Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 29 KWIETNIA 2009 R.
SNO 30/09
Przewodniczący: sędzia SN Wiesław Kozielewicz (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Helena Ciepła, Zbigniew Strus.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem sędziego
Sądu Okręgowego – Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego oraz
protokolanta po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2009 r. sprawy obwinionego sędziego
Sądu Rejonowego w związku z odwołaniami obwinionego i Ministra Sprawiedliwości
od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 24 listopada 2008 r.,
sygn. akt (...)
I. z m i e n i ł zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
1) za czyn przypisany z pkt. I w miejsce kary dyscyplinarnej przeniesienia na inne
miejsce służbowe w y m i e r z y ł obwinionemu sędziemu Sądu Rejonowego
na podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p. karę nagany;
2) na podstawie art. 108 § 2 u.s.p. u m o r z y ł postępowanie w zakresie
wymierzenia kary dyscyplinarnej za czyn przypisany z pkt. 10 (pkt VIII
zaskarżonego wyroku);
II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok u t r z y m a ł w mocy.
U z a s a d n i e n i e
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym złożył do Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego wniosek o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej
sędziego Sądu Rejonowego, zarzucając mu, że dopuścił się oczywistej i rażącej obrazy
przepisów prawa polegającej na tym, że:
1. w dniu 5 lipca 2006 r. w A. – jako przewodniczący składu orzekającego,
rozpoznając na rozprawie sprawę I C 689/06, przed ogłoszeniem orzeczenia
dokonał oceny zasadności powództwa naruszając tym samym zasady
obiektywizmu i bezstronności,
2. w dniu 5 lipca 2006 r. w A. – jako przewodniczący składu orzekającego, po
ogłoszeniu wyroku w sprawie I C 78/05 zarządził wydanie pełnomocnikom stron
wydruku komputerowego ogłoszonego orzeczenia mimo, iż pełnomocnicy stron
nie złożyli wniosku o doręczenie im odpisu wyroku lub kopii tego dokumentu,
3. w sprawie I C 458/06 nie podpisał postanowienia z dnia 9 czerwca 2006 r. w
przedmiocie rozpoznania wniosku powoda o ustanowienie adwokata z urzędu,
2
4. w sprawie I C 568/06 nie podpisał postanowienia z dnia 14 listopada 2006 r. w
przedmiocie wniosku powoda o doręczenie odpisu wyroku z dnia 13 września
2006 r. z klauzulą prawomocności,
5. w sprawie I C 228/05 nie podpisał postanowienia z dnia 28 lutego 2007 r. w
przedmiocie przyznania wynagrodzenia biegłemu,
6. w sprawie I C 178/06 nie rozpoznał całości żądania oraz pominął w tym zakresie
rozstrzygnięcie w wyroku z dnia 17 maja 2006 r., co skutkowało odrzuceniem
apelacji powódki wniesionej od nieistniejącego orzeczenia,
7. w sprawie I C 1408/06 nie przeprowadził dowodu, mimo zapisu w protokole
rozprawy z dnia 17 stycznia 2007 r., iż dowód przeprowadzono; zapisy w tym
protokole nie odzwierciedlają faktycznego przebiegu posiedzenia również w
zakresie oświadczenia powoda dotyczącego uiszczenia opłaty sądowej,
8. w sprawie I C 383/05 w dniu 12 maja 2006 r., po dwukrotnym zamknięciu
rozprawy ogłoszono wyrok,
9. w sprawie I C 408/05 w dniu 24 maja 2006 r. został wydany wyrok oddalający
powództwo mimo nieobecności na rozprawie w tym dniu pełnomocnika
powódki, który nie został o terminie prawidłowo powiadomiony, co w
konsekwencji spowodowało uchylenie zaskarżonego wyroku i zniesienie
postępowania w sprawie w zakresie czynności podjętych na rozprawie w dniu 24
maja 2006 r.,
10. w sprawie I C 48/05 w wyroku z dnia 26 kwietnia 2006 r. naruszył art. 321 k.p.c.
