Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód D. H. pozwem wniesionym w dniu 12 lipca 2012 roku wniósł o zasądzenie od strony pozwanej Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w D. kwoty 50 000 zł tytułem zadośćuczynienia za szkodę, jaką miało spowodować naruszenie jego dóbr osobistych w szczególności przez nie zapewnienie mu warunków socjalno-bytowych przez osadzanie w przeludnionych celach, nie odpowiadających wymaganym standardom, co do stanu sanitarnego, temperatury pomieszczeń, wyżywienia i braku możliwości utrzymania higieny osobistej.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik strony pozwanej Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w D. wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Motywując stanowisko podniósł, że powód w pozwanym Areszcie kolejno odbywał kary pozbawienia wolności za różne przestępstwa w okresach: od 30 stycznia – 27 listopada 2006 roku, od 12 stycznia – 06 marca 2007 roku, od 18 maja 2007 roku do 16 grudnia 2008 roku, od 12 lipca-23 lipca 2010 roku i od 08 marca – 19 maja 2011 roku. Mając zaś na uwadze datę wniesienia pozwu, roszczenia powoda za lata 2006, 2007 i 2008 uległy przedawnieniu na podstawie art. 442 ¹ k.c. Zaznaczył przy tym, że powód w pozwie nie wskazuje na okoliczności, z których miałoby wynikać, iż o szkodach, jakich miał doznać w latach 2006-2008 dowiedział się w momencie uzasadniającym przyjęcie, że jego roszczenia nie przedawniły się. Zarzucił nadto, że w latach 2010 i 2011 powód nie był osadzany w warunkach przeludnienia, a powód nawet nie wskazał, w jakich celach i w jakim okresie cele te miałyby być przeludnione. Dodał, że powód ani w czasie pobytu w pozwanym Areszcie ani też po przetransportowaniu go do innych jednostek więziennych, nie wnosił żadnych uwag dotyczących nieprawidłowego umieszczenia go w celi czy też warunków bytowych w pozwanej jednostce więziennej. Nie składał również żadnych skarg, ani nie podejmował innych czynności, z których wynikałby choćby cień niezadowolenia z powodów, które podnosi w pozwie. Ponadto zaznaczył, że pozwany Areszt Śledczy, jak i jego Oddział Zewnętrzny w P., jest ustawicznie kontrolowany. Z protokołów kontroli nie wynika zaś, by osobom osadzonym w pozwanej jednostce więziennej nie zapewniono właściwych warunków socjalno-bytowych.

W odpowiedzi na powyższe, powód w piśmie procesowym z dnia 19 listopada 2011 roku podniósł, że jego roszczenia nie są przedawnione. Zarzucił, iż nie zgłaszał wcześniej uwag, co do warunków socjalno-bytowych w celach, gdyż obawiał się represji ze strony pracowników służby więziennej. Wskazał, że w 2010 roku przebywał w celi, w której na ścianie był grzyb, a dodatkowo do celi był zły dopływ powietrza. Dodał, że w czasie odbywania karny w P. osadzonych było 188 osób, a nie 123.

W piśmie procesowym z dnia 17 grudnia 2012 roku pełnomocnik strony pozwanej podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, co do przedawnienia roszczeń powoda za lata 2006-2008 oraz co do właściwych warunków socjalno-bytowych w celach. Wskazał, że osoby osadzone mają prawo do składania skarg, a twierdzenia powoda, co do powodu ich nie składania są nieprawdziwe. Podał również, że omyłkowo wskazał okres przebywania powoda w celach nr 16,17,23,24 i 25, gdyż miało to miejsce od dnia 08 marca-19 maja 2011 roku. Dodał, że warunki bytowe osadzonych w pozwanym Areszcie były właściwe i zgodne z obowiązującymi przepisami, przy czym dodatkowo zaznaczył, iż cele były właściwe oświetlone, wyposażone w sprzęt kwaterunkowy dostosowany do liczby osadzonych i w tzw. kącik sanitarny. Powód miał również możliwość korzystania w celach z odbiornika TV i radia, z organizowanych zajęć kulturalno-oświatowych oraz dokonywania zakupów w kantynie więziennej.

