Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2014 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko A. N.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 16 lipca 2013r., sygn. akt I C 41/12,

1)  oddala obie apelacje;

2)  znosi wzajemnie koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 38/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Częstochowie uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 30 czerwca 2010 roku, i zasądził od pozwanego A. N. na rzecz powódki M. S. kwotę 492 462,36 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 lipca 2010 roku, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Zasądził nadto od pozwanego na rzecz powódki 22 208,38 zł tytułem kosztów procesu, w tym kosztów postępowania zabezpieczającego i nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa pozwanego 44 745,39, a od powódki z zasądzonego roszczenia 23 050,66 zł.

. Rozstrzygnięcie to zapadło po ustaleniu następujących okoliczności.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 30 czerwca 2010 roku, Sąd Okręgowy w Częstochowie nakazał pozwanemu A. N., aby zapłacił powódce M. S. kwotę 770 884,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 maja 2010r. Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2011 roku Sąd Okręgowy w Częstochowie uchylił w całości ten nakaz zapłaty i oddalił powództwo.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2011 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach uchylił zaskarżony przez powódkę wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę ustalił następujące okoliczności.

W dniu 7 lutego 2008 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach wydał wyrok w sprawie sygn. akt I ACa 786/07. Wyrok ten zobowiązywał pozwanego A. N. do złożenia oświadczenia woli, mocą którego sprzeda on na rzecz powódki M. S. należące do niego udziały w wysokości ½ części nieruchomości położonej w C. przy ul. (...) o powierzchni 0,9974 ha, za cenę 750 000 zł.

W dniu 3 kwietnia 2008 roku powódka M. S. wystąpiła do Sądu Rejonowego w C. z wnioskiem o zezwolenie na złożenie do depozytu sądowego kwoty 750 000,00 zł. W uzasadnieniu swojego stanowiska powódka podała, iż w dniu 22 stycznia 2008 roku sporządziła oświadczenie, zmienione następnie czterema protokołami i złożyła u notariusza sumę pieniężną w wysokości 750 000zł, określając warunki jej wydania A. N., w tym termin do dnia 31 marca 2008 roku. Notariusz zawiadomił A. N. o możliwości podjęcia przez niego wskazanej kwoty i wymaganiu złożenia oświadczenia o odbiorze, jednak A. N. nie odebrał tej sumy i nie złożył oświadczenia. W dniu 28 kwietnia 2008 roku Sąd Rejonowy w C. w sprawie sygn. akt XII Ns 50/08 wydał postanowienie, w którym orzekł zgodnie z wnioskiem powódki o zezwoleniu na złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, zastrzegając, iż kwota 750 000 zł zostanie wypłacona A. N. na jego wniosek.

A. N. wniósł do Sądu Okręgowego w Częstochowie pozew o zobowiązanie M. S. do złożenia oświadczenia woli, mocą którego nastąpi zwrot udziału ½ we współwłasności nieruchomości, powołując się na złożone w dniu 22 lutego 2009 roku oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży udziału w nieruchomości. Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2009 roku, sygn. akt I C 59/08 Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił powództwo w powyższej sprawie.

Od powyższego wyroku pozwany A. N. wywiódł apelację. Niezależnie od powyższego pozwany złożył również wniosek do Sądu Rejonowego w C. o wydanie mu z depozytu sądowego złożonej w nim kwoty 750 000 zł, wpłaconej przez powódkę. W dniu 16 grudnia 2009 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach wydał wyrok w sprawie sygn. akt I ACa 722/09 mocą którego zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 czerwca 2009 roku, sygn. akt I C 59/08 i zobowiązał M. S. do złożenia oświadczenia woli, mocą którego przeniesie ona na A. N. wynoszący ½ udział we współwłasności nieruchomości. Sąd Apelacyjny podkreślił, że przepisy prawa nie nakładają obowiązku pokwitowania odbioru pieniędzy w formie aktu notarialnego i to bez ich jednoczesnego odebrania. Sąd Apelacyjny przesądził również, iż skuteczne było odstąpienie A. N. od umowy sprzedaży udziału dokonane pismem z dnia 15 marca 2008 roku. W tym samym dniu Sąd Rejonowy w C. wydał postanowienie w sprawie sygn. akt XII Ns 153/09 orzekając o wydaniu pozwanemu A. N. z depozytu sądowego kwoty 750 000 zł wpłaconej przez powódkę M. S..

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08 Sąd Okręgowy w Częstochowie zasądził od M. S. na rzecz R. N. kwotę 296 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2003 roku Wyrokiem z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10 Sąd Apelacyjny w Katowicach rozpoznał apelację M. S. od powyższego wyroku oddalając ją i zasądził na rzecz R. N. kwotę 5 400,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Postanowieniem z dnia 18 maja 2010 roku w sprawie sygn. akt I Co 68/10 Sąd Okręgowy w Częstochowie udzielił powódce zabezpieczenia roszczenia o zapłatę przez pozwanego kwoty 750 000 zł poprzez zajęcie sumy pieniężnej w tej kwocie złożonej do depozytu sądowego. Postanowieniem z tego samego dnia Sąd Okręgowy w Częstochowie w sprawie sygn. akt VI Ca 343/10 wstrzymał wykonanie prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 11 maja 2010 roku wydanego w sprawie sygn. akt VI Ca 237/10 do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania.

Umową z dnia 10 maja 2010 roku R. N. przeniósł na pozwanego A. N. następujące wierzytelności wobec M. S.:

wierzytelność w kwocie 296 000 zł tytułem należności głównej, 275 367,10 zł tytułem odsetek ustawowych od dnia 6 listopada 2002 roku do dnia 10 maja 2010 roku i 7 200,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, wynikającą z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08 wraz z prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10

wierzytelność w kwocie 5 400 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wynikającą z prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10,

wierzytelność w kwocie w kwocie 70 000 zł tytułem należności głównej oraz 63 156,78 zł tytułem odsetek ustawowych od dnia 9 stycznia 2003 roku do dnia 10 maja 2010 roku, wynikającą z roszczenia które jest przedmiotem postępowania przed Sądem Rejonowym w M. w sprawie sygn. akt I C 43/10,

wierzytelność obejmująca także dalsze odsetki ustawowe, należne po dniu 10 maja 2010 roku do dnia zapłaty, wynikające ze wskazanych wyżej tytułów

