Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 lutego 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w Wydziale III Karnym

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Dorota Biernikowicz

Protokolant: sędzia przewodnicząca

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Poznań Stare Miasto w Poznaniu – Danuty Duckiej

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 10 lutego 2014r.

w sprawie przeciwko: A. B.

oskarżonemu o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. i z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

z urzędu

w przedmiocie właściwości rzeczowej sądu do rozpoznania sprawy

na podstawie art. 25 § 1 pkt 1 i 2 a contrario k.p.k. w związku z art. 24 § 1 k.p.k. i art. 35 § 1 k.p.k. oraz art. 339 § 3 pkt 3 k.p.k.

postanawia

stwierdzić swą niewłaściwość rzeczową do rozpoznania sprawy przeciwko oskarżonemu A. B.oskarżonemu o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. i z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i przekazać sprawę w celu rozpoznania jako właściwemu rzeczowo i miejscowo Sądowi Rejonowemu Poznań Stare Miasto w Poznaniu

UZASADNIENIE

W sprawie przeciwko oskarżonemu A. B.w dniu 31 stycznia 2014r. Prokurator Prokuratury Rejonowej Poznań Stare Miasto w Poznaniu wniósł do Sądu Okręgowego w Poznaniu akt oskarżenia o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. i z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Wskazując tut. Sąd jako właściwy miejscowo i rzeczowo Prokurator wskazał w akcie oskarżenia przepisy art. 25 § 1 pkt 1 k.p.k. i art. 31 § 1 k.p.k., gdyż A. B.oskarżono o zbrodnię.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 25 § 1 pkt 1 k.p.k. Sąd okręgowy orzeka w pierwszej instancji w sprawach m.in. o zbrodnie określone w kodeksie karnym i ustawach szczególnych. W § 2 cyt. przepisu enumeratywnie wymieniono ponadto występki, które także przekazano do właściwości rzeczowej sądu okręgowego.

A. B. został natomiast oskarżony o to, że:

- w dniu 12 stycznia 2014r. w P. usiłował dokonać rozboju na osobie A. K. w ten sposób, że stosując przemoc wobec wymienionego w postaci uderzeń ręką i butelką od piwa w głowę usiłował zmusić A. K. do wydania pieniędzy i telefonu komórkowego jednakże zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na odmowę wydania mienia przez pokrzywdzonego, w wyniku czego spowodował u pokrzywdzonego obrażenia w postaci rany głowy, wymagające zaopatrzenia dwoma szwami węzełkowymi, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów ciała na czas krótszy aniżeli 7 dni, a także działaniem polegającym na zadawaniu uderzeń szklaną butelką w głowę naraził A. K. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Prokurator zakwalifikował opisane zachowanie oskarżonego jako przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. i z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.. Na wstępie wskazać należy, iż opis czynu nie odpowiada przyjętej w akcie oskarżenia kwalifikacji, jeżeli chodzi o charakter obrażeń doznanych przez pokrzywdzonego, ponieważ opis obrażeń zawarty w zarzucanym czynie (odpowiadający opinii sądowo – lekarskiej zawartej w aktach k. 46) nie odpowiada kwalifikacji z art. 157 § 1 k.k. przyjętej kumulatywnie z innymi przepisami, a ponieważ stwierdzone obrażenia nie naruszały czynności narządów ciała pokrzywdzonego na czas dłuższy niż 7 dni, to kwalifikowane powinny być jako tzw. lekki uszczerbek na zdrowiu czyli z art. 157 § 2 k.k., a nie jak to błędnie wskazano w kumulatywnej kwalifikacji z art. 157 § 1 k.k. Z opinii k. 46 akt wynika bowiem, że obrażenia stwierdzone u pokrzywdzonego naruszyły czynności narządów ciała na czas nie dłuższy niż 7 dni w rozumieniu art. 157 § 2 k.k. Jednak to nie ta błędna kwalifikacja spowodowała uznanie przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, że nie jest właściwy rzeczowo do rozpoznania niniejszej sprawy.

