Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2014 r. w Szczecinie

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 1 października 2013 r. sygn. akt VI U 460/13

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od ubezpieczonego R. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

SSA Romana Mrotek SSA Anna Polak SSO del. Tomasz Korzeń

III AUA 1127/13 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 lutego 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. Inspektorat w S., po rozpatrzeniu wniosku R. K. z dnia 17 stycznia 2013 roku o umorzenie należności na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 r. poz. 1551) umorzył postępowanie w zakresie umorzenia nieopłaconych należności za okres od lutego 2002 roku do września 2009 roku na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, ubezpieczenia zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

Ubezpieczony wywiódł odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając jej niezgodną z treścią ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku art. 1 pkt 10 interpretację warunków umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczony podniósł, iż ustawa w założeniu jest powszechna i ani w jednym punkcie nie wyłącza osób zalegających w ZUS wyłącznie ze składkami na ubezpieczenie zdrowotne.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, iż analiza przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą wskazuje, iż ustawa ta nie daje podstawy prawnej do umorzenia zaległości wynikających wyłącznie z nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 01.10.2013 r. w sprawie VI U 460/13 oddalił odwołanie i zasądził od ubezpieczonego na rzecz pozwanego 60 zł zwrotu kosztów procesu.

Sąd ustalił, że R. K. w okresie od 27 lutego 2002 roku do 29 września 2009 roku jako emeryt podlegał z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. W dniu 17 stycznia 2013 roku ubezpieczony złożył w organie rentowym wniosek o umorzenie nieopłaconych należności za okres od lutego 2002 roku do września 2009 roku na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, ubezpieczenia zdrowotne oraz Fundusz Pracy, do opłacania których był zobowiązany. Jednocześnie ubezpieczony wskazał, iż z dniem 1 grudnia 2009 roku zlikwidował działalność gospodarczą.

Sąd zważył, że odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie. Stan faktyczny sprawy był między stronami niesporny, a nadto wynikał z dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych pozwanego. Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była zasadność decyzji organu rentowego o umorzeniu postępowania w przedmiocie umorzenie nieopłaconych należności za okres od lutego 2002 roku do września 2009 roku na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy. Ubezpieczony kwestionował rozstrzygnięcie organu rentowego wskazując, iż ustawa o umorzeniu jest powszechna i w żaden sposób nie wyłącza osób zalegających wyłącznie ze składkami na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność ( Dz. U. z 2012 r. poz. 1551) na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.): która przed dniem 1 września 2012 roku zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8, innej niż wymieniona w pkt 1, umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. W ust. 6 art. 1 cytowanej ustawy wskazano, że umorzenie należności, o których mowa w ust. 1 , skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych prze dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Zakres podmiotowy cytowanej ustawy jest ograniczony do osób, które w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. W rozpoznawanej sprawie płatnik składek - jako osoba prowadząca działalność gospodarcza i mająca ustalone prawo do emerytury - nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Na podstawie art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych R. K. mógł się zgłosić do tych ubezpieczeń dobrowolnie. Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 ppkt c, art. 66 ust. 1 pkt 16 w związku z art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ubezpieczony był zobowiązany do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Do 30 września 2004 roku obowiązek ten wynikał z art. 9 ust. 1 pkt 1 lit c, art. 9 ust. 1 pkt 14 w związku z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2003 roku o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Skoro zatem ubezpieczony nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z racji prowadzonej działalności gospodarczej i z tego tytułu nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne, nie powstały po jego stronie żadne zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne i wypadkowe w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym dotyczące spornego okresu objętego zaskarżoną decyzją. Tym samym, w ocenie Sądu brak było podstaw do zastosowania w stosunku do ubezpieczonego przepisów cytowanej powyżej ustawy tzw. ustawy abolicyjnej. Ubezpieczony jako osoba niepodlegająca obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności nie należy bowiem do kręgu podmiotów objętych regulacją ustawy abolicyjnej. Tym samym – jak słusznie uznał organ rentowy – w przypadku ubezpieczonego nie jest możliwe samoistne umorzenie zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, albowiem powyższe umorzenie jest pochodną powstałych zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne. Jeszcze raz podkreślić należy, iż zgodnie z ustawą abolicyjną umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Powyższe oznacza, że w przypadku, gdy podmiot występujący o umorzenie należności na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej posiada zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne lub Fundusz Pracy za okres od 1 stycznia 1999 roku do 28 lutego 2009 roku, a jednocześnie nie posiada zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za te same okresy, bądź zadłużenie to nie będzie podlegało umorzeniu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może wydać decyzji o umorzeniu należności na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy na podstawie ustawy abolicyjnej. W konkluzji, biorąc pod uwagę powyższy stan faktyczny i prawny, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. w związku z przywołanym wyżej przepisami, należało oddalić odwołanie jako niezasadne, co mając na względzie orzeczono jak w punkcie 1 wyroku. O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w punkcie II wyroku, na podstawie art. 98 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.)