Umową z tego samego dnia R. N., działając imieniem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji w C., przeniósł na pozwanego A. N. następujące wierzytelności w stosunku do M. S.:

wierzytelność wynikającą z oświadczenia – zobowiązania z dnia 7 listopada 2002 roku w kwocie 240 000 zł,

wierzytelność wynikającą z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30 kwietnia 2009 roku, sygn. akt IC 66/08 w kwocie 3 617 zł z tytułu kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 19 października 2007 roku, sygn. akt I C 886/03 Sąd Okręgowy w Częstochowie zasądził od M. S. na rzecz A. N. kwotę168 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 31 maja 2003 roku, oddalił powództwo w pozostałej części, zasądził od M. S. na rzecz A. N. kwotę 9 615,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Wyrokiem z dnia 20 maja 2008 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację M. S. od powyższego wyroku i zasądził od niej na rzecz A. N. kwotę 2 700 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2008 roku, sygn. akt V GC 85/07 Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił powództwo M. S. przeciwko A. N. o zapłatę i nie obciążył powódki kosztami procesu. W sprawie powyższej powódka domagała się zasądzenia od pozwanych R. N. i A. N. kwoty 189 335,39 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego A. N. wskazał w powyższej sprawie, między innymi, na dokonanie oświadczeniem z dnia 4 listopada 2008 roku przez pozwanego potrącenia dochodzonej przez powódkę należności z należnością przysługującą przeciwko niej A. N. zasądzoną na jego rzecz prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 19 października 2007 roku, sygn. akt IC 886/03 obejmującą należność główną w wysokości 168 000 zł, odsetki ustawowe w kwocie 110 015,83 zł i koszty postępowania za obie instancje w kwocie 12 315 zł. Powyższy zarzut potrącenia stanowił podstawę oddalenia powództwa M. S. w powyższej sprawie.

Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2009 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w R. B. P. przyznał A. N. od M. S. koszty zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym w wysokości 1 800 zł.

Wyrokiem z dnia 2 lipca 2009 roku, sygn. akt V CSK 4/09 Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną od wyroku sądu Apelacyjnego w Katowicach, sygn. akt I ACa 189/08 i zasądził od M. S. na rzecz A. N. kwotę 3 617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Wyrokiem z dnia 21 września 2010 roku, sygn. akt V GC 63/09 Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił wniesione przez M. S. przeciwko A. N. powództwo w zakresie kwoty 364 958,53 zł, pozostawił bez rozpoznania żądanie powódki M. S. co do kwoty 58 146,47 zł oraz nie obciążył powódki kosztami procesu. W powyższej sprawie, pozwem wniesionym w dniu 30 kwietnia 2009 roku powódka M. S. domagała się zasądzenia od A. N. kwoty 364 958,53 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 marca 2009 roku oraz kosztami postępowania sądowego według norm przepisanych, w tym od każdego z pozwanych kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7 200 zł. W toku sprawy powódka dokonała rozszerzenia żądania pozwu, domagając się zasądzenia na jej rzecz kwoty 423 105 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 364 958,53 zł od dnia 13 marca 2009 roku oraz od kwoty 58 146,47 zł od dnia 20 kwietnia 2009 roku. Na rozprawie w dniu 10 września 2010 roku pełnomocnik pozwanego A. N. zgłosił do potrącenia kwotę 671 947,09 zł. Sąd Okręgowy w Częstochowie uznał zarzut potrącenia za skuteczny co do kwoty, w jakiej powództwo zostało skutecznie wniesione, co stało się powodem jego oddalenia w odniesieniu do kwoty 364 958,53 zł, z uwagi zaś na zakaz rozszerzania pozwu w postępowaniu gospodarczym – rozszerzone żądania pozwu Sąd ten pozostawił bez rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2011 roku, sygn. akt VIII GC 396/10 Sąd Rejonowy w C. zasądził solidarnie od A. N. i R. N. na rzecz M. S. kwotę 18 926,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 7 kwietnia 2010 roku oraz kwotę 10 476,28 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W dniu 4 listopada 2002 roku powódka M. S., A. N. i R. N. sporządzili dokument zatytułowany (...), który dotyczył wzajemnych rozliczeń tych osób, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Z treści tego dokumentu wynika, iż M. S. potwierdziła istnienie wierzytelności przysługującej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w kwocie 240 000,00 zł przeciwko niej. Podpis nakreślony pod powyższym dokumentem o treści (...) został nakreślony własnoręcznie przez powódkę.

Rozważając zasadność żądania pozwu wniesionego w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy wskazał, że związany był w tym zakresie wytycznymi udzielonymi przez Sąd Apelacyjny w Katowicach, który w wyroku z dnia 20 grudnia 2011 roku, sygn. akt I ACa 894/11 jednoznacznie stwierdził, iż żądanie powódki co do zasady zasługuje na uwzględnienie, znajdując oparcie w treści art. 494 kc.

Stosownie do wytycznych udzielonych przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w powołanym wyżej wyroku kognicja Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie ograniczała się do zbadania zasadności podniesionych przez pozwanego zarzutów potrącenia roszczeń, które wskazał on jako przysługujące mu przeciwko powódce. Sąd Okręgowy związany był również stwierdzeniem Sądu Apelacyjnego w Katowicach co do braku w niniejszej sprawie rygorów postępowania nakazowego w odniesieniu do podniesionych przez pozwanego zarzutów potrącenia, wynikających z art. 493 § 3 kpc, a zatem istnienie wierzytelności przysługujących pozwanemu przeciwko powódce i przedstawionych w niniejszej sprawie do potrącenia pozwany wykazać mógł wszelkimi środkami dowodowymi.

