Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

24 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Rafał Cieszyński

Protokolant Ewelina Kiałka

po rozpoznaniu na rozprawie 17 czerwca 2014 roku we Wrocławiu

sprawy z powództw Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W.

przeciwko P. H. (1)

o zapłatę

oraz sprawy z powództwa z P. H. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego P. H. (1) na rzecz powoda Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W. kwotę 6.600 zł ( sześć tysięcy sześćset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty:

- 440 zł od 08 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 09 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 10 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 11 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 12 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 13 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 14 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 15 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 16 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 17 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 18 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 19 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 20 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 21 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 22 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala dalej idące powództwo Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W.;

III.  oddala powództwo P. H. (1);

IV.  zasądza od P. H. (1) na rzecz Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W. kwotę 2.965,83 zł tytułem kosztów procesu;

V.  nakazuje uiścić P. H. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 250 zł tytułem opłaty sądowej od uwzględnionej części pozwu głównego, od obowiązku uiszczenia której powód ustawowo był zwolniony;

VI.  obciąża Skarb Państwa opłatą od nieuwzględnionej części pozwu głównego, od obowiązku uiszczenia której powód ustawowo był zwolniony;

VII.  nadaje wyrokowi w punkcie I. rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 378/12

UZASADNIENIE

Pozwem z 25 sierpnia 2011 roku wniesionym do Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu (sygn. akt I Nc 1494/11) powód Skarb Państwa – (...) Oddział we W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego P. H. (1) kwoty 10.120 zł wraz z należnymi odsetkami, liczonymi od kwoty:

- 440 zł od 23 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 24 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 25 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 26 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 27 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 28 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 29 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 30 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 31 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 01 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 02 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 03 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 04 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 05 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 06 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 07 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 08 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 09 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 10 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 11 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 12 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 13 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

- 440 zł od 14 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzona kwota stanowi naliczoną pozwanemu karę umowną z tytułu niewykonania w terminie przedmiotu umowy – analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. – K. za okres 23 dni, to jest od 22 grudnia 2010 r. do 13 stycznia 2011 r. Powód wyjaśniał, że 05 października 2010 r. strony zawały umowę numer (...), której przedmiotem było wykonanie analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400). Strony postanowiły, że przedmiot umowy wykonany zostanie do 06 grudnia 2010 r. W przypadku niewykonania przez pozwanego w terminie przedmiotu umowy strony zastrzegły obowiązek zapłaty kary umownej. Zgodnie z § 7 ust. 1 litera b umowy, za każdy dzień zwłoki pozwany zobowiązany był do zapłaty kary umownej w wysokości 0,5 % wartości wynagrodzenia brutto określonego w § 2 ust. 4 umowy (88.000 zł). Tym samym za każdy dzień zwłoki kara umowna wynosiła kwotę 440 zł (88.000 zł x 0,5 % = 440 zł). Powód wyjaśniał, że pozwany P. H. (1) nie wykonał w sposób prawidłowy umowy w terminie. 07 grudnia 2010 r. przekazał powodowi dokumenty, które z uwagi na ich niekompletność oraz dołączenie dokumentacji nie związanej z przedmiotem umowy, nie mogły zostać uznane za prawidłowe wykonanie umowy. W związku z nienależytym wykonaniem umowy, powód wezwał pozwanego do oddania przedmiotu umowy, wyznaczając termin do 13 grudnia 2010 r. Pomimo wezwania pozwanego do prawidłowego wykonania umowy, przekazane przez niego 22 grudnia 2010 r. dokumenty zawierały tak znaczną ilość wad, że zdaniem powoda, nie sposób było je uznać za prawidłową realizację przedmiotu umowy. Ponadto, warunki atmosferyczne, jakie panowały na przełomie stycznia i lutego 2011 r. nie stwarzały możliwości dalszych usiłowań prawidłowego wykonania przedmiotu umowy. Powód podkreślał, że pozwany, wbrew zapisom § 2 ust. 2 umowy, przekazał sporządzone przez niego opracowanie tylko w 1 egzemplarzu, podczas gdy umowa wymagała przekazania 4 egzemplarzy. Pozwany nie załączył także oświadczenia, że pomiary wykonane na potrzeby opracowania zrealizowane zostały zgodnie z umową, obowiązującymi przepisami, normami i wytycznymi oraz, że zostało ono wykonane w stanie kompletnym z punktu widzenia celu, któremu ma służyć. W związku z powyższym powód wyjaśniał, że pismem z 10 stycznia 2011 r. odstąpił od umowy z dniem doręczenia pisma, co nastąpiło 14 stycznia 2011 r.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 07 października 2011 r. w sprawie o sygn. akt I Nc 1494/11 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu uwzględnił żądanie pozwu, nakazując pozwanemu P. H. (1), aby zapłacił powodowi Skarbowi Państwa – (...) w W. kwotę 10.120 zł wraz z żądanymi odsetkami i kosztami procesu w kwocie 2.400 zł. Ponadto Sąd nakazał pozwanemu, aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków kwotę 126,50 zł tytułem częściowej opłaty sądowej od pozwu, od której powód był zwolniony.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany P. H. (1) w ustawowym terminie złożył sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Jednocześnie pozwany wytoczył przeciwko Skarbowi Państwa – (...) w W. powództwo wzajemne, wnosząc o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego wzajemnie kwoty 80.960 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 23 stycznia 2011 r. do dnia zapłaty.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany (powód wzajemny) przyznał, że strony łączyła umowa z 05 października 2010 r. na „wykonanie analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400)”, zgodnie z którą P. H. (1) miał otrzymać od powoda (pozwanego wzajemnie) kwotę 88.000 zł tytułem wynagrodzenia. Zgodnie z podpisaną umową, termin realizacji jej przedmiotu wyznaczono na 06 grudnia 2010 r. Pozwany (powód wzajemny) wyjaśniał, że 07 grudnia 2010 r. przekazał powodowi (pozwanemu wzajemnie) zestawienie wyników przeprowadzonej analizy, nie przedkładając jeszcze pełnej dokumentacji, co spotkało się ze zrozumieniem ze strony zamawiającego. 22 grudnia 2010 r. powód (pozwany wzajemnie) otrzymał już pełną dokumentację od P. H. (1) wraz z naniesionymi na nią poprawkami. Z powyższego, wedle pozwanego (powoda wzajemnego) wynika, iż opóźnił się on ze spełnieniem świadczenia jedynie o okres 16 dni i za ten okres kwota należnego wynagrodzenia, zgodnie z § 7 punkt 1 litera b umowy została pomniejszona o kary umowne. Kara umowna z tytułu opóźnienia wynosi kwotę 7.040 zł (440 zł x 16 dni). Pozwany (powód wzajemny) wskazywał, że pomimo wykonania przedmiotu umowy nie otrzymał o powoda (pozwanego wzajemnie) stosownego wynagrodzenia w kwocie 81.600 zł. Podkreślał zarazem, że złożone przez powoda (pozwanego wzajemnie) oświadczenie o odstąpieniu od umowy było bezskuteczne, albowiem wywiązał się on z wiążącej strony umowy o dzieło. Zdaniem pozwanego (powoda wzajemnego) przesłanki do zastosowania art. 635 k.c. nie zaistniały, gdyż dzieło zostało ukończone. W jego ocenie nie zachodzą również okoliczności objęte normą art. 636 k.c., który dla swojego zastosowania wymaga trwania umownego stosunku prawnego między wykonawcą a inwestorem. Tymczasem, jak podkreślał pozwany (powód wzajemny), oświadczenie o odstąpieniu od umowy zostało złożone już po wykonaniu przez niego umowy. Jednocześnie pozwany (powód wzajemny) wskazywał, że podstawą odstąpienia od umowy nie może być przepis art. 637 k.c., gdyż sam powód nie chciał uwzględnić jakichkolwiek poprawek, bowiem w piśmie z 04 lutego 2011 r. wskazał, że na sposób realizacji przedmiotu zamówienia miały wpływ warunki atmosferyczne typowe dla obecnej pory roku, które nie gwarantowały prawidłowego wykonania zamówienia.

Postanowieniem z 09 stycznia 2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu przekazał sprawę o sygn. akt I Nc 1494/11 z powództwa Skarbu Państwa – (...) przeciwko P. H. (1) o zapłatę kwoty 10.120 zł wraz z powództwem wzajemnym P. H. (1) przeciwko Skarbowi Państwa – (...) o zapłatę kwoty 80.960 zł Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu, jako rzeczowo i miejscowo właściwemu. Po przekazaniu powyższej sprawy do tutejszego Sądu, nadano jej sygnaturę akt I C 378/12.

