Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Jakubiec

Protokolant Ilona Pasternak

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2014 r. w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa D. K. i W. K.

przeciwko (...) w P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) w P. na rzecz powódki D. K. kwotę 120.000 zł (sto dwadzieścia tysięcy złotych 0/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2013 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) w P. na rzecz powoda W. K. kwotę 120.000 zł (sto dwadzieścia tysięcy złotych 0/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2013 r. do dnia zapłaty;

III.  zasądza od pozwanego (...) w P. na rzecz powodów D. K. i W. K. kwotę 13.144 zł (trzynaście tysięcy sto czterdzieści cztery złote 0/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2013 r. do dnia zapłaty;

IV.  zasądza od pozwanego (...) w P. na rzecz powodów D. K. i W. K. kwoty po 4.017 zł (cztery tysiące siedemnaście złotych 0/100) tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) w P. na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Lublinie kwotę 12.458 zł (dwanaście tysięcy czterysta pięćdziesiąt osiem złotych 0/100) tytułem części opłaty od pozwu oraz kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem wydatków.

Sygn. Akt I C 186/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 lutego 2013 roku powodowie, W. K. oraz D. K. działający przez profesjonalnego pełnomocnika, wnieśli o zasądzenie od (...) w P. na ich rzecz solidarnie kwoty 13.144 złotych (trzynaście tysięcy sto czterdzieści cztery) tytułem odszkodowania za poniesione przez nich koszty, będące skutkiem czynu niedozwolonego, za który odpowiedzialność ponosi pozwany wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty. Powodowie wnieśli także o zasądzenie kwoty 240.000 złotych (dwieście czterdzieści tysięcy) – po 120.000 złotych na rzecz każdego nich tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek naruszenia dóbr osobistych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty. Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz solidarnie kosztów procesu w tym także kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika według norm przepisanych oraz zwolnienie ich od kosztów sądowych z uwagi na brak możliwości ich uiszczenia bez uszczerbku dla własnego utrzymania (petitum pozwu, k. 2v-3).

Uzasadniając swoje roszczenie powodowie wskazali, że w dniu 8 sierpnia 2005 roku, Ł. K., ich syn, w ramach kursu przygotowawczego do pracy w firmie (...) z siedzibą w S., przebywał w P., gdzie doznał ataku drgawek. Po drugim ataku i utracie przytomności trafił do szpitala. Powodowie zaznaczyli, że Ł. K. nie cierpiał nigdy wcześniej na podobne dolegliwości, nie był też leczony na podobne schorzenia czy inne przewlekłe choroby, cieszył się dobrym stanem zdrowia (pozew, k. 3-3v). Po przewiezieniu do szpitala syn powodów pozostawał nieprzytomny i nie został zbadany przez lekarza dyżurnego. Powódka, D. K., została poinformowana telefonicznie przez personel szpitala o możliwości wypisania syna ze szpitala ze względu na jego stan zdrowia. Po przybyciu do szpitala, zastała ona syna w stanie krytycznym. Po jej interwencji podjęto próby reanimacji Ł. K.. Wskutek zaniechania leczenia Ł. K. zmarł. Bezpośrednią przyczyną zgonu z medycznego punktu widzenia były stwierdzone: wylew krwawy w tkance podskórnej głowy i prawym mięśniu skroniowym, złamania kości czaszki, rozległy prawostronny krwiak nadtwardówkowy (pozew, k. 3v).

Opisane zdarzenie stało się podstawą faktyczną prawomocnego wyroku skazującego względem pełniącego wówczas obowiązki, lekarza dyżurnego, K. C., wydanego w dniu 6 grudnia 2012 r. przez Sąd Okręgowy w Lublinie, XI Wydział Karny Odwoławczy, sygn. akt XI Ka 1057/12, utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Puławach z dnia 26 lipca 2012 roku w sprawie II K 1609/10.