W dalszych pismach procesowych strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Na rozprawie w dniu 13 stycznia 2014 roku pełnomocnik powoda z urzędu wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych oświadczając, iż koszty te nie zostały mu uiszczone ani w całości ani w części.

Sad ustalił następujący stan faktyczny:

Powód D. H. wielokrotnie przybywał w zakładach karnych, kolejno odbywając kary pozbawienia wolności za różne przestępstwa.

Dowód:

⚫

informacja o pobytach i orzeczeniach dotyczących powoda- k. 65-71;

⚫

kserokopie wyroków karnych skazujących dot. powoda – k. 30-39

⚫

akta osobowe powoda.

W pozwanym Areszcie Śledczym w D. powód przebywał natomiast w okresach:

- od 30 stycznia – 27 listopada 2006 roku,

- od 12 stycznia – 06 marca 2007 roku,

- od 18 maja 2007 roku do 16 grudnia 2008 roku,

- od 12 lipca-23 lipca 2010 roku,

- od 08 marca – 19 maja 2011 roku.

Dowód:

⚫

informacja o pobytach i orzeczeniach dotyczących powoda- k. 65-71;

⚫

akta osobowe powoda.

W okresach: od dnia 29 września 2008 roku do dnia 16 grudnia 2008 roku, od dnia 12 lipca 2010 roku do dnia 23 lipca 2010 roku i od dnia 08 marca 2011 roku do dnia 19 maja 2011 roku powód był osadzany kolejno w celach:

- nr 60 w pawilonie A o powierzchni 11,72 m ² (cela trzyosobowa) w okresie od 29 września-16 grudnia 2008 roku,

- nr 2 w pawilonie A o powierzchni 10,14 m ² (cela trzyosobowa) w okresie od 12 lipca-22 lipca 2010 roku,

- nr 16 w pawilonie C o powierzchni 14,18 m ² (cela trzyosobowa) w okresie od 22 lipca-23 lipca 2010 roku,

- nr 23 w pawilonie A o powierzchni 11,30 m ² (cela trzyosobowa) w okresie od 08 marca-10 marca 2011 roku,

- nr 24 w pawilonie A o powierzchni 6,24 m ² (cela dwuosobowa) w okresie od 10 marca-14 marca 2011 roku,

- nr 25 w pawilonie A o powierzchni 11,60 m ² (cela trzyosobowa) w okresie od 14 marca-21 marca 2011 roku,

- nr 17 w pawilonie C o powierzchni 13,05 m ² (cela czteroosobowa) w okresie od 21 marca-31 marca 2011 roku,

- nr 25 w pawilonie A o powierzchni 11,60 m ² (cela trzyosobowa) w okresie od 31 marca-06 kwietnia 2011 roku,

- nr 16 w pawilonie C o powierzchni 14,18 m ² (cela czteroosobowa) w okresie od 06 kwietnia – 19 maja 2011 roku.

Dowód:

⚫

karta historii rozmieszczenia powoda w pozwanym Areszcie Śledczym w D. – k. 92-97;

⚫

wykaz pomieszczeń w pawilonie A Aresztu Śledczego w D. – k. 148-150;

⚫

wykaz pomieszczeń w pawilonie C Aresztu Śledczego w D. – k. 151;

⚫

akta osobowe powoda.

We wszystkich celach w pozwanym Areszcie, w których przebywał powód, powierzchnia wynosiła więcej niż 3m ² na jedną osobę. Cele te wyposażone były przy tym w odpowiednią ilość łóżek, szafek, stolików oraz w odbiorniki TV. W każdej celi jest również kącik sanitarny z bieżącą zimną i ciepłą wodą, miską i ubikacją, który jest wyodrębniony i który umożliwia nieskrępowane jego używanie. Każdy z osadzonych miał dostęp do tego kącika. Pomieszczenia te są również odpowiednio oświetlone oraz posiadają dopływ świeżego powietrza. Osadzeni mają możliwość korzystania ze spacerów codziennie przez godzinę, mają dostęp do fryzjerni według planu oraz mają zapewnioną opiekę medyczną. Raz w tygodniu – zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 17 października 2003r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładzie karnym i aresztach śledczych – osadzeni mieli prawo do kąpieli. Środki do higieny osobistej są przy tym wydawane raz w miesiącu. Jeśli zaś chodzi o utrzymanie czystości w celach - to sprzątają je osadzeni danej celi. Do sprzątania celi na prośbę osadzonych z danej celi wydawany jest sprzęt przez oddziałowego. Najczęściej są to ścierki, płyn do WC i płyn do mycia podłóg. Pranie odzieży odbywa się zaś w pralni grupowej w Zakładzie Karnym w S.. Osadzeni mogą też oddać swoją odzież do magazynu i otrzymać w zamian inną. Wymiana prześcieradeł, ręczników, pościeli i ścierek jest natomiast raz w tygodniu.

