Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2014r. w Katowicach

sprawy z odwołania E. B. (E. B. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego E. B.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 12 czerwca 2013r. sygn. akt IX U 777/13

oddala apelację.

/-/SSA G.Pietrzyk-Cyrbus /-/SSA A.Grymel /-/SSA L.Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 2142/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 marca 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. odmówił E. B. przyznania emerytury wskazując, iż do dnia 1 stycznia 1999r. nie został udowodniony wymagany 15-letni okres pracy
w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
a ponadto nie osiągnął wieku emerytalnego.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany
i przyznania prawa do emerytury od dnia 1 października 2012r. podnosząc, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył zatrudnienia
w (...) Fabrykach (...) na stanowisku pilarza od 26 stycznia 1972r. do
9 czerwca 1975r., w tym okres służby wojskowej od 25 października 1973r. do
13 października 1975r., jak również okresu zatrudnienia w (...) od
11 czerwca 1976r. do 31 sierpnia 1977r. na stanowisku operatora spycharki.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, powołując się na okoliczności przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku wyrokiem z dnia 12 czerwca 2013r. oddalił odwołanie.

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, iż ubezpieczony urodził się (...)

W dniu 19 marca 2013r. złożył wniosek o emeryturę.

Organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu, dla celów świadczenia emerytalnego, łączny staż pracy na dzień 1 stycznia 1999r. w wymiarze 25 lat,
11 miesięcy i 19 dni okresów składkowych, w tym 9 lat, 6 miesięcy i 10 dni pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd I instancji uznał, iż odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Wskazał, iż jak wynika z treści art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity:
Dz. U. z 2009r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego
w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. na dzień 31 grudnia 1998r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 65 lat dla mężczyzn.

Ust. 2 tego samego przepisu stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd Okręgowy podniósł nadto, iż jak wynika z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U.
nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w warunkach szczególnych, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu, bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu(...) ukończył 60 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, na dzień
1 stycznia 1999r. udokumentował 25 lat okresów składkowych.

Spór dotyczył natomiast ustalenia, czy odwołujący legitymuje się okresem
15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy zaliczył bowiem okres takiej pracy wynoszący na dzień 1 stycznia 1999r. 9 lat, 6 miesięcy i 10 dni, a zatem do pełnych 15 lat pracy w warunkach szczególnych brakuje 5 lat, 5 miesięcy i 20 dni.

Sąd I instancji zaznaczył, iż ubezpieczony domagał się zaliczenia do pracy
w warunkach szczególnych okresu od 26 stycznia 1972r. do 9 czerwca 1976r. i od
11 czerwca 1976r. do 31 sierpnia 1977r., tj. w wymiarze 5 lat, 7 miesięcy i 4 dni,
w tym okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 25 października 1973r. do 13 października 1975r.

Zdaniem Sądu Okręgowego, nie ulega jednak wątpliwości, iż odwołujący nie legitymuje się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych nawet po zaliczeniu wskazanych wyżej okresów, z których wyłączyć należy okres odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r., okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, co znajduje także potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 4 czerwca 2008r., II UK 306/07, LEX nr 494149).

W świetle art. 108 ust. 1 obowiązującej od 29 listopada 1967r. ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Dz. U. z 2004r., nr 241, poz. 2416 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym do 6 sierpnia 1979r., czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby.

Powyższy przepis stanowi zatem dla osób, które odbyły zasadniczą służbę wojskową, gwarancję wliczenia tego okresu do okresu zatrudnienia w zakresie ”wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem”, czyli okres ten jest wliczany
do pracowniczego stażu pracy wpływającego na wymiar urlopu wypoczynkowego, długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę, przyznanie i wysokość dodatków
do wynagrodzenia z uwagi na ”wysługę lat”.

