Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodnicząca: SSA Anna Polak

Sędziowie: SA Urszula Iwanowska (sprawozdawca)

del. SSO Beata Górska

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2013 r., na posiedzeniu niejawnym,

sprawy z odwołania H. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o świadectwa rekompensacyjne,

na skutek skargi ubezpieczonego o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 lipca 2003 r., sygn. akt III A Ua 506/02

postanawia:

I.  odrzucić skargę o wznowienie postępowania;

II.  przyznać radcy prawnemu W. H. od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Szczecinie wynagrodzenie w kwocie 120 (sto dwadzieścia) złotych powiększone o kwotę podatku od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w niniejszym postępowaniu.

SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak del. SSO Beata Górska

Uzasadnienie:

Pismem złożonym w dniu 10 maja 2012 r. w Sądzie Okręgowym w Szczecinie H. L. wniósł o:

- wznowienie postępowania w sprawie VII U 3175/01 wskazując, że w dniu 8 marca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, którym uznał, że zmniejszenie lub cofnięcie wcześniej wypłaconej emerytury przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych było bezprawne i nakazał urzędnikom zwrot pieniędzy;

- nakazanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wypłatę przyznanego świadczenia emerytalnego decyzją z dnia 20 listopada 1991 r., które to świadczenie zostało obniżone bezprawnie decyzją z dnia 2 stycznia 1992 r.

Ubezpieczony podniósł, że decyzją z dnia 20 listopada 1991 r. została mu przyznana emerytura w wysokości 2.837.400 zł, a następnie decyzją z dnia 2 stycznia 1992 r. wymiar świadczenia obniżono do kwoty 1.926.600 zł. H. L. od tej decyzji złożył odwołanie, które zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 lutego 2002 r., sygn. akt VII U 3175/01. Również apelacja ubezpieczonego została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 lipca 2003 r. (III A Ua 506/02).

Dalej skarżący podniósł, że termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania upływa w dniu 8 czerwca 2012 r., a informacje o możliwości dochodzenia roszczeń przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych podała „Dziennik Gazeta Prawna”.

W uzupełnieniu skargi o wznowienie postępowania, ustanowiony dla ubezpieczonego pełnomocnik z urzędu wskazał, że podstawą wznowienie postępowania jest art. 401 ¹ k.p.c., tj. orzeczenie przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 28 lutego 2012 r., sygn. akt K 5/11, ogłoszonego w dniu 8 marca 2012 r., o niezgodności z Konstytucją art. 114 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a skarżący wnosi o uchylenie w całości decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 stycznia 1992 r. przyznającej emeryturę w kwocie 1.926.600 zł, tj. która zmniejszyła wysokość otrzymywanej emerytury z kwoty 2.887.400 zł.

Nadto skarżący podniósł, że decyzja zmniejszająca emeryturę stoi w sprzeczności z prawem przy uwzględnieniu powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Pismem z dnia 5 kwietnia 2013 r. pełnomocnik ubezpieczonego wniósł o przyznanie wynagrodzenia za udzielenie pomocy prawnej H. L., jednocześnie wskazując, że wynagrodzenie to nie zostało uiszczone ani w całości, ani w części.

Na podstawie akt Sądu Okręgowego w Szczecinie VII U 3175/01 Sąd Apelacyjny ustalił:

Decyzją z dnia 17 maja 2001 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił H. L. prawa do świadectw rekompensacyjnych na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (Dz. U. nr 30, poz. 164).

W odwołaniu złożonym w dniu 31 maja 2001 r. H. L. podniósł, że przez 31 lat pracował w warunkach szkodliwych – uciążliwych w pracach zaliczonych do pierwszej kategorii zatrudnienia. Dalej ubezpieczony wskazał, że na emeryturę przeszedł w grudniu 1991 r. i otrzymał świadczenie w kwocie 2.887.400 zł, a następnie w styczniu 1992 r. miał potrącony 1 milion jak wszyscy emeryci. H. L. wniósł o pozytywne rozpatrzenie wniosku i przywrócenie rekompensaty.