Przedstawione przez pozwanego do potrącenia w niniejszej sprawie wierzytelności przysługujące mu przeciwko powódce obejmowały kwoty:

75 881,27 zł tytułem części należności głównej wynikającej z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 19 października 2007 roku, sygn. akt I C 886/03,

3 617,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym wynikających z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2009 roku, sygn. akt V CSK 4/09 oraz 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów nadania klauzuli wykonalności temu wyrokowi,

1800,00 zł tytułem przyznanych kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym wynikających z prawomocnego postanowienia Komornika sądowego przy Sądzie rejonowym w R. B. P. z dnia 6 kwietnia 2009 roku, sygn. akt Km 362/09,

12 617,00 zł tytułem kosztów postępowania wynikające z prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 grudnia 2009 roku, sygn. akt I ACa 722/09 zmieniającego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 czerwca 2009 roku, sygn. akt I C 59/08,

296 000,00 zł tytułem należności głównej, 272 861,32 zł tytułem odsetek od powyższej kwoty od dnia 22 lutego 2003 roku do dnia 20 lipca 2010 roku i 7 217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wynikające z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08 wraz z prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10, nabyte przez pozwanego od R. N. na podstawie umowy cesji z dnia 10 maja 2010 roku,

5 400,00 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wynikające z prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10 w przedmiocie oddalenia apelacji M. S. od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08, nabyte przez pozwanego od R. N. na podstawie umowy cesji z dnia 10 maja 2010 roku,

3 617,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wynikające z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30 kwietnia 2009 roku, sygn. akt I C 66/08, nabyte przez pozwanego od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji w C.,

240 000,00 zł wynikające z oświadczenia – zobowiązania z dnia 7 listopada 2002 roku, nabyte przez pozwanego od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji w C..

Wskazał Sąd Okręgowy, że jedynie co do części wierzytelności zarzut potrącenia okazał się skuteczny.

W odniesieniu do zarzutu potrącenia kwoty 75 881,27 zł tytułem części należności głównej wynikającej z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 19 października 2007 roku, sygn. akt I C 886/03 zarzut potrącenia podniesiony przez pozwanego na uwzględnienie nie zasługiwał. Bezspornym pomiędzy stronami było, iż należność z powołanego wyroku została częściowo potrącona w sprawie Sądu Okręgowego w Częstochowie, sygn. akt V GC 85/07 z dochodzoną w tej sprawie przez powódkę M. S. wierzytelnością. Bezspornym pomiędzy stronami było, iż na skutek dokonanego w sprawie V GC 85/07 potrącenia wierzytelność z wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 19 października 2007 roku, sygn. akt I C 886/03 uległa zmniejszeniu do kwoty 75 881,27, która to kwota przedstawiona została przez pozwanego do potrącenia w niniejszej sprawie.

Jak już wskazano zarzut potrącenia tej kwoty na uwzględnienie nie zasługiwał. Kwota 75 881,27 zł, obejmująca pozostałą część wierzytelności wynikającej z powołanego wyżej wyroku zgłoszona została przez pozwanego do potrącenia w sprawie Sądu Okręgowego w Częstochowie, sygn. akt V GC 63/09. Z treści uzasadnienia powyższego wyroku jednoznacznie wynika, iż powodem oddalenia we wskazanej sprawie powództwa w zakresie kwoty 364 958,53 zł było uwzględnienie podniesionego przez pozwanego A. N. zarzutu potrącenia, co skutkowało wygaśnięciem jego wierzytelności potwierdzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 19 października 2007 roku, sygn. akt I C 886/03 również w pozostałej części, to jest w odniesieniu do kwoty 75 881,27 zł. W niniejszej sprawie zgłoszony zarzut potrącenia wskazanej kwoty nie mógł odnieść zatem skutku, gdyż wierzytelność kwotę tę obejmująca wygasła na skutek dokonanego potrącenia w sprawie sygn. akt V GC 63/09.

Niezasadny okazał się również zarzut potrącenia wierzytelności pozwanego względem powódki w kwocie 240 000,00 zł wynikającej z oświadczenia – zobowiązania z dnia 7 listopada 2002 roku, nabytej przez pozwanego od (...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji w C.. O ile przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe, w tym przede wszystkim sporządzone ekspertyzy z zakresu badań porównawczych pisma ręcznego jednoznacznie wykazało autentyczność podpisu powódki pod powyższym dokumentem, który potwierdzać miał istnienie powyższego zobowiązania, to jednak w ocenie Sądu Okręgowego istnienie powyższego zobowiązania nie zostało w dostateczny sposób wykazane. Przedłożone oświadczenie jest dokumentem prywatnym, a zatem potwierdza ono jedynie fakt złożenia przez powódkę oświadczenia zawartego w treści przedmiotowego dokumentu, to jest co do uznania istnienia wierzytelności obejmujących powyższą kwotę. Pozwany w żaden sposób nie sprecyzował źródła powyższej wierzytelności, wskazując na źródło jej powstania wspomniany dokument. W ocenie Sądu Okręgowego samo istnienie dokumentu uznania długu jest niewystarczające dla potwierdzenia istnienia samego długu, skoro wierzyciel w osobie pozwanego w żaden sposób nie precyzuje źródła jego powstania. Sporządzony dokument prywatny, jak wynika z jego treści dotyczy rozliczeń związanych ze współpracą powódki z firmą pozwanego i jego ojca – (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w C.. Dokument ten nie stanowi źródła zobowiązania o charakterze abstrakcyjnym, powód nie sprecyzował z jakiej czynności prawnej wynika wierzytelność, której istnienie powyższym oświadczeniem powódką uznała, a zatem stwierdził Sąd, iż nie wykazał on istnienia wierzytelności, a tym samym nie mógł przedstawić jej do potrącenia z wierzytelnością dochodzoną przez powódkę w sprawie niniejszej.

