Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Tomasz Kałużny

Protokolant: Irena Prochowicz

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

przy udziale zainteresowanej K. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą B. Akademia (...)

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania A. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 4 grudnia 2013 roku

Nr (...)- (...), nr (...)

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję i uznaje, że A. B. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 24 czerwca 2013 roku.

II.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. na rzecz A. B. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 126/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4.12.2013r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. stwierdził, iż A. B., jako pracownik u płatnika składek (...) K. K., od dnia 24.06.2013r. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż na podstawie art.6 ust.1 pkt.1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 oraz art.13 pkt.1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 j.t.) obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają pracownicy od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy. Wprawdzie A. B. w spornym okresie pozostawała w zatrudnieniu, jednak zdaniem organu rentowego umowa o pracę z dnia 21.06.2013 r. była nieważna z mocy prawa. Organ rentowy podniósł, iż stanowisko pracy A. B. utworzone zostało wyłącznie w celu zawarcia umowy o pracę z zainteresowaną i umożliwienia jej skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, bez zamiaru wykonania tej umowy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy (akta ZUS).

Odwołanie od decyzji jak wyżej wniosła A. B., wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, iż podlega ona obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24.06.2013 r. Nadto wniosła o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniosła, iż organ rentowy niesłusznie zarzuca nieważność umowy o pracę z dnia 24.06.2013 r. powołując się na art. 58 k.c., bowiem w okresie ciąży faktycznie realizowała obowiązki pracownicze w ramach zatrudnienia u K. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą B. Akademia (...). Umowa o pracę z dnia 24.06.2013 r. stanowiła kontynuację rozpoczętego w dniu 15.04.2013r. stażu pracowniczego z P. U. P. w B.. Zaznaczyła przy tym, iż zawarcie umowy o pracę z kobietą ciężarną nie jest sprzeczne z przepisami prawa, ani nie zmierza do ich obejścia, w sytuacji gdy umowa o pracę była rzeczywiście wykonywana (k. 2-6 akt sprawy).

Zainteresowana K. K., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą B. Akademia (...), na rozprawie w dniu 17.06.2014r. zajęła stanowisko, iż A. B. podlegała ubezpieczeniu zgodnie z zawartą umową o pracę (protokół z dnia 17.06.2014r. godz. 01:29:05).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko, iż rzeczywistym zamiarem stron stosunku pracy nie było faktyczne świadczenie pracy, a wyłącznie uzyskanie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, do których wnioskodawczyni nie miałaby prawa w przypadku utrzymywania dotychczasowego statusu, tj. osoby bezrobotnej. Organ rentowy zaznaczył, iż istotne znaczenie w sprawie ma fakt, iż staż pracowniczy z PUP miał zakończyć się 14.07.2013 r., a zatem, w przypadku ustania w w/w dacie ubezpieczenia chorobowego A. B. nie miała by prawa do świadczeń zasiłkowych z ubezpieczenia społecznego (k. 15-16 akt sprawy).

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Bezspornie A. B. w dniu 21.06.2013r. nawiązała stosunek pracy z K. K., prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą B. Akademia (...) w W., na podstawie umowy o pracę na czas określony od 24.06.2013r. do 23.06.2013r., na stanowisku specjalisty do spraw reklamy i marketingu, w pełnym wymiarze czasu pracy, za miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 2.100 zł brutto. Umowę o pracę podpisano w okresie orzeczonej niezdolności do pracy odwołującej od 15.06.2013r. do 05.07.2013r. (zaświadczenie lekarskie (...) Seria (...)- akta ZUS). Strony nie kwestionowały, iż w dniu podpisania umowy o pracę odwołująca pozostawała w ciąży, a w dniu (...) A. B. urodziła dziecko- syna K. B. (odpisy umowy o pracę i aktu urodzenia dziecka w aktach ZUS). Bezspornie również przed nawiązaniem stosunku pracy A. B. za pośrednictwem PUP została skierowana do firmy (...) w W. w celu odbycia stażu pracowniczego. Staż rozpoczął się dnia 15.04.2013r., przy czym zakończeniu miał ulec w dniu 14.07.2013 r., w okresie stażu odwołująca pracowała na stanowisku technik prac biurowych.

W celu weryfikacji okresu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym organ rentowy w dniu 9.10.2013r. wystosował do A. B. i K. K. zawiadomienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego i na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, iż odwołująca nie podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia 24.06.2013r..

Spór w niniejszym postępowaniu sprowadził się do oceny czynności zawarcia umowy o pracę pomiędzy odwołującą A. B. a K. K. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą B. Akademia (...) w W. i w konsekwencji rozstrzygnięcia w zakresie podlegania odwołującej ubezpieczeniom społecznym w spornym w okresie od dnia 24.06.2013r.