Zamontowane w celach okna są drewniane z podwójną szybą i pochodzą z 1994 roku. Zdarza się, więc, że osadzeni zgłaszają usterki okienne. Wówczas okna są szklone u szklarza lub na miejscu naprawiane.

Jeżeli zaś chodzi o łóżka, to również w przypadku zgłoszenia są naprawiane lub wymienianie. Materace są przy tym najczęściej używane, gdyż pozwany Areszt ich nie kupuje tylko otrzymuje je ze składnicy z W.. Jeśli osadzony zgłasza potrzebę wymiany materaca, zawsze otrzymuje w zamian lepszy.

W pozwanym Areszcie prowadzona jest nadto działalność kulturalno-oświatowa m.in. poprzez bibliotekę więzienną, posiadanie w celach własnych odbiorników RTV, organizowanie konkursów i turniejów, spektakli teatralnych.

Dowód:

⚫

protokoły kontroli Spółdzielni Pracy Usług (...) we W. – k. 40 i 64;

⚫

protokół kontroli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w D. – k. 41-44;

⚫

protokół kontroli Sędziego Penitencjarnego Sądu Okręgowego w Świdnicy – k. 46-63;

⚫

zeznania świadka A. S. – k. 142-143;

⚫

zeznania świadka R. K. – k. 143-144;

⚫

przesłuchanie powoda D. H. – k. 66.

Pozwany Areszt Śledczy w D., jak i jego Oddział Zewnętrzny w P. jest ustawicznie kontrolowany. Przedmiotem kontroli są w szczególności warunki bytowe osób w nim osadzonych. Organami kontrolującymi są natomiast Sąd Penitencjarny i Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w D.. Przeprowadzone w pozwanym Areszcie kontrole nie wykazały przy tym naruszenia przepisów i nie wydano żadnych zaleceń. W ramach wizytacji w trakcie kontroli Sędzia Penitencjarny stwierdził - na podstawie akt osobowych osadzonych i rozmów ze skazanymi, że osadzeni są informowani o przysługujących im uprawnieniach i ciążących obowiązkach, posiadają możliwość zapoznania ze stosownymi regulacjami prawnymi w tym zakresie, a zwłaszcza z przepisami Kodeksu Karnego Wykonawczego i regulaminem organizacyjno-porządkowym wykonywania kary pozbawienia wolności, a przyjęcie takich informacji do wiadomości skazany potwierdza swoim podpisem. W zakresie oceny warunków bytowych osadzonych w pozwanym Areszcie Sędzia wizytator stwierdził, że od lat utrzymują się one na dobrym poziomie. Osadzeni m.in. mogą posiadać w celach art. żywnościowe, przybory do pisania, prasę, książki, własną odzież i bieliznę ( co najwyżej dwa komplety), wydawane są im są raz w miesiącu środki do utrzymania czystości, raz w tygodniu – zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładzie karnym i aresztach śledczych – mają prawo do kąpieli, mają dostęp do fryzjera, mogą korzystać ze spaceru, placu rekreacyjno sportowego, mają prawo do widzeń.

Dowód:

⚫

protokoły kontroli Spółdzielni Pracy Usług (...) we W. – k. 40 i 64;

⚫

protokół kontroli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w D. – k. 41-44;

⚫

protokół kontroli Sędziego Penitencjarnego Sądu Okręgowego w Świdnicy – k. 46-63.