Niezależnie od powyższych uwag, nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, iż sam dokument zatytułowany „(...)” stanowić może samoistne źródło zobowiązania powódki względem pozwanego, zarzut potrącenia i tak nie zasługiwałby w odniesieniu do powyższej kwoty na uwzględnienie, gdyż skuteczny okazał się podniesiony przez powódkę zarzut przedawnienia objętej wskazanym dokumentem wierzytelności. Jak jednoznacznie wynika z treści powoływanego dokumentu zobowiązanie powódki związane jest z należnościami przysługującymi przeciwko niej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w C. w związku z prowadzoną przez ten podmiot działalnością gospodarczą. Dokument (...) datowany jest na dzień 4 listopada 2002 roku, stąd też przyjąć należy, iż to właśnie w tym dniu nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia przysługujących (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, a obecnie pozwanemu przeciwko powódce z tego tytułu roszczeń, zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 kc. Stosownie do art. 124 § 1 kc od tego dnia rozpoczął również na nowo bieg trzyletniego, jako roszczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, terminu przedawnienia. Termin przedawnienia upłynął w dniu 4 listopada 2005 roku, natomiast zgłoszenie przedmiotowej wierzytelności do potrącenia nastąpiło w zarzutach od nakazu zapłaty wniesionych w 21 lipca 2010 roku, a zatem po upływie terminu przedawnienia. Jednocześnie zaznaczyć należy, iż zgodnie z art. 502 kc wierzytelność przedawniona może być potrącona, jeżeli w chwili gdy potrącenie stało się możliwe przedawnienie jeszcze nie nastąpiło. Jak stwierdzono powyżej przedawnienie wierzytelności wynikającej z dokumentu zatytułowanego (...), nawet w wypadku przyjęcia jej istnienia nastąpiło w dniu 4 listopada 2005 roku. Wierzytelność powódki wynika z żądania zwrotu spełnionego świadczenia z tytułu zapłaty ceny zakupu udziału we własności nieruchomości. Spełnienie tego świadczenia nastąpiło znaczny czas po upływie terminu przedawnienia, a zatem w chwili gdy potrącenie stało się możliwe (to jest gdy strony stały się swoimi wzajemnymi dłużnikami i wierzycielami) przedmiotowa wierzytelność była już wierzytelnością przedawnioną. Jedynie częściowo okazał się uzasadniony zarzut potrącenia kwoty 296 000,00 zł tytułem należności głównej, 272 861,32 zł tytułem odsetek od powyższej kwoty od dnia 22 lutego 2003 roku do dnia 20 lipca 2010 roku i 7 217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wynikających z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08 wraz z prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10, nabyte przez pozwanego od R. N. na podstawie umowy cesji z dnia 10 maja 2010 roku, oraz kwoty 5 400,00 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wynikającej z prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10 w przedmiocie oddalenia apelacji M. S. od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08, które to wierzytelności zostały przez pozwanego nabyte od R. N. na podstawie umowy cesji z dnia 10 maja 2010 roku.

O ile wysokość wskazanych wierzytelności wynikała wprost z prawomocnych rozstrzygnięć Sądu Okręgowego w Częstochowie i Sądu Apelacyjnego w Katowicach zapadłych w powołanych sprawach, to częściowo skuteczny okazał się zarzut powódki, iż przedmiotowe wierzytelności wygasły na skutek dokonanego przez pozwanego potrącenia w sprawie Sądu Okręgowego w Częstochowie, sygn. akt V GC 63/09. Powódka M. S. w sprawie Sądu Okręgowego w Częstochowie, sygn. akt V GC 63/09 domagała się solidarnie od pozwanych A. N. i R. N. zapłaty następujących kwot:

- 364 958,53 zł wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 13 marca 2009 roku do dnia 10 września 2010 roku, kiedy to podniesiony został przez pozwanego zarzut potrącenia, które to odsetki po dokonaniu ich kapitalizacji wynosiły 71 101,92 zł,

- 58 146,47 zł wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 30 kwietnia 2009 roku do dna 10 września 2010 roku, kiedy to podniesiony został przez pozwanego zarzut potrącenia, które to odsetki po dokonaniu ich kapitalizacji wynosiły 10 334,14 zł.

Wskazał Sąd Okręgowy, iż domaganie się przez powódkę kwoty 58 146,47 zł wraz z ustawowymi odsetkami w kwocie 10 334,14 zł nastąpiło w wyniku niedopuszczalnego w postępowaniu gospodarczym rozszerzenia powództwa, co znajduje jednoznaczne potwierdzenie w treści zapadłego w sprawie V GC 63/09 wyroku i jego uzasadnieniu. W tej sytuacji oczywistym jest, iż wierzytelności te nie były w rzeczywistości dochodzone przez powódkę na drodze sądowej i nie mogły być przedmiotem skutecznego podniesienia procesowego zarzutu potrącenia, tym samym stwierdzić należy, iż zarzut potrącenia zgłoszony w powyższej sprawie ograniczał się do należności powódki obejmujących należność główną w kwocie 364 958,53 zł wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 13 marca 2009 roku do dnia 10 września 2010 roku.

Pozwany A. N. w tej sprawie do potrącenia w dniu 10 września 2010 roku przedstawił następujące wierzytelności przysługujące mu względem powódki obejmujące pozostałą część należności powódki wynikającą z wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 19 października 2007 roku oraz należności wynikające z wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08 wraz z odsetkami i należności z utrzymującego powyższy wyrok w mocy wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach, sygn. akt I ACa 178/10 – nabyte od R. N. na mocy umowy cesji z dnia 10 maja 2010 roku. Łączna kwota należnych pozwanemu względem powódki należności, które zgłoszone zostały w sprawie sygn. akt V GC 63/09 do potrącenia wynosiła 671 947,09 zł, co było w tamtej sprawie bezsporne pomiędzy stronami i jednoznacznie wynika z treści sporządzonego w niej protokołu z rozprawy z dnia 10 września 2010 roku.

Sąd Okręgowy, wskazał, że nie był w stanie dokonać odmiennej od przedstawionej w uzasadnieniu wyroku w sprawie V GC 63/09 oceny zasadności dochodzonego przez powódkę w tamtej sprawie roszczenia. Sąd Okręgowy związany był treścią zapadłego wyroku, z którego uzasadnienia wynikało jednoznacznie, iż powodem oddalenia powództwa M. S. przeciwko A. N. było uwzględnienie zarzutu potrącenia, podniesionego przez pozwanego. Sąd Okręgowy nie był na gruncie niniejszej sprawy zatem uprawniony do stwierdzenia, iż roszczenia powódki oddalone zostały z innego powodu. Z uzasadnienia wyroku sporządzonego w sprawie sygn. akt VI GC 63/09 wynika jednoznacznie, iż w związku z dokonanym potrąceniem dochodzone w tej sprawie wierzytelności wygasły – podobnie jak zgłoszone przez pozwanego A. N. do potrącenia wierzytelności – do kwoty równej dochodzonemu przez powódkę roszczeniu, będącej kwotą niższą. W ocenie Sądu Okręgowego również należności odsetkowe dochodzone przez powódkę w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 364 958,53 zł stały się przedmiotem podniesionego przez pozwanego skutecznego zarzutu potrącenia i uległy kompensacji z przysługującymi mu względem powódki wierzytelnościami. Należności odsetkowe nie wykraczają poza zakres odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który to przepis stanowił podstawę odpowiedzialności pozwanego A. N. i R. N. w sprawie sygn. akt V GC 63/09. Przywołał Sąd Okręgowy stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w uchwale z dnia 7 grudnia 2006 roku, sygn. akt III CZP 118/06, zgodnie z którym odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 ksh obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej. Z tych względów jako nieuzasadnione uznał Sąd Okręgowy stanowisko pozwanego, jakoby odpowiadał on za zapłatę odsetek ustawowych od należności głównej dopiero od dnia wezwania go do jej uregulowania w związku z bezskutecznością prowadzonej przeciwko spółce egzekucji.