Powodowie podnieśli, że śmierć syna była dla nich szokiem. Jako jedyny z dzieci zamieszkiwał z rodzicami, często im pomagając, szczególnie w cięższych pracach w gospodarstwie domowym, co w związku z chorobą W. K. było niezwykle istotne. Syn nie sprawiał problemów wychowawczych, był osobą grzeczną, uczynną i koleżeńską, uczestniczył też w akcjach społecznych. Po ukończeniu szkoły (Technikum Zawodowe w S.) starał się podnosić swoje kwalifikacje uczęszczając na różne kursy (pozew, k. 3v-4).

Strona powodowa dochodzi zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc, tj. naruszenia dobra osobistego z powodu utraty więzi rodzinnej, emocjonalnej i uczuciowej na skutek śmierci ich syna, jednocześnie wskazując, że takie zadośćuczynienie przysługuje tylko osobom najbliższym (pozew, k. 4-4v).

Powodowie podkreślają, że odpowiedzialność pozwanego za zdarzenie objęte pozwem jest niewątpliwa. Według strony powodowej przemawia za tym argument skazania lekarza dyżurnego K. C. za przestępstwo z art. 160 § 2 kk w zw. z art. 155 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk wyrokiem z dnia 26 lipca 2012 roku utrzymanym w mocy wyrokiem z dnia 6 grudnia 2012 roku, a sam fakt skazania jest także wystarczającym środkiem dowodowym na okoliczność związku przyczynowego pomiędzy czynem niedozwolonym, którego dopuścił się lekarz dyżurny a naruszeniem wskazanych przez powodów dóbr osobistych. W uzasadnieniu pozwu podniesiono także, że poza sporem pozostaje to, że w dniu zdarzenia bezpośredni sprawca zdarzenia pozostawał w stosunku pracy z pozwanym (...) w P. (pozew, k. 4v).

Wysokość zadośćuczynienia jest kwestią ocenną sądu, ale strona powodowa zaznacza, że nie może ona być dowolna, a przy jej ustalaniu należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności dotyczące m.in. rodzaju chronionego dobra, rozmiaru doznanego uszczerbku, charakteru następstw. O zasadności dochodzonej pozwem kwoty świadczy młody wiek zmarłego, zażyłe relacje między nim a rodzicami, jego stan zdrowia, plany na przyszłość i niespodziewana śmierć. Powodowie zaznaczają również rozmiar doznanej przez nich krzywdy, wielki ból i smutek po śmierci syna, przez co dochodzona kwota wydaje się być im niewygórowana.

Co do odszkodowania, powodowie podnoszą, że stanowi ono równowartość poniesionych przez nich kosztów, na które składają się nagrobek (9.000 złotych), obsługa pogrzebu (428 złotych), ubranie zmarłego (695 złotych), katakumba (1.861,80 złotych), opłata za pochówek (759,70 złotych), usługa pogrzebowa (599,20 złotych), trumna (1.391 złotych), wiązanki, wieńce (550 złotych), koszty związane z ceremonią pogrzebową (400 złotych). W związku z otrzymaniem przez powodów częściowego pokrycia kosztów z tytułu zasiłku pogrzebowego w kwocie 4.830,40 złotych, kwota dochodzona pozwem uległa zmniejszeniu i wyniosła 13.144 złote (pozew, k. 5-5v).

Strona powodowa w końcowej części uzasadnienia pozwu zauważa, że roszczenia w przedmiotowej sprawie nie można traktować jako przedawnione zgodnie z dyspozycją normy zawartej w art. 442 (2) § 2 kc.

Na rozprawie z dnia 12 listopada 2013 roku pełnomocnik pozwanego nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. Oświadczył także, że pozwany zawiadomił o wytoczeniu powództwa swojego ubezpieczyciela tj. Towarzystwo (...) S.A., którego zamierza przypozwać i który prowadzi także czynności likwidacyjne. Pełnomocnicy stron zgodnie oświadczyli, że widzą możliwość ugodowego zakończenia sprawy (protokół z rozprawy, k.61).