Podkreślić należy, iż Sąd rozpoznając sprawę nie jest związany kwalifikacją zarzucanego oskarżonego czynu zaproponowaną w akcie oskarżenia, a jedynie granicami określającymi zarzucany czyn jako zdarzenie historyczne. Zgodnie z art. 35 § 1 k.p.k. Sąd na każdym etapie postępowania ma obowiązek badać czy jest właściwy do jej rozpoznania, zwłaszcza jeżeli chodzi o właściwość rzeczową do rozpoznania konkretnej sprawy.

Analiza materiału dowodowego przedstawionego przez oskarżyciela publicznego wraz z aktem oskarżenia przeciwko A. B. prowadzi Sąd Okręgowy do wniosku, nie przesądzając oczywiście ostatecznego wyniku spawy, iż czyn oskarżonego opisany w akcie oskarżenia został przez Prokuratora błędnie zakwalifikowany jako zbrodnia. Mając bowiem na względzie już tylko sam opis czynu, w którym brak jest stwierdzenia, aby butelka od piwa, którą oskarżony miał uderzać pokrzywdzonego była stłuczona, czy nadtłuczona prowadzi do wniosku, że błędnie oskarżyciel potraktował ją jako niebezpieczny przedmiot w rozumieniu art. 280 § 2 k.k. Również analiza dowodów w postaci zeznań pokrzywdzonego i świadków zdarzenia opisanego w akcie oskarżenia prowadzi do jednoznacznego wniosku, że oskarżony, usiłując dokonać rozboju, o który jest oskarżony, posługiwał się butelką po piwie, która była cała w momencie zadawania nią uderzeń w głowę pokrzywdzonego, a jej stłuczenie nastąpiło albo w wyniku wypadnięcia z rąk oskarżonemu już po trzykrotnym uderzeniu nią pokrzywdzonego (jedna z wersji wynikająca z osobowego materiału dowodowego), albo stłukła się w trakcie trzeciego uderzenia w głowę pokrzywdzonego (inna z wersji przedstawiona przez jednego ze świadków). Sam pokrzywdzony nie potrafił natomiast powiedzieć, w którym momencie butelka, którą był uderzany, stłukła się, natomiast jak zeznał, widział u oskarżonego w ręku całą butelkę od piwa. Wskazać należy w tym miejscu także na zeznania świadka A. O., z których wynika, iż butelka po piwie stłukła się jednak nie w wyniku uderzenia nią w głowę pokrzywdzonego, albowiem wypadła napastnikowi z ręki (k. 21). Pokrzywdzony A. K. z kolei zeznał, że butelka rozbiła się po otrzymaniu nią trzeciego uderzenia, choć nie potrafił powiedzieć w jaki sposób rozbiła się (k. 6 v). Także świadek A. T. zeznał, że nie wie co się stało z butelką, czy stłukła się (k. 32), a jedynie świadek N. W. zeznała, że butelka pękła od jednego z uderzeń w głowę, nie potrafiła powiedzieć dokładnie, w którym momencie, a wcześniej dodała, że butelka wyślizgnęła się sprawcy i spadła na ziemie (k. 27).

Przypomnieć należy w tym miejscu, że odpowiedzialności karnej z art. 280 § 1 k.k. podlega ten, kto dokonuje kradzieży popełnionej przy użyciu przemocy wobec osoby lub groźby natychmiastowego jej użycia albo przez doprowadzenie człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Kwalifikowanym typem rozboju (art. 280 § 2 k.k.) jest posługiwanie się przez sprawcę przy jego popełnieniu bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo współdziałanie z osobą, która takim przedmiotem posługuje się. Jeżeli chodzi o wymieniony w art. 280 § 2 k.k. nóż, to za niebezpieczny trzeba uznać każdy rodzaj noża zdatnego do spowodowania obrażeń ciała (nóż kuchenny, sprężynowy, sztylet itp.). Trzeba jednak przyznać rację SA w Krakowie, iż musi to być nóż ostry, a nie każdy przedmiot będący nożem (zob. wyrok z dnia 4 listopada 1997 r., II AKa 227/97 KZS 1998, z. 1). Nie jest bowiem niebezpiecznym przedmiotem nóż zupełnie tępy z zaokrąglonym ostrzem. Zgodnie z treścią art. 280 § 2 k.k., kwalifikowaną odpowiedzialność za rozbój uzasadnia posługiwanie się przedmiotem niebezpiecznym ze względu na jego właściwości, przy czym musi to być przedmiot podobnie niebezpieczny do broni palnej lub noża. Użyte w art. 280 § 2 k.k. sformułowanie "posługuje się" należy interpretować szerzej niż występujące w art. 159 określenie "używa". Używaniem jest faktyczne zastosowanie przedmiotu (np. zadanie nim ciosu), natomiast "posługiwaniem się" może być zarówno użycie, jak i straszenie przedmiotem (zademonstrowanie gotowości użycia broni, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu w celu pokonania oporu pokrzywdzonego; zob. wyrok SN z dnia 30 września 1975 r. VI KRN 33/75, OSNKW 1976, nr 1, poz. 3 z glosą T. Bojarskiego, PiP 1977, z. 1 oraz wyrok SN z dnia 9 grudnia 2002 r., II KKN 373/00, LEX nr 56921).

