Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CNP 38/10
POSTANOWIENIE
Dnia 10 sierpnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Hubert Wrzeszcz
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 10 sierpnia 2010 r.
skargi J. M.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego nakazu zapłaty
w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w P.
z dnia 26 lipca 2007 r., sygn. akt XX Nc (…)
wydanego w sprawie z powództwa „C.(...)” - Spółki Jawnej w P.
przeciwko J. M., A. A. oraz D. W.-A.
o zapłatę,
1. odrzuca skargę;
2. przyznaje adwokat A. K.-J. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w P.
kwotę 1 800 (tysiąc osiemset) zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej J. M. z urzędu w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym, podlegającą podwyższeniu o należny podatek od towarów i
usług.
Uzasadnienie
Nakazem zapłaty z dnia 26 lipca 2007 r., wydanym w postępowaniu
upominawczym przez referendarza sądowego Sądu Rejonowy w P., nakazano
pozwanym J. M., J. M., A. A. i D. W.-A., aby zapłacili solidarnie powódce 3 105 zł z
umownymi odsetkami w wysokości 1% dziennie od dnia 4 października 2003 r. do dnia
zapłaty oraz 100 zł kosztów procesu. Nakaz zapłaty uprawomocnił się bez zaskarżenia.
2
We wniesionej na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c. skardze o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia J. M. zażądała stwierdzenia, że
wymieniony nakaz zapłaty jest niezgodny z art. 3851
§ 1 k.c. w związku z art. 76
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 3531
, 58 § 2 k.c. i art. 499 pkt 1 w związku z
art. 498 § 2 k.p.c.
Uzasadniając wystąpienie przesłanek przewidzianych w art. 4241
§ 2 k.p.c., J. M.
wyjaśniła, że nie wniosła sprzeciwu od nakazu zapłaty, ponieważ uzyskała zapewnienie
powódki, które nie zostało jednak przez nią dotrzymane, że cofnie ona powództwo.
Zakwestionowała też powstanie zobowiązania i podniosła, że powódka nie dołączyła do
pozwu dowodu potwierdzającego istnienie długu i dowodu wezwania do jego
zaspokojenia. Nakaz zapłaty został wydany – zdaniem wnoszącej skargę – z
naruszeniem podstawowych zasad porządku prawnego i konstytucyjnej zasady ochrony
konsumenta, albowiem nie wiązało pozwanych – będące w rozumieniu art. 3851
k.c.
klauzulą niedozwoloną – przewidziane w umowie postanowienie dotyczące odsetek.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została
wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących
środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Przytoczony przepis wyraża zasadę, że
przesłanką dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia jest wykorzystanie przez stronę przysługujących jej środków
prawnych. Wyjątek od tej zasady przewiduje art. 4241
§ 2 k.p.c., który w sytuacji, gdy
strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, dopuszczalność skargi
uzależnia od kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: istnienia wyjątkowego
wypadku oraz wystąpienia niezgodności z prawem o kwalifikowanym charakterze,
wynikającej z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych
wolności albo praw człowieka i obywatela (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, OSNC 2006, nr 6, poz. 113).
W orzecznictwie Sąd Najwyższego zostało wyjaśnione, że wyjątkowe wypadki, o
których mowa w art. art. 4241
§ 2 k.p.c., odnoszą się także do przyczyn nieskorzystania
przez stronę z przysługujących jej środków zaskarżenia. Przyczyny te muszą mieć
charakter wyjątkowy w znaczeniu obiektywnym, co oznacza, że chodzi o wyjątkowe
okoliczności obiektywnie uniemożliwiające stronie wniesienie środka zaskarżenia, a nie
3
o okoliczności subiektywne, wynikające z woli lub zaniedbań strony. Wnosząc skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, strona musi zatem
wykazać, że nieskorzystanie przez nią z przysługującego środka prawnego nastąpiło z
wyjątkowych powodów mających charakter siły wyższej, takich jak ciężka choroba,
katastrofa, klęska żywiołowa czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób
trzecich, które obiektywnie rzecz biorąc uniemożliwiły wniesienie środka zaskarżenia
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, z dnia 29
listopada 2006 r., II CNP 85/06, niepubl., i z dnia 7 lutego 2008 r., IV CNP 217/07,
OSNC-ZD 2008, nr 4, poz. 114).
Wskazane w skardze przyczyny niewniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty nie
mieszczą się w przedstawionym wyżej rozumieniu wyjątkowych wypadków
usprawiedliwiających nieskorzystanie przez stroną z przysługujących jej środków
zaskarżenia. Mają one bowiem charakter subiektywny. Powoływanie się przez
wnoszącą skargę na uzyskane przez nią zapewnienie powódki, że cofnie ona
powództwo nie stanowi okoliczności leżącej po stronie osoby trzeciej, która obiektywnie
uniemożliwiła wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty. W takiej sytuacji powinnością
strony należycie dbającej o swoje interesy było kontrolowanie zachowania powódki w
okresie biegu dwutygodniowego terminu do wniesienia sprzeciwu i skorzystanie – w
razie niedotrzymania przez powódkę wspomnianego zapewnienia – z możliwości
zaskarżenia nakazu zapłaty. Wnosząca skargę otrzymała wraz z odpisem nakazu
zapłaty odpowiednie pouczenie, z którego wynikało m.in., że na skutek prawidłowego
wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, a przewodniczący wyznacza rozprawę. W
sprawie, w której został wydany zaskarżony nakaz zapłaty, było zatem możliwe
wniesienie sprzeciwu. J. M. nie skorzystała jednak z tej możliwości z powodów, które nie
mają charakteru obiektywnego, a świadczą o braku należytej troski o własne interesy.
Należy także zauważyć, że powódka dołączyła do pozwu – wbrew odmiennym
twierdzeniom zawartym w skardze – uzasadniającą dochodzone roszczenie fakturę,
którą pozwani zaakceptowali przez złożenie na niej podpisów; w fakturze określono
także termin i sposób zapłaty należności.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy odrzucił skargę, ponieważ nie
zachodzi przewidziana w art. 4241
§ 2 k.p.c. przesłanka jej dopuszczalności w postaci
zaistnienia wyjątkowego wypadku (art. 4248
§ 2 k.p.c.). Orzeczenie o kosztach jest
oparte na § 19 i 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
4
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze
zm.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13