Pismem z dnia 25 listopada 2013 roku pozwany wniósł o zawiadomienie przypozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł. o toczącym się sporze z powództwa W. i D. K. oraz jego wezwanie do wzięcia udziału w sprawie. W uzasadnieniu pozwany zaznaczył, że w dacie zdarzenia tj. 8 sierpnia 2005 roku był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej przez Towarzystwo (...) S.A., które w 2008 roku zostało przejęte przez (...) S.A. Pozwany podkreślił, że w przypadku zasądzenia roszczeń dochodzonych przez powodów wystąpi z roszczeniem regresowym przeciwko przypozwanemu (przypozwanie, k. 63-64).

Na rozprawie z dnia 6 maja 2014 roku pełnomocnik pozwanego oświadczył, że ubezpieczyciel nie podjął obrony, nie wszczął także postępowania likwidacyjnego, wobec czego pozwany samodzielnie nie przystąpi o ugody (protokół z rozprawy, k. 90).

W toku postępowania strony podtrzymywały reprezentowane stanowiska w sprawie. Profesjonalny pełnomocnik powoda popierał powództwo wnosząc o jego uwzględnienie (k. 61, 90, 117-117v), natomiast pełnomocnik pozwanego (...) w P. nie uznawał powództwa, wnosząc o jego oddalenie (k. 61, 90, 117-117v).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 8 sierpnia 2005 roku, Ł. K., syn powodów, przebywał w P. w ramach kursu przygotowawczego do pracy w firmie (...) z siedzibą w S., gdzie doznał ataku drgawek, po czym został przewieziony do (...) w P. przy ulicy (...), gdzie zmarł ( bezsporne).

Bezpośrednią przyczyną zgonu z medycznego punktu widzenia były stwierdzone: wylew krwawy w tkance podskórnej głowy i prawym mięśniu skroniowym, złamania kości czaszki, rozległy prawostronny krwiak nadtwardówkowy (bezspornie). Jednakże, śmierć nastąpiła wskutek zaniechania lekarza dyżurnego K. C., co stało się podstawą faktyczną orzeczenia Okręgowego Sądu Lekarskiego w L. z dnia 8 kwietnia 2013 roku, sygn. akt (...), orzeczeń Naczelnego Sądu Lekarskiego z dnia 23 października 2013 roku oraz 31 lipca 2014 roku, sygn. akt (...) Rep. (...), sygn. akt (...) Rep. (...), a także prawomocnego wyroku skazującego względem pełniącego wówczas obowiązki, lekarza dyżurnego, wydanego w dniu 6 grudnia 2012 r. przez Sąd Okręgowy w Lublinie, XI Wydział Karny Odwoławczy, sygn. akt XI Ka 1057/12, utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Puławach z dnia 26 lipca 2012 roku w sprawie II K 1609/10 (wyrok, k.11-13v, orzeczenia, k. 106-108, 110-113).

Powódka została poinformowana przez kolegę Ł. K. o jego ataku drgawek i przewiezieniu do szpitala (opinia psychologiczna k. 87, wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:04:14, 00:08:42, k. 91). Po skontaktowaniu się ze szpitalem uzyskała informację od pracownika szpitala o dobrym stanie pacjenta i ewentualnej możliwości zabrania go do domu (wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:06:07, k. 91). Podczas pobytu w szpitalu wobec Ł. K. nie zostały podjęte żadne działania mające na celu zdiagnozowanie pacjenta. Jedyną interwencją była już spóźniona reanimacja, podjęta w następstwie działania powódki (wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:09:12, k. 91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:21:50, 00:22:03, opinia psychologiczna k. 88).

Przed śmiercią, Ł. K. był osobą zdrową, nie cierpiał na żadne przewlekłe choroby, nie brał żadnych leków, z wyjątkiem leczenia przeciwko astmie (wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:04:40, k. 91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:26:04 - 00:26:06, k.91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 24 września 2014, 00:07:00, k. 118).

