Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 47/13
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. C.
przeciwko M. S.-N.
o stwierdzenie nieważności umowy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 października 2013 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 3 lipca 2013 r.,
oddala zażalenie i zasądza od pozwanej na rzecz powoda
kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 3 lipca 2013 r. odrzucił skargę
kasacyjną na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. wobec bezskutecznego upływu terminu
do wniesienia opłaty od skargi kasacyjnej w kwocie 2500 zł, w której to części
pozwana nie uzyskała zwolnienia od kosztów sądowych, wobec oddalenia w tej
części jej wniosku o zwolnienie od kosztów, dokonanego postanowieniem Sądu
Apelacyjnego z dnia 15 maja 2013 r.
Sąd odwoławczy uznał, że z mocy art. 112 ust. 3 u.k.s.c. nie stosuje się art.
112 ust. 2 u.k.s.c. o wzywaniu strony przez przewodniczącego do opłacenia pisma,
jeżeli pismo podlegające opłacie obliczonej od wskazanej w nim wartości
przedmiotu zaskarżenia zostało wniesione przez adwokata. W takiej sytuacji
tygodniowy termin do opłacenia pisma rozpoczyna swój bieg od dnia doręczenia
stronie postanowienia odmawiającego w całości lub w części zwolnienie jej od
kosztów sądowych, stwierdził Sąd Apelacyjny. W jego ocenie, pozwana
reprezentowana przez pełnomocnika będącego adwokatem, powinna bez
dodatkowego wezwania uiścić należną opłatę od skargi kasacyjnej, a więc
w części od której nie została zwolniona przez Sąd, i uczynić to najpóźniej w dniu
29 maja 2013 r., czego nie uczyniła.
Pozwana zaskarżyła w całości powyższe postanowienie i wniosła o jego
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania celem wezwania
pozwanej do uiszczenia należnej opłaty sądowej od skargi kasacyjnej.
Żaląca zarzuciła zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie art. 130 § 1 k.p.c.
i art. 3986
§ 2 k.p.c. Wskazując na uchwałę składu siedmiu sędziów z dnia
15 czerwca 2010 r., sygn. akt II UZP 4/10 skarżąca twierdzi, że z mocy
odpowiedniego zastosowania art. 130 § 1 k.p.c. konieczne jest uprzednie
wezwanie strony do wniesienia opłaty, a odrzucenie skargi jest dopuszczalne
jedynie w razie niewniesienia opłaty w ustawowym terminie.
W ocenie żalącej, w związku z uchyleniem art. 1302
§ 3 k.p.c. odpowiednie
zastosowanie znajduje art. 130 § 1 k.p.c., a tymczasem Sąd Apelacyjny wezwał
pełnomocnika pozwanej jedynie do przedłożenia jednego odpisu skargi w terminie
3
tygodniowym pod rygorem jej odrzucenia. Jako nieprawdziwy określiła żaląca
element uzasadnienia zaskarżonego postanowienia o wezwaniu jej pełnomocnika
do uzupełnienia także braków fiskalnych wniesionej skargi kasacyjnej, zaprzeczając
aby wezwanie takie miało miejsce.
Powód w odpowiedzi na zażalenie wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie
kosztów postępowania zażaleniowego, podnosząc, że w aktualnym stanie
prawnym uchwała SN z dnia 15 czerwca 2010 r. (II UZ 4/10) nie powinna mieć
w sprawie zastosowania.
W ocenie powoda, zasadą jest co prawda odrzucenie nieopłaconego środka
odwoławczego, wniesionego przez profesjonalnego pełnomocnika, wyłącznie po
przeprowadzenie procedury naprawczej, tj. dopiero po bezskutecznym wezwaniu
tegoż pełnomocnika w trybie art. 130 § 1 k.p.c., jednakże jedynym wyjątkiem od tej
zasady jest art. 112 ust. 3 u.k.s.c., który wyłącza obowiązek przewodniczącego
wzywania strony do opłacenia środka odwoławczego wniesionego przez
profesjonalistę i podlegającego opłacie stałej lub stosunkowej.