Apelację od całości wyroku złożył ubezpieczony. Wniósł o jego zmianę poprzez umorzenie, na podstawie art. 1 ust. 6 ustawy abolicyjnej, należności z tytułu składek zdrowotnych, zasądzenie na rzecz ubezpieczonego kosztów procesowych według norm przepisanych, ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 1 ust. 6 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U.2012.1551, dalej „ustawa abolicyjna") poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, iż wobec ubezpieczonego nie zachodzą podstawy do umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, mimo, iż taka wykładnia nie opowiada prawu.

Podniósł, iż nie sposób zgodzić się z rozstrzygnięciem, bowiem wyłączenie możliwości umorzenia składek na ubezpieczenia zdrowotne nie odpowiada prawu a w szczególności - nie było celem wprowadzonej regulacji abolicyjnej. Sąd błędnie zinterpretował zarówno przepisy ustawy abolicyjnej jak i cel jej wprowadzenia. Sąd ocenił stan faktyczny stosując wykładnię językową i oparł się wyłącznie na literalnym brzmieniu przepisu. Doprowadziło to w konsekwencji do niczym nieuzasadnionego i nierównego traktowania ubezpieczonych. W konsekwencji osoby posiadające większe zaległości (zarówno ze składek ubezpieczeniowych jak i zdrowotnych) mogą dokonać ich umorzenia a osoby, które miały obowiązek odprowadzać składki zdrowotne i posiadają znacznie niższe zaległości - z takiego prawa skorzystać nie mogą (mimo, iż na gruncie ustawy abolicyjnej umorzenie składek zdrowotnych jest możliwe). Warto w tym momencie wskazać cel, jaki towarzyszył ustawodawcy przy wprowadzaniu przepisów abolicyjnych. W uzasadnieniu projektu poselskiego wskazuje się, iż proponowane zmiany mają przede wszystkim na celu zniwelowanie barier finansowych dla małych i średnich przedsiębiorców na rynku. Wychodzą naprzeciw osobom prowadzącym pozarolniczą działalność, szczególnie tym, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej między innymi z powodu posiadanego zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na własne ubezpieczenia za okres do lutego 2009 r., narastającego w związku ze zwiększającą się kwotą odsetek oraz pozostałych należności, powstałych w konsekwencji nieopłacenia składek. Zmiany te, poprzez umorzenie najstarszych - a więc najtrudniejszych do spłaty - zaległości, będą dużym wsparciem dla przedsiębiorców, pozwalającym na odzyskanie płynności finansowej. Pozwolą także na złagodzenie niekorzystnych skutków spowolnienia gospodarczego i utrzymanie się przedsiębiorców na rynku (druk sejmowy nr 382). Ustawa ma na celu przede wszystkim pomoc finansową dla małych i średnich przedsiębiorców poprzez umorzenie składek na własne ubezpieczenia. Nie sposób więc zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji (oraz organu rentowego), iż samoistne umorzenie składki na gruncie ustawy abolicyjnej nie jest możliwe. Jak wskazuje Maciej Zieliński, za dominującą w prawoznawstwie, a za przyczyną dokonań Sądu Najwyższego - również w orzecznictwie, można uznać regułę, w myśl której nawet po pomyślnym zakończeniu wykładni językowej (tj. polegającej na skutecznym zastosowaniu reguł językowych) należy zastosować nie tylko reguły systemowe (bo to od dawna był oczywiste), ale również reguły funkcjonalne (...). Jeśli w przypadku konfliktu rezultatów wykładni funkcjonalnej i językowej okażę się, że burzy podstawowe założenia aksjologiczne o prawodawcy (zwłaszcza o jego systemie wartości), to należy dać pierwszeństwo rezultatowi uzyskanemu na gruncie zastosowania reguł funkcjonalnych (Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki; Autor: Maciej Zieliński; LexisNexis, Warszawa 2010, str. 238). Wykładnia funkcjonalna obejmuje zaś zbiór dyrektyw, które odwołują się do funkcji, roli, celu jaki ma spełnić akt normatywny podejmowany przez prawodawcę. Dyrektywy tej wykładni każą odwoływać się do tego, co chciał osiągnąć prawodawca wydając dany akt, bądź nakazują brać pod uwagę system wartości obowiązujący w prawie. W ramach wykładni funkcjonalnej mówi się o wykładni celowościowej, która nakazuje odwoływanie się do celu regulacji prawnej. Dokonując wykładni prawa interpretator musi starać się harmonizować te cele i brać pod uwagę konsekwencje społeczne i ekonomiczne do jakich będzie prowadzić określona interpretacja. W związku z tym należy wybierać taką interpretację, która prowadzi do jak najbardziej korzystnych konsekwencji. W przypadku ubezpieczonego celem była przede wszystkim pomoc finansowa dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą poprzez umorzenie składek odprowadzanych na własne ubezpieczenia. Rozstrzygnięcie Sądu I instancji i przeprowadzona przez Sąd interpretacja językowa - zdecydowanie nie znajduje uzasadnienia na gruncie ustawy abolicyjnej oraz nie odpowiada celom, które jej przyświecały. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się niezastąpioną rolę Sądu w procesie interpretacji. W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy uznał, iż przyjmując z jednej strony, że ustawodawca zmierzał do "zdyscyplinowania" występowania z wnioskami o wypłatę świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez, ustanowienie odrębnych terminów ich dochodzenia, a z drugiej strony, uznając, iż uczynił to w sposób bardzo niedoskonały, nie zamierzając przy tym jednakże (... ) wyłączyć realnej możliwości dochodzenia przez pracowników roszczeń od Funduszu, rozwiązania powstałego problemu interpretacyjnego - zdaniem Sądu Najwyższego - nalegało poszukiwać wart. 7 ust. 4 ustawy z 29 grudnia 1993 r., odpowiednio szeroko, a nawet swobodnie go interpretując" (Uchwala SN z dnia 3.11.1997 r., III ZP 38/97). Rolą Sądu jest więc nie tylko stosowanie przepisów a niwelowanie niedoskonałości ustawodawcy poprzez odpowiednio szeroką a nawet swobodną ich interpretację. Autor - prof. Marek Smolak (z UAM Poznaniu i UKSW w Warszawie) podkreśla, iż wykładania funkcjonalna często pełni rolę autonomiczną i kreującą rozstrzygnięcie. Wskazuje w tym zakresie orzeczenia Sądu Najwyższego, w których Sąd w ogóle pominął wykładnie językową. I tak w uchwale z dnia 26.01.1999 r. (III CZP 58/98) Sąd orzekł: Przedstawione argumenty przemawiają za dopuszczalnością zaskarżenia w drodze zażalenia postanowienia sądu rejonowego, odrzucającego spóźnioną skargę na czynności komornika (art. 394 § 1 inprincipia k.p.c. w związku z art. 13 § 2 kp.c). Nie do przyjęcia byłoby stanowisko uzależniające zażalenie od rodzaju czynności komornika. Przedmiotem zażalenia mogą być bowiem przesłanki postanowienia o odrzuceniu spóźnionej skargi, a te - jak wcześniej wskazano - są zawsze tożsame. Wykładnia systemowa i funkcjonalna sprzeciwia się nierównoprawnemu traktowaniu uczestników postępowania egzekucyjnego w ich prawie do skargi. Podobnie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25.01.1995 roku, (III AZP 12/94) Sąd odrzuca wykładnię językowa i orzeka: „Skoro więc w powyższym zakresie wnioski płynące z gramatyczno językowej wykładni wyosobnionego przepisu art. 34 ust. 3 ustawy nie tylko mogą zostać podane w wątpliwość z normalnego punktu widzenia, ale także wcale nie prowadzą do lepszych praktycznych rezultatów, należy je w przekonaniu obecnego składu Sądu Najwyższego odrzucić i przyjąć wykładnię systemowo-celowościową. Ta zaś wyraźnie prowadzi do odmiennych rezultatów, zgodnych z sentencją uchwały podjętej w niniejszej sprawie przez Sąd Najwyższy" (prof. Marek Smolak; Wykładnia funkcjonalna i jej uzasadnienie, Warszawa, 29 marca 2008 r.; WPiA UW). Prof. Smolak wskazuje, iż istnieją ważne racje, które uzasadniają odstępstwo od oczywistych rezultatów wykładni językowej w przypadku gdy sens językowy jest ewidentnie sprzeczny z wartościami konstytucyjnymi - tj. w sytuacji, gdy wykładnia prowadzi do absurdu; w sytuacji oczywistego błędu językowego; w przypadku rażącego naruszania norm moralnych, zasad sprawiedliwości czy słuszności; w przypadku rażącej niezgodności z racjonalnością aksjologiczną prawodawcy. Autor podkreśla, iż sposób uzasadniania decyzji w sytuacji, gdy pojawia się potrzeba uzasadniania odstępstwa od jednoznacznego rezultatu wykładni językowej uwarunkowany jest przyjmowaną przez sąd (intuicyjnie bądź świadomie) moralnością polityczną porządku prawnego danego państwa. Moralność polityczna porządku prawnego wyrażana jest przez cel, któremu ma służyć porządek prawny danego państwa. Sąd nie może swej argumentacji opierać się na założeniu co do nierówności osób