Ł. K. ukończył szkołę, podejmował kursy przygotowawcze do pracy, miał w planach rozpoczęcie studiów na kierunku ochrony środowiska (dokumenty k. 14-18, wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:11:50, 00:15:29 k. 91). Zmarły nie sprawiał problemów wychowawczych, nie pił alkoholu, udzielał się jako wolontariusz (k.19, wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:15:04 – 00:15:07, k. 91). Ł. K. mieszkał z powodami. Był dobrym dzieckiem, pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa domowego, w pracach porządkowych, szczególnie wobec pogłębiających się chorób powoda ( wyjaśnienia powoda – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:17:50, k. 91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:27:21 - 00:26:35, k.91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 24 września 2014 r., 00:03:35, 00:08:27, k. 118, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 24 września 2014 r., 00:09:19, 00:09:42, k. 118, opinia psychologiczna k.85, dokumenty k. 21-25v).

Więź powodów z zmarłym Ł. K. była silna. Powodowie bardzo przeżyli śmierć syna, a także liczyli w przyszłości na jego pomoc w prowadzeniu domu oraz opiekę (wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:16:16, k. 91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 6 maja 2014 r., 00:23:50, 00:29:13, 00:31:11, k. 91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 24 września 2014 r., 00:04:06 k.118, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 24 września 2014 r., 00:09:56 k. 118).

Powód doświadczył silnych negatywnych emocji bólu i rozpaczy, które zakłóciły jego równowagę emocjonalną na około trzy lata. Aktualnie, mimo upływu czasu, u powoda występują zaburzenia adaptacyjne wobec nowej sytuacji w jakiej znalazł się on sam i jego rodzina. Ponadto powoda cechuje stan chronicznego stresu. Powodowi od śmierci syna towarzyszy także uczucie pustki emocjonalnej, bezradność a także brak nadziei na przyszłość (opinia psychologiczna k. 84-86, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 24 września 2014 r., 00:11:25, k. 118).

Powódka przejawia zaburzenia emocjonalne związane z utratą syna. Po jego śmierci korzystała z profesjonalnej pomocy psychologa oraz brała leki. Pomimo, że zdarzenie miało miejsce w 2005 roku, powódce ciągle towarzyszy depresyjne obniżenie nastroju, stały smutek, apatia, rezygnacja i przygnębienie. Nagłe zerwanie więzi emocjonalnej spowodowało ostry kryzys psychiczny trwający około pół roku oraz zmiany w sferze emocjonalnej i sferze motywacji. Następnie u powódki wystąpiły zaburzenia adaptacyjne, które utrzymują się do dzisiaj i występują w postaci permanentnego pobudzenia emocjonalnego, niepokoju ruchowego, stałego poczucia krzywdy i żalu (opinia psychologiczna k. 87-89, wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., 00:13:04 – 00:13:07 k. 91, zeznania świadka – protokół elektroniczny z dnia 6 maja 2014 r., 00:32:37, k. 91).

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na wskazanych powyżej dowodach.

Odnośnie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, należy zauważyć, że żadna ze stron nie kwestionowała ich wiarygodności, a Sąd z urzędu również nie dostrzegł przesłanek mogących być podstawą do zakwestionowania ich wiarygodności.

Sąd uznał również za wiarygodne w całości zeznania świadków: Z. K. (skrócony protokół rozprawy k. 90, protokół elektroniczny z rozprawy z dnia 6 maja 2014 r., k. 91), S. K. (skrócony protokół rozprawy, k. 117, protokół elektroniczny z rozprawy z dnia 24 września 2014 r., k. 118) i J. T. (skrócony protokół rozprawy, k. 117, protokół elektroniczny z rozprawy z dnia 24 września 2014 r., k. 118), na podstawie których ustalił więź łączącą zmarłego z powodami, cierpienia jakich doznali po śmierci syna oraz rozmiar krzywdy powodów.

