Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 18/07
POSTANOWIENIE
Dnia 19 kwietnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Zbigniew Strus
SSN Tadeusz Wiśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W. K.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "O." w W.
o zobowiązanie i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 kwietnia 2007 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 27 grudnia 2006 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2005 r. Sąd Okręgowy zwolnił powoda od
kosztów sądowych w całości.
W dniu 12 lipca 2006 r. powód, reprezentowany przez adwokata, wniósł
apelację od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 25 maja 2006 r. oddalającego
powództwo. Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2006 r. Sąd Apelacyjny odrzucił
apelację powoda ze względu na nieopłacenie jej opłatą podstawową.
W zażaleniu skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia,
zarzucając naruszenie 1302
§ 3 i art. 328 § 2 w zw. z art. 361 k.p.c., błąd
w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz oparcie go na
przepisach art. 14 ust. 2 i 3 oraz art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.),
które są sprzeczne z art. 2, 32 ust. 1, 45 ust. 1, 77 ust. 2 i 78 Konstytucji RP.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.)
w wersji redakcyjnej obowiązującej przed dniem 10 marca 2007 r. (art. 2 ustawy
z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, Dz.U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123).
W myśl art. 14 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
opłatę podstawową pobiera się od podlegających opłacie pism, o których mowa
w art. 3 ust. 2, wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych przez
sąd, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wśród pism wymienionych w art. 3 ust. 2
powołanej ustawy mieści się apelacja. W rozpoznawanej sprawie powód korzystał
ze zwolnienia od kosztów sądowych w całości, a zatem spoczywał na nim
obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej od przedmiotowej apelacji.
Odnosząc się do podniesionego w zażaleniu zarzutu niekonstytucyjności
przepisów wprowadzających obowiązek uiszczania opłaty podstawowej od pisma
3
wnoszonego pisma przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych w zakresie
opłacenia tego pisma, należy zauważyć, że stwierdzenie niezgodności
z Konstytucją przepisów rangi ustawowej leży poza kompetencją Sądu
Najwyższego, należąc do wyłącznej kompetencji Trybunału Konstytucyjnego
(zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2004 r., III CK 536/02, niepubl.,
i z dnia 16 kwietnia 2004 r., I CK 291/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 71, postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2002 r., III CKN 326/01, niepubl., oraz wyrok
pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2001 r., P 4/99, OTK
2001, nr 1, poz. 5). Sąd Najwyższy w obecnym składzie nie dostrzega jednak
potrzeby występowania o zbadanie zgodności z Konstytucją RP
zakwestionowanych przez skarżącego przepisów ustawy o kosztach sądowych.
Realizują one bowiem obowiązującą w polskim porządku prawnym zasadę
odpłatności postępowania cywilnego, opłata podstawowa zaś ustalona została
w takiej wysokości - relatywnie niskiej - że zasadniczo nie pozbawia nikogo prawa
do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), w tym prawa do zaskarżania orzeczeń sądu
pierwszej instancji (art. 78 Konstytucji RP) w ramach dwuinstancyjnego
postępowania sądowego (art. 176 Konstytucji RP). Niezasadne jest również
twierdzenie, że obowiązek uiszczania opłaty podstawowej godzi w konstytucyjną
zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP), gdyż dotyczy
wyłącznie stron zwolnionych od kosztów sądowych przez sąd, a nie obejmuje stron
zwolnionych od tych kosztów w ustawie. Za istotę równości w rozumieniu art. 32
ust. 1 Konstytucji RP uważać należy równe traktowanie adresatów norm, którzy
charakteryzują się w równym stopniu określoną cechą prawnie relewantną.
