Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania S. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 stycznia 2014 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy S. W. prawo do emerytury z dniem 1 stycznia 2014 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy S. W. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 294/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 stycznia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił S. W. prawa do emerytury z uwagi na brak 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od decyzji powyższej pełnomocnik wnioskodawcy S. W. wniósł w dniu 24 lutego 2014 roku odwołanie wnosząc o jej zmianę i zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 4 września 1978 roku do 2 sierpnia 1992 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) „E.’ S.A. w B. oraz od 3 sierpnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) Spółce Akcyjnej. Wnosił również o zasadzenie kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu Oddział wskazał, iż nie uwzględnił do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 4 września 1978 roku do 2 sierpnia 1992 roku, gdyż na podstawie dołączonych przez wnioskodawcę dokumentów nie można ustalić charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy, a stanowiska ślusarz, monter rur nie są wymienione z Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy złożył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez przedsiębiorstwo (...) S.A. w B., w którym wskazano, że S. W. zatrudniony jest w tym przedsiębiorstwie od 3 sierpnia 1992 roku do nadal i w okresie od dnia 3 sierpnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku wykonywał prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości na stanowisku monter – spawacz wymienionym w wykazie A, dział V, pkt 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Decyzją dnia 18 sierpnia 2014 roku organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okres 5 lat 9 miesięcy i 5 dni tj. okres zatrudnienia od 3 sierpnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów nieskładkowych) w (...) S.A. w B..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. W., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 13 stycznia 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego,

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-2 akt emerytalnych)

S. W. na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 26 lat i 4 dni, w tym 5 lat 9 miesięcy i 5 dni stażu pracy w warunkach szczególnych tj. okres zatrudnienia od 3 sierpnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów nieskładkowych) w (...) S.A. w B. na stanowisku monter – spawacz.

( dowód: decyzja dnia 24.01.2014 r. k. 17 akt emerytalnych, pismo organu rentowego k. 54)

W okresie od 4 września 1978 roku do 13 lipca 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B. w pełnym wymiarze czasu pracy. W wystawionym w dniu 15 lipca 1992 roku świadectwie pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko ślusarza, a ostatnio montera rur.

(dowód: świadectwo pracy k. 7 akt kapitałowych)

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w B. zajmowało się wykonywaniem usług budowlanych w zakresie budowania rurociągów wodnych i kanalizacyjnych na rzecz różnych przedsiębiorstw w tym (...) w B..

Przez pierwsze trzy-cztery lata zatrudnienia w Przedsiębiorstwie wnioskodawca pracował przy budowie oczyszczalni ścieków, jako monter rurociągów służących do doprowadzania/odprowadzania ścieków. Te rurociągi wnioskodawca montował w wykopach na głębokości od 2 do 5 metrów.

Następnie do końca zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) wnioskodawca pracował przy montażu rurociągów służących do odpopielania na potrzeby Elektrowni (...). Rurociągi były montowane zarówno na wysokości od 3 do 4 metra jak i w wykopach ziemnych – na głębokości około 2 metrów i więcej. Do obowiązków wnioskodawcy należało montowanie stalowych rur. Montaż polegał na docięciu, oszlifowaniu, dopasowaniu rur i ich wstępnym sczepieniu. Na wysokości wnioskodawca montował rury na podporach pracując na drabinie lub przypinając się do wcześniej zamontowanej już rury. Wnioskodawca pracował również przy montażu rur odwadniających. Montaż tych rur odbywał się głębokich wykopach.

(dowód: zeznania świadka M. W. protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 6.05 do minuty 18.18, zeznania świadka G. F. protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 18.36 do minuty 24.55, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 26.18 do minuty 41.22 )

W okresie od 20 lipca 1985 roku do 21 marca 1986 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w Bułgarii przy budowie elektrowni.

(dowód: zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 26.18 do minuty 41.22, angaże w aktach osobowych, pismo o przedłużeniu urlopu bezpłatnego w aktach osobowych )

Praca polegająca na montażu rur w wykopach o głębokości ponad 2 metry jest pracą w głębokich wykopach.

Praca przy montażu rur na podporach powyżej 2 metrów jest pracą przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.

Praca wnioskodawcy polegająca na montażu rur wodnych i wodnokanalizacyjnych w głębokich wykopach ziemnych była pracą w szczególnych warunkach ujętą w: dziale V poz. 1 wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. i dziale V poz. 1, pkt 7 i 8 załącznika Nr 1 do zarządzenie nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych.

Praca wnioskodawcy polegająca na montażu rur odpopielających, na podporach na wysokości była pracą w szczególnych warunkach ujętą w dziale V, poz. 5 wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. i dziale V poz. 5 pkt 1 załącznika Nr 1 do zarządzenie nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych.