Podkreślić należy, że okoliczności, w przedmiocie których zeznawali świadkowie nie były kwestionowane przez stronę pozwaną.

Sąd uznał również za wiarygodne w całości zeznania powodów ( zeznania powodów - protokół elektroniczny z 6 maja 2014 r., k. 91, protokół elektroniczny z 24 września 2014 r., k. 118), na podstawie których ustalił prawdziwość zdarzenia będącego podstawą faktyczną powództwa, więź emocjonalną łączącą ich ze zmarłym, rozmiar krzywdy jakiej doznali wskutek utraty osoby bliskie, bowiem są one spójne, składane były w sposób logiczny jak również znalazły one potwierdzenie we wskazanych dowodach z dokumentów oraz w wywołanych w niniejszej sprawie zeznaniach świadków oraz opinii psychologicznej. Należy także wskazać, że powyższa ocena jest wynikiem bezpośredniego kontaktu z powodami podczas rozpraw, obserwacji ich zachowania podczas składania zeznań oraz reakcji na zadawane pytania.

Należy zauważyć, że w niniejszej sprawie zasięgnięto opinii biegłego lekarza z zakresu psychologii. W ramach kontroli merytorycznej i formalnej opinii biegłego Sąd nie dopatrzył się nieprawidłowości pozwalających na odebranie złożonej opinii przymiotu pełnowartościowego źródła dowodowego. Biegły wskazał bowiem wszelkie przesłanki przyjętego rozumowania, przedstawił także jego tok. Wnioski płynące z przedstawionej opinii są klarowne, logicznie, a także wynikają z przyjętych podstaw. Sąd nie dopatrzył się błędów logicznych, niezgodności z życiowym doświadczeniem bądź też niespójności z pozostałym materiałem dowodowym. Według Sądu wywołana w sprawie opinia biegłego sądowego z zakresu psychologii dr J. K. spełnia wymagania stawiane przez przepisy proceduralne, jest ona bowiem zupełna, jasna i niesprzeczna. W tych warunkach opinia biegłego posłużyła za pełnowartościową podstawę dokonanych ustaleń faktycznych. Strony ostatecznie nie kwestionowały opinii biegłego.

Dowody powołane wyżej tworzą łącznie spójną i jednolitą całość, na której oparł się Sąd, wydając rozstrzygnięcie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości.

W sprawie bezsporna jest okoliczność odpowiedzialności lekarza K. C., za skutki zdarzenia z dnia 8 sierpnia 2005 roku, w wyniku którego śmierć poniósł syn powodów – Ł. K., z uwagi na treść art. 11 k.p.c. Przepis ten reguluje sytuacje, gdy przed zakończeniem postępowania cywilnego, zapadł w sprawie karnej prawomocny wyrok skazujący za przestępstwo, które jako zdarzenie należy do stanu faktycznego wywołującego skutki w sprawie cywilnej. Wyrok karny ma wówczas moc wiążącą dla sądu w sprawie cywilnej w zakresie ustaleń faktycznych co do popełnienia przestępstwa Z artykułu tego wynika, że prawomocny wyrok skazujący, w zakresie ustaleń faktycznych zawartych w jego sentencji co do popełnionego przestępstwa ma moc wiążącą dla sądu cywilnego. A zatem, Sąd w postępowaniu cywilnym dokonuje jedynie subsumcji pod odpowiedni przepis prawa materialnego cywilnego wiążących ustaleń, wynikających z wyroku karnego oraz ewentualnych własnych ustaleń dotyczących pozostałych okoliczności istotnych w rozpoznawanej sprawie.

W dniu zdarzenia lekarz pozostawał w stosunku pracy z pozwanym (...) w P.. Zgodnie z art. 120 § 1 Kodeksu pracy razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu jego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca.