W grupie tych podmiotów niedopuszczalne jest przy tym różnicowanie, czy to
dyskryminujące, czy faworyzujące (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia
12 grudnia 2006 r., P 15/05, OTK-A 2006, nr 11, poz. 171). Okoliczności
uzasadniające zwolnienie od kosztów sądowych przez sąd różnią się tymczasem
istotnie od kryteriów zastosowanych przez prawodawcę przy wprowadzaniu
zwolnienia ustawowego. O ile bowiem jedyną przesłanką zwolnienia przez sąd od
kosztów sądowych jest sytuacja majątkowa strony, o tyle ustawowe zwolnienie
od kosztów lub opłat sądowych wprowadzono w oparciu o kryteria podmiotowe lub
przedmiotowe, niezwiązane bezpośrednio z sytuacją majątkową strony (art. 95 i 96
4
ustawy o kosztach sądowych). Uzasadnienia nie znajduje także pogląd skarżącego
o sprzeczności analizowanych przepisów z art. 2 Konstytucji RP.
Wbrew stanowisku skarżącego należy także przyjąć, że opłata podstawowa
określona w art. 14 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest
opłatą w wysokości stałej w rozumieniu art. 1302
§ 3 k.p.c. Stanowisko
to reprezentowane jest w zasadzie jednolicie w judykaturze Sądu Najwyższego
(por. np. uchwały z dnia 26 września 2006 r., II UZP 11/06, Biuletyn SN 2006, nr 9,
s. 15, z dnia 13 października 2006 r., III CZP 75/06, Biuletyn SN 2006, nr 10, s. 10,
z dnia 21 listopada 2006 r., III CZP 109/06, Biuletyn SN 2006, nr 11, s. 13, i z dnia
10 stycznia 2007 r., III CZP 134/06, Biuletyn SN 2007, nr 1, s. 10) i skład
rozpoznający zażalenie powoda w pełni je podziela. W konsekwencji, nieuiszczenie
opłaty podstawowej od środka zaskarżenia lub środka odwoławczego (apelacji,
zażalenia, skargi kasacyjnej, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, zarzutów od nakazu
zapłaty, skargi na orzeczenie referendarza sądowego) wniesionego przez
adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego reprezentującego stronę
zwolnioną od kosztów sądowych w zakresie opłacenia tego środka skutkuje jego
odrzuceniem. Taką sankcję zastosował trafnie Sąd drugiej instancji w zaskarżonym
postanowieniu.
Skarżący zarzucił ponadto Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 328 § 2
w zw. z art. 361 k.p.c. oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę
orzeczenia. Zarzuty te wiążą się z zawarciem w treści uzasadnienia zaskarżonego
orzeczenia obszernego fragmentu – liczącego jedną całą stronę – nie odnoszącego
się do realiów procesowych sprawy, w której doszło do wydania zaskarżonego
postanowienia. Nawet pobieżny ogląd tego fragmentu uzasadnienia prowadzi do
wniosku, że chodzi tu o część uzasadnienia orzeczenia wydanego w innej sprawie
i toczącej się między innymi stronami. Zgodzić się trzeba ze skarżącym, że sytuacja
taka nie powinna mieć miejsca. Zauważyć należy, że Sąd Okręgowy – mimo
określonej treści zażalenia – nie zadbał też o ewentualne sprostowanie
omawianego uzasadnienia, aczkolwiek była ku temu stosowna sposobność,
jak też i podstawa prawna. Niezależnie jednak od tego, czy ta oczywista omyłka
była wynikiem przeoczenia Sądu drugiej instancji, czy też błędnego wszycia
5
uzasadnienia do akt przez pracownika sekretariatu Sądu, należy stwierdzić,
że pozostałe strony uzasadnienia stanowią spójną całość i zawierają wszelkie
elementy wymagane przez art. 328 § 2 k.p.c., umożliwiając dokonanie kontroli
instancyjnej zaskarżonego postanowienia. Nie ma ponadto żadnych podstaw
do stwierdzenia, że ustalenia zawarte na zbędnej stronie i dotyczące innej sprawy
wywarły jakikolwiek wpływ na treść kwestionowanego w zażaleniu rozstrzygnięcia.
Z podanych względów, na podstawie art. 39814
i 3941
§ 3 k.p.c., Sąd
Najwyższy oddalił zażalenie.
jz
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13