Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 28/13
POSTANOWIENIE
Dnia 8 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Agnieszka Piotrowska
w sprawie ze skargi Z. F. o wznowienie postępowania
w sprawie z powództwa Z. F.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W.
o udostępnienie informacji publicznej, zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Okręgowego w W. z dnia 11 lutego 2011 r.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 maja 2013 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 31 sierpnia 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2012 r. odrzucił
skargę powoda Z. F. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Okręgowego w W. z dnia 11 lutego 2011 r. Sąd wskazał, że skarga
jest niedopuszczalna, gdyż została skierowana przeciwko podmiotowi nie
będącemu stroną w sprawie, której dotyczyć ma wznowienie. Skarżący wniósł
skargę przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych w W., podczas gdy pozwanym była osoba prawna Zakład
Ubezpieczeń Społecznych w W. Sąd Okręgowy stwierdził ponadto, że skarga nie
została oparta na ustawowej podstawie wznowienia wskazanej w art. 403 § 2 k.p.c.,
bowiem skarżący powołał jako nowy dowód listę członków Senatu Uniwersytetu
Technologicznego w S., którą dysponował już w toku postępowania
rozpoznawczego.
Powód Z. F. wniósł zażalenie na powyższe postanowienie. Dochodząc jego
uchylenia w całości i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania oraz zasądzenia kosztów procesu zarzucił obrazę art. 130 § 1 k.p.c.
poprzez jego niezastosowanie i odrzucenie skargi o wznowienie postępowania bez
możliwości uzupełnienia jej w trybie wymienionego przepisu, mimo że nie był
reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. Nadto skarżący zarzucił
naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie na skutek
przyjęcia, że wskazywane przez niego okoliczności nie mieszczą się w podstawie
wznowienia określonej wymienionym przepisem.
Sąd Najwyższy zważył:
Zażalenie jest bezzasadne.
Skarga o wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym środkiem
zaskarżenia umożliwiającym wzruszenie prawomocnych orzeczeń, dlatego podlega
szczególnym rygorom odnośnie do formy i treści, zaś przepisy ją regulujące nie
mogą podlegać wykładni rozszerzającej (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 24 lutego 1999 r., CKN 184/98, niepubl.). Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c. sąd
odrzuca skargę o wznowienie wniesioną po upływie ustawowego terminu,
3
niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Wskazany przepis
przewiduje w § 2 szczególne postępowanie naprawcze, polegające na żądaniu
przez sąd, by strona skarżąca uprawdopodobniła okoliczności stwierdzające
zachowanie terminu lub dopuszczalność wznowienia. Przepis powyższy nie
uzasadnia podejmowania dalej idących czynności, w szczególności zmierzających
do weryfikowania prawidłowości wskazania lub oznaczenia stron. Podstawą prawną
takich działań w omawianym wypadku nie mógł być również stosowany
odpowiednio, w myśl art. 406 k.p.c., art. 130 § 1 k.p.c. Powołany przepis dotyczy
bowiem sytuacji, gdy wskutek niezachowania warunków formalnych pisma
procesowego nie może ono otrzymać prawidłowego biegu, zatem nie może być
wykorzystywany do korygowania czynności procesowych stron, w tym polegających
na wskazaniu przeciwnika procesowego. Sąd nie może samodzielnie oznaczać
strony pozwanej, ani narzucać stronie powodowej obowiązku jej poszukiwania lub
zmiany, gdyż naruszałoby to zasadę równości i sprawiedliwości proceduralnej.