pozbawiając tytuł wykonawczy wykonalności wobec osoby nie będącej stroną,
orzekł ponad zgłoszone żądanie, nie rozpoznał istoty sprawy, ponadto naruszył
przepisy art. 233 k.p.c., 328 § 2 k.p.c. i art. 451 k.c.,
11. w sprawie I C 1018/05 naruszył art. 100, 101 i 102 ustawy z dnia 16 września
1982 r. – Prawo spółdzielcze poprzez ich niezastosowanie, błędne zastosowanie
art. 509 k.c. a nadto naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w uzasadnieniu wyroku z dnia
12 maja 2006 r.,
12. w sprawach: I C 1279/05 (wyrok z dnia 29 marca 2006 r.), I C 153/06 (wyrok z
dnia 5 kwietnia 2006 r.), I C 99/06 (wyrok z dnia 10 maja 2006 r.), I C 698/05
(wyrok z dnia 5 kwietnia 2006 r.) i I C 1838/05 (wyrok z dnia 22 marca 2006 r.)
uzasadnienia wyroków naruszają wymogi określone w art. 328 § 2 k.p.c.; nadto
w sprawie I C 1838/05 w wyroku z dnia 22 marca 2006 r. wskazana została
błędna sygnatura akt, tj. I C 248/05,
13. w sprawach: I C 183/05 – wyrok z dnia 26 kwietnia 2006 r., I C 968/05 – wyrok
z dnia 10 maja 2006 r., I C 399/06 – wyrok z dnia 21 czerwca 2006 r. nie
wyjaśniono istotnych okoliczności, zastosowano błędną podstawę
rozstrzygnięcia, co w konsekwencji spowodowało uchylenie wyroków wydanych
w tych sprawach do ponownego rozpoznania,
3
14. w sprawie I C 459/07 protokół rozprawy z dnia 31 maja 2007 r. nie
odzwierciedla przebiegu posiedzenia, co stanowi naruszenie art. 158 § 1 k.p.c.,
nadto naruszenie art. 224 § l k.p.c. poprzez nieudzielanie głosu stronom przed
zamknięciem rozprawy,
15. wbrew określonemu podziałowi czynności wyznaczał poniżej minimum ilość
wokand oraz nie zastosował się do polecenia Prezesa Sądu Rejonowego
wyrażonego w piśmie z dnia 24 maja 2006 r., Adm. O l 00-36/06, w zakresie
obowiązku zwiększenia ilości wyznaczanych rozpraw o dodatkowe jedno
posiedzenie w miesiącu,
16. w niżej wymienionych sprawach, przy redagowaniu uzasadnień orzeczeń, a także
w czasie posiedzeń Sądu naruszył powagę zajmowanego stanowiska określoną w
art. 82 u.s.p. poprzez używanie wyrażeń, epitetów, zwrotów o charakterze
potocznym, które odbiegają od stylistyki języka prawniczego oraz od wymaganej
postawy na sali rozpraw:
- I C 1408/06 w postanowieniu z dnia 9 stycznia 2007 r. w przedmiocie rozpoznania
wniosku pozwanego o sporządzenie uzasadnienia postanowienia, w zarządzeniu z dnia
26 stycznia 2007 r. w przedmiocie rozpoznania wniosku o sprostowanie protokołu
rozprawy, w postanowieniu z dnia 31 stycznia 2007 r. w przedmiocie uchylenia
postanowień, oddalenia zarzutów zmierzających do odrzucenia pozwu, w zarządzeniu
z dnia 31 stycznia 2007 r. w przedmiocie rozpoznania wniosku o sprostowanie
protokołu rozprawy,
- I C 458/05 w postanowieniu z dnia 9 czerwca 2006 r. w przedmiocie rozpoznania
wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu,
- I C 83/05 w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 czerwca 2006 r.,
- I C 348/07 w zarządzeniu z dnia 4 października 2006 r. zobowiązującym do
uzupełnienia braków pozwu,
- I C 388/07 w zarządzeniu z dnia 22 marca 2007 r. w przedmiocie braków formalnych
skargi,
- I C 459/07 na rozprawie w dniu 31 maja 2007 r.,
- I C 183/05 w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 kwietnia 2006 r.,
17. w sprawie I C 1406/06 po zamknięciu rozprawy w dniu 13 marca 2007 r.