W pozwanym Areszcie Śledczym od 2009 roku funkcjonuje – centralnie prowadzony przez Służbę Więzienną – program, który gromadzi informacje m.in. w formie kart historii rozmieszczenia, kart historii pobytów w celi przeludnionej czy historii o pobytach i orzeczeniach. W programie tym odnotowuje się wszystkie zdarzenia dotyczące osób pozbawionych wolności (tymczasowo aresztowanych i skazanych). Z programu tego wynika, iż w okresie od dnia 29 września 2008 roku do dnia 19 maja 2011 roku D. H. tylko jeden dzień przebywał w warunkach przeludnienia w pozwanym Areszcie tj. od 20-21 lipca 2010 roku.

Dowód:

⚫

informacja o pobytach i orzeczeniach dotyczących powoda- k. 65-71;

⚫

karta historii rozmieszczenia powoda w pozwanym Areszcie Śledczym w D. – k. 92-97;

⚫

karta historii pobytów powoda w celi przeludnionej – k. 152-153.

W okresie pozbawienia wolności powoda w pozwanym Areszcie Śledczym wychowawca przeprowadzał rozmowy z powodem. Wówczas powód nie zgłaszał temu wychowawcy żadnych próśb, uwag, skarg czy zażaleń na temat warunków, w jakich przebywał w tym areszcie. Również przed opuszczeniem aresztu powód nie zgłaszał żadnych próśb i uwag. Ewentualna skarga nie ma przy tym nic wspólnego z ubieganiem się przez osadzonego z warunkowym przedterminowym zwolnieniem.

Dowód:

⚫

akta osobowe powoda;

⚫

zeznania świadka A. S. – k. 142-143;

⚫

zeznania świadka R. K. – k. 143-144;

⚫

przesłuchanie powoda D. H.

Powód był dobrze oceniany w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, przestrzegał zasad regulaminu i porządku wewnętrznego, dbał o czystość i porządek w celach. Wielokrotnie był również nagradzany. Czas wolny spędzał na oglądaniu telewizji, czytaniu prasy i udziale w zajęciach K.O. uczestniczył również w kursie zawodowym płytkarz-posadzkarz. W trakcie pobytu w pozwanym Areszcie podejmował także zatrudnienie, w tym poza terenem jednostki.

Dowód: akta osobowe powoda

Sąd zważył, co następuje:

Zdaniem Sądu, w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, powództwo nie jest zasadne.

Powód D. H. pozwem wniesionym w dniu 12 lipca 2012 roku wniósł o zasądzenie od strony pozwanej Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w D. kwoty 50 000 zł tytułem zadośćuczynienia za szkodę, jaką miało spowodować naruszenie jego dóbr osobistych w szczególności przez nie zapewnienie mu warunków socjalno-bytowych w czasie pobytu w pozwanej jednostce więziennej w latach 2006-2011.

Na wstępie należy jednak podnieść, że w zakresie roszczeń powoda za lata 2006-2008 Sąd oddalił powództwo podzielając zarzut strony pozwanej dotyczący przedawnienia tych roszczeń. Zgodnie, bowiem z przepisem art. 442 ¹§1 kc roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. W związku z powyższym należy uznać, że w opisanym wyżej stanie faktycznym dzień, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę w tym zakresie, to dzień 16 grudnia 2008 roku, albowiem powód domaga się zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych w okresie jego osadzenia w Areszcie Śledczym w D. m. in. od 30 stycznia 2006 roku do dnia 16 grudnia 2008 roku. Jeśli zatem powód domaga się zadośćuczynienia z tych względów, że w okresie od dnia 30 stycznia 2006 roku do dnia 16 grudnia 2008 roku przebywał w pozwanym Areszcie w złych warunkach socjalno-bytowych, to roszczenie to uległo przedawnieniu zgodnie z art. 442 ¹§1 kc w dniu 16 grudnia 2011 roku. Nie ulega, bowiem wątpliwościom, że najpóźniej w dniu 16 grudnia 2008 roku, kiedy to powód opuścił ten areszt, wiedział już o szkodzie, jakiej doznał u strony pozwanej i znał sprawcę naruszenia jego dóbr osobistych.