Odnosząc powyższe rozważania do przedmiotu rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy przyjął, iż oddalenie powództwa w sprawie sygn. akt V GC 63/09 do kwoty 364 958,53 zł obejmowało w rzeczywistości również żądane należności uboczne (w postaci odsetek ustawowych) od tej kwoty, które podlegały zaspokojeniu w pierwszej kolejności, zgodnie z art. 451 § 1 kc. Dochodzone przez powódkę w sprawie sygn. akt V GC 63/09 odsetki od kwoty 364 958,53 zł obejmowały okres od dnia 13 marca 2009 roku do dnia 10 września 2010 roku, kiedy to podniesiony został przez pozwanego zarzut potrącenia. Powyższe należności uboczne odpowiadały po dokonaniu ich kapitalizacji za wskazany okres kwocie 71 101,92 zł. Tym samym łączna kwota dochodzonej przez powódkę w sprawie sygn. akt V GC 63/09 należności wynosiła 436 060,45 zł. Po dokonaniu jej wzajemnej kompensacji z należnościami pozwanego względem powódki, przedstawionymi w sprawie sygn. akt V GC 63/09 do potrącenia w bezspornej kwocie 671 947,09 zł stwierdzić należało, iż różnica pomiędzy tymi należnościami równa była kwocie 235 886,64 zł. Kwota powyższa stanowi niezaspokojoną dotychczas część wierzytelności przysługującej pozwanemu A. N. przeciwko powódce M. S., wynikającej z wyroków Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I C 336/08 i Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2010 roku, sygn. akt I ACa 178/10.

Powołując się na art. 207 § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy nie uwzględnił twierdzeń pozwanego w zakresie przedstawienia do potrącenia kwot wskazanych w piśmie z 2 lipca 2013r.Kwoty te obejmowały odsetki od kwot wynikających z wyroków Sądu Okręgowego w Częstochowie o sygnaturach I C 886/03 i I C 336/08, a które to kwoty zostały przedstawione przez pozwanego do potrącenia w sprawie V GC 63/09, jak również kwotę 53 729 zł, stanowiącą zsumowane odsetki od kwoty 750 000 zł. za okres od 20 lutego 2008r. do 6 października 2008r. co do ostatnio wymienionej kwoty pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu w piśmie datowanym 28 czerwca 2013r. Sąd Okręgowy wskazał zastosowanie do zgłoszonych w piśmie z 2 lipca 2013r. twierdzeń pozwanego rygoru zastrzeżonego w zarządzeniu z dnia 10 lutego 2013r. uzasadnia ich pominięcie.

Zdaniem Sądu Okręgowego w pełni zasadny okazał się zarzut potrącenia z dochodzoną w niniejszej sprawie wierzytelnością powódki wierzytelności pozwanego obejmujących:

kwotę 3 617,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym wynikających z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2009 roku, sygn. akt V CSK 4/09 oraz 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów nadania klauzuli wykonalności temu wyrokowi,

kwotę 1 800,00 zł tytułem przyznanych kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym wynikających z prawomocnego postanowienia Komornika sądowego przy Sądzie rejonowym w R. B. P. z dnia 6 kwietnia 2009 roku, sygn. akt Km 362/09,

kwotę 12 617,00 zł tytułem kosztów postępowania wynikające z prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 grudnia 2009 roku, sygn. akt I ACa 722/09 zmieniającego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 czerwca 2009 roku, sygn. akt I C 59/08,

kwotę 3 617,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wynikające z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30 kwietnia 2009 roku, sygn. akt I C 66/08, nabyte przez pozwanego od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji w C..

Powódka nie kwestionowała w żaden sposób istnienia po stronie pozwanego tych wierzytelności, które stwierdzone były prawomocnymi orzeczeniami sądów lub organów egzekucyjnych, nie przedstawiła również żadnych dowodów, które mogłyby świadczyć o wygaśnięciu tych wierzytelności na skutek ich zaspokojenia, potrącenia, czy też jakichkolwiek innych okoliczności. Brak było również argumentów za stwierdzeniem, aby nieruchomości te nie mogły być przedmiotem potrącenia w niniejszej sprawie.

Uznał zatem Sąd Okręgowy, że pozwany skutecznie przedstawił do potrącenia wierzytelności obejmujące łączną kwotę 257 537,64 zł, w pozostałej zaś części przedstawione przez niego do potrącenia wierzytelności były już przedmiotem potrącenia w innych sprawach z udziałem tych samych stron (sygn. akt V GC 85/07, V GC 63/09) lub też nie zostały przez pozwanego należycie wykazane.

Zgodnie z art. 498 § 1 kc gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Mając na uwadze powyższe względy Sąd Okręgowy uznał, iż roszczenie powódki dochodzone w niniejszej sprawie zasługuje na uwzględnienie w części odpowiadającej różnicy pomiędzy należną jej kwotą (750 000,00 zł), a kwotą której potrącenia skutecznie dokonał pozwany (257 537,64 zł), co odpowiada kwocie 492 462,36 zł.

Sąd Okręgowy orzekł o uchyleniu zaskarżonego nakazu zapłaty w całości, mając na uwadze argument, iż nakaz ten w rzeczywistości nigdy nie powinien zostać wydany. Jednocześnie Sąd orzekł merytorycznie w przedmiocie żądania pozwu zasądzając od pozwanego na rzecz powódki należną jej kwotę ustaloną w oparciu o powołane powyżej argumenty na podstawie zacytowanych przepisów.

Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek ustawowych stanowił przepis art. 481 § 1 kc. Powołując się na zawarte w wyroku z dnia 9 maja 2011 roku, sygn. akt V ACa 617/10 przez Sąd Apelacyjny w Katowicach stanowisko, zgodnie z którym roszczenie o zwrot wartości robót na podstawie art. 494 kc jest roszczeniem bezterminowym, a wymagalność tego roszczenia powstaje co do zasady dopiero z chwilą wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia zgodnie z art. 455 kc. Sąd Okręgowy przyjął, że teza ta zachowuje aktualność w odniesieniu do wszelkich roszczeń polegających na zwrocie przedmiotu świadczenia w związku z odstąpieniem od zawartej umowy. Pozwany najpóźniej z chwilą doręczenia mu odpisu pozwu w dniu 7 lipca 2010 roku (k. 55) dowiedział się o roszczeniu powódki, a zatem od następnego dnia nastąpiło jego opóźnienie w spełnieniu żądanego świadczenia w należnym powódce zakresie. W pozostałym zakresie żądanie powódki podlegało oddaleniu w oparciu o art. 481 § 1 kc a contrario.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanego o ograniczenie jego odpowiedzialności do kwoty złożonej przez powódkę do depozytu sądowego na zasadzie art. 319 kpc. Zgodnie z powołanym przepisem jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. W niniejszej sprawie pozwany odpowiada za zwrot świadczenia na rzecz powódki całym swoim majątkiem i czynienie żądanego przez niego zastrzeżenia nie znajdowało uzasadnienia w treści zacytowanego przepisu.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 kpc w zw. z art. 109 § 2 kpc. Pomimo, iż żądanie pozwu było w całości zasadne, to jednak powództwo w niniejszej sprawie zostało w części oddalone w związku z częściowo skutecznym zarzutem potrącenia podniesionym przez pozwanego. Powódka, mimo podniesienia częściowo uzasadnionego zarzutu potrącenia nie cofnęła pozwu w żadnej części, a zatem zasadnym było rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu i dokonanie ich stosunkowego rozdzielenia.

Apelacje od tego wyroku wniosły obie strony.

Pozwany zaskarżył wyrok w części zasądzającej od niego na rzecz powódki kwoty 492 462,36 zł. z ustawowymi odsetkami od 8 lipca 2010r. oraz 22 208,38 zł. tytułem kosztów procesu, a także w części nakazującej pobranie na rzecz Skarbu Państwa wskazanych w punktach 5 i 6 wyroku kwot. Zarzucał błędne przyjęcie, że powódka dochodziła roszczenia z art. 494 k.c., a roszczenie to było wymagalne i co doza sady i wysokości usprawiedliwione. Zarzucał także pozwany błędne przyjęcie, że powódka udowodniła, iż wierzytelności pozwanego wynikające z wyroków w sprawach I C 886/03 i I C 336/08 uległy już skutecznie umorzeniu przez potrącenie w sprawach V GC 85/07 i V GC 63/09. Nadto zarzucał pozwany bezzasadne nieuwzględnienie zgłoszonego przez pozwanego zarzutu potrącenia kwoty 53 729 xł. tytułem odsetek za opóźnienie w zapłacie przez powódkę kwoty 750 000 zł. Kwestionował również pozwany zasądzenie odsetek ustawowych od uwzględnionego żądania. W oparciu o podniesione zarzuty domagał się zmiany zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje.

Powódka zaskarżyła wyrok w części oddalającej jej powództwo w kwocie 68 480,61 zł. i w zakresie daty zasądzenia odsetek.

Powódka zarzucała naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na przyjęciu, że pomimo złożenia przez pozwanego skutecznego zarzutu potrącenia w dniu 10 września 2010r. w sprawie V GC 63/09 Sądu Okręgowego w Częstochowie nie została rozliczona kwota 68 480,61 zł.. Naruszenie wskazanego przepisu proceduralnego miało także polegać, zdaniem apelującej, na błędnym przyjęciu, że powódka nie wykazała zasadności przyznania jej ustawowych odsetek od dochodzonej należności od dnia 11 maja 2010r.

Domagała się powódka zmiany wyroku w punkcie 2 przez zasądzenie na jej rzecz ustawowych odsetek od dnia 11 maja 2010r., a w punkcie 3 przez zasądzenie na jej rzecz kwoty 68 480,61 zł. z ustawowymi odsetkami od 11 maja 2010r., a także zmiany orzeczenia w zakresie kosztów procesu. Ewentualnie wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Nie mogły odnieść zamierzonego skutku zarzuty apelacji pozwanego odnoszące się oceny zasadności roszczenia powódki o zwrot spełnionego przez nią świadczenia, dokonanej na podstawie art. 494 k.c. Sąd Apelacyjny uchylając wydany uprzednio w niniejszej sprawie wyrok i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania dokonał oceny prawnej zgłoszonego przez powódkę żądania i jednoznacznie wskazał, że żądanie powódki zasądzenia od pozwanego wpłaconej przez nią do depozytu sądowego kwoty 750 000 zł jest uzasadnione w świetle art. 494 k.c. W motywach swego orzeczenia z dnia 20 grudnia 2011r. Sąd Apelacyjny szczegółowo uzasadnił to stanowisko i jednocześnie wskazał, że błędne było rozpoznanie przez sąd pierwszej instancji roszczenia powódki na podstawie przepisów o zwrocie nienależnego świadczenia. Jak słusznie zaznaczył Sąd Okręgowy, zgodnie z art. 386 § 6 k.p.c. „ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy”. Bezzasadnie zatem zarzuca apelujący naruszenie prawa materialnego, które miało nastąpić wskutek rozpoznania żądania pozwu na podstawie art. 494 k.c. W szczególności wywody uzasadnienia apelacji pozwanego odnoszące się do okoliczności związanych z zezwoleniem powódce na złożenie świadczenia do depozytu, nie mogą uzasadniać wniosku apelującego, że złożenie przez powódkę świadczenia do depozytu nie było spełnieniem przez nią świadczenia, do którego była zobowiązana na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 lutego 2008 roku w sprawie sygn. akt I ACa 786/07. Chociaż bowiem rację ma apelujący, gdy twierdzi, że podanie przez powódkę nieprawdziwych okoliczności mających uzasadniać złożenie świadczenia do depozytu uniemożliwiałoby uznanie, że składając świadczenie do depozytu spełniła świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania, to jednocześnie podkreślić należy, iż wniosek pozwanego o wydanie mu złożonego świadczenia uczynił ważnym w rozumieniu art. 470 k.c. złożenie przez powódkę świadczenia do depozytu. Tym samym jak już wcześniej wskazał Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu swego wyroku z 20 grudnia 2011r. wydanego w niniejszej sprawie, powódka składając świadczenie do depozytu spełniła świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania wynikającego z wyroku wydanego w sprawie I ACa 786/07, mimo że spełnienie świadczenia nastąpiło już po odstąpieniu przez pozwanego od umowy. Powódka bowiem składała do depozytu kwotę 750 000 zł. w zamiarze spełnienia świadczenia wynikającego z wyroku w sprawie I ACa 786/07. Przypomnieć należy, że powódka wystąpiła z wnioskiem o zezwolenie na złożenie świadczenia do depozytu w dniu 3 kwietnia 2008r., zaś pozwany złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy w dniu 15 marca 2008r. Towarzyszące jej przekonanie o nieskuteczności dokonanego przez pozwanego odstąpienia od tej umowy było usprawiedliwione także wydaniem w dniu 18 czerwca 2009 roku, wyroku w sprawie sygn. akt I C 59/08 Sądu Okręgowego w Częstochowie, a skuteczność dokonanego odstąpienia od umowy potwierdził dopiero wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 grudnia 2009r., uwzględniający apelację pozwanego od niekorzystnego dlań wyroku w sprawie I C 59/08. Jeszcze przed wydaniem tego wyroku pozwany złożył wniosek o wydanie mu świadczenia z depozytu, którą to czynnością – jak wcześniej wskazano – uczynił złożenie do depozytu ważnym w rozumieniu art. 470 k.c., co uzasadniało przyjęcie, że powódka spełniła świadczenie, którego zwrotu obecnie dochodziła na mocy art. 494 k.c., zgodnie z którym pozwany odstępując od umowy powinien zwrócić świadczenie, które przyjął na mocy umowy, której skutki zniweczył odstąpieniem od niej. Wbrew stanowisku pozwanego zatem, Sąd Okręgowy w pełni poprawnie przyjął, że powódka uprawniona była do żądania zwrotu spełnionego przez nią świadczenia i przyjętego przez pozwanego, co nastąpiło poprzez wystąpienie z wnioskiem o wypłatę z depozytu i uzyskanie zgody na wypłatę świadczenia.

