przesyłu, bezprzedmiotowe jest oznacze­nie "nieruchomości władnącej". Pogląd ten Sąd Najwyższy podtrzymał również w wyroku z dnia 12 grudnia 2008r . ( I CSK 389/08, LEX nr 484715).

Ogólne przesłanki zasiedzenia normuje art. 172 k.c. Łączne wa­runki to upływ oznaczonego przez ustawę terminu nieprzerwanego posiadania samoistnego, oraz długość tego terminu, zależna od dobrej lub złej wiary w chwili nabycia posiadania. Posiadacz nabywa własność, jeżeli po­siada nieruchomości nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz sa­moistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 1 k.c), na­tomiast po upływie lat trzydziestu choćby uzyskał posiadanie w złej wie­rze (art. 172 § 2 k.c). Zaznaczenia przy tym wymaga, że posiadanie służebności gruntowej będące posiadaniem zależnym ma ściśle określoną treść odpowiadającą wykonywaniu prawa służebności i polegającą na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, co określa art. 292 kc jako szczególny warunek zasiedzenia służebności. Posiadanie służebności gruntowej nie może być więc utożsamiane z posiadaniem prowadzącym do zasiedzenia nieruchomości. Jak zaznaczono bowiem w orzecznictwie służebność gruntowa nie może być nieskonkretyzowanym „uprawnieniem” do przeprowadzenia w dowolny sposób na nieruchomości linii energetycznej.

Wracając do przesłanki upływu czasu niezbędnego do zasiedzenia, należy zaznaczyć, że gdy termin zasiedzenia służebności rozpoczął się przed wpro­wadzeniem do polskiego porządku prawnego instytucji służebności prze­syłu (3 sierpnia 2008 r.), przedmiotem posiadania, a tym samym zasie­dzenia, mogła być jedynie quasi służebność gruntowa. Nie można bowiem zasiadywać czegoś, co nie istniało przed wprowadzeniem do aktu usta­wowego.

W przedmiotowej sprawie kwestia trwałych i widocznych urządzeń była bezsporną, gdyż stanowiła istotę powództwa o bezumowne korzystanie z nieruchomości objętych postępowaniem. Jako bezsporny jawi się także czas, w którym owe urządzenia przejęto do użytkowania. W 1960 roku przejęto linię w relacji D.– L., w roku 1979 r. linię relacji D.– O., w 1983 r. linia do (...). Podkreślenia wymaga przy tym, że we wskazanych datach, kiedy linie były przejmowane w użytkowanie dysponentem tych urządzeń było przedsiębiorstwo państwowe. Nadto do roku 1976r. działki o aktualnych numerach (...) (...) stanowiły własność Skarbu Państwa / k.28, 34, 40 akt KW(...)/ .Działka nr (...)utraciła status nieruchomości państwowej dopiero w 1990 r. / k. 41 akt KW (...)/.Od tych dat można rozpatrywać ewentualny bieg terminu zasiedzenia służebności .

Do 1 października 1990 r., obowiązywał absolutny zakaz nabywania na tej drodze własności państwowych gruntów, budynków itp. Zniesiony został przez ustawę z 28.7.1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321) na mocy ,której skreślony został art. 177 kc . Jak wskazano w piśmiennictwie, jeśli w czasie obowiązywania art. 177 k.c. (1 stycznia 1965 - 1 października 1990) nieruchomość prze­stała być przedmiotem własności państwowej, możliwe było nabycie przez zasiedzenie zarówno własności tej nieruchomości, jak i służebności gruntowej ją obciążającej. Jeżeli posiadanie prowadzące do zasiedzenia rozpoczęło się w czasie, gdy nieruchomość była przedmiotem własności państwowej, lecz w okresie powyższym utraciła ten przymiot, bieg zasiedzenia rozpoczynał się z tym momentem (por. Ge­rard Bieniek, Urządzenia Przesyłowe. Problematyka prawna, Warszawa 2008, s. 73-75).

Zatem, powyższe daty zmiany statusu nieruchomości z państwowych na prywatne, jako te do której przedsiębiorstwo państwowe „wykonywało służebność gruntową odpowiadającą służebności przesyłu” a właściciele nieruchomości ten stan tolerowali można było przyjąć jako początek biegu terminu zasiedzenia.

Niemniej jednak do stwierdzenia zasiedzenia powyższego prawa niezbędna jest ciągłość owego posiadania przez obecnie korzystającego z praw odpowiadających służebności, ewentualnie z doliczeniem posiadania poprzedników prawnych wnioskującego.

Treścią posiadania służebności jest władanie cudzą nieruchomością z wolą wykonywania konkretnej służebności. Jak wskazano w orzecznictwie, przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności gruntowej chodzi o faktyczne korzystanie z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby o osoba, której przysługuje służebność ./ por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2006 r., IV CSK 149/05, Lex 258681/. Zatem zmiana tego zakresu czyli sposobu posiadania, przerywa bieg zasiedzenia, który rozpoczyna się na nowo. Jednocześnie możliwym jest przeniesienie posiadania na inny podmiot w tym samym kształcie co przysługujący dotychczasowemu posiadaczowi. Jeżeli zmiana posiadacza nastąpiła w wyniku przeniesienia samoistnego posiadania podczas biegu zasiedzenia, nowy posiadacz może doliczyć do swojego posiadania czas posiadania swojego poprzednika i wtedy zostaje zachowana ciągłość posiadania. W przypadku państwowej osoby prawnej, może ona doliczyć do swojego czasu posiadania czas posiadania przez Skarb Państwa tylko wtedy, gdy Skarb Państwa podczas biegu zasiedzenia przeniósł na nią posiadanie.