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanego oraz powództwo wzajemne, powód (pozwany wzajemnie) podtrzymał żądanie pozwu głównego, to jest zasądzenia na jego rzecz od P. H. (1) kwoty 10.120 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu oraz wniósł o oddalenie w całości powództwa wzajemnego. Powód (pozwany wzajemnie) raz jeszcze podkreślał, że wzywał pozwanego do wykonania umowy, wyznaczając mu dodatkowy termin na oddanie prawidłowo wykonanego przedmiotu umowy. Pozwany jednak nie uczynił zadość powyższemu żądaniu, albowiem przekazana przez niego 22 grudnia 2010 r. dokumentacja nadal zawierała istotne wady oraz była niekompletna. Powód (pozwany wzajemnie) wyjaśniał, że wobec bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu dodatkowego, na podstawie art. 636 k.c. odstąpił od umowy ze skutkiem na 14 stycznia 2011 r. W zaistniałej sytuacji powód obciążył pozwanego P. H. (1) karami umownymi za okres od dnia ustalonego przez strony dodatkowego terminu do należytego wykonania przedmiotu umowy do dnia doręczenia pozwanemu oświadczenia o odstąpieniu od umowy to jest od 22 grudnia 2010 r. do 13 stycznia 2011 r. Powód (pozwany wzajemnie) podkreślał, że skoro pozwany 06 grudnia 2010 r. przekazał mu przedmiot umowy wykonany niezgodnie z umową, obowiązującymi przepisami w zakresie zagadnień związanych z przedmiotem umowy, normami i wytycznymi, a następnie, w wyznaczonym terminie dodatkowym (22 grudnia 2010 r.) przekazał nową analizę porealizacyjną, również niezgodną z umową, to powód (pozwany wzajemnie), na podstawie art. 636 § 1 k.c. miał prawo odstąpić od przedmiotowej umowy, co nastąpiło ze skutkiem na 14 stycznia 2011 r.

Pozwem z 25 sierpnia 2011 r. wniesionym do Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu, zarejestrowanym pod sygn. akt I Nc 1493/11, powód Skarb Państwa – (...) z siedzibą w W. domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanego P. H. (1) kwoty 6.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od kwoty:

- 440 zł od 08 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 09 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 10 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 11 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 12 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 13 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 14 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 15 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 16 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 17 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 18 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 19 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 20 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 21 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 22 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż dochodzona przez niego kwota stanowi należność z tytułu kar umownych za nieterminową realizację umowy z 05 października 2010 r. numer (...) naliczonych za okres od 07 grudnia 2010 r. do 21 grudnia 2010 r. Powód wyjaśniał że przedmiot zawartej umowy miał być wykonany do 06 grudnia 2010 r., pozwany natomiast 07 grudnia 2010 r. przesłał zamawiającemu dokumenty, które były niekompletne i częściowo nie miały związku z realizowanym przez pozwanego zamówieniem. Powód podkreślał, że w piśmie z 17 lutego 2011 r. pozwany przyznał, że z przyczyn niezależnych od niego przedmiot umowy nie został wykonany w terminie. W przekonaniu pozwanego, wykonanie umowy nastąpiło 22 grudnia 2010 r., co wedle powoda oznacza, iż P. H. (1) przyznał, że pozostawał w zwłoce z wykonaniem przedmiotu umowy przez okres 15 dni, uznając tym samym ciążące na nim zadłużenie z tytułu kar umownych objętych niniejszym pozwem na łączną kwotę 6.600 zł (15 x 440 zł = 6.600 zł).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 07 października 2011 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I Nc 1493/11, Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu uwzględnił żądanie pozwu, nakazując pozwanemu P. H. (1), aby zapłacił powodowi kwotę 6.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi jak w pozwie i kosztami zastępstwa procesowego w kwocie 1.200 zł Ponadto Sąd nakazał pozwanemu, aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków kwotę 62,50 zł tytułem częściowej opłaty sądowej od pozwu, od której powód był zwolniony.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany P. H. (1) w ustawowym terminie wniósł sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany potwierdził, że strony łączyła umowa z 05 października 2010 r. na wykonanie analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400), zgodnie z którą miał za wykonany przedmiot umowy potrzymać od powoda wynagrodzenie w kwocie 88.000 zł brutto. Termin realizacji umowy określono na 06 grudnia 2010 r., natomiast do jej rzeczywistego wykonania wedle pozwanego doszło 22 grudnia 2010 r., kiedy to przekazał powodowi pełną dokumentację wraz z naniesionymi poprawkami. Pozwany podkreślał, że opóźnił się ze spełnieniem świadczenia o 16 dni i za ten okres, kwota należnego wynagrodzenia pomniejszona została o naliczone przez powoda kary umowne w wysokości 7.040 zł (88.000 zł x 0,5% = 440 zł dziennie, 440 zł x 16 dni = 7.040 zł). Jednocześnie pozwany wskazywał, iż złożone przez powoda oświadczenie o odstąpieniu od umowy było bezskuteczne.

Pismem procesowym z 23 marca 2012 r. złożonym w sprawie, toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia-Krzyków pod sygn. akt I C 78/12 (wcześniejsza sygn. akt I Nc 1493/11 ) pozwany P. H. (1) wniósł o przekazanie tejże sprawy Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu, Wydziałowi I Cywilnemu, w celu jej łącznego rozpoznania ze sprawą z powództwa (...) przeciwko P. H. (1) o zapłatę kwoty 10.120 zł oraz z powództwa wzajemnego P. H. (1) przeciwko (...) o zapłatę kwoty 80.960 zł, toczącej się pod sygn. akt I C 378/12.

Postanowieniem z 04 marca 2013 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków w sprawie o sygn. akt I C 78/12 przekazał na wniosek pozwanego niniejszą sprawę Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu, celem łącznego jej rozpoznania ze sprawą o sygn. akt I C 378/12.

Na rozprawie 17 czerwca 2014 r. pozwany P. H. (1) złożył oświadczenie o uznaniu powództwa w zakresie dotyczącym zapłaty kwoty 6.600 zł tytułem kar umownych za opóźnienie w realizacji umowy z 05 października 2010 r., naliczonych za okres od 07 grudnia 2010 r. do 21 grudnia 2010 r., wnosząc o oddalenie powództwa o zapłatę kwoty 10.120 zł.

Postanowieniem wydanym na rozprawie 17 czerwca 2014 r. Sąd ustalił, iż właściwą jednostką organizacyjną reprezentującą interesy Skarbu Państwa w niniejszym postępowaniu jest (...) z siedzibą w W..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny, istotny dla rozstrzygnięcia sprawy:

05 października 2010 r. pomiędzy (...) w W. Oddziałem we W. jako zamawiającym a konsorcjum wykonawców, w skład którego weszli: lider konsorcjum P. H. (1), prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) oraz partner konsorcjum H. C. – Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. zawarta została umowa numer (...). Na mocy tejże umowy zamawiający powierzył wykonawcy realizację zadania pod nazwą „Wykonanie analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400)”. Umowa została zawarta w wyniku rozstrzygnięcia przetargu nieograniczonego na realizację powyższego zamówienia, przeprowadzonego w trybie przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r., numer 223, poz. 1655 ze zm.). Integralną część umowy stanowiły: oferta przetargowa wykonawcy, udzielone przez zamawiającego wyjaśnienia oraz Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia.

Zgodnie z treścią § 1 ust. 4 umowy, pomiary oraz analiza porealizacyjna miały być wykonane w zakresie klimatu akustycznego i środowiska gruntowo-wodnego, zgodnie z aktualnymi przepisami prawa i wytycznymi obowiązującymi w zakresie zagadnień związanych z przedmiotem zamówienia. Analiza porealizacyjna obejmować miała porównanie prognoz zawartych w ocenie oddziaływania na środowisko (RAPORT) i decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z rzeczywistym oddziaływaniem przedsięwzięcia polegającego na budowie autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400) na środowisko po jej zrealizowaniu i działaniami wykonanymi w celu jego ograniczenia wraz z wnioskami i zaleceniami. Po stronie wykonawcy leżało wykonanie wszelkich pomiarów, o których terminach każdorazowo miał informować zamawiającego. Stosownie do § 1 ust. 10 umowy, przy przekroczeniu dopuszczalnej normy danego parametru oddziaływania, analiza porealizacyjna miała zawierać propozycje nowych rozwiązań, służących ochronie środowiska, przy uwzględnieniu aspektów ekonomicznych oraz przedstawiać proponowane rozwiązania w co najmniej dwóch wariantach cenowych, w celu uzyskania obowiązujących norm dla danego parametru oddziaływania. Analiza porealizacyjna oraz wyniki pomiarów miały być wykonane w formie papierowej oraz w wersji elektronicznej w ilości 4 egzemplarzy.