Jednak przepisy prawa materialnego powołanych ustaw nie dają podstaw
do wliczenia okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu pracy
w szczególnych warunkach. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony reguluje jedynie kwestie uprawnień pracowniczych osób, które odbyły zasadniczą służbę wojskową, jednak prawo do emerytury nie jest uprawnieniem pracowniczym,
lecz z dziedziny ubezpieczeń społecznych. Omawiane przepisy nie zawierają zaś jakichkolwiek postanowień w sferze uprawnień z dziedziny ubezpieczeń społecznych, a w szczególności z zakresu zaopatrzenia emerytalnego. Natomiast przepisy cytowanej ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowią wyłącznie podstawę do uwzględnienia takich okresów jako okresów składkowych. Dla porównania Sąd Okręgowy powołał się
na pogląd prezentowany przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia
21 stycznia 2010r. (III AUa 733/10).

Reasumując Sąd I instancji stwierdził, iż skoro w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej ubezpieczony faktycznie nie był zatrudniony stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych, sporny okres od
25 października 1973r. do 13 października 1975r., nie może być uwzględniony
do stażu pracy wymaganego do nabycia emerytury według powołanych przepisów.

W tej sytuacji Sąd nie prowadził postępowania dowodowego w celu ustalenia charakteru wykonywanej przez odwołującego pracy w pozostałych spornych okresach, gdy nawet po zliczeniu tych okresów (z wyłączeniem okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej) nie legitymowałby się okresem 15 lat pracy
w warunkach szczególnych, zwłaszcza gdy nie wskazał żadnych innych okresów pracy, które mogłyby podlegać zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznając, iż ubezpieczony nie spełniając warunku posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych nie może uzyskać prawa do emerytury na podstawie powołanego art. 184 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku
z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., z mocy art. 477 ¹⁴
§ 1 k.p.c. oddalił odwołanie nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

Apelację od przedstawionego orzeczenia wywiódł ubezpieczony, zaskarżając wyrok w całości.

Powołując się na zarzut naruszenia:

­

przepisów procesowych, tj. art. 227 i 233 k.p.c., polegającego na pominięciu wyjaśnienia i ustalenia istotnej dla sprawy okoliczności, jaką jest możliwość zaliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej do pracy w szczególnych warunkach, uzasadniającego przyznanie prawa do emerytury, czyli nieprzeprowadzenie prawidłowego postępowania i poprzez to nierozpoznanie istoty sprawy,

­

przepisów prawa materialnego, tj. art. 108 (obecnie art. 120) ustawy z dnia
21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony RP, poprzez błędną jego wykładnię polegającą na zawężeniu interpretacji tego przepisu, co tym samym doprowadziło do niezastosowania przez Sąd dyspozycji art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 przywołanego w uzasadnieniu wyroku rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości na jego korzyść
i przyznanie prawa do emerytury ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu podniósł przede wszystkim, iż okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do zatrudnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2006r., III UK 5/06). Identyczne stanowisko zostało wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010r. (II UK 219/09), co jednocześnie pozwala na potwierdzenie tezy, wbrew zapatrywaniom Sądu I instancji, iż w zaskarżonym zakresie panuje jednolita wykładnia w kwestii zaliczenia okresu służby wojskowej odbytej w trakcie pracy w szczególnych warunkach do okresu uprawniającego do nabycia wcześniejszej emerytury. Uwzględniając ratio legis komentowanych niżej przepisów ustawowych, należy uznać powyższe stanowisko za prawidłowe.

Zdaniem apelującego warto również zwrócić uwagę na stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2010r. (I UK 213/10), zgodnie z którym za traktowaniem okresu zasadniczej służby wojskowej jako okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy w rozumieniu art. 29 ust. 3 ustawy o emeryturach
i rentach przemawiają silne argumenty z prokonstytucyjnej wykładni funkcjonalnej
i aksjologicznej. Nie jest bowiem uzasadnione i narusza konstytucyjne zasady demokratycznego państwa prawnego oraz równego traktowania (art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji) różne potraktowanie okresu zasadniczej służby wojskowej w zależności od podstawy prawnej ubiegania się o emeryturę.