podpisał i ogłosił wyrok datowany na dzień 13 stycznia 2007 r. z oznaczonym w
rubrum przewodniczącym sędzią Sądu Rejonowego A. C., a następnie polecił
protokolantowi sporządzenie nowego wyroku z datą 13 marca 2007 r. z
oznaczeniem przewodniczącego i wyrok ten również podpisał. Oba wyroki
zostały załączone do akt sprawy. Nadto w protokole rozprawy z dnia 13 marca
2007 r., podpisanym przez sędziego, odnotowano, iż wydane zostało orzeczenie
w przedmiocie zwolnienia pozwanej od kosztów sądowych, mimo braku w
aktach takiego orzeczenia. W dniu 19 lipca 2007 r., w celu usunięcia
4
rozbieżności pomiędzy zapisem w protokole rozprawy i treścią postanowienia
wydanego na rozprawie, powstałego na skutek pominięcia w ogłoszonym na
rozprawie postanowieniu rozstrzygnięcia w zakresie zwolnienia pozwanej od
kosztów sądowych, wydał na posiedzeniu niejawnym postanowienie, w którym
sprostował postanowienie wydane w dniu 13 marca 2007 r. poprzez uzupełnienie
go o punkt 3 o treści: „zwolnić pozwaną od kosztów sądowych w całości”,
18. w sprawie I C 618/06 bez podstawy prawnej wydał w dniu 1 września 2006 r.
wyrok zaoczny w stosunku do pozwanego Macieja B., zarządzając doręczenie
tego wyroku pełnomocnikom stron,
tj. popełnienia przewinień służbowych z art. 107 § 1 u.s.p.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 24 listopada 2008 r.,
sygn. akt (...):
I. uznał obwinionego sędziego Sądu Rejonowego za winnego tego, że w dniu 5
lipca 2006 r. – jako przewodniczący składu orzekającego – rozpoznając sprawę
I C 689/06, przed ogłoszeniem orzeczenia dokonał oceny zasadności
powództwa, naruszając tym samym zasadę bezstronności i obiektywizmu, o
jakich stanowi art. 66 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27
lipca 2001 r., art. 233 k.p.c. oraz § 4 i § 5 pkt 2 Zbioru Zasad Etyki Zawodowej
Sędziów stanowiącego załącznik do uchwały nr 16/2000 Krajowej Rady
Sądownictwa z dnia 19 lutego 2003 r. w sprawie uchwalenia Zbioru Zasad
Etyki Zawodowej Sędziów i przyjmując, iż czyn ten stanowi przewinienie
dyscyplinarne o jakim mowa wart. 107 § l u.s.p. na podstawie art. 109 § l pkt 4
u.s.p. wymierzył mu karę dyscyplinarną przeniesienia na inne miejsce
służbowe;
II. uznał obwinionego za winnego tego, że w dniu 5 lipca 2006 r. w A. – jako
przewodniczący składu orzekającego, po ogłoszeniu wyroku w sprawie I C
78/05 zarządził wydanie pełnomocnikom stron wydruku komputerowego
ogłoszonego orzeczenia mimo, iż pełnomocnicy stron nie złożyli wniosku o
doręczenie im odpisu wyroku lub kopii tego dokumentu, naruszając tym samym
przepis art. 327 k.p.c. i kwalifikując ten czyn z art. 107 § l u.s.p., uznał go za
wypadek mniejszej wagi i na podstawie art. 109 § 5 u.s.p. odstąpił od
wymierzenia kary dyscyplinarnej;
III. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynów opisanych w pkt 3, 4, 5
wniosku; przyjął, że stanowią one naruszenie przepisów art. 324 § 3 k.p.c. w
zw. z art. 361 k.p.c. i zakwalifikował te czyny z art. 107 § l u.s.p, zaś na
zasadzie art. 109 § 1 pkt l u.s.p. wymierzył za każdy z tych czynów karę
dyscyplinarną upomnienia;
5
IV. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 6 wniosku i
kwalifikując ten czyn z art. 107 § l u.s.p. na zasadzie art. 109 § l pkt l u.s.p.