Stosownie do § 2 ust. 1 umowy, wykonawca zobowiązał się do wykonania przedmiotu umowy w następujących terminach:

1.  wykonanie pomiarów hałasu – jednorazowo w terminie pięciu tygodni od dnia podpisania umowy,

2.  wykonanie pomiarów jakości wód opadowych i roztopowych – jednorazowo w terminie siedmiu tygodni od dnia podpisania umowy,

3.  opracowanie analizy porealizacyjnej do 06 grudnia 2010 r.

Do sporządzonych opracowań wykonawca miał dołączyć oświadczenie, że pomiary wykonane na potrzeby opracowania są wykonane zgodnie z umową, obowiązującymi przepisami, normami i wytycznymi oraz, że opracowanie zostało wykonane w stanie kompletnym z punktu widzenia celu, któremu ma służyć (§ 2 ust. 2 umowy). Zgodnie z § 2 ust. 4 umowy z tytułu wykonania jej przedmiotu wykonawca miał otrzymać od zamawiającego wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 88.000 zł brutto. Zapłata wynagrodzenia nastąpić miała na podstawie faktury VAT wystawionej po wykonaniu i odebraniu przez zamawiającego przedmiotu umowy. Podstawą wystawienia tejże faktury był protokół zdawczo-odbiorczy podpisany przez strony. Zamawiający miał dokonać odbioru końcowego po niewadliwym wykonaniu przedmiotu umowy w terminie 21 dni, licząc od dnia otrzymania przedmiotu odbioru.

W § 7 ust. 1 umowy strony zastrzegły, że wykonawca zapłaci zamawiającemu kary umowne z tytułu:

a. odstąpienia od umowy przez wykonawcę z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność, w wysokości 10 % wartości wynagrodzenia brutto określonego w § 2 ust. 4;

b. za niedotrzymanie terminów wykonania przedmiotu umowy z przyczyn zależnych od wykonawcy, w wysokości 0,5 % wartości wynagrodzenia brutto, określonego w § 2 ust. 4,

c. za zwłokę w usunięciu wad – w wysokości 0,5 % wartości brutto określonej w § 2 ust. 4, za każdy dzień zwłoki, licząc od dnia wyznaczonego przez zamawiającego na usunięcie wad.

(dowód: umowa (...) z 05 października 2010 r. k. 8-10)

06 grudnia 2010 r. P. H. (1) przekazał powodowi w wersji elektronicznej wyniki pomiarów poziomu hałasu i zanieczyszczeń wód opadowych i roztopowych, będących częścią zadania pod nazwą „Wykonanie analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400)”. W wersji papierowej wymienione dokumenty dostarczono do siedziby powoda 07 grudnia 2010 r. Po otrzymaniu powyższych materiałów, pismem z 09 grudnia 2010 r. zamawiający wezwał wykonawcę do poprawy przedłożonych dokumentów i przekazania kompletnego opracowania w terminie do 13 grudnia 2010 r. Ponadto, w załączeniu powód przedstawił szereg uwag dotyczących wykonanych pomiarów i analiz, zobowiązując wykonawcę do złożenia wyjaśnień odnośnie tych zastrzeżeń. Z uwagi na nieprzedłożenie kompletnego opracowania zamawiający zastrzegł, iż nie może uznać części przedłożonej, zawierającej błędy dokumentacji, jako wypełnienie warunków umowy z 05 października 2010 r., co skutkowało będzie naliczeniem kar umownych za niedotrzymanie terminów wykonania umowy.

Wśród uwag, jakie powód sformułował względem przekazanej części dokumentów były między innymi: brak arkuszy do pomiarów natężenia ruchu oraz pomiarów czasu pojazdów, brak wyników zapisów w postaci cyfrowej dla każdego urządzenia pomiarowego oddzielnie, pominięcie w charakterystyce źródła hałasu we wszystkich przekrojach pomiarowych danych dotyczących długości odcinka pomiarowego, brak informacji, czy w danym przekroju pomiarowym występuje ekran akustyczny oraz jaka jest jego wysokość, brak danych w charakterystyce lokalizacji punktów (...) dotyczących odległości punktu pomiarowego od źródła hałasu lub wpisanie nieprawidłowych danych, brak wycinków map i przekrojów poziomych oraz pionowych, wskazujących na usytuowanie punktów pomiarowych (...) względem drogi i potoczenia wokół niej, brak podpisów uprawnionych osób pod protokołami pomiarowymi. Poza licznymi brakami w dokumentacji powód szczegółowo przedstawił również swoje zastrzeżenia odnośnie samych wyników przeprowadzonych pomiarów, wskazując, iż przyjęte w materiałach wartości są niewiarygodne i nierzetelne. Powód wezwał także wykonawcę do wyjaśnienia, dlaczego w sprawozdaniach z pomiarów zanieczyszczeń wód opadowych lub roztopowych z punktów (...) w wynikach pomiarów natężeń wskazano wartość „0”.

(dowód: Analiza porealizacyjna oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400) z 06 grudnia 2012 r. – załączone do akt,

protokoły pomiarowe i sprawozdania z badań złożone 07 grudnia 2010 r.- załączone do akt na płycie CD,

pismo powoda (pozwanego wzajemnie) z 09 grudnia 2010 r. wraz z załączonymi uwagami k. 11-14 (51),

zeznania świadka M. T. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 00:09:25 do 01:48:22,

zeznania świadka Z. G. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 01:49:47 do 02:10:20,

zeznania świadka J. M. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 02:11:50,

przesłuchanie pozwanego P. H. (1) elektroniczny protokół rozprawy z 17 czerwca 2014 r. od 00:04:05 do 00:27:28)

Przekazując 06 i 07 grudnia 2010 r. dokumentację pomiarową pozwany P. H. (1) poinformował zamawiającego, iż są to materiały robocze, w których częściowo zawarte są błędne dane, dotyczące innego, równolegle realizowanego na rzecz powoda, zamówienia.

Odnosząc się do treści wezwania z 09 grudnia 2010 r. oraz zawartych w nim uwag, dotyczących przekazanych materiałów, pismem z 13 grudnia 2010 r. P. H. (1) zawiadomił powoda, iż wyjaśnienia do złożonych uwag wraz z całą dokumentacją obejmującą „Wykonanie analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400)”, zostaną przekazane zamawiającemu w terminie do 23 grudnia 2010 r. Pozwany wyjaśnił zarazem, że część przedłożonej dokumentacji istotnie zawierała błędy, jednakże były to jedynie pomyłki na etapie opracowywania protokołów.

(dowód: pismo pozwanego (powoda wzajemnego) z 13 grudnia 2010 r. k. 52,

Analiza porealizacyjna oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400) z 13 grudnia 2012 r. – załączona do akt,

zeznania świadka M. T. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 00:09:25 do 01:48:22,

zeznania świadka Z. G. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 01:49:47 do 02:10:20,

przesłuchanie pozwanego P. H. (1) elektroniczny protokół rozprawy z 17 czerwca 2014 r. od 00:04:05 do 00:27:28)

Pismem z 16 grudnia 2010 r. zamawiający ponownie wezwał wykonawcę do niezwłocznego przekazania przedmiotu zamówienia, to jest kompletnej analizy porealizacyjnej wraz z wyczerpującym wyjaśnieniem zaistniałych nieprawidłowości w przedłożonych materiałach z 06 grudnia 2010 r., w nieprzekraczalnym terminie do 17 grudnia 2010 r., do godziny 14.30.

Dokumentacja ta, zawierająca „Analizę porealizacyjną oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400) wraz z protokołami pomiarowymi i sprawozdaniami z badań przedłożona została w wersji papierowej oraz elektronicznej (po jednym egzemplarzu) przez wykonawcę 22 grudnia 2010 r.

(dowód: pismo powoda (pozwanego wzajemnie) z 16 grudnia 2010 r. k. 53,

Analiza porealizacyjna oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400) z 22 grudnia 2012 r. – załączona do akt na płycie CD,

Arkusze pomiarowe z pomiarów w terenie złożone 22 grudnia 2010 r. – w aktach sprawy,

protokoły pomiarowe i sprawozdania z badań złożone 22 grudnia 2010 r. – załączone do akt na płycie CD,

zeznania świadka M. T. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 00:09:25 do 01:48:22,

zeznania świadka Z. G. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 01:49:47 do 02:10:20

przesłuchanie pozwanego P. H. (1) elektroniczny protokół rozprawy z 17 czerwca 2014 r. od 00:04:05 do 00:27:28)

Pismem z 10 stycznia 2011 r., doręczonym wykonawcy 14 stycznia 2011 r. (...) Oddział we W. poinformowała pozwanego P. H. (1), iż w związku z utrzymującą się poważną i istotną wadliwością wykonania przedmiotu umowy oraz bezskutecznym upływem wyznaczonego terminu na usunięcie wad, odstępuje od umowy numer (...) z 05 października 2010 r. Jednocześnie zamawiający wskazał, że na dzień odstąpienia skapitalizowane zostaną naliczone kary umowne za zwłokę w realizacji umowy oraz usunięciu wad stwierdzonych w jej przedmiocie.