Zgodnie art.6 ust.1 pkt.1 oraz art.13 pkt.1 powołanej wyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku, przy czym za pracownika zgodnie z art.8 ust.1 tej ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Nadto zgodnie z art.22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zgodnie natomiast z art.25§1 k.p. umowę o pracę zawiera się na czas nie określony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy (por. stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone z w uzasadnieniu wyroku z dnia 7.10.2009r. w sprawie III PK 38/09, LEX 560867). Należy przy tym podkreślić, iż powołane regulacje korespondują z jedną z podstawowych zasad prawa pracy, mianowicie określoną w art.10 k.p. zasadą swobody nawiązywania stosunku pracy. Należy również wskazać, iż ciąża nie stanowi przesłanki wyłączającej możliwość zawarcia umowy o pracę na czas określony i stąd nawiązania stosunku pracy z osobą w ciąży nie może być oceniane negatywnie, również przy uwzględnieniu okoliczności, że w dacie zawarcia umowy o pracę pracodawca wiedział o pozostawaniu pracownicy w ciąży. Zasadniczo więc samo zawarcie umowy o pracę z kobietą w ciąży nie jest kwalifikowane jako społecznie naganne, a faktyczne wykonywanie pracy przez pracownicę w ciąży zdecydowanie należy traktować jako nawiązanie stosunku pracy na zasadzie powołanego wyżej art.22§1 k.p. Należy przy tym w pełni podzielić ugruntowane poglądy judykatury, iż fakt zawarcia umowy o pracę w celu objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym nie stanowi obejścia prawa i nie skutkuje nieważnością umowy. Cel obejścia ustawy polega na takim ukształtowaniu treści umowy, które pozornie nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu przez nią zakazanego. Umowie o pracę nie naruszającej art. 22 k.p. nie można zatem stawiać zarzutu zawarcia w celu obejścia prawa, nawet gdy jej cel dyktowany był wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Krótkotrwałe zatrudnienie, rodzące prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu macierzyństwa, może uzasadniać poczucie nadużywania prawa przez kobiety w cięży, jednak nie jego obejścia (por.uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia z dnia 9.08.2005 r., w sprawie III UK 89/2005, LEX 182780).

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego należało w ocenie sądu wywieść, iż w związku z zawarciem umowy o pracę A. B. w okresie od dnia 24.06.2013r. do dnia porodu faktycznie świadczyła pracę wykonując obowiązki pracownicze w ramach zatrudnienia u K. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą B. Akademia (...) w W.. Obowiązki pracownicze odwołująca wykonywała codziennie od poniedziałku do piątku w godz. 10 – 17, miała swoje miejsce pracy i wyznaczony zakres realizowanych czynności, systematycznie otrzymywała wynagrodzenie. W okresie zatrudnienia odwołująca zasadniczo wykonywała czynności związane z realizacją szkoleń z zakresu bezpieczeństwa ruchu, przy czym również sporadycznie wykonywała czynności biurowe (zasadniczo wykonywane w okresie stażu). Pracownica została zaznajomiona z funkcjonowaniem biura, osobami zatrudnionymi u K. K., uzyskała dostęp do komputera służbowego i wykonywała ustalony zakres zadań, w szczególności w ramach telefonicznej i elektronicznej komunikacji z podmiotami zainteresowanymi prezentacją na symulatorach szkoleń z zakresu bezpieczeństwa ruchu. W ramach zatrudnienia odwołująca nie korzystała ze zwolnień (mimo dysponowaniem zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym niezdolność do pracy od 15.06.2013r. do 05.07.2013r. w rzeczywistości we wskazanym okresie świadczyła pracę), nie skarżyła się na zdrowie, wykazała się zaangażowaniem i kreatywnością, a wykonywane czynności realizowała bez jakichkolwiek zastrzeżeń (spójne zeznania odwołującej oraz zainteresowanej - protokół z dnia 17.06.2014r. godz. od 00:41:10 do 01:27:15). Powyższe potwierdzili również w swoich zeznaniach świadkowie M. W., E. R. i A. D. (protokół z dnia 17.06.2014r. godz. 00:09:34, godz. 00:28:27 i godz. 00:33:36). W szczególności potwierdzone zostały okoliczności codziennego wykonywania przez odwołującą w ramach stażu i w spornym okresie czynności biurowych w siedzibie firmy. Spójne i logiczne zeznania przesłuchanych osób w pełni zasługują na wiarę bowiem potwierdzają zarówno potrzebę zatrudnienia odwołującej, jak również faktyczne wykonywanie przez nią obowiązków pracowniczych. Należy podkreślić, iż przed zatrudnieniem A. B. pracodawca odwołującej poszukiwał osoby do odciążenia w realizowanych obowiązkach promocyjno - marketingowych. Odwołująca przeszkolona została w okresie stażu z zakresu wykonywanych w czasie zatrudnienia obowiązków, a jej aktywność, zaangażowanie i skuteczność miały istotne znaczenia w pozyskiwaniu klientów. W ramach stosunku pracy odwołująca wykonywała czynności związane z promocją symulatorów, m.in. na weekendowych festynach. Ten rodzaj promocji, z uwagi na pogodę i organizacje festynów trwał sezonowo, tj. od kwietnia do października i stąd urodzenie przez odwołująca dziecka i późniejszy urlop macierzyński w okresie jesienno - zimowym nie wymagały zatrudnienia innej osoby, przy uwzględnieniu czynionych ustaleń dotyczących powrotu odwołującej do pracy. Należy przy tym podkreślić, iż A. B. posiada wszelkie nabyte i wymagane umiejętności oraz predyspozycje potrzebne do pracy na stanowisku specjalisty do spraw reklamy i marketingu, nadto pracodawczyni odwołującej stanowczo potwierdziła zamiar kontynuacji zatrudnienia, a również sama odwołująca deklaruje, że od września 2014r., a więc po zakończeniu urlopu macierzyńskiego zamierza wrócić do pracy (protokół z dnia 17.06.2014r. godz. 00:41:10 do 00:23:07).