Należy zauważyć, że przedmiotowe zdarzenie, z którym powodowie wiążą swoje roszczenia, miało miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku, tj. przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy- Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.08.116.731), tym samym w zakresie oceny skutków przedmiotowego zdarzenia należy stosować przepisy sprzed nowelizacji. Zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i sądów powszechnych przesądzona została zasada, zgodnie z którą najbliższemu członkowi rodziny zmarłego, w sytuacji kiedy jego śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku, przysługuje na podstawie art. 448 kc w związku z art. 24 § 1 kc zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 roku, sygn. akt III CZP 76/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 roku, sygn. akt IV CSK 307/09 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 grudnia 2007 roku, sygn. akt I ACa 1137/07). Przedstawiony wyżej pogląd w pełni podziela także Sąd orzekający w sprawie.

Przechodząc do oceny żądania pozwu wskazać należy, że z przepisu art. 24 § 1 kc wynika, iż nie każde naruszenie dobra osobistego umożliwia wystąpienie z roszczeniami ochronnymi. Jest to możliwe dopiero wtedy, gdy działanie naruszającego będzie bezprawne, tj. sprzeczne z prawem lub godzące w zasady współżycia społecznego. Ciężar wykazania, że nastąpiło naruszenie dobra osobistego, zgodnie z art. 6 kc spoczywa na powodzie. Pozwany zaś, w celu uwolnienia się od odpowiedzialności, może wówczas wykazać, iż jego działanie naruszające dobro osobiste powoda nie ma charakteru bezprawnego.

O bezprawności decyduje zatem wyłącznie kryterium obiektywne. Zagrożenie naruszenia lub naruszenie dobra osobistego zostanie uznane za bezprawne, jeżeli jest ono sprzeczne z szeroko rozumianym porządkiem prawnym, a więc z normami prawnymi lub regułami postępowania wynikającymi z zasad współżycia społecznego.

Dalej należy wskazać, że katalog dóbr osobistych, wynikający z art. 23 kc, ma charakter otwarty. Przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra, które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Nie budzi jednak wątpliwości, że przedmiot ochrony oparty na podstawie art. 23 i 24 kc jest znacznie szerszy. Należy uznać, że ochronie podlegają wszelkie dobra osobiste rozumiane jako wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznaje się za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. W judykaturze uznano, że do katalogu dóbr osobistych niewymienionych wprost w art. 23 kc należy np. pamięć o osobie zmarłej, prawo do intymności i prywatności życia, prawo do planowania rodziny lub płeć człowieka.

Nie ulega żadnym wątpliwościom, że rodzina jest szczególnym związkiem osób bliskich. Więź ta wynika z pokrewieństwa albo zawarcia małżeństwa. Rodzina podlega konstytucyjnej ochronie prawnej (art. 71 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 roku- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej). Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę zapewniając członkom rodziny poczucie stabilności oraz wzajemne wsparcie, które obejmuje zarówno sferę materialną jak i duchową (uchwała SN z 22 października 2010r., sygn. akt III CZP 76/10, Lex 604152). Więź rodzinną niewątpliwie należy zaliczyć w poczet dóbr osobistych chronionych prawem. Dobra osobiste odnoszą się do wewnętrznej sfery życia ludzi i mają na celu zapewnienie człowiekowi rozwoju jego osobowości, jego egzystencji i zapewnienia mu prawa do korzystania z tych dóbr. Istotą więzi z osobami bliskimi jest jej aspekt wewnętrzny, na który składają się poczucie bliskości, bezpieczeństwa, wsparcia i akceptacji, bez których nie jest możliwy prawidłowy rozwój oraz stabilne funkcjonowanie. Fakt nakierunkowania jej na określone osoby jest przejawem konkretyzacji tego dobra osobistego w każdym indywidualnym przypadku. Uznać należy zatem, że prawo do życia rodzinnego i utrzymywania tego rodzaju więzi, zwłaszcza dotyczących relacji rodziców z dziećmi stanowi dobro osobiste członków rodziny i niewątpliwie podlega ochronie, a skoro więź rodzinna została zakwalifikowana jako dobro osobiste podlegające ochronie, to jednym ze środków tej ochrony jest norma wynikająca z art. 448 k.c. Tym samym należy przyznać, że jej zerwanie, będące konsekwencją śmierci dziecka, obarczone jest sankcją wynikającą z przepisów prawa cywilnego w postaci zadośćuczynienia pieniężnego.