(dowód: pismo powoda (pozwanego wzajemnie) z 10 stycznia 2011 r. wraz z potwierdzeniem odbioru k. 15-16)

W dalszej korespondencji z 18 stycznia 2011 r. skierowanej do zamawiającego,. wykonawca wskazał, że sporządzona przez niego analiza jest zgodna z wymaganiami określonymi w opisie przedmiotu zamówienia oraz z obowiązującymi przepisami prawa. W piśmie z 24 stycznia 2010 r. P. H. (1) poinformował zamawiającego, iż nie akceptuje informacji o odstąpieniu od umowy oraz oczekuje wezwania do uzupełnienia przedłożonych materiałów lub podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego.

(dowód: pismo pozwanego (powoda wzajemnego) z 18 stycznia 2011 r. k. 55-56,

pismo pozwanego (powoda wzajemnego) z 24 stycznia 2011 r. k. 57)

W odpowiedzi na powyższe pisma, zamawiający poinformował P. H. (1), iż podtrzymuje swoje stanowisko dotyczące odstąpienia od umowy z winy wykonawcy oraz, w oparciu o zapis § 7 ust. 1 lit. b umowy, nalicza wykonawcy kary umowne w wysokości 0,5 % wynagrodzenia brutto za każdy dzień opóźnienia, licząc od dnia następnego po pierwotnym terminie wykonania przedmiotu umowy do dnia doręczenia wykonawcy oświadczenia zamawiającego o odstąpieniu od umowy, to jest za okres 39 dni, co daje kwotę 17.160 zł.

Do powyższego pisma z 04 lutego 2011 r. powód (pozwany wzajemnie) załączył wykaz zastrzeżeń dotyczących przedłożonej 22 grudnia 2010 r. dokumentacji, wśród których wymienił między innymi: brak jakichkolwiek wyjaśnień ze strony wykonawcy odnośnie wprowadzonych istotnych zmian wartości pomiarów prawie wszystkich parametrów, pominięcie w wykonanej analizie ciągów ekranów akustycznych, wybudowanych na autostradzie (...), nie przedłożenie wyników pomiaru okresowego hałasu dla punktów (...) i (...), niewykonanie dla pomiaru okresowego pomiarów w punktach referencyjnych (...), które winny być zlokalizowane zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia, brak przeprowadzenia pomiarów hałasu w niektórych punktach referencyjnych, nieuzgodnienie z zamawiającym rezygnacji z pomiarów w punktach (...) dla linii przekrojowych (...) i wyznaczenie ich za pomocą metod teoretycznych, zlokalizowanie punktów pomiarowych (...) niezgodnie z wymaganiami, brak podpisów osób odpowiedzialnych na protokołach pomiaru hałasu, nieprzedłożenie arkuszy z pomiarów czasu przejazdu pojazdów (prędkości), brak określenia przeznaczenia i zagospodarowania terenów na podstawie zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego tak, aby prawidłowo można było określić tereny, dla których wyznaczono dopuszczalne normy hałasu, brak należytego uzasadnienia propozycji dodatkowych rozwiązań (budowy ekranów w nowych miejscach lub podwyższenia istniejących ekranów), brak zaznaczenia na mapie wszystkich wybudowanych na autostradzie ekranów, wykorzystanie do analizy nieaktualnej mapy pochodzącej z Raportu oddziaływania na środowisko z 2006 r., przedłożenie nieczytelnej mapy, na której wskazane wartości poziomu hałasu są częściowo niemożliwe do odczytania. Ponadto zamawiający stwierdził w załączonych do opracowania na płycie CD zapisach wyników pomiarów niespójność danych, dotyczącą dat prowadzenia pomiarów, godzin pomiarów, warunków atmosferycznych z danymi zawartymi w protokołach pomiarowych. Zamawiający zaznaczył również, że 22 grudnia 2010 r. wykonawca przedłożył dokumenty tylko w jednym egzemplarzu, nie załączając protokołu zdawczo-odbiorczego oraz oświadczenia o wykonaniu analizy zgodnie z umową, obowiązującymi przepisami, normami i wytycznymi.

(dowód: pismo powoda (pozwanego wzajemnie) z 04 lutego 2011 r. k. 17,

nota księgowa numer (...) z 03 lutego 2011 r. k. 18,

załącznik numer 1 do pisma z 04 lutego 2011 r. k. 19-22,

zeznania świadka M. T. elektroniczny protokół rozprawy z 06 czerwca 2013 r. od 00:09:25 do 01:48:22)

Po otrzymaniu powyższego pisma wraz z wezwaniem do zapłaty kwoty 17.160 zł, pismem z 17 lutego 2011 r. pozwany P. H. (1) zawiadomił zamawiającego, iż uznaje notę księgową do kwoty 7.480 zł, przyznając, że z przyczyn leżących po jego stronie nastąpiło 17-dniowe opóźnienie w przekazaniu dokumentacji, stanowiącej przedmiot umowy z 05 października 2010 r. Pozwany wskazał ponadto, iż przed datą złożenia oświadczenia o odstąpieniu nie zakreślono mu żadnego dodatkowego terminu na ewentualne usunięcie wad. Pozwany podkreślał zarazem, że dostarczone 06 grudnia 2010 r. dokumenty stanowiły jedynie materiały robocze, stąd uwagi dotyczące tych materiałów zawarte w piśmie zamawiającego z 09 grudnia 2010 r., były bezprzedmiotowe. Wobec powyższego, w ocenie wykonawcy, złożone przez zamawiającego oświadczenie o odstąpieniu, było nieskuteczne.

(dowód: pismo pozwanego P. H. (1) (powoda wzajemnego) z 17 lutego 2011 r. k. 23-24)

Pismem z 28 lutego 2011 r. (...) Oddział we W. wezwała pozwanego P. H. (1) do zapłaty kwoty 17.160 zł tytułem kar umownych za nieterminowe wykonanie przedmiotu umowy z 05 października 2010 r. Powyższe wezwanie doręczono pozwanemu 07 marca 2011 r.

(dowód: pismo powoda (pozwanego wzajemnie) z 28 lutego 2011 r. k. 25)

Dalszym pismem z 23 lutego 2011 r. skierowanym do powoda, pozwany P. H. (1) szczegółowo odniósł się do zastrzeżeń sformułowanych w piśmie zamawiającego z 04 lutego 2011 r. Pozwany przyznał miedzy innymi, że a analizie akustycznej doszło do pominięcia ekranu akustycznego w rejonie przekroju pomiarowego (...), wyjaśniając, iż pominięcie to miało charakter celowy, gdyż punkt pomiarowy (...)nie był zlokalizowany na terenach wymagających ochrony akustycznej. Pozwany potwierdził, że pomiarów hałasu w punktach referencyjnych nie wykonywano we wszystkich przekrojach pomiarowych, bowiem warunki terenowe, parametry eksploatacyjne drogi oraz inne uwarunkowania wpływające na emisję hałasu były takie same w kilku przekrojach pomiarowych. Dla tych przekrojów wykonano jeden pomiar, odnosząc go do pozostałych przekrojów. Odnośnie braku pomiarów w punktach (...) pozwany wyjaśnił, że w porze nocnej występowały znaczne zakłócenia spowodowane szczekaniem psów, których nie można było w żaden sposób wyeliminować. Wykonawca potwierdził, że arkusze natężenia ruchu nie były należycie wypełniane i podpisane, co w jego ocenie nie zmniejsza wartości tych dokumentów, które stanowią materiały robocze. Przyznał także, że na załączonej mapie błędnie została opisana skala, zaś w protokołach pomiarowych zamieszczono szkice w przekrojach poziomych, z pominięciem szkicu w przekroju pionowym. Wykonawca wyjaśnił jednak, że wszelkie stwierdzone uchybienia, czy braki jest w stanie naprawić lub uzupełnić.