bądź grup wobec innych osób bądź grup. Wykładnia celowościowa powinna polegać na dążeniu do uzyskania jedności i zgodności między różnorodnymi celami tekstu prawnego. Proces wykładni należy przeprowadzić przez wszystkie typy dyrektyw (tj. językowe, systemowe i funkcjonalne) niezależnie od tego, czy uzyskano już wcześniej jednoznaczność interpretowanych zwrotów czy nie. Autor podkreśla dwie podstawowe dyrektywy: pierwsza, nakazująca zakończenie wykładni dopiero po podjęciu ostatniej czynności interpretacyjnej wyznaczonej przez dyrektywy funkcjonalne, w tym przez dyrektywy celowościowe; druga nakazująca uwzględnianie celu tekstu prawnego przy zastosowaniu wszystkich typów dyrektyw, a więc także przy realizacji dyrektyw językowych i dyrektyw systemowych, a nie tylko w sytuacji zastosowania dyrektyw funkcjonalnych, (prof. Marek Smolak; Wykładnia funkcjonalna i jej uzasadnienie, Warszawa, 29 marca 2008 r.; WPiA UW). Sąd I instancji oparł się w swoich rozważaniach wyłącznie na literalnym brzmieniu przepisów i dokonał jedynie ich interpretacji językowej. Taka interpretacja godzi jednak w założenie o racjonalności prawodawcy oraz burzy koncepcję, jaka towarzyszyła ustawodawcy we wprowadzaniu przepisów abolicyjnych. Interpretacja ta jest sprzeczna z podstawowa wartością konstytucyjna, tj. równością wobec prawa ubezpieczonych. Pomijając już bowiem sam cel ustawodawcy, należy podkreślić, iż Sąd rozstrzygając niniejszą sprawę powinien odnieść się do wszelkich norm prawnych (w tym konstytucyjnych) oraz pozaprawnych, do których odsyła prawo. Rozstrzygnięcie Sądu I instancji budzi zaś wątpliwości już w samym odniesieniu do zasad równości, współżycia społecznego czy też sprawiedliwości społecznej. Należy podkreślić, iż ustawodawca dostrzegł już problem stanowiący spór w niniejszej sprawie i zdecydowanie opowiada się za możliwością umorzenia „samoistnych" składek zdrowotnych. Prawdopodobnie już wkrótce Sejm zdecyduje się ujednolicić przepisy w tym zakresie. Jak wskazano na łamach Rzeczpospolitej składka zdrowotna powinna podlegać pod abolicję -minister zdrowia nie godzi się na umorzenie zaległych składek do NFZ, posłowie chcą załatać te lukę w ustawie. Ponadto, należy zaznaczyć, iż za ww. stanowiskiem ministra zdrowia przemawia wyłącznie sytuacja ekonomiczna NFZ, wynikająca ze zmniejszających się wpływów ze składek. To jednak nie może powodować różnic dla obywateli. D. W., dyrektor biura interwencji w Związku (...), która referowała stanowisko Związku dla sejmowej podkomisji stałej do spraw rynku pracy (...), wskazała, że: wszystkie zaległości składkowe powinny podlegać abolicji, bo inaczej będzie dochodziło do nierównego traktowania przedsiębiorców. Dodała, nic nie stoi na przeszkodzie, aby naprawić ten błąd. Bezspornie, opinia bezpośrednio „tworzących" porządek prawny powinna stanowić podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Tym bardziej, że już w uzasadnieniu projektu podkreślano cel ustawy, którym z pewnością nie było wyłączenie możliwości umorzenia „samoistnych" składek zdrowotnych. Ewentualne zmiany mają na celu ujednolicenie wcześniej już zajętego stanowiska. Jednak, nie dość wyraźnie i trafne sformułowanie ustawy - nie powinno powodować negatywnych konsekwencji dla obywatela. Sąd powinien w takim przypadku zapobiegać niczym niepopartej dyskryminacji ubezpieczonych poprzez stosowanie odpowiedniej wykładni i odesłania do norm pozaprawnych.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych. Podniósł, iż zaskarżona decyzja jest zgodna z przepisami prawa, a wyrok Sądu Okręgowego oddający odwołanie prawidłowy. Z ostrożności procesowej Zakład naprowadza, że żądanie apelacji zawarte w pkt 1 wniosków apelacji nie znajduje uzasadnienia w przepisach ustawy o umorzeniu. Zgodnie z art. 1 ust. 8 ustawy o umorzeniu, pierwszą decyzją wydawaną przez ZUS , po złożeniu przez płatnika wniosku o umorzenie składek na podstawie ustawy o umorzeniu, jest decyzja określająca warunki umorzenia (tzw. decyzja warunkowa). Dopiero spełnienie przez płatnika warunków określonych w decyzji warunkowej, daje Zakładowi podstawę prawną do wydania ewentualnej decyzji o umorzeniu należności, na podstawie art. 1 ust. 13 pkt 1 ustawy o umorzeniu.

Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu apelacji zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonując trafnych ustaleń i wyjaśniając tym samym wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. To zaś spowodowało, że Sąd Okręgowy zaakceptował w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne i nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 05 listopada 1998 roku, sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24/776).

W sprawie sporne było, czy do ubezpieczonego znajdują zastosowanie uregulowania ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. 2012.1551).

Sąd apelacyjny w całości podziela w tym zakresie rozważania prawne sądu I instancji i przyjmuje je za własne. Zakres podmiotowy ustawy został jednoznacznie uregulowany w jej art. 1 ust. 1. Ubezpieczony do tego kręgu nie należy, albowiem w spornym okresie nie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Okoliczności dotyczące rzekomej luki w ustawie czy prac legislacyjnych rozszerzających stosowanie ustawy na osoby w takiej sytuacji, jak ubezpieczony, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia. Nadto wskazują na prawidłowość wykładni zaprezentowanej przez Sąd I instancji. Nie byłoby bowiem konieczności zmian ustawowych, jeżeli ustawa obejmować miałaby również osoby nie podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Sąd nie dopatrzył się podnoszonego nieuzasadnionego i nierównego traktowania ubezpieczonych. Sytuacja, w jakiej znajdowała się ubezpieczony jest bowiem inna, niż osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym - w szczególności ubezpieczony nie miał obowiązku ponoszenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe - pomimo prowadzenia działalności gospodarczej.

W tym stanie rzeczy, wobec nie stwierdzenia branej pod uwagę z urzędu nieważności postępowania, stosownie do treści art. 385 KPC, apelację należało oddalić.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 99 w związku 98 § 1 i 3 kpc, § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).

SSO (del.) Tomasz Korzeń SSA Anna Polak SSA Romana Mrotek