Przywołać należy w tym miejscu orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2003r. (I KZP 13/03, OSNKW 2003/7-8/69.), z którym Sąd orzekający w pełni zgadza się, a mianowicie, iż Przy dokonywaniu oceny "niebezpieczności" przedmiotu z punktu widzenia kwalifikacji prawnej z art. 223 k.k. (także art. 280 § 2 k.k.), istotne znaczenie będą miały takie cechy (właściwości) przedmiotu, które sprawią, że wykorzystanie zwykłych funkcji lub działania przedmiotu przeciwko człowiekowi spowoduje powstanie realnego zagrożenia o równowartości odpowiadającej użyciu broni palnej lub noża.

Także w doktrynie wskazuje się, że w art. 280 § 2 (podobnie w art. 159) ustawodawca zastąpił używane na gruncie k.k. z 1969 r. pojęcie "niebezpiecznego narzędzia" (art. 210 § 2) określeniem "przedmiot podobnie niebezpieczny", przy czym przedmiot ten wymienia po wskazaniu na broń palną i nóż. Jest to istotna zmiana, u której podłoża tkwi dążenie do ograniczenia powstałej w orzecznictwie na gruncie d.k.k. tendencji do zbyt szerokiego interpretowania pojęcia "niebezpiecznego narzędzia". Pojęciem tym bowiem obejmowano nie tylko przedmioty niebezpieczne ze względu na ich właściwości (np. nóż, siekiera, kastet, łom), lecz również wszelkie inne przedmioty, które "stają się" niebezpieczne ze względu na sposób ich użycia (kij, sztacheta, pasek skórzany, garnek metalowy, popielniczka, ciężkie buty i in.; zob. m.in. wyrok SN z dnia 30 grudnia 1971 r., I KR 181/71, OSNPG 1971, nr 5, poz. 90 oraz wyrok z dnia 5 lutego 1990 r., II KR 231/89, OSNPG 1990, nr 10, poz. 73). Obecnie ta druga grupa przedmiotów nie uzasadnia kwalifikacji rozboju na podstawie art. 280 § 2 k.k. Zgodnie z treścią art. 280 § 2, kwalifikowaną odpowiedzialność za rozbój uzasadnia posługiwanie się przedmiotem niebezpiecznym ze względu na jego właściwości , przy czym musi to być przedmiot podobnie niebezpieczny do broni palnej lub noża. Nie ulega wątpliwości, że warunek ten spełniają urządzenia rażące na odległość (np. kusza, inne urządzenie miotające pociski lub paraliżujące substancje), a także narzędzia tnące lub kłujące, jak tasak, siekiera, różnego typu "broń biała" (szabla, rapier itd.). Cechę taką niewątpliwie ma ostry kawał szkła, a także stłuczona butelka. Nie można natomiast uznać za posłużenie się niebezpiecznym przedmiotem uderzenia pokrzywdzonego butelką po wódce, skrzynką na butelki, kołkiem, kulą ortopedyczną, kijem, krzesłem, garnkiem itp. (zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 6 kwietnia 1995 r., II AKr 68/95, Orz. Prok. i Pr. 1996, nr 1, poz. 15; z dnia 9 września 1993 r., II AKr 113/93, KZS 1993, z. 10, poz. 21 oraz z dnia 4 września 1996 r., II AKa 206/96, Orz. Prok. i Pr. 1997, nr 2, poz. 24) – tak: Andrzej Marek, komentarz do art. 280 Kodeksu karnego stan prawny na 01.03.2010 LEX.