W przedmiocie rozstrzygnięcia o wysokości zadośćuczynienia Sąd uznał, iż żądanie wskazane w pozwie, odnoszące się do obydwu powodów jest kwotą usprawiedliwioną rozmiarami wyrządzonej krzywdy stosownie do kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia (wyrok SN z dnia 11 października 2002 roku, sygn. Akt I CKN 1032/00, LEX nr 78885). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem na wysokość zadośćuczynienia mają wpływ następujące czynniki: rodzaj dobra, które zostało naruszone oraz charakter, stopień nasilenia i czas trwania doznawania przez osobę, której dobro zostało naruszone, ujemnych przeżyć psychicznych spowodowanych naruszeniem. Uszczegóławiając te kryteria na potrzeby sprawy, w której zdarzeniem wywołującym krzywdę jest śmierć osoby najbliższej (syna) wskazać należy, że okoliczności wpływające na wysokość świadczenia z art. 448 k.c. to m.in: dramatyzm doznań bliskich zmarłego, poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rola jaką w rodzinie pełniła osoba zmarła, rodzaj i intensywność więzi łączącej powodów ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem jego śmierci, stopień, w jakim powodowie odnajdują się w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 października 2012 roku, sygn. Akt I ACa 435/12, LEX nr 1237230, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 11 lipca 2013 roku, I ACa 220/13, LEX nr 1369350, wyrok Sadu Apelacyjnego w Gdańsku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. Akt V ACa 646/12, LEX nr 1220462).

Powodowie wciąż odczuwają ból związany z utratą syna, ból tym większy, że związany ze śmiercią osoby młodej mającej pomagać i opiekować się nimi w przyszłości. Niespodziewana śmierć zerwała nie tylko więzy typowo rodzinne opierające się o bliskość i zaufanie, ale też wzajemną sympatię, przyjaźń i potrzebę wzajemnych kontaktów występujących między powodami a Ł. K.. Między powodami oraz zmarłym bezspornie rozwinięta była obustronna silna rodzinna, emocjonalna i uczuciowa więź. Powodowie przeszli silną reakcję żałoby, objawiającą się głębokim szokiem i smutkiem, którego skutki odczuwają do dzisiaj m.in. w postaci problemów adaptacyjnych czy problemów z postrzeganiem siebie, co potwierdzają opinie psychologiczne przedstawione na potrzeby tego postępowania. Pomimo upływu dziewięciu lat powodowie odczuwają silną tęsknotę za zmarłym, a skutki jego śmierci wciąż, w dużym stopniu są obecne w ich psychice i prawdopodobnie rodzice będą je odczuwali jeszcze przez wiele lat. Nie ulega wątpliwości, że powodowie jako rodzice zmarłego mogli liczyć na pomoc syna w prowadzeniu domu oraz pracach porządkowych związanych z prowadzeniem gospodarstwa, a także na opiekę z jego strony w przyszłości. Nagłe zerwanie tych relacji spowodowało u powódki poważne problemy zdrowotne rodzące konieczność przyjmowania leków oraz korzystania z pomocy lekarza, także stan zdrowia powoda uległ poroszeniu.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, celem określenia jego „odpowiedniej sumy”, Sąd miał na uwadze, w przypadku każdego z powodów, iż kompensacyjny charakter zadośćuczynienia (a więc złagodzenie cierpienia psychicznego, wywołanego śmiercią) wymaga by jego wysokość nie była symboliczna, lecz winna dla poszkodowanych przedstawiać wartość satysfakcjonującą, a więc ekonomicznie odczuwalną (tak też Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 21 grudnia 2006 roku, sygn. akt I ACa 1253/06, LEX nr 269587, Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrok z dnia 13 października 2013 roku, sygn. akt I ACa 591/13, LEX nr 1394247). Dlatego też Sąd zasądził, każdemu z powodów kwotę 120.000 zł (sto dwadzieścia tysięcy złotych 0/100) tytułem zadośćuczynienia za krzywdę.