(dowód: pismo pozwanego (powoda wzajemnego) z 23 lutego 2011 r. wraz z załącznikiem k. 58-63)

Sporządzona przez pozwanego P. H. (1) analiza porealizacyjna oraz arkusze pomiarowe wykonane zostały w sposób niezgodny z umową numer (...) z 05 października 2010 r., albowiem wykonawca przedłożył je jedynie w jednym egzemplarzu w wersji papierowej i elektronicznej, zamiast w 4 egzemplarzach, jak wymagał tego zapis § 2 ust. 1 pkt 3 umowy. Ponadto, wykonawca, przy prowadzeniu pomiarów, samowolnie, to jest bez uprzedniego uzgodnienia z zamawiającym zrezygnował z przeprowadzenia pomiarów hałasu w punktach (...), co naruszało zapisy § 1 ust. 7 lit. b umowy. W przekazanej zamawiającemu 22 grudnia 2010 r. dokumentacji wystąpiły również niezgodności z obowiązującymi przepisami, normami i wytycznymi, takie jak: na 60 stronach arkuszy pomiarowych nie wypełniono rubryki „prowadzący pomiar”, na 39 stronach arkuszy nie wypełniono rubryki „data pomiaru”, na 114 stronach brakowało natomiast oznaczenia godziny rozpoczęcia i zakończenia pomiaru. Ponadto na załączonej do analizy mapie oraz w obliczeniach propagacji hałasu w punkcie (...) nie uwzględniono istniejącego ekranu akustycznego. Na załącznikach graficznych nie określono także funkcji terenu, na podstawie której wyznacza się dopuszczalne normy hałasu – określenia tej funkcji należało dokonać na podstawie aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego, lub w przypadku jego braku, na podstawie faktycznego wykorzystania terenu. Zawarte w analizie porealizacyjnej propozycje nowych rozwiązań służących ochronie środowiska, takie jak budowa nowych ekranów oraz podwyższenie istniejących, powinny być zilustrowane na załącznikach graficznych izofonami obrazującymi oddziaływanie akustyczne drogi, co nie zostało przez pozwanego wykonane. Na stronie 45. analizy porealizacyjnej pozwany zawarł zapis o treści: „w przypadku odstąpienia od wykupu nieruchomości w miejscowości P. położonej na działce (...), teren ten należy objąć obszarem ograniczonego użytkowania. W uchwale tworzącej obszar wystarczy określić warunki techniczne dotyczące budynków, takie jak wymiana stolarki okiennej na okna o podwyższonej izolacyjności akustycznej”. Zapis ten jest nieprawidłowy, gdyż dla przekroczeń hałasu w punkcie (...), (...) ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania powinno nastąpić dopiero w przypadku nieskuteczności dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych (art. 135 ust. 1 ustawy z 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska [Dz. U. z 2001 r., numer 62, poz. 627 ze zm.]). Wykonawca nie przeanalizował wpływu środka organizacyjnego na oddziaływania akustyczne drogi, jakim jest ograniczenie prędkości ruchu pojazdów na wysokości punktu (...). Oprócz wymienionych powyżej uchybień, w sporządzonej przez pozwanego P. H. (1) dokumentacji wystąpiło szereg wad oraz braków, stanowiących o jej nieprzydatności, w tym: na załączonych mapach akustycznych imisyjnych w skali 1:1000 brakowało oznaczenia mapy, wyznaczenia linii przerywanej błękitnej i zielonej, a także brakowało oznaczenia oddziaływania hałasu od km 48.830,25 do 51.400,00. Ponadto, na przedłożonym przez pozwanego załączniku mapy akustyczne imisyjne w skali 1:1000, rysunki 1.6, 1.7, 1.8 są nieczytelne w wersji papierowej, na mapach nie widać również wartości w punktach pomiarowych.

Sporządzona przez pozwanego dokumentacja nie została wykonana w stanie kompletnym z punktu widzenia celu, któremu miała służyć oraz zawiera wady i braki, stanowiące o jej nieprzydatności.

(dowód: opinia biegłego sądowego B. J. z 18 listopada 2013 r. k. 352-356,

opinia uzupełniająca biegłego sądowego B. J. z 08 maja 2014 r. k. 393-395,

opis przedmiotu zamówienia k. 375-387)

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo główne Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W. przeciwko P. H. (1) o zapłatę kwoty 6.600 zł w całości podlegało uwzględnieniu, natomiast dalej idące powództwo dotyczące zapłaty kwoty 10.120 zł Sąd oddalił.

Powództwo wzajemne P. H. (1) przeciwko Skarbowi Państwa – (...) z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 80.960 zł w całości podlegało natomiast oddaleniu.

W niniejszej sprawie powód Skarb Państwa – (...) z siedzibą w W. w dwóch oddzielnych powództwach skierowanych przeciwko P. H. (1) domagał się zasądzenia na jego rzecz:

- kwoty 6.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu – tytułem kar umownych za nieterminowe wykonanie umowy (...) z 05 października 2010 r., naliczonych za okres od 07 grudnia 2010 r. do 21 grudnia 2010 r. (pozew z 25 sierpnia 2011 r. k. 120);

- kwoty 10.120 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu – tytułem kar umownych za nieterminowe wykonanie umowy (...) z 05 października 2010 r., naliczonych za okres od 22 grudnia 2010 r. do 13 stycznia 2011 r. (pozew z 25 sierpnia 2011 r. k. 3)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z 07 października 2011 r., wydanego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków Wydział I. Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 1494/11, mocą którego uwzględniono powództwo o zapłatę kwoty 10.120 zł, pozwany P. H. (1) wytoczył powództwo wzajemne (k. 35-40) przeciwko Skarbowi Państwa – (...) w W., wnosząc o zasądzenie na jego rzecz od powoda (pozwanego wzajemnie) kwoty 80.960 zł tytułem należnego wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy (...) z 05 października 2010 r.

Przechodząc w pierwszej kolejności do oceny powództw wytoczonych przez Skarb Państwa – (...) przeciwko P. H. (1) o zapłatę kar umownych Sąd uwzględnił je co do kwoty 6.600 zł, albowiem pozwany (powód wzajemny) na rozprawie z 17 czerwca 2014 r. uznał powództwo w tym zakresie.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że uznanie powództwa co do zasady i do jakiejś kwoty jest przejawem wiedzy pozwanego o tym, że określone roszczenie istnieje i przysługuje określonemu wierzycielowi ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 19 marca 1997 r., sygn. akt II CKN 46/97, OSNC 1997/10/143). Uznanie powództwa jest zatem aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne, a w konsekwencji godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu (wyrok Sądu Najwyższego z 14 września 1983 r., sygn. akt III CRN 188/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 60).

Obecne unormowanie skutków uznania powództwa jest przejawem zasady prawdy formalnej. Zgodnie bowiem z art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba, że jest ono sprzeczne z prawem, przez co rozumie się sprzeczność z przepisami bezwzględnie obowiązującymi, albo zmierza do obejścia prawa lub jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli żadna z tych okoliczności nie zachodzi sąd jest obowiązany wydać wyrok zgodny z uznaniem powództwa, bez względu na to, czy uznanie znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy. Podkreślić przy tym wypada, że ocena, czy zachodzi jedna z wymienionych przesłanek niedopuszczalności uznania powództwa, powinna nastąpić w zasadzie wyłącznie w świetle materiału procesowego znajdującego się w aktach sprawy.

W niniejszej sprawie pozwany P. H. (1), reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, uznał powództwo Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W. o zapłatę kar umownych w kwocie 6.600 zł, naliczonych za okres od 07 grudnia 2010 r. do 21 grudnia 2010 r., przyznając, iż z przyczyn leżących po jego stronie doszło do nieterminowej realizacji umowy (...) z 05 października 2010 r. Pomimo bowiem wyznaczonego na 06 grudnia 2010 r. terminu oddania przedmiotu umowy, do wykonania powyższego doszło dopiero 22 grudnia 2010 r., kiedy to przekazał zamawiającemu „Analizę porealizacyjną oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400)” wraz z protokołami pomiarowymi i sprawozdaniami z wykonanych badań.

Z uwagi na to, że uznanie powództwa przez pozwanego P. H. (1) nie było sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, nie zmierzało też do obejścia prawa ani nie można było go uznać, w okolicznościach sprawy, za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, Sąd był związany uznaniem, bez względu na ocenę samej zasadności sformułowanego w pozwie roszczenia, o czym mowa będzie poniżej. W ocenie Sądu, istnienie po stronie pozwanego świadomości co do tego, że opóźnił się ze spełnieniem świadczenia wynikającego ze spornej umowy oraz przekonanie oraz o ciążącym na nim obowiązku zapłaty na rzecz powoda kar umownych w kwocie 6.600 zł, wystarczały dla przyjęcia skuteczności procesowej złożonego oświadczenia o uznaniu powództwa, a w konsekwencji uwzględnienia go w zakresie objętym uznaniem.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w punkcie I. sentencji wyroku zasądził od pozwanego P. H. (1) na rzecz powoda Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W. kwotę 6.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty:

- 440 zł od 08 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 09 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 10 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 11 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 12 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 13 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 14 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 15 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 16 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 17 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 18 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 19 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 20 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 21 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- 440 zł od 22 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty.