Ubezpieczony wskazał także, iż wbrew twierdzeniom Sądu I instancji, powyższe expressis verbis przemawia za stosowaniem art. 108 (obecnie 120) ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony RP do regulacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Potwierdzając prawidłowość postawionej na początku uzasadnienia tezy, należy wskazać, iż poza argumentami sformułowanymi przez Sąd Najwyższy w powołanych orzeczeniach, na potrzebę stosowania dyrektyw wykładni systemowej przy interpretacji powyższego przepisu, nie może umknąć uwadze fakt immamentnego związku pomiędzy prawem pracy sensu stricte, a prawem ubezpieczeń społecznych regulującym m.in. zagadnienia związane z przyznaniem prawa do emerytury. Powyższa zależność uwidacznia się w ścisłym związku okresu zatrudnienia
z prawem do emerytury. W świetle powyższego, niedopuszczalna jest zawężająca interpretacja ustawy z dnia 21 listopada 1967r., z pominięciem dyrektyw wykładni systemowej, które nakazują wziąć pod uwagę umiejscowienie przepisu w systemie prawa, czy też w danej gałęzi prawa, co implikuje stwierdzenie, iż powołany przepis znajduje zastosowanie także do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwagi na ścisły związek między okresem zatrudnienia,
a prawem do emerytury. Dodatkowym potwierdzeniem powyższych argumentów jest fakt, iż omawiany przepis dotyczy wszelkich uprawnień pracowniczych, a nie tylko wynikających ze stosunku pracy.

Skoro zatem okres służby zasadniczej, w świetle ugruntowanych poglądów sformułowanych w orzecznictwie, podlega wliczeniu do okresu składkowego
i zarazem art. 108 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP przewiduje zaliczenie tego okresu do okresu zatrudnienia, należy skonstatować, że okres zasadniczej służby wojskowej, który immamentnie związany jest zarówno z prawem pracy, jak i prawem ubezpieczeń społecznych, podlega wliczeniu do okresu pracy
w szczególnych warunkach.

Apelujący stwierdził także, iż mając na uwadze spełnienie przez niego przesłanek określonych zarówno w art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., uzasadnionym było przyznanie mu emerytury.

Sąd I instancji tymczasem, nie prowadząc postępowania dowodowego
w powyższym zakresie, dopuścił się rażącej obrazy wskazanych przepisów prawa procesowego i w konsekwencji nie rozpoznał istoty sporu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasłużyła na uwzględnienie.

Przedmiot niniejszej sprawy stanowią uprawnienia E. B.
do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wywodzonym z faktu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Spośród przewidzianych prawidłowo powołanymi przez Sąd Okręgowy, jako podstawa rozstrzygnięcia, przepisami art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U.
nr 8, poz. 43 ze zm.), przesłanek wymaganych do nabycia przedmiotowego świadczenia, spornym pozostawało jedynie legitymowanie się przez ubezpieczonego wymaganym 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach przypadającym
do dnia wejścia w życie powołanej ustawy, a więc do dnia 1 stycznia 1999r., w tym zwłaszcza ocena, czy do tak rozumianej pracy zaliczeniu podlega okres czynnej służby wojskowej pełnionej przez odwołującego od 25 października 1973r. do
13 października 1975r., tj. w przypadającym od 26 stycznia 1972r. do 9 czerwca 1976r. okresie jego zatrudnienia w (...) Fabrykach (...)
w T. na stanowisku pilarza.

Nie budzi wątpliwości, iż obowiązujący w okresie służby wojskowej ubezpieczonego przepis art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967r.
o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Dz. U. z 2004r., nr 241, poz. 2416 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974r. przewidywał, iż okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych
z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie
w tym samym zakładzie, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Poczynając od 1 stycznia 1975r. ten sam przepis uzyskał brzmienie ”czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikom do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych
z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby”.