Nie były również uzasadnione zarzuty dotyczące poprawności wyliczeń kwot potrąconych przez pozwanego we wcześniej, jak również tych których potrącenie było możliwe w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy ustalił i poddał analizie wszystkie wierzytelności przedstawione przez pozwanego do potrącenia w niniejszej sprawie. Wbrew zarzutom apelacji prawidłowo uznał Sąd Okręgowy, że wierzytelność w wysokości 75 881,27 zł. została zgłoszona i potrącona z wierzytelnością powódki, dochodzoną w sprawie V GC 63/09 Sądu Okręgowego w Częstochowie. Kwota ta bowiem wchodziła w skład wyliczonej przez pozwanego w sprawie V GC 63/09 kwoty 671 947,09 zł. przedstawionej do potrącenia w tamtej sprawie. W pełni poprawnie wskazał również Sąd Okręgowy, że zgłoszona do potrącenia przez pozwanego w sprawie V GC Sądu Okręgowego w Częstochowie kwota 671 947,09 uległa potrąceniu do kwoty wzajemnej wierzytelności powódki dochodzonej w tej sprawie oraz należnych odsetek, za wskazany okres, czyli do kwoty 436 060,45 zł. Pozwany mógł zatem w niniejszej sprawie zgłosić skutecznie do potrącenia kwotę 235 886,64 zł. jako nierozliczoną z bezspornie (na dzień odebrania od stron oświadczenia w tej kwestii w sprawie V GC 63/09 na rozprawie w dniu 10 września 2010r. – ksero protokołu karty 302 – 303) posiadanej przez niego wierzytelności wobec powódki w wysokości 671 947,09 zł. Nie mogą w tym zakresie również odnieść skutku zarzuty pozwanego dotyczące potrzeby ponownego badania, czy zgłoszenie w sprawie V GC 63/09 do potrącenia kwoty 671 947,09 zł. wywołało skutek umorzenia jakiejkolwiek wierzytelności pozwanego przysługującej mu wobec powódki. Pozwany bowiem w tym zakresie podnosił, że zarzut potrącenia w sprawie V GC 63/09 zgłosił z ostrożności procesowej, na wypadek nieuwzględnienia jego wniosku o oddalenie powództwa w oparciu o twierdzenia pozwanego o nieprzysługiwaniu powódce wierzytelności wobec pozwanego, dochodzonej w tamtym procesie. Słusznie powołał się w tym względzie Sąd Okręgowy na moc wiążącą zapadłego w sprawie V GC 63/09 wyroku, który rozstrzygał spór między tymi samymi stronami. Jakkolwiek a priori uzasadnienie wyroku nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej, to jednocześnie zgodnie z ugruntowaną wykładnią przepisu art. 365 k.p.c., wynikającą chociażby z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2013r. wydanego w sprawie V CSK 500/12 (LEX nr 1425057), moc wiążąca wyroku rozciąga się na ustalenia prejudycjalne zawarte w uzasadnieniu wyroku, których skutkiem było wydanie określonego wyroku. Skoro powództwo M. S. przeciwko A. N. rozpoznawane w sprawie V GC 63/09 zostało oddalone z uwagi na umorzenie dochodzonej w tej sprawie wierzytelności z wierzytelnością pozwanego zgłoszoną do potrącenia to w pełni poprawnie wskazał Sąd Okręgowy, że w niniejszej sprawie nie mógł uznać, że przyczyną oddalenia powództwa w sprawie V GC 63/09 była niezasadność tego powództwa.