Dalej idące żądanie powoda (pozwanego wzajemnie) dotyczące zasądzenia kar umownych w kwocie 10.120 zł, naliczonych za okres od 22 grudnia 2010 r. do 13 stycznia 2011 r., podlegało natomiast oddaleniu.

Jak już wspomniano na wstępie, sformułowane w obu pozwach roszczenia o zapłatę kar umownych powód Skarb Państwa – (...) wywodził z faktu nieterminowej realizacji przez pozwanego P. H. (1) umowy (...) z 05 października 2010 r. Podstawę naliczenia tych kar stanowił zapis § 7 ust. 1 litera b umowy, zgodnie z którym pozwany (powód wzajemny) obowiązany był do zapłaty na rzecz zamawiającego kar umownych za niedotrzymanie terminów wykonania przedmiotu umowy z przyczyn zależnych od wykonawcy, w wysokości 0,5 % wartości wynagrodzenia brutto, określonego w § 2 ust. 4 umowy.

Uzasadniając powyższe roszczenie powód (pozwany wzajemnie) wskazywał, że pozwany nie wykonał w zakreślonym terminie przedmiotu umowy, albowiem w dacie 06 grudnia 2010 r. nie przekazał mu prawidłowo wykonanej Analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400). Za wykonanie umowy nie sposób również uznać, zdaniem powoda (pozwanego wzajemnie) materiałów przekazanych przez P. H. (1) 22 grudnia 2010 r. Dokumenty te, pomimo wcześniejszego wezwania wykonawcy do ich poprawienia, w dalszym ciągu obarczone były szeregiem wad, nadto pozwany (powód wzajemny) przekazał je w stanie niekompletnym z punktu widzenia celu, któremu miały służyć. Z tych przyczyn, jak wyjaśniał powód (pozwany wzajemnie) z dniem 14 stycznia 2011 r. odstąpił od umowy (...), naliczając wykonawcy dalsze kary umowne za opóźnienie, za okres od 22 grudnia 2010 r. (to jest od daty przekazania wadliwej dokumentacji) do 13 stycznia 2011 r. (do dnia poprzedzającego odstąpienie od spornej umowy).

Przy tak sformułowanej podstawie faktycznej zgłoszonego w pozwie głównym żądania, rzeczą Sądu było ustalenie, czy w realiach przedmiotowej sprawy pozwany (powód wzajemny) prawidłowo oraz w terminie wykonał przedmiot umowy, a tym samym, czy zaktualizowały się podstawy do naliczenia kar umownych za opóźnienie oraz czy skuteczne było złożone przez powoda (pozwanego wzajemnie) w piśmie z 10 stycznia 2011 r. oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że strony łączyła umowa (...) z 05 października 2010 r., której przedmiotem było wykonanie przez pozwanego P. H. (1) „Analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z. (km 0+0,000) – K. (km 51+400)”. Strony w umowie zgodnie postanowiły, że jej przedmiot zostanie wykonany najpóźniej do 06 grudnia 2010 r.

Jak wynikało ze zgromadzonego w sprawie i w tym zakresie niekwestionowanego przez strony materiału dowodowego, pozwany P. H. (1) nie wykonał w uzgodnionym terminie przedmiotu umowy. Wprawdzie 06 grudnia 2010 r. przekazał powodowi (pozwanemu wzajemnie) dokumentację w wersji elektronicznej, zaś 07 grudnia 2010 r. w wersji papierowej, jednakże materiały te okazały się być niekompletne, obarczone licznymi wadami i błędami, wykluczającymi ich przydatność z punktu widzenia założonego celu umowy. Sam pozwany (powód wzajemny) przyznał na rozprawie, że przekazana wówczas zamawiającemu dokumentacja w istocie stanowiła wersję roboczą analizy porealizacyjnej, zaś zawarte w niej wyniki poszczególnych pomiarów zostały błędnie naniesione przez osobę wypełniającą sporne dokumenty, która omyłkowo wpisała dane dotyczące równolegle realizowanego na rzecz powoda zamówienia. Powyższe stanowisko przesądza zatem wniosek, iż przekazane przez wykonawcę w dniach 06 i 07 grudnia 2010 r. materiały nie stanowiły realizacji przedmiotu umowy numer (...). Na wadliwość, a tym samym nieprzydatność spornej dokumentacji powód (pozwany wzajemnie) zwrócił wykonawcy uwagę w piśmie z 09 grudnia 2010 r., szczegółowo wymieniając braki i nieprawidłowości, jakie dostrzegł w przekazanych mu materiałach. Jednocześnie, w piśmie tym zamawiający wezwał P. H. (1) do poprawy dokumentacji oraz przekazania mu kompletnego opracowania w terminie do 13 grudnia 2010 r. W dalszym piśmie zamawiający wyznaczył kolejny termin do 17 grudnia 2010 r. W wyznaczonym terminie dodatkowym pozwany (powód wzajemny) nie przedłożył jednak dokumentacji stanowiącej przedmiot umowy z 05 października 2010 r., informując powoda (pozwanego wzajemnie), iż nastąpi to do dopiero 23 grudnia 2010 r.

Ostatecznie, do przekazania spornych materiałów doszło 22 grudnia 2010 r., jednakże z uwagi na dalszą niekompletność tych dokumentów oraz zawarte w nich liczne błędy, zamawiający pismem z 10 stycznia 2011 r. oświadczył pozwanemu P. H. (1), iż odstępuje od umowy numer (...).

Jako podstawę złożonego oświadczenia o odstąpieniu od umowy powód (pozwany wzajemnie) powołał normę art. 636 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić, albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. Przytoczony przepis przewiduje uprawnienie zamawiającego, w okresie wykonywania dzieła, do sprawowania kontroli nad jego wykonaniem przez przyjmującego zamówienie. Uprawnienie to służyć ma zapobieganiu dalszym negatywnym skutkom nieprawidłowej realizacji dzieła, a w konsekwencji wystąpieniu wad w już ukończonym dziele. W orzecznictwie podkreśla się, że przepis art. 636 k.c. dotyczy wyłącznie sytuacji, kiedy dzieło nie zostało jeszcze odebrane ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 03 listopada 2000 r., sygn. akt IV CKN 152/00, OSNC 2001, numer 4, poz. 63).

Skorzystanie z uprawnień zawartych w art. 636 k.c., a więc prawa do odstąpienia od umowy lub powierzenia dokończenia dzieła na koszt i ryzyko przyjmującego zamówienie, uzależnione jest od spełnienia dwóch przesłanek: uprzedniego wezwania przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania dzieła oraz wyznaczenia mu w tym celu odpowiedniego terminu. Wyznaczony przez zamawiającego termin będzie odpowiedni, jeżeli uwzględnia okoliczności określonej umowy, stan zaawansowania prac, użytych materiałów, a także niebezpieczeństwo związane z kontynuowaniem wadliwego wykonywania dzieła (K. Zagrobelny [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego pod red. E. Gniewka, 2006 r., s. 1053).

Odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, zdaniem Sądu należało uznać, iż powód (pozwany wzajemnie) skutecznie odstąpił od umowy numer (...) z dniem doręczenia pozwanemu P. H. (1) oświadczenia w tym przedmiocie, to jest 14 stycznia 2011 r.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż niewątpliwym jest, iż w dacie skierowania do pozwanego (powoda wzajemnego) pisma zamawiającego z 09 grudnia 2010 r. nie doszło jeszcze do odebrania dzieła. Jak bowiem wynika z treści powołanego wyżej pisma oraz z przesłuchania pozwanego P. H. (1), przekazane w dniach 06-07 grudnia 2010 r. dokumenty nie stanowiły wykonania przedmiotu umowy, to jest „Analizy porealizacyjnej oddziaływania na środowisko autostrady (...) Z.-K.”, lecz były to jedynie materiały robocze, zawierające błędnie przyporządkowane dane, pochodzące z pomiarów wykonywanych w ramach innego zamówienia. O powyższym wykonawca poinformował zamawiającego, przyznając, iż przekazane materiały zawierają błędy i nie nadają się do wykorzystania. Dostrzegając powyższą wadliwość powód (pozwany wzajemnie) w piśmie z 09 grudnia 2010 r. wprost zakomunikował pozwanemu, iż dostarczona przez niego dokumentacja nie może zostać uznana za wykonanie przedmiotu umowy, co też wyklucza możliwość dokonania odbioru dzieła. Powołane okoliczności przesądzają zatem ocenę, iż na etapie skierowania do pozwanego (powoda wzajemnego) pisma wzywającego do zmiany sposobu wykonania dzieła, przedmiot spornej umowy nie był jeszcze odebrany, co uprawniało zamawiającego do skorzystania z uprawień zawartych w przepisie art. 636 k.c.