wymierzył mu karę dyscyplinarną upomnienia;
V. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 7 wniosku i
przyjmując, iż stanowi on naruszenie art. 158 § l pkt 2 k.p.c., zakwalifikował
ten czyn z art. 107 § l u.s.p., zaś na podstawie art. 109 § 5 u.s.p., uznając go za
przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi, odstąpił od wymierzenia kary;
VI. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 8 wniosku i
przyjmując, że stanowi on naruszenie art. 316 k.p.c., zakwalifikował ten czyn z
art. 107 § 1 u.s.p., zaś na podstawie art. 109 § l pkt 1 u.s.p. wymierzył mu karę
dyscyplinarną upomnienia;
VII. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt 9 wniosku i
przyjmując, że stanowi on naruszenie art. 133 k.p.c., zakwalifikował ten czyn z
art. 107 § 1 u.s.p., zaś na podstawie art. 109 § 1 pkt 1 u.s.p. wymierzył mu karę
dyscyplinarną upomnienia;
VIII. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 10 wniosku
i kwalifikując ten czyn z art. 107 § 1 u.s.p. wymierzył mu na podstawie art. 109
§ 1 pkt 1 u.s.p. karę dyscyplinarną upomnienia;
IX. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 11 wniosku
i kwalifikując ten czyn z art. 107 § 1 u.s.p. wymierzył mu na podstawie art. 109
§ 1 pkt 1 u.s.p. karę dyscyplinarną upomnienia;
X. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 12
wniosku, z tym że wyeliminował z opisu czynu błędne wskazanie sygnatury w
sprawie I C 1838/05 i kwalifikując ten czyn z art. 107 § l u.s.p. na podstawie
art. 109 § l pkt 1 u.s.p. wymierzył mu karę dyscyplinarną upomnienia;
XI. uniewinnił obwinionego od zarzutu popełnienia przewinienia służbowego
opisanego w pkt. 12 wniosku, polegającego na wskazaniu przez obwinionego w
wyroku z dnia 22 marca 2006 r. wydanego w sprawie I C 1838/05 błędnej
sygnatury akt, tj. I C 248/05;
XII. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 13 wniosku
i kwalifikując ten czyn z art. 107 § 1 u.s.p. na podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p.
wymierzył mu karę dyscyplinarną nagany;
XIII. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 14 wniosku
i kwalifikując ten czyn z art. 107 § 1 u.s.p. na podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p.
wymierzył mu karę dyscyplinarną nagany;
XIV. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 15 wniosku
i przyjmując, że stanowi on naruszenie art. 79 u.s.p. zakwalifikował ten czyn z
art. 107 § 1 u.s.p., zaś na podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p. wymierzył mu karę
dyscyplinarną nagany;
6
XV. uniewinnił obwinionego od zarzutu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego
opisanego w pkt. 16 wniosku;
XVI. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 17 wniosku
i przyjmując, że stanowi on naruszenie art. 154 k.p.c., art. 325 k.p.c., art. 332 §
1 k.p.c. i art. 350 k.p.c., zakwalifikował ten czyn z art. 107 § 1 u.s.p., zaś na
podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p. wymierzył mu karę dyscyplinarną nagany;
XVII. uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 18 wniosku
i przyjmując, że stanowi on naruszenie art. 339 § 1 k.p.c., art. 340 k.p.c. i art.