Analizując zaś zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd doszedł do przekonania, że żądanie powoda w pozostałym zakresie (za okres od 12 lipca 2010 roku do dnia 19 maja 2011 roku) należało oddalić wobec braku bezprawności działania strony pozwanej.

Podstawą przyznania zadośćuczynienia pieniężnego, którego domaga się powód, jest norma art. 448 kc, wedle której w razie naruszenia dobra osobistego Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumą tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków

naruszenia. Przepis art. 445 § 3 kc stosuje się. Wskazane wyżej zadośćuczynienie nie jest, więc uzależnione do winy sprawcy, a przesłaną jego zasądzenia jest wyłącznie bezprawne naruszenie chronionego dobra osobistego. A zatem, odpowiedzialność pozwanego Skarbu Państwa w opisanym stanie faktycznym oceniana jest przez Sąd wyłącznie w zakresie tego czy w istocie doszło do bezprawnego naruszenia dóbr osobistych powoda, to jest jego godności osobistej w związku z faktem osadzenia go w Areszcie Śledczym w D. w złych warunkach socjalno-bytowych.

Podkreślić przy tym należy, że dobra osobiste chronione prawem wylicza przepis art. 23 k.c., przy czym w badanej sprawie dobrem osobistym powoda naruszonym poprzez warunki, w jakich odbywał karę pozbawienia wolności w pozwanym Areszcie, miała być godność. Co do zasady godność człowieka razem z tzw. dobrym imieniem składa się na również zdefiniowane w art. 23 k.c. pojęcie czci.Godność człowiekowi przynależy się z samego faktu bycia człowiekiem i nie wiąże się z oceną jego zachowań, z rozwojem osobowości etycznej. Jest jedyną konstytucyjną wartością, która nie może być w żadnym stopniu ograniczona. Na pojęcie godności składa się również własne, wewnętrzne przekonanie danego człowieka o jego etycznym prawie do istnienia, oczekiwanie poszanowania wobec jego zdrowia i życia ze względu na wyznawane w społeczeństwie wartości. Tak rozumiana godność nie podlega wartościowaniu. Naruszenie godności następuje, gdy bez uzasadnionych podstaw traktuje się osobę z pominięciem wartości, co do zasady przestrzeganych w społeczeństwie. O naruszeniu godności możemy mówić i ją oceniać w kontekście zespołu wzorców kulturowych i moralnych, które w naturalny sposób wraz z biegiem dziejów podlegają ewolucji. Przez to, albo dzięki temu sformułowano prawo do godnego odbywania kary pozbawienia wolności (w celach nieprzeludnionych, z oddzielonym urządzeniem sanitarnym, z należytym oświetleniem, z należytą wentylacją itp.), które to prawo jako wartość przyporządkowano dobru osobistemu, jakim jest godność człowieka. Stąd na poczucie własnej godności, jej naruszanie może powoływać się osoba skazana, o ile odwoła się do wartości powszechnie przestrzeganych i może w takim przypadku oczekiwać na ochronę godności. Zgodnie przy tym z treścią art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. na stronach ciąży obowiązek wskazania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Należy zwrócić uwagę, że w art. 24 k.c. zostały wskazane przesłanki ochrony dobra osobistego i jednocześnie domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego, które to domniemanie można obalić przez wykazanie, że działanie naruszającego dobro osobiste miało miejsce w warunkach obowiązującego prawa lub odbywało się za zgodą pokrzywdzonego. Jak już wyżej wskazano, art. 24 k.c. i 448 k.c. nie wymaga dla odpowiedzialności Skarbu Państwa konieczności stwierdzenia „winy” za wyrządzoną krzywdę, a przy tym przewiduje domniemanie bezprawności działania. Powyższe oznacza, że powód jako dochodzący ochrony musiał wykazać okoliczności wskazujące, że doszło do naruszenia jego dobra osobistego i wykazać intensywność tych okoliczności,

która przekonałaby sąd, iż doznał krzywdy i zasadnym pozostaje domaganie się zasądzenia zadośćuczynienia, natomiast powód nie musiał wykazywać winy, czy bezprawności działania po stronie przeciwnej. Na stronie pozwanej jako domniemanemu sprawcy naruszenia, zgodnie z art. 6 k.c. w związku z art. 24 k.c., spoczywał zaś ciężar wykazania, że zapewniła powodowi odpowiednie warunki w odbywaniu kary i wszelkie działania strony w tym zakresie były zgodne z prawem, zasadami współżycia społecznego, ewentualne cierpienia i urazy nie zostały spowodowane postępowaniem władzy więziennej, a zatem nie naruszyła dobra osobistego powoda.

Wymóg zapewnienia przez Państwo godziwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności wynika natomiast z art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Publicznych z 19.12.1966 roku (Dz. U. z 1977, Nr 38, poz. 167-169) który głosi, że każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem jej godności i z art.3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.12.1950 r. ratyfikowanej w 1993 r. (Dz. U. z 1993, Nr 61, poz. 284) który stanowi, że nikt nie może być nieludzko traktowany czy karany. Władza publiczna ma obowiązek zapewnienia osadzonym godziwych, humanitarnych warunków, które nie naruszają ich zdrowia i ludzkiej godności. Obowiązek ten powinien być realizowany wszędzie tam, gdzie Państwo działa w ramach imperium, wykonując swoje zadania represyjne, które nie mogą prowadzić do większego ograniczenia praw człowieka i jego godności niż to wynika z zadań ochronnych i celu zastosowanego środka represji.

Analizując ustalenia faktyczne w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Sąd uznał, że działanie strony pozwanej w tym zakresie było zgodne ze wskazanymi zaleceniami przepisów. We wszystkich, bowiem celach w pozwanym Areszcie, w których przebywał powód, powierzchnia wynosiła więcej niż 3 m ² na jedną osobę. Cele te wyposażone były przy tym w odpowiednią ilość łóżek, szafek, stolików oraz w odbiorniki TV. W każdej celi jest również kącik sanitarny z bieżącą zimną i ciepłą wodą, miską i ubikacją, który jest wyodrębniony i który umożliwia nieskrępowane jego używanie. Każdy z osadzonych miał dostęp do tego kącika. Pomieszczenia te są również odpowiednio oświetlone oraz posiadają dopływ świeżego powietrza. Osadzeni mają możliwość korzystania ze spacerów codziennie przez godzinę, mają dostęp do fryzjerni według planu oraz mają zapewnioną opiekę medyczną. Raz w tygodniu – zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładzie karnym i aresztach śledczych – osadzeni mieli prawo do kąpieli. Środki do higieny osobistej są przy tym wydawane raz w miesiącu. Jeśli zaś chodzi o utrzymanie czystości w celach - to sprzątają je osadzeni danej celi. Do sprzątania celi na prośbę osadzonych z danej celi wydawany jest sprzęt przez oddziałowego. Najczęściej są to ścierki, płyn do WC i płyn do mycia podłóg. Pranie odzieży odbywa się zaś w pralni grupowej w Zakładzie Karnym w S.. Osadzeni mogą też oddać swoją odzież do magazynu i otrzymać w zamian inną. Wymiana prześcieradeł, ręczników, pościeli i ścierek jest natomiast raz w tygodniu. Sąd ustalił nadto, że zamontowane w celach okna są drewniane z podwójną szybą i pochodzą z 1994 roku. Zdarza się, więc, że osadzeni zgłaszają usterki okienne. Wówczas okna są szklone u szklarza lub na miejscu naprawiane. Jeżeli zaś chodzi o łóżka, to również w przypadku zgłoszenia są naprawiane lub wymienianie. Materace są przy tym najczęściej używane, gdyż pozwany Areszt ich nie kupuje tylko otrzymuje je ze składnicy z W.. Jeśli osadzony zgłasza potrzebę wymiany materaca, zawsze otrzymuje w zamian lepszy. Co więcej, w pozwanym Areszcie prowadzona jest działalność kulturalno-oświatowa m.in. poprzez bibliotekę więzienną, posiadanie w celach własnych odbiorników RTV, organizowanie konkursów i turniejów, spektakli teatralnych. Najistotniejsze jest jednak to, że pozwany Areszt Śledczy w D., jak i jego Oddział Zewnętrzny w P. jest ustawicznie kontrolowany. Przedmiotem kontroli są w szczególności warunki bytowe osób w nim osadzonych. Organami kontrolującymi są natomiast Sąd Penitencjarny i Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w D.. Przeprowadzone w pozwanym Areszcie kontrole nie wykazały natomiast naruszenia przepisów. W ramach wizytacji w trakcie kontroli Sędzia Penitencjarny stwierdził - na podstawie akt osobowych osadzonych i rozmów ze skazanymi, że osadzeni są informowani o przysługujących im uprawnieniach i ciążących obowiązkach, posiadają możliwość zapoznania ze stosownymi regulacjami prawnymi w tym zakresie, a zwłaszcza z przepisami Kodeksu Karnego Wykonawczego i regulaminem organizacyjno-porządkowym wykonywania kary pozbawienia wolności, a przyjęcie takich informacji do wiadomości skazany potwierdza swoim podpisem. W zakresie oceny warunków bytowych osadzonych w pozwanym Areszcie Sędzia wizytator stwierdził, że od lat utrzymują się one na dobrym poziomie. Osadzeni m.in. mogą posiadać w celach art. żywnościowe, przybory do pisania, prasę, książki, własną odzież i bieliznę ( co najwyżej dwa komplety), wydawane są im są raz w miesiącu środki do utrzymania czystości, raz w tygodniu mają prawo do kąpieli, mają dostęp do fryzjera, mogą korzystać ze spaceru, palcu rekreacyjno sportowego, mają prawo do widzeń. Warunki, jakie stworzyła pozwana jednostka więzienna osadzonemu powodowi nie mogły, więc wywołać u niego cierpienia i urazu oraz były zgodnie z obowiązującym stanem wiedzy, zgodne z prawem.