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2002 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt VII U 3175/01) oddalił odwołanie wskazując, że ubezpieczony nie nabył uprawnień do świadectw rekompensacyjnych na podstawie wyżej powołanej ustawy z dnia 6 marca 1997 r., bowiem w dniu 15 listopada 1991 r. nie był emerytem. Jednocześnie Sąd Okręgowy podniósł, że na mocy ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 104, poz. 450) obowiązującej od dnia 15 listopada 1991 r. zostały zlikwidowane wszelkie dodatki, wzrosty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Apelacja ubezpieczonego od powyższego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 lipca 2003 r. (III A Ua 506/02), który podzielił stanowisko sądu pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Instytucja wznowienia postępowania opiera się na przysługującej poza tokiem instancji skardze o presumpcję wadliwego procesu i zastąpieniu zapadłego orzeczenia orzeczeniem nowym. Nadzwyczajny charakter tego środka prawnego, skierowanego przeciwko prawomocnemu wyrokowi powoduje, że przywrócenie stanu sprzed zamknięcia ulegającemu wznowieniu postępowaniu sądowemu może nastąpić wyłącznie z powodów ściśle określonych w ustawie.

Żądania wznowienia zakończonego postępowania można skutecznie się domagać tylko w przypadku zaistnienia co najmniej jednej z enumeratywnie wymienionych w przepisach postępowania okoliczności (art. 401, 401 ¹, 403 k.p.c.) oraz spełnienia pozostałych wymagań formalnych (art. 407 i 409 k.p.c.).

W niniejszej sprawie, jako podstawę prawną skargi o wznowienia postępowania H. L. wskazał art. 401 ¹ k.p.c., który stanowi, że można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.

Jednocześnie skarżący wskazał, że podstawą wznowienie jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r., sygn. akt K 5/11, ogłoszony w dniu 8 marca 2012 r., w którym orzeczono, że art. 114 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2009 r., nr 153 ze zm.; powoływana dalej jako: ustawa emerytalna) jest niezgodny z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 oraz z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wobec tak sformułowanej podstawy prawnej skargi należy podkreślić, że art. 114 ust. 1 a ustawy emerytalnej został wprowadzony do porządku prawnego z dniem 1 lipca 2004 r. na mocy art. 1 pkt. 25 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 121, poz. 1264), zatem nie miał zastosowania w sprawie o wznowienie, której wystąpił H. L..

Natomiast postępowanie, którego dotyczy skarga zostało zakończone prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 lipca 2003 r., a podstawą prawną rozstrzygnięcia były przepisy ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (Dz. U. nr 30, poz. 164).

W tych okolicznościach powołanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r., sygn. akt K 5/11, jako podstawy wznowienia postępowania należało uznać za chybione.

Mając na uwadze powyższe, badając dopuszczalność skargi wywiedzionej przez H. L. Sąd Apelacyjny uznał, że brak jest rzeczywistej podstawy wznowienia, bowiem samo sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi.

Uwzględniając powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 410 § 1 k.p.c., wobec uznania, że skarga o wznowienie postępowania nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia, orzekł o jej odrzuceniu (punkt I).

Ponieważ pełnomocnik ustanowiony dla H. L. z urzędu wniósł o przyznanie od Skarbu Państwa wynagrodzenia za pełnione obowiązki i oświadczył, że poniesione koszty nie zostały przez stronę pokryte, na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 w związku z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, 1349 ze zm.), Sąd Apelacyjny przyznał od Skarb Państwa na rzecz radcy prawnego kwotę 120 złotych tytułem wynagrodzenia. Następnie na podstawie § 2 ust. 3 przywołanego rozporządzenia sąd drugiej instancji podwyższył wynagrodzenie o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach (punkt II).

SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak del. SSO Beata Górska