343 k.p.c., zakwalifikował ten czyn z art. 107 § 1 u.s.p., zaś na podstawie art.
109 § 1 pkt 1 u.s.p. wymierzył mu karę dyscyplinarną upomnienia.
Od tego wyroku odwołania złożyli Minister Sprawiedliwości i obwiniony sędzia
Sądu Rejonowego.
Minister Sprawiedliwości zaskarżył wyrok w części skazującej, na niekorzyść
obwinionego i zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że
przypisane obwinionemu zachowania stanowiły odrębne przewinienia dyscyplinarne,
gdy w istocie z uwagi na zwarty okres w jakim zostały popełnione oraz fakt, że
wynikały one z jednego tytułu, a mianowicie niewykonywania lub nienależytego
wykonywania przezeń obowiązków służbowych powinny być uznane jako jedno
przewinienie dyscyplinarne z art. 107 § 1 u.s.p., co w konsekwencji spowodowało, że
zawarte w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięcie w zakresie kary dyscyplinarnej razi w
niewspółmiernym stopniu swoją łagodnością, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
przez przyjęcie, iż przypisane obwinionemu sędziemu zachowania stanowiły jedno
przewinienie dyscyplinarne z art. 107 § 1 u.s.p. i wymierzenie mu na podstawie art.
109 § 1 pkt 5 u.s.p. kary dyscyplinarnej złożenia sędziego z urzędu.
Natomiast obwiniony sędzia Sądu Rejonowego w swoim obszernym odwołaniu
kwestionował poczynione przez Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny ustalenia
faktyczne w zakresie przypisanych mu przewinień dyscyplinarnych i wniósł o zmianę
zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie go od popełnienia zarzucanych mu we
wniosku dyscyplinarnym przewinień służbowych, ewentualnie uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
1) Odnośnie odwołania Ministra Sprawiedliwości:
Odwołanie Ministra Sprawiedliwości nie zasługuje na uwzględnienie.
Skarżący w uzasadnieniu odwołania wskazuje, iż błędnie Sąd pierwszej instancji
potraktował każde z opisanych w siedemnastu punktach zachowań, jako odrębne
przewinienia dyscyplinarne i za każde z nich (z wyjątkiem dwóch co do których
zapadło orzeczenie uniewinniające), orzekł odrębną karę dyscyplinarną. Dostrzegając,
7
że z uwagi na brak recepcji przez u.s.p., w odniesieniu do odpowiedzialności
dyscyplinarnej sędziów, przepisów części ogólnej kodeksu karnego, to sądom
dyscyplinarnym pozostawiono rozwiązanie oceny takich zachowań obwinionego
sędziego, wywodzi, powołując się na wyroki Sądu Najwyższego – Sądu
Dyscyplinarnego: z dnia 22 czerwca 2004 r., SNO 22/04, OSNSD 2004, z. I, poz. 3 i z
dnia 8 października 2004 r., SNO 42/04, OSNSD 2004, z. II, poz. 47, że dopuszczalna
jest konstrukcja jednego przewinienia dyscyplinarnego w odniesieniu do podobnych
zachowań, dokonanych w krótkich odstępach czasu, nadto w sytuacji gdy wynikały
one z jednego tytułu, a mianowicie niewykonywania lub nienależytego wykonywania
obowiązków służbowych. Podkreśla w odwołaniu, że wszystkie z przypisanych
obwinionemu zachowań to efekt jego niewłaściwego stosunku do ciążących na nim
obowiązków.
Zdaniem skarżącego przeciwko tezie, że przypisane obwinionemu zachowania
stanowiły jedno przewinienie dyscyplinarne nie przemawia ani czas w jakim się on
dopuszczał poszczególnych zachowań, ani to, że zachowania te dotyczą różnych
prowadzonych przez niego postępowań, bo decydujące jest to, że wszystkie one
wynikały z jednego tytułu a mianowicie niewykonywania lub nienależytego
wykonywania przezeń obowiązków służbowych.