W istocie postępowanie dowodowe wykazało, że w omawianym okresie w Areszcie powód przebywał w przeludnionej celi, niemniej jednak trwało to tylko jeden dzień, tj. od 20-21 lipca 2011 roku. Umieszczenie w celi, w której przekraczane były wynikające z art. 110 kkw normy metrażowe, jak wskazał na to Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w uzasadnieniu do wyroku z 6 grudnia 2007 r. (I ACa 499/07), mogło stanowić naruszenie godności, prawa do prywatności, lecz samo osadzenie w przeludnionej celi nie jest jednak wystarczającą podstawą do uwzględnienia żądania zasądzenia zadośćuczynienia, tym bardziej w tak krótkim okresie. Podkreślić należy, iż naruszenia powyższego dobra osobistego powoda nie jest w żadnym stopniu wyrazem strony pozwanej skierowania wobec powoda jakiegokolwiek rodzaju indywidualnej represji, lecz administracja pozwanego Aresztu Śledczego nie mogła po prostu zapewnić w tym dniu powodowi i jego współosadzonym, innych warunków osadzenia. Zdaniem Sądu każda osoba osadzona w jednostce penitencjarnej, w areszcie śledczym lub zakładzie karnym – a więc i powód, musiał liczyć się z ograniczeniami i dolegliwościami, jakie wynikają z pozbawienia wolności, a zatem nie znalazł on podstaw, aby ocenić warunki powoda za niegodziwe.

Sąd również zwrócił uwagę na fakt, iż ocena czy w danych warunkach rzeczywiście doszło do naruszenia dóbr osobistych nie może być przy tym dokonywana według miary indywidualnej wrażliwości powoda i jego subiektywnych odczuć, lecz powinna zostać poddana obiektywizacji (por. wyrok SN z 11 marca 1997r. III CKN 33/97, OSNC 1997/6-7/93; uzasadnienie wyroku SN z 27 października 2011r., V CSK 489/10, Lex nr 1102552, uchwała SN składu 7 sędziów z 18 października 2011r., III CZP 25/11. Lex nr 960463). W tym aspekcie wskazać należy, że z załączonych do odpowiedzi na pozew wyroków karnych skazujących wynika, że powód od 2005 roku popełniał ta same przestępstwa (art. 278 § 1 k.k. i art. 279 § 1 k.k.), a zatem decydując się na popełnienie kolejnego czynu przestępnego musiał liczyć się z konsekwencjami i dolegliwościami, jakie będą skutkiem jego przestępnych zachowań. Na ocenę pokrzywdzenia powoda rzutuje także i to, że w okresie osadzenia w pozwanym Areszcie Śledczym nie składał on żadnych skarg na warunki socjalno-bytowe, co oznacza, że warunki te akceptował. Zarzut powoda, że obawiał się negatywnych konsekwencji wobec swojej osoby za złożenie skargi, należy zaś uznać za całkowicie chybiony, albowiem nie znajduje oparcia w jakimkolwiek dowodzie.