Oczywistym jest zatem, iż z samej istoty okres zasadniczej służby wojskowej nie jest okresem zatrudnienia i nawet powołana wyżej ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej okresu tego nie zrównuje
z zatrudnieniem, nakazując jedynie zaliczenie okresu zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie określonych uprawnień. Z drugiej strony okres zasadniczej służby wojskowej nie pozostaje poza regulacją prawa ubezpieczeń społecznych, z tym jednak, że jako okres składkowy - art. 6 ust. 1 pkt 4 wspomnianej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tylko żołnierzy zawodowych ustawa ta uważa za pracowników zatrudnionych
w szczególnym charakterze - art. 32 ust. 3 pkt 6 tejże ustawy. Skoro regulacja ta obejmuje wyłącznie żołnierzy zawodowych, to ten krąg podmiotowy jest zamknięty, zwłaszcza, że w omawianej sprawie nie chodzi o pracę w szczególnym charakterze, lecz o zatrudnienie w szczególnych warunkach. Nie każda zaś zasadnicza
służba wojskowa ze względu na jej charakter może być porównywana z pracą
w szczególnych warunkach, a jeśli nawet, to rozwiązanie korzystne dla zainteresowanych musiałoby być wyraźne i mające uzasadnienie w indywidualnej specyfice służby.

Pozytywnej regulacji stwierdzającej, iż okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze brak także we wspomnianym rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. Ujęcie w nim jedynie żołnierzy zawodowych (§ 10),
tak jak w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 32 ust. 3 pkt 3) świadczy o regulacji zamkniętej i wyklucza lukę prawną.

Zwraca jednak uwagę, iż w uchwale składu 7 sędziów z dnia 15 października 2013r. (II UZP 6/13, LEX nr 1385939) Sąd Najwyższy stwierdził, iż czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia
21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym -
art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r.,
nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Tak więc, wbrew odmiennemu stanowisku Sądu I instancji, powołaną wyżej uchwałą Sąd Najwyższy - uwzględniając dotychczasowe rozbieżne poglądy judykatury w kwestii dotyczącej zaliczania okresu zasadniczej służby wojskowej
do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, jednoznacznie dopuścił możliwość tego rodzaju kwalifikowania służby wojskowej jako pracy w omawianych warunkach, co nie zmienia jednak faktu, iż w uzasadnieniu omawianej uchwały
Sąd Najwyższy, powołując się także na swoje utrwalone już stanowisko (por. wyrok
z dnia 20 marca 2013r., I UK 544/12, LEX nr 1383246) podkreślił równocześnie,
iż do oceny określonego stanu faktycznego, w tym zrealizowanego przed wejściem ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wywołującego skutek prawny, należy stosować przepisy obowiązujące w czasie realizacji tego stanu faktycznego.

Niewątpliwie zatem, poszukując regulacji stanowiących podstawę do wliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, sięgać należy do obowiązujących ówcześnie przepisów.

W spornym w omawianej sprawie okresie odbywania przez E. B. zasadniczej służby wojskowej od 25 października 1973r. do 13 października 1975r. obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 1968r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. nr 3, poz. 6 ze zm.) oraz zachowujące swoją moc na podstawie art. 127 ust. 3 tej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 10 września 1956r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz. U. nr 39, poz. 176, ze zm.), stanowiące akt wykonawczy do dekretu z dnia 25 czerwca 1954r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
i ich rodzin (Dz. U. z 1958 r., nr 23, poz. 97 ze zm.). Powołany przepis art. 127 ust. 3 stanowił, że do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie obowiązują przepisy wydane na podstawie dekretu o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, ze zmianami wynikającymi z ustawy. Zgodnie z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956r. okresy wymienione w art. 8 dekretu zalicza się do wymaganych okresów zatrudnienia tak jak zatrudnienie w II kategorii, z wyjątkiem tych okresów służby wojskowej, które w myśl obowiązujących przepisów podlegają zaliczeniu do I kategorii zatrudnienia. Jeżeli jednak pracownik bezpośrednio przed okresami wymienionymi w art. 8 dekretu wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zalicza się tak jak zatrudnienie
w I kategorii zatrudnienia. Jednym z okresów wymienionych w art. 8 ust. 1 dekretu
z dnia 25 czerwca 1954r. była tymczasem służba w Wojsku Polskim po dniu
1 listopada 1918r. – pkt 4.