Tak wywodząc skarżący nie dostrzegł jednak, że przecież każde naruszenie przez
sędziego obowiązku służbowego wynikającego z określonych przepisów u.s.p.,
przepisów postępowania, regulaminów wewnętrznego urzędowania sądów i instrukcji
służbowych, może pociągnąć za sobą odpowiedzialność dyscyplinarną. Przewinienie
służbowe sprowadza się zawsze w istocie do niewykonania lub nienależytego
wykonania obowiązków służbowych wynikających z wymienionych wyżej przepisów.
Nie jest zatem możliwe doszukiwanie się w elemencie „niewykonania lub
nienależytego wykonywania przez obwinionego obowiązków służbowych”, „owej
spójni” łączącej przypisane czyny nazwane przez skarżącego zachowaniami, z których
każdy, kwalifikowany jest odrębnie jako przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p., i
cechuje się właśnie niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem opisanych w nich
obowiązków sędziego.
Poza sporem jest, że u.s.p. nie zawiera przepisu (na wzór art. 128) odsyłającego
do odpowiedniego stosowania przepisów części ogólnej Kodeksu karnego. Tylko w
kilku przepisach u.s.p. mamy nawiązanie do instytucji z Kodeksu karnego: art. 108 § 4
– przedawnienie, art. 119 – znamiona przestępstwa, art. 130 § 1 – popełnienie
przestępstwa. Podobnie było w ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. – Prawo o ustroju
sądów powszechnych (Dz. U. 1994 r. Nr 7, poz. 7 ze zm.). Na gruncie unormowań
u.s.p. z 1985 r. wypowiedziano pogląd, iż brak odwołania w Prawie o ustroju sądów
powszechnych do Kodeksu karnego powoduje, że w zakresie odpowiedzialności
dyscyplinarnej powinno stosować się „oryginalne podejście do kwestii winy oraz jej
8
rodzajów”, a także, że „w postępowaniu dyscyplinarnym sędziów nie ma podstaw do
przenoszenia wprost rozwiązań prawa karnego, a nawet stosowania tych rozwiązań
należy unikać” (E. Warzocha, Niektóre zagadnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej
sędziów sądów powszechnych, Nowe Prawo 1988, nr 1, s. 53 – 54). Przeciwnicy tego
poglądu, słusznie podnosili, iż brak podstaw prawnych do przenoszenia rozwiązań
prawa karnego materialnego do postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów, nie
uniemożliwia odpowiedniego stosowania w tym postępowaniu głównych zasad prawa
karnego, gdyż inaczej powstanie paradoksalna sytuacja: podstawy ponoszenia
ujemnych konsekwencji służbowych przez tych, którzy zgodnie ze swoim
ślubowaniem mają „stać na straży prawa”, będą oparte nie na prawie, ale na swoistym
tworzeniu prawa przez sądy dyscyplinarne. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów
będzie więc niedookreślona, rozmyta, pozbawiona gwarancji (J. R. Kubiak,
Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, Przegląd Sądowy 1994 r., nr 4, s. 6). W
doktrynie postulowano dokonanie zmiany art. 128 u.s.p. przez nadanie mu brzmienia
„W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio
przepisy kodeksu postępowania karnego oraz odpowiednio przepisy rozdziałów I, II i
II kodeksu karnego”. Pozwoliłoby to na odpowiednie stosowanie w postępowaniu
dyscyplinarnym sędziów unormowań z k.k. dotyczących zasad odpowiedzialności,
form popełnienia czynu oraz reguł wyłączenia odpowiedzialności (W. Kozielewicz,
Stosowanie prawa karnego materialnego i procesowego w postępowaniu
dyscyplinarnym w sprawach sędziów (zarys problematyki) w: L. Leszczyński, E.