W zakresie odsetek, należy odwołać się do treści art. 481 § 1 kc w zw. z art. 817 § 1 kc. Należy podkreślić, że wymagalność świadczenia jest uzależniona od wezwania do zapłaty (zgłoszenia szkody). Wezwaniem takim jest doręczenie pozwu pozwanemu, co nastąpiło w dniu 10 lipca 2013 r. Sąd zasądził zatem odsetki od kwoty zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę od pozwanego od dnia 11 lipca 2013 roku, tj. od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu (zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 57) – dopiero bowiem od tejże daty pozostaje on w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia, do dnia zapłaty.

Sąd uwzględnił również roszczenie powodów odnośnie kwoty stanowiącej odszkodowanie za koszty poniesione przez nich na skutek śmierci syna. Należy nadmienić, że na podstawie art. 446 § 1 k.c., jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, osoby, które poniosły koszty leczenia i pogrzebu zmarłego, mogą żądać ich zwrotu od zobowiązanego do naprawienia szkody. Krąg uprawnionych jest ograniczony do osób, które faktycznie poniosły te koszty, natomiast nie ma znaczenia, czy należą one do osób bliskich zmarłego. Obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje swym zakresem wydatki poniesione zgodnie z lokalnymi i środowiskowymi zwyczajami, a które obejmują przygotowanie pogrzebu, samą ceremonię oraz postawienie nagrobku. W szczególności za uzasadnione tradycjami uważa się poniesienie kosztów: przygotowania zwłok do pogrzebu i ich dostarczenia na cmentarz, nabycia trumny, kremacji zwłok, zakupu miejsca na cmentarzu, postawienia nagrobku, zakupu kwiatów i odzieży żałobnej, koszty ceremonii pogrzebowej, poczęstunku po pogrzebie dla osób bliskich (por. wyrok SN z 4 czerwca 1998 r., II CKN 852/97, OSN 1998, nr 11, poz. 196). Sąd nie miał wątpliwości również, co do osób, które faktycznie poniosły koszty pogrzebu, którymi byli rodzice zmarłego, co więcej Sąd uznał spis wydatków związanych z pogrzebem zamieszczony w pozwie za rzetelny, opierając się przed wszystkim na przedstawionych przez powodów dowodach w postaci faktur (faktury k. 9-10v), a także ich zeznaniach (wyjaśnienia powódki – protokół elektroniczny z dnia 6 maja 2014 r., 00:10:50, k. 91).

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu uzasadniają przepisy art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z art. 99 kpc, zgodnie z którymi strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), a do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata (odpowiednio radcy prawnego) zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Nadto zgodnie z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 100 ust. 1 u.k.s.c. kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, w szczególności od obowiązku uiszczenia których została zwolniona, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu .

Pozwana przegrała proces w całości, więc ona powinna ponieść całość kosztów powstałych związku z procesem. Na koszty procesu należne powodowi składa się wynagrodzenie pełnomocnika oraz opłata i wydatki poniesione przez powoda.

Odnośnie kosztów sądowych Sąd miał na względzie fakt, że powód uzyskał zwolnienie od opłaty od pozwu w części, zatem pozostałym do uiszczenia składnikiem tych kosztów była brakująca część opłaty od pozwu oraz wydatki w nieuiszczonej części (postanowienie k. 41-46).

Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów Sąd orzekł jak w wyroku.