Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CNP 88/08
POSTANOWIENIE
Dnia 22 grudnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku A. B.
przy uczestnictwie B. B., W. B., J. B., J. B., P. B., S. P., L. B. i Z.G.
o zamianę stwierdzenia nabycia spadku po T. B.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 22 grudnia 2008 r.,
skargi B. B. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 1 grudnia 2005 r., sygn. akt I Ns (…),
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2005 r. Sąd Rejonowy na wniosek A. B. zmienił
swoje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po T. B. z dnia 2 września 2004 r.
w sprawie I Ns (…) w ten sposób, że stwierdził, iż spadek po T. B. zmarłym w dniu 22
listopada 2003 r. w USA, ostatnio stale zamieszkałym w USA na podstawie ustawy
nabyli: B. B. – żona w 8/32 części oraz rodzeństwo: A. B., W. B., J. B., P. B., S. P., L. B.
i Z. G. w 3/32 części każdy z nich. Postanowienie nie zostało zaskarżone
i uprawomocniło się.
Uczestniczka postępowania B. B. wniosła skargę o stwierdzenie niezgodności z
prawem postanowienia zmieniającego postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku z
powodu naruszenia art. 932 § 2 k.c.
Zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 4245
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia powinna zawierać:
2
1) oznaczenie orzeczenia, od którego została wniesiona ze wskazaniem czy jest
ono zaskarżone w całości lub w części,
2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie,
3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne,
4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie
orzeczenia, którego skarga dotyczy,
5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków
prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto - gdy skargę wniesiono stosując
art. 4241
§ 2 - że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi,
6) wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem.
Wymagania te mają charakter konstrukcyjny i w skardze muszą być wypełnione
wszystkie, każde z nich bowiem ma charakter samodzielny. Skarga nie zawierająca
któregokolwiek z tych elementów jest odrzucana a limine, gdyż są to braki istotne,
uznawane za niepodlegające naprawie w sposób przewidziany dla usuwania braków
formalnych pism procesowych.
W art. 4245
§ 1 k.p.c. wyraźnie odróżniono podstawy skargi od wskazania
przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne. Są to zatem dwa
niezależne od siebie elementy skargi. W postanowieniu z dnia 27 stycznia 2006 r. (III
CNP 23/05, OSNC 2006/7-8/140) Sąd Najwyższy podkreślił, że odpowiada to
założeniom skargi jako instytucji prawnej ustanowionej dla umożliwienia realizacji
uprawnień wypływających z art. 4171
§ 2 k.c., zagwarantowanych w art. 77 ust. 1
Konstytucji, przewidującym odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone
przez niezgodne z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej. Jest zatem
konieczne aby już na etapie wnoszenia skargi jasno określone zostało z którym
przepisem skarżone orzeczenie jest niezgodne. Ponadto „wady postępowania
poprzedzającego wydanie skarżonego orzeczenia, wytykane w ramach podstaw, nie
zawsze powodują niezgodność orzeczenia z prawem (por. art. 4244
k.p.c.), a jeśli nawet
tak się dzieje, to przepisy wskazane jako naruszone w ramach podstaw nie muszą być -
i często nie są – tożsame z przepisami (przepisem), z którym orzeczenie jest
niezgodne”. Akceptując przytoczone stanowisko stwierdzić należy, że skarga powódki
zawiera jedynie bardzo ogólnie wskazaną podstawę (zarzut naruszenia art. 932 § 2
k.c.), nie sposób natomiast znaleźć w niej jednostki redakcyjnej zawierającej wskazanie
przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest sprzeczne. W orzecznictwie (por.
np. wyżej powołane postanowienie) przyjmuje się, że nie stanowi spełnienia wymagania
3
przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 3 k.p.c. odwołanie się do podstaw skargi lub ich
uzasadnienia, tym bardziej zaś nie spełnia ich potraktowanie obydwu elementów skargi
jako jednego.
Skarżąca nie wykazała również w sposób należyty, że wzruszenie zaskarżonego
orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Z
ustabilizowanego już orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że wymaganie to jest
spełnione, gdy w skardze zamieszczony zostanie wywód, wykazujący, nie tylko, że w
sprawie nie jest dopuszczalna skarga kasacyjna, ale także, że nie ma podstaw lub
możliwości wniesienia skargi o wznowienie postępowania (tak np. postanowienie z dnia
17 sierpnia 2005 r., I CNP 5/05, OSNC 2006/1/17), ani innych „narzędzi procesowych”
(w tym wypadku specjalnego środka funkcjonujące w postępowaniu nieprocesowym –
art. 679 k.p.c.), a wywód taki jest zbędny jedynie wtedy, gdy skarżący dołączy do skargi
odpisy orzeczeń dowodzących, że uruchomienie innych środków procesowych okazało
się nieskuteczne (por. cytowane wcześniej postanowienie z 26 stycznia 2006 r.).
Tymczasem skarżąca w skardze w ogóle nie ustosunkowała się do tych kwestii.
Ograniczyła się jedynie do wyjaśnienia przyczyn dla których nie zaskarżyła
postanowienia Sądu I instancji wskazując, że powodowała się przekonaniem, że Sąd
orzeknie prawidłowo. Nie może zatem być wątpliwości, że nie wypełniła w sposób
należyty wymagania stawianego w art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c., bowiem nakazuje on –
także w sytuacji, kiedy przedmiotem zaskarżenia jest orzeczenie sądu I instancji,
wykazania, że jego wzruszenie w drodze innych środków prawnych nie jest możliwe.
Ponadto subiektywne argumenty przytoczone przez skarżącą jako wsparcie tezy o
wyjątkowości przyczyn, jakie spowodowały konieczność zaskarżenia orzeczenia sądu I
instancji – to znaczy jej przeświadczenie, że sąd wyda prawidłowe orzeczenie – nie
stanowią podstawy do przyjęcia, że taki wypadek zachodzi. Przyczyny zaniechania
zaskarżenia orzeczenia zwykłymi środkami odwoławczymi muszą mieć źródła
obiektywne. Do takich źródeł nie należy nieuzasadniony brak dbałości o własne interesy
w toku postępowania sądowego, w którym wszak nie są wykluczone błędy i omyłki
orzecznicze (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2008 r., IV CNP
217/07, OSNC Zb. Dodatkowy 2008/D/114).
Z przytoczonych względów skarga powódki podlega odrzuceniu na podstawie art.
4248
§ 1 k.p.c.