Skrętowicz, Zb. Hołda, W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona
pamięci Profesora Andrzeja Wąska, Lublin 2005, s. 464).
W realiach niniejszej sprawy przypisane obwinionemu przewinienia służbowe
pozostają w zbiegu realnym. Nie jest zaś możliwe na gruncie przepisów u.s.p.
orzekanie kary łącznej za przewinienia dyscyplinarne (W. Kozielewicz,
Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów. Komentarz, Warszawa 2005, s. 94 – 100;
A. Siuchniński, I. Ramotowska, Problematyka zbiegu realnego przewinień
dyscyplinarnych w orzecznictwie sądów dyscyplinarnych w 2006 r., OSNSD 2006, s.
379 – 380; wyroki: Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z dnia 12 maja 1999 r., WSD
2/99 i z dnia 1 grudnia 1999 r., WSD 11/99 oraz Sądu Najwyższego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 22 czerwca 2004 r., SNO 24/04, OSNSD 2004, z. I, poz. 3; z
dnia 13 marca 2008 r., SNO 12/08 OSNSD 2008 poz. 198 i z dnia 17 kwietnia 2008 r.,
SNO 24/08 OSNSD 2008, poz. 41). Trafnie zatem w tej sytuacji Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny wymierzył obwinionemu, za przypisane odrębne czyny kwalifikowane
jako przewinienia służbowe, odrębne kary dyscyplinarne, różnicując przy tym ich
rodzaj.
2) Odnośnie odwołania obwinionego sędziego Sądu Rejonowego.
9
Nie można podzielić argumentacji obwinionego w części w której kwestionuje
on poczynione przez Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny ustalenia faktyczne
odnośnie przypisanych mu 17 przewinień dyscyplinarnych. W uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wskazał na jakich oparł
się dowodach i tak: Czyn z pkt. I – dowód z zeznań A. P., pismo z k. 43 – 44, protokół
rozprawy w sprawie I C 689/06 z dnia 5 lipca 2006 r. i postanowienie z k. 56 akt tej
sprawy.
Czyn z pkt. II – dowody z zeznań A. S., D. T., M. W.
Czyny z pkt. III, pkt. IV i pkt. V, odpisy postanowień z dnia 9 czerwca 2006 r., 14
listopada 2006 r., 28 lutego 2007 r.
Czyn z pkt. VI – odpis wyroku z dnia 17 maja 2006 r., I C 178/06 i postanowienie z
dnia 1 września 2006 r. w przedmiocie odrzucenia apelacji powódki G. K.
Czyn z pkt. VII – oświadczenie i zeznanie P. W., protokół rozprawy z dnia 17 stycznia
2007 r., I C 1408/06, wniosek o sprostowanie protokołu rozprawy z dnia 17 stycznia
2007 r., zarządzenie z tego dnia (k. 92 – 93).
Czyn z pkt. VIII – protokół posiedzenia z dnia 12 maja 2006 r., w sprawie I C 383/05.
Czyn z pkt. IX – protokół posiedzenia z dnia 24 maja 2006 r., w sprawie I C 408/05,
odpis wyroku z tego dnia wydanego w tej sprawie oraz odpis wyroku z dnia 23
listopada 2006 r., sygn. III Ca 1303/06.
Czyn z pkt. X – odpisy wyroków z dnia 26 kwietnia 2006 r., I C 48/05 i z dnia 12
stycznia 2007 r., III Ca 1474/06.
Czyn z pkt. XI – odpisy wyroków z uzasadnieniem z dnia 12 maja 2006 r., I C
1018/05 i z dnia 14 lutego 2007 r., II Ca 50/07.
Czyn z pkt. XII – odpisy wyroków wraz z uzasadnieniem wydane w sprawach: I C
1279/05, III Ca 1303/06, I C 153/06, III Ca 976/06, I C 99/06, III Ca 1391/06, I C
698/05, III Ca 23/07, I C 1838/05, III Ca 1031/06.