W konsekwencji zatem żołnierz zasadniczej służby wojskowej, któremu na podstawie § 5 powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia zaliczono służbę wojskową do zatrudnienia w pierwszej kategorii zatrudnienia i który następnie na mocy § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. nr 13, poz. 86 ze zm.) zachował to uprawnienie,
ma prawo do zaliczenia tej służby jako okresu pracy w szczególnych warunkach
na podstawie § 19 ust. 2 cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w związku z art. 32 ust. 4 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010r., II UK 215/09, OSNP 2011, nr 15-16,
poz. 219).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, decydujące znaczenie ma jednak okoliczność, iż praca ubezpieczonego - przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej i po jej zakończeniu - nie stanowiła pracy zaliczonej do I kategorii zatrudnienia według rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956r. w sprawie zaliczenia pracowników do kategorii zatrudnienia. Zajmowane wówczas przez niego stanowisko pilarza nie zostało bowiem wymienione w stanowiącym załącznik do owego aktu prawnego wykazie prac wykonywanych w warunkach szkodliwych dla zdrowia, uprawniających
do zaliczenia do I kategorii zatrudnienia.

W tej sytuacji, skoro w przedmiotowym okresie pełnienia zasadniczej służby wojskowej brak było podstaw prawnych do zaliczenia przerwanej ową służbą pracy odwołującego do I kategorii zatrudnienia, także okres tejże służby nie mógł być zaliczony do I kategorii zatrudnienia, tym bardziej, iż z mocy § 9 obowiązującego
od 1 stycznia 1980r. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979r. (Dz. U.
nr 13, poz. 86 ze zm.) zachowaniu podlegały jedynie uprawnienia z tytułu zaliczenia pracy do I kategorii zatrudnienia nabyte na podstawie przepisów obowiązujących. E. B. zaś w świetle owych przepisów jakichkolwiek uprawnień nie nabył, natomiast cytowane wyżej rozporządzenie, odmiennie niż uprzednio obowiązujące rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1956r. w sprawie zaliczenia pracowników do kategorii zatrudnienia, nie przewidywało już możliwości zaliczenia tak jak zatrudnienia w I kategorii zatrudnienia, okresu służby wojskowej bezpośrednio poprzedzonej wykonywaniem zatrudnienia w I kategorii.

Odmowa zaliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej od 25 października 1973r. do 13 października 1975r. do okresu pracy w szczególnych warunkach oznacza tym samym, iż ubezpieczony istotnie nie wykazał wymaganego 15-letniego okresu zatrudnienia w takich warunkach, co sprawia, iż jego starania o przyznanie stanowiącej przedmiot sporu emerytury, nie mogły przynieść pożądanego skutku.

Zakwalifikowanie bowiem, obok uznanego przez organ rentowy okresu
takiej pracy wynoszącego 9 lat, 6 miesięcy i 10 dni, jako pracy w szczególnych warunkach także wskazywanego przez skarżącego okresu od 26 stycznia 1972r.
do 24 października 1973r. i od 14 października 1975r. do 9 czerwca 1976r.
(tj. z wyłączeniem okresu zasadniczej służby wojskowej) oraz od 11 czerwca 1976r. do 31 sierpnia 1977r., istotnie oznacza okres pracy w przedmiotowych warunkach wynoszący jedynie 13 lat, 2 miesiące i 23 dni, czyniąc także zbędnym dokonywanie jakichkolwiek ustaleń w zakresie rzeczywistego charakteru jego pracy w czasie zatrudnienia zarówno w (...) Fabrykach (...) w T.,
jak i w (...) w T..

Kierując się przedstawionymi motywami, Sąd Apelacyjny uznając apelację ubezpieczonego za oczywiście bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

/-/SSA G.Pietrzyk-Cyrbus /-/SSA A.Grymel /-/SSA L.Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR