Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 16 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Elżbieta Majewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Alina Darul

po rozpoznaniu w dniu 02 grudnia 2014 r. w Koninie

sprawy A. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniom

na skutek odwołania A. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 25.03.2014r. nr (...) znak: (...)/ (...)- (...)

przy udziale zainteresowanej B. S. (1)

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż A. S. (1) jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek (...) podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 01.10.2013r.

2.  Zasądza od organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 441 / 14

UZASADNIENIE

Decyzją nr(...)z dnia 25 marca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. stwierdził, że A. S. (1) jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od dnia 1.10.2013 r. oraz nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1.10.2013 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że A. S. (1) została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca od dnia 1.10.2013 r. z podstawą wymiaru składek w wysokości 6.900 zł. Od dnia 28.12.2013 r. pobierała zasiłek macierzyński. Oprócz A. S. (1) i B. S. (1) w ramach działalności gospodarczej zatrudniona była tylko jedna pracownica w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem minimalnym. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił, że zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych A. S. (1) nastąpiło niecałe 3 miesiące przed porodem i zadeklarowana została wysoka podstawa wymiaru składek, podczas kiedy za siebie i pracownika B. S. (1) opłacała składki od najniższej podstawy. Organ rentowy nie dał wiary wyjaśnieniom stron i przedstawionym dokumentom , które miały wskazywać na stałość i systematyczność współpracy . Zdaniem ZUS nie wykazano, by podjęte były działania w celu otwarcia sklepu internetowego, a jednym z ważniejszych celów podjęcia współpracy było właśnie rozwinięcie sprzedaży internetowej co miało umożliwić rozwój firmy. Nie sposób też przyjąć by praca wykonywana przez córkę miała pozytywny wpływ na dochody firmy skoro opłacenie samych składek do ZUS za A. S. (1) za okres 10-12/2013 r. to koszt ponad 7.500 zł.

Z decyzją tą nie zgodziła się A. S. (1) wnosząc odwołanie. Odwołująca domagała się zmiany decyzji i stwierdzenia, że podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od dnia 1.10.2013 r. Odwołująca podniosła, że działania podejmowane przez nią w ramach działalności gospodarczej miały istotny ciężar gatunkowy , codziennie stawiała się do pracy w sklepie prowadzonym przez matkę, gdzie pomagała we wszystkich pracach związanych z jego funkcjonowaniem tj. zajmowała się przyjmowaniem towaru, sprzedażą, zamawianiem towaru, podejmowała też szereg czynności zmierzających do rozszerzenia działalności i rozpoczęcia sprzedaży internetowej. Świadczą o tym kontakty z firmami zajmującymi się tworzeniem sklepów internetowych i sporządzone przez nich oferty. Podjęcie działań mających na celu rozszerzenie prowadzonej działalności nie jest uwarunkowane wpisem do (...). Praca odwołującej miała charakter stały i zorganizowany, świadczy o tym czas jaki poświęcała na pracę i stopień jej zaangażowania . Umożliwiło to także B. S. (1) rezygnację z jednej ze sprzedawczyń. Ponadto odwołująca podejmowała szereg działań mających na celu bieżącą pomoc przy prowadzeniu firmy tak jak : czynności związane ze sprzedażą produktów, czynności związane z rozszerzeniem działalności, akcje promocyjne na portalu społecznościowym.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na argumenty zawarte wcześniej w decyzji.

B. S. (1) prowadząca działalność gospodarczą popierała odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

B. S. (1) prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) B. S. (1) w T.. W ramach tej działalności zainteresowana prowadzi sklep sportowy (...) w T. przy ul. (...) Do sierpnia 2013 r. B. S. (1) zatrudniała w sklepie sportowym dwóch pracowników : B. S. (2) w pełnym wymiarze czasu pracy i E. C. na ½ etatu. Z dniem 31.08.2013 r. doszło do rozwiązania umowy o pracę z pracownicą E. C. , a umowa o pracę rozwiązała się za wypowiedzeniem przez pracodawcę. Od dnia 1 października 2013 r. B. S. (1) zgłosiła do ubezpieczeń społecznych swoją córkę A. S. (1) jako osobę współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Jako podstawę wymiaru składek zainteresowana podała kwotę 6.900 zł. W chwili zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych A. S. (1) była w 28 tygodniu ciąży, od 1.10.2013 r. była na drugim roku studiów stacjonarnych drugiego stopnia . Wcześniej w roku akademickim 2012/2013 przebywała na urlopie dziekańskim jednak w tym czasie uczęszczała na zajęcia tak więc w roku akademickim 2013/2014 r. od 1.10.2013 r. pozostało jej do zaliczenia jedynie seminarium magisterskie , które zaliczała przez internet. Od września 2013 r. odwołująca zamieszkała w T. razem z matką. W tym czasie B. S. (1) zatrudniała tylko jednego pracownika i potrzebowała pomocy do pracy w sklepie oraz przy składaniu zamówień w hurtowniach przez Internet. Ani zainteresowana ani też pracownica B. S. (2) nie znały się na obsłudze komputera , nie radziły sobie z zamówieniami mailowymi i w tym zakresie potrzebowały pomocy. Odwołująca natomiast bardzo dobrze radziła sobie z obsługą komputera i składanie zamówień mailowo nie stanowi dla niej żadnego problemu.

W związku z tym, że odwołująca zamieszkała z matką , a ta potrzebowała pomocy w sklepie, wspólnie ustaliły, że A. S. (1) będzie osobą współpracującą przy prowadzeniu działalności. Wprawdzie odwołująca w chwili podjęcia współpracy była w 6 miesiącu ciąży, ale postanowiła do dnia porodu podjąć działania mające na celu odciążyć matkę od niektórych obowiązków oraz usprawnić funkcjonowanie sklepu. Ponadto zbliżał się okres przedświąteczny, kiedy to w sklepie zaczyna się zwiększony ruch klientów i jeden sprzedawca mógłby nie dać sobie rady.

Od października 2013 r. odwołująca przychodziła codziennie do sklepu sportowego w godzinach jego otwarcia i pomagała pracownicy B. S. przy obsługiwaniu klientów, przyjmowała towar i potwierdzała jego odbiór na fakturach swoim podpisem i pieczątką. Ponadto zajmowała się zamawianiem towaru przez Internet, wprowadzaniem kodów towarów. Odwołująca założyła też portal społecznościowy na (...), który miał się zajmować promocją sklepu. W celu poszerzenia działalności firmy odwołująca i zainteresowana postanowiły poszerzyć działalność o prowadzenie także sklepu internetowego. W tym celu A. S. (1) jako osoba współpracująca wystąpiła z zapytaniem ofertowym do firm zajmujących się zakładaniem stron sklepów internetowych, m.in. z takim zapytaniem wystąpiła do firm : W. pro P. W. w W., (...) M. M. i wspólnicy w T., A. S. A. S. (2) w Ł..

Z przedstawicielami tych firm odwołująca odbyła też spotkania bądź przeprowadziła rozmowy telefoniczne dotyczące szczegółów zgłoszonej oferty. Firmy te przedstawiły odwołującej wstępne szacunkowe koszty wykonania sklepu , do sporządzenia umowy i korzystania z przedstawionych ofert jednak nie doszło.

A. S. (1) pracowała w sklepie matki i pomagała przy wykonywaniu różnych czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej praktycznie do dnia 24.12.2013 r. , nie korzystała ze zwolnienia lekarskiego i czuła się dobrze. Po świętach w dniu 27 grudnia 2013 r. odwołująca trafiła do szpitala , a dnia (...) r. urodziła dziecko i od tego dnia korzystała z urlopu macierzyńskiego. Pod nieobecność odwołującej jej dotychczasowe obowiązki przejęła matka B. S. (1), która częściej niż poprzednio musiała przebywać w sklepie i obsługiwać klientów. To zainteresowana zajmowała się od tego czasu dokonywaniem zamówień przez Internet, a wcześniej odwołująca przeszkoliła matkę w tym zakresie, uaktualniała także informacje na stronie sklepu na (...) , wprowadzając tam różne formy promocji.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się aktach ZUS, dokumentów dołączonych do odwołania oraz złożonych w toku postępowania (k. 60-61, 78-80, 97, 100) , zeznań świadków B. S. (2), J. P. (1), W. W. (2) oraz z zeznań odwołującej i zainteresowanej B. S. (1).

Treść dokumentów nie budziła wątpliwości co do swojej treści i okresu ich sporządzenia i co do zasady nie była też kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków bowiem są one spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Świadek B. S. jest pracownicą w firmie zainteresowanej i z uwagi na te więzi do jej zeznań Sąd podszedł ze szczególną ostrożnością jednak znalazły one potwierdzenie w zeznaniach pozostałych świadków oraz w dołączonych dokumentach. Pozostali świadkowie J. P. i W. W. są dla stron osobami obcymi, nie mają żadnych związków ze stronami i tym samym nie byli zainteresowani wynikiem prowadzonego postępowania. Ich zeznania są zdaniem Sądu wiarygodne i zasługują na uwzględnienie. Świadek P. potwierdziła, że w czasie dokonywania zakupów w sklepie sportowym (...) to właśnie odwołująca ją obsługiwała i udzielała jej informacji, była w tym czasie w „wysokiej” ciąży. Natomiast świadek W. W. potwierdził fakt złożenia przez odwołującą zapytania ofertowego dotyczącego założenia sklepu internetowego i rozmów jakie prowadził z odwołującą w tym zakresie. Z zeznań tych wynika , że w spornym okresie to właśnie odwołująca pracowała w sklepie i ona też podejmowała rozmowy w imieniu firmy dotyczące rozszerzenia działalności.

Sąd dał wiarę także zeznaniom odwołującej i zainteresowanej bowiem uzupełniają się wzajemnie i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zebranym w sprawie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2013. 1442 j.t.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m. in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osobami z nimi współpracującymi.

Jak wynika z treści art. 12 ust. 1 ustawy osoby podlegające ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Zgodnie natomiast z treścią art. 11 ust. 2 powołanej ustawy osoby wymienione m.in. w art. 6 ust. 1 pkt 5, (a więc osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące) podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego – art. 8 ust. 1 pkt 11 ustawy.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że zainteresowana B. S. (1) jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą i podlega z tego tytułu ubezpieczeniom. Od dnia 1.10.2013 r. zgłosiła do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych, wypadkowego) i do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego swoją córkę A. S. (1) jako osobę współpracującą. Strony zgodnie oświadczały w toku postępowania, iż od dnia 1.10.2013 r. wspólnie zamieszkują i pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i tej okoliczności organ rentowy nie kwestionował.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie czy odwołująca w spornym okresie tj. 0d 1.10.2013 r. współpracowała z matką B. S. (1) przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło ustalić, że od dnia 1.10.2013 r. A. S. (1) podejmowała szereg czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej m.in. zajmował się obsługiwaniem klientów w godzinach otwarcia sklepu sportowego, przyjmowała i zamawiała towar do sklepu, prowadziła korespondencję mailową z producentami i firmami zajmującymi się sprzedażą asortymentu sportowego, przygotowała zapytanie ofertowe dotyczące utworzenia sklepu internetowego w celu poszerzenia zakresu działalności o sprzedaż internetową. Te czynności wykonywała w sposób systematyczny i ciągły, praktycznie do dnia porodu. Okoliczności te potwierdzili przesłuchania w sprawie świadkowie oraz same strony , a organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania dowodów, które podważyłyby wiarygodność zeznań świadków ani też takich, z których wynikałoby, że odwołująca takich czynności nie wykonywała.