Czyn z pkt. XIII – odpisy wyroków z uzasadnieniem w sprawach: I C 183/05, III Ca
840/06, I C 968/05, III Ca 1112/06, I C 399/06, I Ca 1403/06.
Czyn z pkt. XIV – zeznania świadków P. C., P. K., protokół z rozprawy z dnia 31 maja
2007 r. w sprawie I C 459/07 oraz odpis wyroku z tego dnia.
Czyn z pkt. XV – pisma: Adm. 0120-3/07 i Adm. 0120-3/07.
Czyn z pkt. XVII – zeznania W. I., protokół rozprawy z dnia 13 marca 2007 r. w
sprawie I C 1406/06, odpis 2 wyroków z tego dnia i odpis postanowienia z dnia 19
lipca 2007 r.
Czyn z pkt. XVIII – odpis wyroku zaocznego z dnia 1 września 2006 r., I C 618/06.
Powyższe dowody Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny ocenił w granicach
zasady swobodnej oceny dowodów z art. 7 k.p.k., który to przepis jest stosowany w
postępowaniu dyscyplinarnym poprzez odesłanie z art. 128 u.s.p. Poza zasięgiem
rozważań tego Sądu nie pozostały dowody istotne dla rozstrzygnięcia w kwestii winy
10
oraz kwalifikacji prawnej zarzucanych czynów. Ocena zgromadzonych w sprawie
dowodów, w tym również wyjaśnień obwinionego, nie wykazuje błędów natury
faktycznej lub logicznej, nie można też zasadnie twierdzić, że jest ona sprzeczna z
doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. Nie można zatem w żadnej
mierze podzielić zaprezentowanego w odwołaniu stanowiska obwinionego co do
ustaleń Sądu pierwszej instancji w zakresie przypisanych czynów i ich kwalifikacji.
Trafnie przy tym ten Sąd podniósł, iż w większości uznał za wiarygodne wyjaśnienia
obwinionego złożone przed Zastępcą Rzecznika Dyscyplinarnego, jak i w toku
postępowania sądowego. Dotyczy to w szczególności wyjaśnień obwinionego co do
czynów z pkt. III, IV, V, VIII, IX, X, XI, XVII i XVIII.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny dokonał natomiast korekty wyroku w
zakresie wymiaru kary za czyny z pkt. I i pkt. X.
Jeżeli chodzi o karę orzeczoną za przewinienie dyscyplinarne opisane w pkt. I
zaskarżonego wyroku, to jest ona rażąco niewspółmiernie surowa. Kara dyscyplinarna
przeniesienia na inne miejsce służbowe, z uwagi na skutki jej orzeczenia, jest karą
surową i powinna być orzekana za ciężkie przewinienia służbowe. W katalogu kar
dyscyplinarnych surowsza od niej jest już tylko kara złożenia sędziego z urzędu.
Wskazać należy, że wymiar kary dyscyplinarnej powinien być uzależniony od ciężaru
gatunkowego przewinienia dyscyplinarnego. W realiach niniejszej sprawy karą
spełniającą ten wymóg, uwzględniającą w sposób prawidłowy stopień zawinienia
obwinionego i społecznej szkodliwości przypisanego czynu z pkt. I będzie kara
nagany. Kara tego rodzaju spełni też postulat zachowania tzw. wewnętrznej
sprawiedliwości wyroku.
Z kolei co do czynu z pkt. X, to zgodnie z art. 108 § 2 zdanie drugie u.s.p.
należało umorzyć postępowanie w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej, gdyż w
dacie wyrokowania przez Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny upłynął już okres
trzech lat od chwili czynu (czyn został popełniony w dniu 26 kwietnia 2006 r.).
Kierując się przedstawionymi motywami Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny
orzekł jak w wyroku.