W ocenie sądu całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego potwierdza faktyczne świadczenie pracy przez A. B. w spornym okresie w ramach zwartej w dniu 21.06.2013r. umowy o pracę. Należy przy tym podkreślić, iż stan zdrowia pracownicy, w tym okoliczności związane z ciążą w żadnym zakresie nie kolidowały z realizacją obowiązków pracowniczych, a przeciwnie w ramach zatrudnienia pracownica efektywnie i z zaangażowaniem realizowała obowiązki wynikające z treści zawartej umowy o pracę. Organ rentowy nie wykazał w toku postępowania jakichkolwiek okoliczności potwierdzających niewykonywanie przez odwołującą obowiązków pracowniczych w spornym okresie. Zarówno kwestionowanie posiadanych przez odwołującą umiejętności, czy też okoliczności zawarcia umowy o pracę nie dają podstaw do podważania zamiaru kontynuacji zatrudnienia i faktycznego świadczenia pracy w spornym okresie. Należy przy tym wskazać, iż z umowy o odbywanie stażu wynikało zobowiązanie po stronie organizatora stażu do zatrudnienia stażysty A. B. (osoby bezrobotnej) w okresie do 30 dni od dnia zakończenia stażu na okres co najmniej 3 miesięcy (§ 5 ust 1 pkt. 18 umowy, k. 11 v-12 akt sprawy). Wywiązanie się przez pracodawcę z obowiązku zatrudnienia w ramach aktywizacji osób bezrobotnych i faktyczne wykonywanie przez pracownika obowiązków pracowniczych nie może więc być traktowane nagannie z konsekwencją kwestionowania nawiązania stosunku pracy zgodnie z postanowieniami umownymi i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Zdaniem sądu, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego należy stwierdzić brak jakichkolwiek podstaw do kwestionowania przez organ rentowy czynności związane z zawarciem przez ubezpieczoną umowy o pracę w dniu 21.06.2013r. i faktycznym wykonywaniem obowiązków pracowniczych w spornym okresie. Podnoszenie przez organ rentowy wad oświadczenia woli stron zawierających umowę o pracę z konsekwencją nieważności zwartej umowy zdecydowanie nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach w związku z faktycznym wykonywaniem pracy przez ubezpieczoną pozostającą w ciąży, przy uwzględnieniu wykazania w toku postępowania okoliczności rzeczywistej realizacji obowiązków pracowniczych w ramach nawiązanego stosunku pracy stanowiącego tytuł ubezpieczeń społecznych (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5.06.2009r., w sprawie I UK 21/09, LEX 515699). W ustalonym w sprawie stanie faktycznym zawarcie umowy o pracę i jej faktyczne wykonywanie nie może być ocenione, jako sprzeczne z prawem, czy zmierzające do obejścia prawa i stąd za całkowicie chybiony należy uznać wywód organu rentowego i stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji w zakresie podnoszonej nieważności umowy o pracę na podstawie art.58 k.c., przy uwzględnieniu utrwalonych poglądów judykatury w zakresie zawierania umów o pracę i obejmowania pracownic w ciąży ubezpieczeniem społecznym (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 15.01.2014r., w sprawie III AUa 764/13. LEX 1422314, wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5.11.213r., w sprawie III AUa 120/13, LEX 1402866, wyroki Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21.01.2014r., w sprawie III AUa 794/13, LEX 1428029 i z dnia 13.03.2013r., w sprawie III AUa 1542/12, LEX 1311944).

Biorąc powyższe pod uwagę należało stwierdzić, iż odwołująca A. B. podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu pracowniczego zatrudnienia u K. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą B. Akademia (...) na podstawie umowy o pracę z dnia 21.06.2013r. i stąd na mocy na mocy powołanych przepisów oraz w związku z art.477.14 § 2 k.p.c. orzeczono jak w pkt. I wyroku.

O kosztach procesu rozstrzygnięto jak w pkt.II sentencji na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, w tym w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego zgodnie z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.2013, poz.461 j.t.).