Jeżeli więc przeniesienie posiadania nie nastąpiło, to zasiedzenie na rzecz państwowej osoby prawnej biegnie na nowo dopiero od dnia 1 lutego 1989 r. , natomiast dotychczasowy okres posiadania ulega zniweczeniu.

W przedmiotowej sprawie w ocenie Sądu Okręgowego pozwana nie wykazała przeniesienia przez Skarb Państwa posiadania służebności w rozumieniu kodeksu cywilnego, to jest w takim kształcie jak służebność była wykonywana .

Zarządzeniem z dnia 25 listopada 1985 r. utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakłady (...) określając jego przedmiot działania (k.122). Następnie w 1989 r. utworzono Przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) w O. , przydzielając mu składniki mienia powstałego z podziału przedsiębiorstwa pod nazwą „Północny O. Energetyczny w B.” ( k. 125) Nie tylko brak tu pełnego przeniesienia dotychczasowego przedsiębiorstwa, ale i przedmiot działania przedsiębiorstwa, także w zakresie przedmiotowego posiadania był znacznie mniejszy ( k.126).

Wobec powyższego, zarzut zasiedzenia nie mógł odnieść skutku.

W konsekwencji powództwo o zapłatę za bezumowne korzystanie podległo uwzględnieniu. Wynagrodzenie to zostało ustalone w oparciu o dowody z opinii biegłych, których nie podważono. Sam fakt, że powołani w sprawie biegli mieli różne stanowiska, powodował, że Sąd był obowiązany dokonać wyboru w zakresie oceny dowodów. Jeżeli przy tym stanowisko swoje w zakresie dokonanych wyborów uzasadni w sposób zgodny z intencją art. 233 § 1 k.p.c., to nie dopuszcza się jego naruszenia / por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2003 r. IV CK 283/02, LEX 602280/.

Zdaniem Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie istotne jest przeznaczenie nieruchomości, sposób korzystania z zajętego obszaru, możliwości wykorzystania, uwarunkowania ustalone zgodnie planem zagospodarowania przestrzennego, rynkowe relacje stawki czynszu dzierżawy do właściwości rynkowej nieruchomości, oraz wartość rynkowa nieruchomości, która jest wynikową powyższych kryteriów.

Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy obejmuje bowiem to wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby ją wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego, przy czym chodzi tutaj o stosowanie średniej stawki rynkowej, którą przecież ustala się na podstawie uwarunkowań nie prawnych nieruchomości. Dlatego zasadniczo należną jest kwota „którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie" / wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 1975 r. (II CR 208/75), LEX nr 7707/.

Dokonany przez Sąd Rejonowy wybór opinii biegłego P. S. jest więc w ocenie Sądu Okręgowego prawidłowy .

Z tych względów apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art 98 § 1 kpc stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Szczególną regulację zwrotu kosztów procesu przez współuczestników zawiera art. 105 § 1 i 2 kpc. Zgodnie z § 1 tego przepisu, współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice. W myśl § 2, na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Regulacja ta jednak dotyczy wyłącznie zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi przez stronę przegrywającą. Ma ona zatem zastosowanie jedynie w odniesieniu do sytuacji, w której współuczestnictwo występuje po stronie przegrywającej proces, nie zaś w sytuacji odwrotnej, tj. gdy współuczestnictwo zachodzi po stronie wygrywającej

W takim wypadku zastosowanie mają ogólne zasady o kosztach procesu i każda ze stron wygrywających proces ma prawo żądać zwrotu kosztów niezbędnych do celowej obrony / tak między innymi Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 października 2012 r. I CZ 105/12 LEX nr 1232739, w postanowieniu z dnia 5 października 2010 r. I PZ 24/10LEX nr 1218198/.

Między powódkami zachodzi współuczestnictwo formalne, gdyż każda z nich dochodzi roszczenia niezależnie od drugiej w granicach przysługujących im praw, składających się na prawo współwłasności. Każda z nich mogłaby występować w procesie samodzielnie. Dlatego też koszty ponoszone były przez każdą niezależnie od drugiej. W konsekwencji, w przypadku współuczestników formalnych za koszty celowe w rozumieniu art. 98 § 3 k.p.c. winny być uznane koszty pełnomocnika ustanowionego przez każdego z nich / tak też Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 8 stycznia 2013 r. I ACa 565/12 LEX nr 1312136/.

Zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U. Nr 163, poz.1348 ze zmianami) zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia , przy czym podstawę zasądzenia opłaty stanowią stawki minimalne określone w niniejszym rozporządzeniu, a które są uzależnione od wartości przedmiotu sporu.