Judykatura zgodnie przyjmuje, że powód, na którym ciąży obowiązek oznaczenia
strony pozwanej, może uściślić jej oznaczenie jedynie wówczas, jeżeli nie prowadzi
to do naruszenia tożsamości stron (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
9 lipca 2009 r., III CZP 45/09, OSNC-ZD 2009, nr 4, poz. 113, wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 22 czerwca 2006 r., V CSK 139/06, niepubl.). Jakkolwiek
wskazane orzeczenia dotyczą oznaczenia strony pozwanej w pozwie, a nie skardze
o wznowienie postępowania, jednak mają wymiar uniwersalny. Odstępstwo od tej
reguły może dotyczyć jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa, gdyż Sąd jest
zobowiązany z urzędu do czuwania nad właściwą jego reprezentacją nawet
w sytuacji gdy powód, prawidłowo pozywając Skarb Państwa, wadliwie oznaczy
statio fisci (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 stycznia 1974 r., II CR 685/73,
OSNCP 1975, nr 1, poz. 10, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2001 r.,
III CZP 10/01, OSNC 2001, nr 10, poz. 147). Rzecz jednak w tym, że od czasu
reformy systemu ubezpieczeń społecznych, dokonanej z dniem 1 stycznia 1999 r.,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest odrębnym od Skarbu Państwa podmiotem
zaopatrzonym w osobowość prawną (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia
27 października 2005 r., III CZP 78/05, OSNC 2006, nr 9, poz. 145, Prok. I Pr. –
wkł. 2006/4/59, Biul. SN. 2005, nr 10, poz. 9). Skoro zatem skarżący jako stronę
4
postępowania wskazał Skarb Państwa – Prezesa Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych w W., a Skarb Państwa nie był stroną w prawomocnie zakończonym
postępowaniu brak było podstaw do przyjęcia, że oznaczenie nieistniejącej
jednostki organizacyjnej obligowało Sąd do podejmowania jakichkolwiek czynności
z urzędu. Czynności takich nie uzasadniała również sprzeczność między
oznaczeniem stron w skardze o wznowienie a postępowaniem, którego skarga
dotyczyła.
Podkreślenia wymaga, z uwagi na motywy zażalenia odwołujące się do
braku kwalifikacji prawniczych skarżącego, że kwestia prawidłowego oznaczenia
strony pozwanej była w toku procesu przedmiotem postępowania naprawczego
i oceny Sądu w jednym z wydanych orzeczeń, a powód dysponując wiedzą w tym
zakresie kontynuował postępowanie przeciwko właściwemu podmiotowi.
Prawidłowość powyższej podstawy odrzucenia czyniła w istocie zbędne
rozważanie kolejnej podstawy z art. 410 § 1 k.p.c., polegającej na nieoparciu jej na
ustawowej podstawie. Niemniej co do zasady trafne i zgodne z utrwaloną wykładnią
zwrotu „późniejsze wykrycie środków dowodowych” w rozumieniu art. 403 § 2
k.p.c., jest stanowisko, że nowe okoliczności faktyczne lub środki dowodowe to
takie, z których strona nie mogła skorzystać w postępowaniu prawomocnie
zakończonym. Wykrycie o którym mowa w powołanym art. 403 § 2 k.p.c. odnosi się
do okoliczności i dowodów w poprzednim postępowaniu w ogóle nie ujawnionych
i wówczas nieujawnialnych, bo nieznanych stronie i dla niej niedostępnych, zatem
takich co do których strona postępowania nie miała obiektywnie pojętej możliwości
powołania się w sprawie (por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
3 lutego 2012 r., I CZ 6/12, niepubl., z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 137/11, niepubl.,
z dnia 9 września 2011 r., I CZ 49/11, niepubl., z dnia 16 czerwca 2010 r., I CZ
27/10, niepubl., z dnia 24 czerwca 2009 r., I CZ 32/09, niepubl., z dnia 12 września
2007 r., I CZ 105/07, niepubl., z dnia 17 września 2005 r. I CZ 125/05, nie publ.,
z dnia 13 października 2005 r., IV CZ 96/2005, nie publ.). Trafnie Sąd wskazał,
że sytuacja taka nie zachodziła, skoro jak wynika z akt sprawy, a także z treści
samego zażalenia powód miał obiektywną możliwość powołania się na dowód
w postaci listy członków Senatu Uniwersytetu Technologicznego w S., która cały
czas była w jego posiadaniu.
5
Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c., sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie
przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego trwale ugruntowany jest pogląd, że przesłanka
do odrzucenia skargi o wznowienie postępowania zachodzi nie tylko wtedy, gdy
powołana w niej podstawa wznowienia została sformułowana w sposób
nieodpowiadający ustawie, ale także wówczas, gdy wskazane w skardze
okoliczności wprawdzie dadzą się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie
podstawę wznowienia, lecz w rzeczywistości podstawa ta nie występuje (por. m.in.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2006 r., I CZ 103/06, z dnia
5 listopada 2010 r ., I CZ 107/10, z dnia 25 maja 2012 r., I CZ 35/12, wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 22 lipca 2010 r., I CSK 601/09).
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39814
, 39821
, 391 § 1 k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., orzeczono jak w postanowieniu.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13