W dalszej kolejności wypada stwierdzić, iż wbrew stanowisku pozwanego P. H. (1), wyznaczony mu przez zamawiającego w piśmie z 09 grudnia 2010 r. dodatkowy termin do 13 grudnia 2010 r. na poprawienie dzieła, przesunięty następnie do 17 grudnia 2010 r. w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, był terminem odpowiednim z punktu widzenia art. 636 § 1 k.c. Jakkolwiek termin ten obiektywnie był dość krótki, to jednak biorąc pod uwagę deklarowany przez pozwanego (powoda wzajemnego) stopień zaawansowania prac nad sporną dokumentacją, która wedle jego zapewnień na datę 06 grudnia 2010 r. była w zasadzie już gotowa, lecz wymagała jedynie „podstawienia” właściwych danych (wyników pomiarów) oraz uzupełnienia o brakujące podpisy i oświadczenia, uznać należy, iż narzucony przez zamawiającego czas poprawienia dzieła był wystarczający na usunięcie dostrzeżonych wadliwości, zgodnie ze wskazówkami zawartymi w piśmie z 09 grudnia 2010 r.

Jak wynikało ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pozwany P. H. (1) w wyznaczonym mu przez zamawiającego terminie nie przedłożył poprawionej dokumentacji, stanowiącej przedmiot umowy z 05 października 2010 r. Pismem z 13 grudnia 2010 r. poinformował on zamawiającego, iż sporne materiały zostaną przekazane mu najpóźniej do 23 grudnia 2010 r. Ostatecznie nastąpiło to 22 grudnia 2010 r., jednakże dostarczone wówczas powodowi (pozwanemu wzajemnie) dokumenty w dalszym ciągu zawierały wady oraz braki, uniemożliwiające odebranie dzieła przez zamawiającego. W tych okolicznościach, wedle Sądu należało uznać, iż po stronie zamawiającego zaktualizowało się uprawnienie do odstąpienia od umowy z 05 października 2010 r. Pomimo bowiem wezwania pozwanego P. H. (1) do zmiany sposobu wykonania dzieła oraz wyznaczenia mu w tym celu dodatkowego terminu, pozwany w terminie tym nie przedłożył dokumentacji, stanowiącej przedmiot umowy. Uznając zatem, iż powód (pozwany wzajemnie) dokonał wszelkich aktów staranności wymienionych w art. 636 § 1 k.c. stwierdzić wypada, iż pismem z 10 stycznia 2011 r., doręczonym pozwanemu (powodowi wzajemnemu) 14 stycznia 2011 r. skutecznie odstąpił on od umowy numer (...).

Konsekwencją dokonanej przez Sąd oceny dotyczącej skuteczności złożonego przez powoda (pozwanego wzajemnie) oświadczenia o odstąpieniu od umowy, jest zarazem przyjęcie, iż powodowi nie przysługiwało uprawnienie do naliczenia kar umownych z tytułu nieterminowej realizacji przedmiotu umowy przez pozwanego.

Zauważyć bowiem należy, z art. 483 § 1 k.c. jednoznacznie wynika, iż zastrzeżenie kary umownej może nastąpić na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Zakresy pojęć „niewykonanie zobowiązania” oraz „nienależyte wykonanie zobowiązania” nie są tożsame. Stan opóźnienia lub zwłoki w wykonaniu zobowiązania, który już ustał, stanowi jedną z postaci nienależytego wykonania zobowiązania; gdy jednak dłużnik spóźnia się z wykonaniem zobowiązania i z tej przyczyny wierzyciel odstępuje od umowy, dochodzi do niewykonania zobowiązania. Konstrukcja kary umownej za szkodę powstałą w następstwie nienależytego wykonania zobowiązania, w tym obejmującą opóźnienie lub zwłokę w wykonaniu zobowiązania, zakłada, że dojdzie do wykonania zobowiązania, ale w sposób nienależyty (na przykład co do terminu), natomiast u podstaw konstrukcji kary umownej na wypadek niewykonania zobowiązania leży założenie, że zobowiązanie nie zostanie wykonane. Z powyższego wynika zatem, że jeżeli umowa przewiduje karę umowną za zwłokę lub opóźnienie w wykonaniu zobowiązania oraz karę umowną na wypadek odstąpienia od umowy, oznacza to, że pierwsza z tych kar jest zastrzegana jedynie za szkodę spowodowaną opóźnieniem lub zwłoką – jako jednych z postaci nienależytego wykonania zobowiązania, które jednak zostanie wykonane – natomiast drugi rodzaj kary umownej dotyczy rekompensaty za szkodę doznaną przez wierzyciela wskutek niewykonania zobowiązania, w następstwie odstąpienia od umowy, chociażby przyczyną wykonania tego uprawnienia była wcześniejsza zwłoka dłużnika lub inne okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi dłużnik.

Jak wynika z treści uchwały Sądu Najwyższego z 18 lipca 2012 r. (sygn. akt III CZP 39/12, OSNC 2013/2/17) roszczenie o zapłatę kary umownej na wypadek zwłoki lub opóźnienia nie przysługuje stronie odstępującej od umowy wzajemnej, jeżeli w umowie zastrzeżono również taką karę w związku z odstąpieniem od umowy. Ustawodawca bowiem w sposób jednoznaczny w art. 494 k.c. przesądził, że wskutek odstąpienia od umowy – na podstawie upoważnienia ustawowego, jak również umownego (art. 492 k.c.) – powstaje stan, który należy zakwalifikować jako niewykonanie zobowiązania, skoro strona odstępująca od umowy może dochodzić naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Z tego względu, że odstąpienie od umowy powoduje przekształcenie się stanu zwłoki lub opóźnienia w stan niewykonania zobowiązania, strona może dochodzić kary umownej przewidzianej na wypadek odstąpienia od umowy, to jest kary przewidzianej na wypadek niewykonania zobowiązania z wyłączeniem możliwości równoczesnego dochodzenia kary umownej zastrzeżonej z tytułu zwłoki lub opóźnienia jako jednej z postaci nienależytego wykonania zobowiązania.

W świetle poczynionych rozważań należało uznać, iż fakt skutecznego odstąpienia przez powoda (pozwanego wzajemnie) od umowy z 05 października 2010 r. wykluczał możliwość dochodzenia przez niego kar umownych z tytułu opóźnienia w wykonaniu przedmiotu umowy w sytuacji, gdy umowie tej zastrzeżono odrębne kary na wypadek odstąpienia od niej. Podkreślić należy, że samo odstąpienie od umowy wywołuje skutek wsteczny ( ex tunc) co oznacza, iż umowę taką poczytuje się za nie zawartą. Składając oświadczenie o odstąpieniu od umowy, powód (pozwany wzajemnie) nie mógł zatem jednocześnie dochodzić od pozwanego zapłaty kar umownych za nieterminowe wykonanie umowy, gdyż zakładałoby to istnienie tej umowy i jej wykonanie, lecz w sposób nienależyty (to jest z opóźnieniem). Mając na względzie okoliczność, iż Sąd był związany podstawą faktyczną żądania powoda (pozwanego wzajemnie), który jasno sprecyzował, iż domaga się kar umownych za nieterminowe wykonanie przedmiotu umowy, nie było możliwym zasądzenie tych kar na innej podstawie, to jest z tytułu odstąpienia od umowy. Z przytoczonych względów, powództwo główne o zapłatę kwoty 10.120 zł, jako bezzasadne, w całości podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w punkcie II. sentencji wyroku.