Niezasadnie również zarzuca apelujący przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że w sprawie V GC 63/09 umorzeniu przez potrącenie uległa nie tylko kwota 364 958,53 zł. lecz także odsetki, wyliczone przez Sąd Okręgowy na kwotę 71 101,92 zł. Słusznie bowiem wskazał Sąd Okręgowy, że powódka dochodziła w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Częstochowie w sprawie V GC 63/09 kwoty 364 958,53 zł. wraz z odsetkami, a oddalenie jej powództwa w całości było możliwe dzięki uznaniu, że potrącenie dokonane przez pozwanego umorzyło należność powódki nie tylko w zakresie roszczenia głównego ale także odsetek. Kwestionowane przez pozwanego w apelacji ustalenie jest więc w pełni poprawne, co sprawia, że Sąd Apelacyjny podziela je i uznaje za własne, podobnie jak wszystkie przedstawione w motywach Sądu Okręgowego okoliczności faktyczne, niezbędne dla rozstrzygnięcia. Apelacja pozwanego była nieuzasadniona także w części domagającej się uznania, że dochodzona w niniejszej sprawie przez powódkę wierzytelność umorzyła się także w zakresie kwoty 53 729 zł, stanowiącej zsumowane odsetki od kwoty 750 000 zł. za okres od 21 lutego 2008r. do 5 października 2008r. Rację ma apelujący, gdy zarzuca że nie był Sąd Okręgowy uprawniony do pominięcia zarzutu potrącenia tej kwoty. Należy bowiem odróżnić od czynności prawnej potrącenia, czyli zdarzenia prawa materialnego o wskazanych skutkach, zarzut potrącenia, czyli powołanie się przez stronę w procesie na fakt potrącenia i wynikające stąd skutki. Zarzut taki jako czynność procesowa podlega normom postępowania regulującym do kiedy dane fakty mogą być przytaczane. Ponieważ pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu kwoty 53 729 zł. dopiero w piśmie z 28 czerwca 2013r. powołanie się przez niego na ten fakt, czyli zgłoszenie procesowego zarzutu potrącenia w piśmie z 2 lipca 2013r. nie sposób było ocenić jako spóźnionego. Sąd Okręgowy powinien był zatem odnieść się również do zarzutu potrącenia tej kwoty. Rozpoznanie zgłoszonego zarzutu w postępowaniu apelacyjnym nie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego, bowiem wszystkie okoliczności faktyczne niezbędne do rozpoznania tego zagadnienia zostały w sprawie ustalone, bądź są niesporne. Rozpoznanie skuteczności dokonanego przez pozwanego potrącenia wymaga określenia istnienia i wymagalności wierzytelności pozwanego przedstawionej do potrącenia. Wierzytelność ta – jak twierdzi pozwany – powstała wskutek opóźnienia powódki w spełnieniu świadczenia pieniężnego w wysokości 750 000 zł. w okresie od 21 lutego do 5 października 2008r. Wywodził pozwany, że w dniu 20 lutego 2008r. powódka zobowiązana była zapłacić mu kwotę 750 000 zł., a złożyła ją do depozytu dopiero 6 października 2008r. Wskazać jednak należy, że złożenie przez powódkę kwoty 750 000 zł do depozytu sądowego stanowiło spełnienie przez nią świadczenia do którego zobowiązana była na mocy wyroku z 7 lutego 2008r., lecz opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia uzasadniło odstąpienie pozwanego od umowy, a w związku z tym pozwany zobowiązany był, zgodnie z art. 494 k.c. do zwrotu otrzymanego świadczenia. Nie przysługuje zatem pozwanemu prawo domagania się odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, którego spełnienie negował i z faktu opóźnienia w jego spełnieniu wywiódł skutek w postaci odstąpienia od umowy. Skoro pozwany nie był uprawniony do żądania odsetek, nie istniała wierzytelność, w odniesieniu do której złożył w dniu 28 czerwca 2013r. oświadczenie o potrąceniu. Podniesiony w apelacji zarzut nieuwzględnienia kwoty 53 729 zł jako kwoty potrąconej z wierzytelności powódki był zatem bezzasadny.

Prawidłowo, wbrew zarzutom apelacji, orzekł także Sąd Okręgowy o odsetkach należnych powódce od kwoty podlegającej zasądzeniu. Obowiązek pozwanego zwrotu powódce jej świadczenia wobec odstąpienia przez pozwanego od umowy powinien był być spełniony najpóźniej po wezwaniu go przez powódkę do jego wykonania. Odsetki zasądzone od daty doręczenia pozwanemu odpisu pozwu w niniejszej sprawie w pełni odpowiadają wymogom określonym w powołanych przez Sąd Okręgowy przepisach.

Wobec bezzasadności wszystkich zarzutów apelacja pozwanego podlegała zatem oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

Bezzasadna również była apelacja powódki.

Nie ma podstaw powódka do kwestionowania poprawności uznania przez Sąd Okręgowy, że nie jest znana data zapoznania się przez pozwanego z przesądowym wezwaniem do zapłaty wysłanym w dniu 12 maja 2010r., na które powołuje się apelująca. W wezwaniu tym zakreślony został trzydniowy termin do spełnienia żądanego świadczenia, lecz nie jest znana data otrzymania przez pozwanego tego wezwania, a ciężar wykazania daty wymagalności roszczenia odsetkowego spoczywał na powódce. Zasądzenie odsetek od następnego dnia po otrzymaniu przez pozwanego odpisu pozwu, czyli od 8 lipca 2010r. było zatem uzasadnione względami przytoczonymi przez Sąd Okręgowy w mo0tywach skarżonego orzeczenia.

Niezasadnie zarzucała także powódka błędne rozstrzygnięcie w zakresie kwoty 68 480,61 zł., a więc kwoty z doliczonymi odsetkami, których zasądzenia domagała się w sprawie V GC 63/09. Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy domaganie się przez powódkę w sprawie V GC 63/09 zasądzenia od pozwanego kwoty 58 146,47 zł. z wyliczonymi odsetkami w kwocie 10 334,14 zł. nastąpiło wskutek niedopuszczalnego proceduralnie rozszerzenia powództwa, co skutkuje uznaniem, że kwoty te nie były przez powódkę dochodzone na drodze sądowej i podniesiony w sprawie V GC 63/09 przez pozwanego zarzut potrącenia nie mógł dotyczyć tych kwot. O kwoty te, wskazane w apelacji powódki nie zmniejszyła się zatem wierzytelność pozwanego przedstawiona do potrącenia w niniejszej sprawie i brak było podstaw do uwzględnienia wniosku apelacji o zasądzenie tych kwot.

Apelacja powódki jako bezzasadna podlegała zatem również oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

Wobec oddalenia obu apelacji koszty postępowania apelacyjnego zostały wzajemnie zniesione na mocy art. 100 k.p.c.