Faktem jest, że odwołująca w chwili podejmowania współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej była w ciąży jednak podkreślić należy, że brak jest jakichkolwiek norm moralnych i prawnych, które zabraniałyby kobietom w ciąży podejmowania współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Jakiekolwiek ograniczenia w podejmowaniu przez kobiety w ciąży działalności zarobkowej (np. polegającej na współpracy przy wykonywaniu działalności gospodarczej) byłyby sprzeczne z prawem, albowiem naruszałyby konstytucyjną zasadę równości (por. art. 32 Konstytucji RP). Uniemożliwianie kobietom w ciąży podejmowania współpracy przy przyprowadzeniu działalności gospodarczej byłoby więc sprzeczne z prawem, albowiem oznaczałoby dyskryminowanie tej grupy społecznej ze względu na stan zdrowia oraz płeć i jako takie byłoby niedopuszczalne w świetle cytowanego wyżej przepisu ustawy zasadniczej (por. w szczególności art. 32 ust. 2 Konstytucji RP). Tego typu działania są zresztą sprzeczne również z zasadami współżycia społecznego, które wręcz sprzeciwiają się społecznemu odrzuceniu czy też wykluczeniu zawodowemu kobiet w ciąży. Za ugruntowany uznać należy pogląd, że podjęcie współpracy przez kobietę w ciąży przy prowadzeniu pozarolniczej działalności, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie przez nią świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeżeli współpraca ta była faktycznie wykonywana (por. wyrok S.N. z dnia 6 lutego 2006 r. w sprawie III UK 156/05, publik. LEX nr 272549).

Również kwestia relatywnie wysokiej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zadeklarowanej przez zainteresowaną za A. S. (1) nie może skutkować przyjęciem, że odwołująca nie była osobą współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w tym zakresie organ rentowy nie jest uprawniony do kwestionowania podstawy wymiaru składek zadeklarowanej przez przedsiębiorcę, jeżeli mieści się ona w granicach określonych przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, co zresztą miało miejsce w niniejszej sprawie (tak : uchwała SN z dnia 21 kwietnia 2010 r. w sprawie II UZP 1/10, publik. OSNP z 2010 r., nr 21-22, poz. 267; LEX nr 575822). Tak więc wysokość podstawy wymiaru składek zadeklarowana przez B. S. (1) nie mogła mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia, nawet jeśli pewne wątpliwości Sądu budziło zróżnicowanie wysokości tej podstawy, a więc znacznie wyższa podstawa wymiaru w przypadku A. S. (1) (6.900 zł) w stosunku do podstawy wymiaru zadeklarowanej przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą . Powyższa okoliczność wynika z faktu, że już sama faktyczna współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej rodzi obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, wobec czego organ rentowy nie może "wyłączać" osoby współpracującej z ubezpieczeń tylko dlatego, że przedsiębiorca zadeklarował za tę osobę wysoką składkę (mieszczącą się jednak w granicach dozwolonych przez przepisy ustawy systemowej). Skoro zaś A. S. (1) rzeczywiście współpracowała z matką w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej (co zostało wykazane w toku postępowania dowodowego), to podlega z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym.

Udowodniwszy fakt swojej współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej wykonywanej przez płatnika składek ubezpieczona przerzuciła na ZUS ciężar dowodu w zakresie wykazania odmiennych okoliczności faktycznych, tzn. udowodnienia, że w okresie objętym sporem odwołująca nie zajmowała się przedmiotową współpracą. Podkreślić bowiem należy, że do postępowania odrębnego z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z przepisu art. 232 k.p.c., obowiązuje więc zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę. Wydanie decyzji przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym nie zwalnia tego organu od udowodnienia przed sądem jej podstawy faktycznej, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z przepisu art. 6 k.c. (por. wyrok SN z dnia 7 stycznia 2010 r. w sprawie II UK 148/09, publik. LEX nr 577847).

Zdaniem Sądu organ rentowy nie wykazał niewiarygodności dowodów przeprowadzonych na okoliczność wykonywania przez ubezpieczoną współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej w okresie, którego dotyczy niniejszy spór, a z dowodów przeprowadzonych wynika, iż w okresie od 1.10.2013 r. A. S. (1) współpracowała z B. S. (1) przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Konsekwencją powyższego ustalenia jest konieczność przyjęcia, że w okresie objętym sporem A. S. (1) podlega z tytułu współpracy przy wykonywaniu działalności gospodarczej obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd , na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art., 98 i 108 kpc w związku z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.2013. 461.j.t.).

SSO E. Majewska