Zdaniem powoda, możliwość stosowania art. 130 § 1 k.p.c. została wprost
wykluczona w ustawie, tj. w art. 112 ust. 3 u.k.s.c., a wskazana przez skarżącą
uchwała SN z dnia 15 czerwca 2010 r., II UZP 4/10 (OSNP 2011/3-4/38) nie odnosi
się do regulacji zawartej w art. 112 ust. 3, lecz poddaje wykładni skutki uchylenia
art. 1302
§ 3 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
W orzecznictwie odróżnia się sytuację wniesienia przez profesjonalnego
pełnomocnika nieopłaconego środka odwoławczego i niezawierającego wniosku
o zwolnienie od opłat, od sytuacji gdy wniosek taki został sformułowany
i merytorycznie przez sąd rozstrzygnięty przez jego oddalenie w całości lub
w części.
W pierwszej z wymienionych sytuacji konieczne jest uprzednie zarządzenie
przez przewodniczącego wezwania strony do opłacenia skargi na podstawie art.
3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. i dopiero w razie jego niewykonania
4
przez stronę odrzucenie nieopłaconej skargi kasacyjnej (postanowienie SN z dnia
24 maja 2012 r., II CZ 12/12, niepubl.).
Natomiast w sytuacji, jak w rozpoznawanej sprawie, uprzedniego
rozpoznania i częściowego oddalenia przez sąd wniosku pozwanego o zwolnienie
od kosztów sądowych, znajduje zastosowania art. 112 ust. 3 u.k.s.c., który wyłącza
możliwość wdrożenia postępowania naprawczego określonego w art. 130 § 1
k.p.c., co oznacza, że profesjonalny pełnomocnik procesowy powinien sam
obliczyć i uiścić należną opłatę. Przepis art. 112 ust. 3 u.k.s.c. wprost wykluczył
możliwość zastosowania art. 130 § 1 k.p.c., ponieważ jednoznacznie wyłączył
obowiązek przewodniczącego wezwania strony reprezentowanej przez
profesjonalnego pełnomocnika procesowego do realizacji obowiązku opłacenia
pisma, co oznacza, że pełnomocnik powinien sam obliczyć i przekazać opłatę
w zakreślonym w art. 112 ust. 3 u.k.s.c. terminie (postanowienia SN z dnia: 25 lipca
2013 r., II CZ 54/13; 17 kwietnia 2013 r., V CZ 111/12, niepubl.; 21 czerwca 2012 r.,
II CZ 27/12).
Judykatura zgodna jest co do tego, że art. 112 ust. 3 u.k.s.c. ma
zastosowanie także w razie częściowego oddalenia wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych, zawartego m.in. w skardze kasacyjnej wniesionej przez
profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Celem wprowadzenia tego przepisu
było bowiem przyspieszenie postępowań sądowych i odciążenie sądów od
wzywania stron, reprezentowanych przez profesjonalnych pełnomocników, do
uiszczania opłat, gdy obowiązek uiszczenia opłaty i jej wysokość jednoznacznie
wynika czy to z przepisów u.k.s.c., czy też wprost z orzeczenia sądu oddalającego
w określonej części wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych (uchwała SN
z dnia 16 listopada 2012 r., III CZP 56/12, OSNC 2013/6/70; postanowienia
SN z dnia: 6 lipca 2012 r., V CZ 24/12, niepubl.; z dnia 22 czerwca 2012 r., V CZ
18/12, niepubl.).
We wskazanej przez pozwaną w zażaleniu uchwale siedmiu sędziów z dnia
15 czerwca 2010 r., II UZP 4/10 (OSNP 2011/3-4/38) dokonano wykładni skutków
uchylenia z dniem 1 lipca 2009 r. art. 1302
§ 3 k.p.c., natomiast nie odnosi się ona
do regulacji zawartej w art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
5
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 i art. 99 k.p.c. oraz na podstawie § 6 pkt 7 i § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.).
jw
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13