Sąd orzekający w tym składzie w pełni zgadza się przy tym z ugruntowanym najnowszym orzecznictwem sądów, w tym Sądu Najwyższego, zgodnie z którym pusta butelka po piwie, czy też innym napoju, jeżeli nie zostanie rozbita , nie jest niebezpiecznym przedmiotem w rozumieniu art. 280 § 2 k.k. Wyjaśnienie, czy rzeczywiście w trakcie zdarzenia oskarżony posługiwał się (trzymał w ręku) butelkę po piwie, czy też była to butelka nadtłuczona, tzw. tulipan, może mieć znaczenie dla przyjętej kwalifikacji prawnej i oceny, czy przedmiot ten był w rozumieniu norm prawa karnego niebezpieczny (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach z wyroku z dnia 2 października 2008 roku, II AKa 276/08, LEX nr 477618).

Zgodzić zatem należy się także z poglądem wyrażonym w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 kwietnia 1995r II Akr 68/95. lex 24604, że zadanie kilku uderzeń w głowę butelką po wódce (pustą) nie można uznać za używanie narzędzia niebezpiecznego w rozumieniu art. 210 § 2 k.k. Ani ciężar tego przedmiotu, ani kształt, czy inne właściwości fizyczne nie uzasadniają zrównania butelki z bronią palną lub podobnym narzędziem.

Również Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 17 grudnia 2008 roku II AKa 284/08 LEX nr 477836 orzekł, że pusta butelka po wódce, jeżeli nie zostanie rozbita, zgodnie z ustalonym orzecznictwem sądów, nie jest przedmiotem niebezpiecznym w rozumieniu art. 280 § 2 k.k., a także Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 16 lutego 2006 roku (II AKa 15/06, LEX nr 191761), wyraził pogląd, że szklana butelka po wódce, w aktualnym stanie prawnym, zgodnie z bieżącą judykaturą, nie stanowi niebezpiecznego przedmiotu w jakim mowa w art. 280 § 2 k.k., czy art. 159 k.k., nie mniej jednak takiego przymiotu nie ma już butelka rozbita tzw. tulipan, której ostre i tnące fragmenty podobne są do noża.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należało, iż na obecnym już etapie postępowania można przyjąć, że zaproponowana w akcie oskarżenia kwalifikacja zarzucanego oskarżonemu czynu jest błędna w stosunku do przyjętego i opisu czynu i zebranego materiału dowodowego i należało pouczyć w trybie art. 399 k.p.k. o możliwości zakwalifikowania czynu zarzucanego oskarżonemu jako z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. i z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Wskazany wyżej materiał dowodowy, przedstawiony na poparcie aktu oskarżenia, w żadnej mierze nie uzasadnia zdaniem Sądu Okręgowego oskarżenia A. B. o zbrodnię z art. 280 § 2 k.k., ponieważ jak wynika i z opisu zarzucanego czynu, i z osobowego materiału dowodowego oskarżony miał posługiwać się butelką po piwie, która była cała, nie była nadtłuczona w momencie zadawania nią uderzeń pokrzywdzonemu, a zatem nie można uznać, iż stanowiła innym podobny do noża albo broni palnej w rozumieniu art. 280 § 2 k.k. niebezpieczny przedmiot.

W przypadku natomiast przyjęcia kwalifikacji zarzuconego oskarżonemu A. B.czynu jako usiłowania popełnienia rozboju w podstawowej postaci (z art. 280 § 1 k.k.), właściwy rzeczowo do rozpoznania sprawy jest Sąd Rejonowy , a w niniejszej sprawie właściwy ponadto miejscowo jest Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w Poznaniu. Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 35 § 1 k.p.k. stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę w celu rozpoznania do Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w Poznaniu jako sądowi właściwemu rzeczowo i miejscowo.

SSO Dorota Biernikowicz