W uwagi na wadliwość wykonanej przez pozwanego dokumentacji oraz skuteczne odstąpienie przez powoda (pozwanego wzajemnie) od umowy z 05 października 2010 r., nie zasługiwało również na uwzględnienie powództwo wzajemne P. H. (1) o zapłatę kwoty 80.960 zł tytułem wynagrodzenia za wykonany przedmiot umowy. Na gruncie rozpoznawanej sprawy jednoznacznie zostało bowiem wykazane, iż przekazana przez pozwanego (powoda wzajemnego) 22 grudnia 2010 r. dokumentacja obarczona była istotnymi wadami oraz brakami, stanowiącymi o jej nieprzydatności. Wniosek taki wprost wynika z treści opinii biegłego sądowego z zakresu akustyki środowiska B. J., który analizując sporną dokumentację dopatrzył się w niej niezgodności z łączącą strony umową, a także z obowiązującymi przepisami, normami oraz wytycznymi. Wśród wad i uchybień opiniowanej dokumentacji biegły wymienił między innymi: braki danych w arkuszach pomiarowych dotyczące daty wykonania pomiaru, godziny rozpoczęcia i zakończenia pomiaru oraz osoby dokonującej pomiaru. Biegły zwrócił nadto uwagę na pominięcie na mapie oraz w obliczeniach propagacji hałasu w punkcie (...) ekranu akustycznego, a także brak określenia funkcji terenu, na podstawie której wyznacza się dopuszczalne normy hałasu. Oprócz wskazanych nieprawidłowości biegły wskazał na istotne braki merytoryczne w przedmiotowych materiałach, w których pozwany P. H. (1) pominął dokonanie analizy wpływu środka organizacyjnego na oddziaływania akustyczne drogi, jakim jest ograniczenie prędkości ruchu pojazdów na wysokości punktu (...), ograniczając się jedynie do stwierdzenia, iż teren ten należałoby objąć obszarem ograniczonego użytkowania. Z opinii biegłego wynikało także, że nieprawidłowo wykonana została mapa akustyczna, zawierająca nieczytelne dane, na których między innymi brakowało oznaczenia oddziaływania hałasu od km 48.830,25 do 51.400,00. Obok wspomnianych wyżej wadliwości odnoszących się do warstwy merytorycznej przekazanej dokumentacji, biegły zwrócił również uwagę na braki formalne opiniowanych materiałów, które przekazano nie w czterech egzemplarzach, lecz w jednym, bez dołączenia wymaganych umową oświadczeń. W świetle wskazanych powyżej wadliwości, biegły wysunął jednoznaczny wniosek, iż sporządzona przez pozwanego P. H. (1) dokumentacja była nieprzydatna dla powoda (pozwanego wzajemnie) z punktu widzenia celu, dla którego miała być wykonana.

W ocenie Sądu przytoczona opinia biegłego została sporządzona w sposób rzetelny oraz szczegółowy, zaś zawarte w niej wnioski są logiczne i zostały należycie umotywowane. Treść powyższej opinii koresponduje z pozostałym materiałem dowodowym, w postaci pism powoda kierowanych do pozwanego oraz zeznań świadka M. T., który szczegółowo wymienił na rozprawie dostrzeżone wady i braki w przekazanych przez pozwanego materiałach.

Uchybienia dotyczące spornej dokumentacji częściowo potwierdził również przed Sądem sam pozwany P. H. (1), który przyznał, że przekazane materiały zawierały liczne braki, chociażby w postaci nie zamieszczenia stosownych wpisów w arkuszach pomiarowych, czy też nie dołączenia wymaganej ilości egzemplarzy dokumentacji oraz niektórych załączników do niej. W swoim przesłuchaniu, jak i w zarzutach do opinii biegłego pozwany zmierzał jednak do wykazania, że wskazane nieprawidłowości stanowiły wady nieistotne, które można było uzupełnić na wezwanie zamawiającego i które, w jego ocenie, w żaden sposób nie obniżały wartości merytorycznej sporządzonej analizy.

Zdaniem Sądu z powyższą argumentacją pozwanego nie sposób się zgodzić. Przede wszystkim wskazać należy, iż zawierając sporną umowę, pozwany (powód wzajemny) zobowiązał się do wykonania przedmiotowej analizy porealizayjnej w sposób zgodny z postanowieniami umowy, opisem przedmiotu zamówienia oraz z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa i wytycznych, dotyczących zagadnień związanych z przedmiotem zamówienia. W zawartej przez strony umowie strony oraz dokumentacji przetargowej powód (pozwany wzajemnie) jasno sprecyzował przedmiot zamówienia oraz wymagania formalne i merytoryczne odnośnie tejże dokumentacji. W tym kontekście nie można zatem zgodzić się z pozwanym P. H. (1), że przedłożenie przez niego niekompletnych materiałów, w niezgodnej z umową ilości egzemplarzy, zawierających szereg błędów formalnych i merytorycznych, stanowiło realizację przedmiotu umowy numer (...). Wbrew stanowisku pozwanego (powoda wzajemnego) ujawnione w dokumentacji nieprawidłowości miały charakter istotny, albowiem, jak wyjaśnił biegły w opinii uzupełniającej, już same braki w arkuszach pomiarowych uniemożliwiały pełną identyfikację natężenia ruchu i weryfikację obliczeń. Biegły zwrócił uwagę na to, że arkusze pomiarowe są częścią przedmiotowej dokumentacji i winny być wypełnione zgodnie z wzorem i wskazówkami zawartymi w opisie przedmiotu zamówienia. Niewłaściwe wypełnienie wspomnianych arkuszy, a także pominięcie w dokumentacji istnienia ekranu akustycznego, brak określenia funkcji terenu i zabudowań, brak analizy wpływu środowiska organizacyjnego na oddziaływania akustyczne drogi na wysokości punktu (...), wedle Sądu jednoznacznie przesądzają o wadliwości merytorycznej sporządzonych przez pozwanego materiałów, a tym samym o ich całkowitej nieprzydatności dla powoda (pozwanego wzajemnie). W tych okolicznościach, wobec ujawnionych nieprawidłowości w wykonaniu przedmiotu umowy Sąd stanął na stanowisku, iż powód (pozwany wzajemnie) mógł skutecznie odstąpić od spornej umowy, co uczynił pismem z 10 stycznia 2010 r., doręczonym pozwanemu 14 stycznia 2010 r. Powyższe przesądza jednocześnie o braku możliwości skutecznego dochodzenia przez pozwanego (powoda wzajemnego) zapłaty wynagrodzenia za sporządzone materiały, których wartość merytoryczna oraz przydatność z punktu widzenia celu określonego, zostały w całości podważone przez zamawiającego.

Z powołanych wyżej względów, powództwo wzajemne o zapłatę kwoty 80.890 zł w całości podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w punkcie III. sentencji wyroku.

Orzekając o kosztach procesu, Sąd rozliczył je oddzielnie dla każdej ze spraw, które były przedmiotem rozstrzygnięcia, to jest osobno dla każdego z powództw wytoczonych przez Skarb Państwa – (...) w W. przeciwko P. H. (1) o zapłatę kar umownych oraz z powództwa wzajemnego P. H. (1) o zapłatę kwoty 80.960 zł. Przy czym, dla racjonalnego rozliczenia między stronami tych kosztów, Sąd podzielił poniesione przez strony wydatki na opinię biegłego na trzy części, przyporządkowując je do każdej z trzech rozpoznawanych spraw.

W pierwszej ze spraw, z powództwa Skarbu Państwa – (...) w W. przeciwko P. H. (1) o zapłatę kwoty 10.120 zł powództwo zostało w całości oddalone, a zatem zgodnie z normą art. 98 k.p.c. pozwanemu należał się zwrot poniesionych kosztów w pełnej wysokości, to jest w kwocie 2.999,81 zł. Koszty te obejmowały poniesioną przez pozwanego część wydatków na opinię biegłego w kwocie 582,81 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł (ustalone na podstawie § 6 punkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu [t. jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 461]), powiększone o kwotę 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W drugiej ze sprawy wytoczonych przez Skarb Państwa – (...) z siedzibą w W. przeciwko P. H. (1) o zapłatę kwoty 6.600 zł, powództwo zostało w całości uznane przez pozwanego, stąd, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. zwrot poniesionych kosztów procesu w całości przypadał powodowi. Koszty te obejmowały część wydatków na opinię biegłego w wysokości 582,82 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1.200 zł (§ 6 punkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu [tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490]).

W trzeciej ze spraw, z powództwa wzajemnego P. H. (1) przeciwko Skarbowi pastwa – (...), pozwany (powód wzajemny) w całości przegrał sprawę, co uzasadniało zasądzenie na rzecz powoda (pozwanego wzajemnie) kosztów procesu poniesionych w związku z tą sprawą. Koszty te obejmowały wydatki na opinię biegłego w wysokości 582,82 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 zł (§ 6 punkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu [tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490]), co dało łącznie kwotę 4.182,82 zł.

Po zbilansowaniu poniesionych przez strony kosztów, do zasądzenia na rzecz powoda Skarbu Państwa – (...) z siedzibą w W. pozostawała kwota 2.965,83 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, o czym Sąd orzekł w punkcie IV. sentencji wyroku.

W związku z faktem, iż powód Skarbu Państwa – (...) w W. był ustawowo zwolniony od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, koszty te, w kwocie 250 zł, przypadające od uwzględnionej części powództwa głównego winien uiścić pozwany P. H. (1), stosownie do brzmienia art. 113 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 z późn. zm.). O powyższym orzeczono w punkcie V. sentencji wyroku. W pozostałym zakresie, koszty opłaty sądowej od nieuwzględnionej części pozwu głównego obciążały Skarb Państwa (punkt VI. sentencji wyroku).

W punkcie VII. wyroku Sąd, nadał rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi w części zasądzającej roszczenie uznane przez pozwanego (art. 333 § 1 punkt 2 k.p.c.)