Na koniec warto zauważyć, że samo odbywanie kary pozbawienia wolności ogranicza prawo do intymności każdego skarżącego i stawia go w niekomfortowej sytuacji spowodowanej jego zachowaniem. Ograniczenia te są elementem kary, z tym tylko, że nie mogą przekraczać pewnej dopuszczalnej miary. Jednak nawet, gdy tę miarę przekroczą, co może stanowić przesłankę stwierdzenia naruszenia dóbr osobistych, nie oznacza to automatycznie, że w każdej takiej sytuacji skazany doznał krzywdy, która powinna zostać naprawiona poprzez zasądzenie zadośćuczynienia. O niehumanitarnym traktowaniu więźnia można mówić wówczas, gdy następuje kumulacja różnych niedogodności w dłuższym okresie znacznie przekraczająca normalne dolegliwości związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności, a z taką sytuacją nie mamy do czynienia w okolicznościach rozpoznawanej sprawy.

Skoro, więc powód nie wykazał by podczas pobytu w Areszcie Śledczym w D. jego godność została naruszona, to jego roszczenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Z powyższych przyczyn, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Zgodnie zaś z przepisami art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Stosownie do tych przepisów Sąd ustalił, że na koszty procesu poniesione przez stronę pozwaną składało się wyłącznie wynagrodzenie reprezentującego ją radcy prawnego w wysokości 2 400 zł. Wedle z kolei przepisu art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W związku z tym, że powód w całości przegrał proces należało go obciążyć obowiązkiem zwrotu wskazanych powyżej kosztów procesu na rzecz strony pozwanej. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od obciążenia powoda kosztami postępowania poniesionymi przez pozwany Areszt. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 grudnia 2012 roku w sprawie I CZ 155/12 (LEX nr 1284700) przepis art. 102 k.p.c. pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny, czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji życiowej strony, stanowią podstawę do nieobciążania jej kosztami procesu. Do kręgu ,,wypadków szczególnie uzasadnionych” należą zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zaliczane są sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, prekluzja. Drugie natomiast wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony, z tym zastrzeżeniem, że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet, jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku, powinien być oceniony z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Mając, zatem na uwadze bezzasadność powództwa w przedmiotowej sprawie, a przy tym stosunkowo częste występowanie przez osadzonych z bezzasadnymi roszczeniami przeciwko Skarbowi Państwa, a także obecną, stosunkowo dobrą sytuację powoda, jego wiek i możliwość zarobkowania, brak zobowiązań rodzinnych i brak problemów zdrowotnych Sąd uznał, że nie istnieją podstawy od odstąpienia od zastosowania przy rozliczeniu kosztów postępowania zasady zawartej w art. 98 k.p.c.

Z tych względów Sąd orzekł jak w punkcie II wyroku.

Orzeczenie z punktu III wyroku oparte jest natomiast na § 19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.), wedle którego koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują opłatę w wysokości nie wyższej niż 150 % stawek minimalnych, o których mowa w rozdziałach 3-5 oraz niezbędne, udokumentowane wydatki adwokata. W świetle zaś § 6 pkt 5 w zw. z § 2 i § 19 pkt 1 powołanego rozporządzenia za prowadzenie niniejszej sprawy przysługiwało pełnomocnikowi powoda wynagrodzenie w kwocie 2 400 zł, powiększone o stawkę VAT wynoszącą obecnie 23 %, czyli kwotę 552 zł, co daje łącznie kwotę 2 952 zł.

Zarządzenie;

1)  odnotować,

2)  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda;

3)  kal. 14 dni od doręczenia;

24.06.2014 r.

(urlop s.ref. i del. s. ref. od dnia 13.06 do dnia 23.06.2014 r.)