(dowód: opinia biegłego ds. bhp W. K. – k. 36-44 akt)

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...)
w B. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Wobec tego, że w toku procesu pełnomocnik wnioskodawcy złożył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez przedsiębiorstwo (...) S.A. w B., w którym wskazano, że S. W. zatrudniony jest w tym przedsiębiorstwie od 3 sierpnia 1992 roku do nadal i w okresie od dnia 3 sierpnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku wykonywał prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości na stanowisku monter – spawacz wymienionym w wykazie A, dział V, pkt 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i decyzją dnia 18 sierpnia 2014 roku organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okres 5 lat 9 miesięcy i 5 dni tj. okres zatrudnienia od 3 sierpnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów nieskładkowych) w (...) S.A. w B., w przedmiotowej sprawie sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w B. w okresie od 4 września 1978 roku do 13 lipca 1992 roku tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach, gdyż nie dysponował on świadectwem pracy w szczególnych warunkach, a ponadto stanowiska ślusarz i monter rur wynikające ze świadectwa pracy oraz angaży zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy, nie są wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) Wprawdzie stosownie do § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Szczególne warunki pracy wnioskodawcy Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: M. W. i G. F. , którzy w spornych okresach pracowali razem ze S. W. oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także opinię biegłego ds. bhp. Świadkowie w spornym okresie pracowali na innym niż wnioskodawca stanowisku, a mianowicie stanowisku spawacza, nie mniej ich praca była ściśle związana z pracą wnioskodawcy. Dopiero bowiem po montażu rur przez wnioskodawcę świadkowie przystępowali do spawania rur na stałe. Dysponują tym samym szczegółową wiedzę na temat codziennych obowiązków pracowniczych skarżącego. Zeznania świadków ani wnioskodawcy nie były kwestionowane przez organ rentowy.

Analiza zeznań świadków oraz dokumentów osobowych prowadzi do wniosku, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w całym spornym okresie swojego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B.. W świadectwie pracy z tego okresu stanowisko wnioskodawcy jest określane jako ślusarz i monter rur. Angaże precyzują stanowisko pracy wnioskodawcy, wskazując że pracował on jako ślusarz remontowy ( od 4 września 1978r.), ślusarz- brygadzista brygady ślusarsko-spawalniczej ( od 2 stycznia 1984r.) oraz monter rur (od 1 października 1990r.). Należy przypomnieć, że o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy. W przedmiotowej sprawie nazewnictwo stanowisk zajmowanych przez skarżącego nie było precyzyjne. Nie mniej z zeznań świadków wynika, że pomimo zastosowanego przez pracodawcę nazewnictwa stanowisk pracy i zmiany nazw zajmowanego przez skarżącego stanowiska, jego faktycznie wykonywane obowiązki w całym spornym okresie były takie same. Wnioskodawca cały czas – a nie tylko po formalnym zajęciu stanowiska montera rur- zajmował się montowaniu rurociągów w wykopach o głębokości od 2 do 5 metrów oraz rur odpopielających na wysokości od 3 do 4 metrów na podporach. Integralną częścią prac montażowych rurociągów technologicznych były prace spawalnicze tzw. sczepianie. Był to jeden z elementów procesu montażu rur.

Pracą na wysokości – jak wynika z opinii biegłego ds. bhp- jest praca wykonywana na wysokości co najmniej 1m nad poziomem otaczającego terenu lub na głębokości co najmniej 1m pod ziemią. Z kolei wykop głęboki to wykop głębszy niż 1 m.

Pozwala to zaliczyć prace wnioskodawcy polegające na montażu rur wodnych i wodnokanalizacyjnych w wykopach ziemnych głębokich do prac w szczególnych warunkach ujętych w dziale V poz. 1 wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., a prace polegające na montażu rur odpopielających, na podporach na wysokości do prac w szczególnych warunkach ujętych w dziale V, poz. 5 wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r.

Sąd nie zaliczył wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych ze spornego okresu od 4 września 1978 roku do 13 lipca 1992 roku jedynie okresu pracy na budowie eksportowej w Bułgarii od 20 lipca 1985 roku do 21 marca 1986 roku, bowiem poza własnymi zeznaniami na temat charakteru wykonywanej tam pracy, nie przedstawił żadnych innych dowodów na tą okoliczność, co czyni jego zeznania gołosłownymi. Przesłuchani przez Sąd świadkowie nie pracowali razem z nim na tej budowie. Nie posiadają więc wiedzy na temat rodzaju wykonywanej przez niego pracy.

Po doliczeniu wnioskodawcy do uznanego w trakcie toczącego się postępowania przez organ rentowy stażu w szczególnych warunkach w wymiarze 5 lat 9 miesięcy i 5 dni, spornego okresu od dnia 4 września 1978 roku do dnia 13 lipca 1992 roku ( z wyłączeniem okresu 8 miesięcy kiedy pracował na budowie eksportowej), wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach przekraczającym 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz wymagany okres zatrudnienia (25 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sad Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych orzekł jak w punkcie 1 sentencji. Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z pierwszym dniem miesiąca, w którym wystąpił on z wnioskiem o emeryturę. W tym bowiem dniu została spełniona ostatnia przesłanka, od której zależało prawo do emerytury skarżącego.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 kp.c. oraz przepisów § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).