Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na posiedzeniu niejawnym w składzie:

Przewodniczący SSO Monika Popielińska

po rozpoznaniu sprawy z odwołania I. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do renty rodzinnej w drodze wyjątku

w związku z odwołaniem od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 9 maja 2011 r. nr (...)

postanawia:

1.  Odrzucić odwołanie ubezpieczonej I. T.;

2.  Wniosek I. T.o prawo do renty rodzinnej w drodze wyjątku na rzecz małoletnich A. T.i M. T.przekazać Prezesowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako właściwemu do jego rozpoznania.

SSO Monika Popielińska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09 maja 2011r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmówił przyznania małoletnim A. T. i M. T.prawa do renty w drodze wyjątku po zmarłym ojcu B. T..

W dniu 31 października 2012r. I. T.w imieniu małoletnich dzieci wystąpiła z odwołaniem od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego w Opolu zgodnie z pouczeniem.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł jego odrzucenie, wskazując na dyspozycję art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym odwołanie od decyzji odmownej wydanej przez prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w spawie prawa do renty w drodze wyjątku nie przysługuje do Sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Postanowieniem z dnia 04 grudnia 2012r. Sąd Okręgowy w Opolu przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gdańsku zgodnie z właściwością miejscową.

W odpowiedzi na zarządzenie Sadu co do zajęcia stanowiska w sprawie w kontekście odpowiedzi pozwanego organu rentowego na odwołanie skarżącą I. T.złożyła pismo zatytułowane „WNIOSEK” do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z kolejnym wnioskiem o przyznanie na rzecz małoletnich dzieci prawa do renty rodzinnej w drodze wyjątku.

Mając na uwadze tak ustalony stan faktyczny Sąd zważył, co następuje :

Odwołanie ubezpieczonej podlega odrzuceniu. Wskazać należy , iż zasadnie pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie powołał się na art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U z 2009r. Nr 205 poz. 1585 ze zmianami ). Przepis ten wyłącza bowiem właściwość sądu ubezpieczeń społecznych w sprawach odwołań od decyzji przyznających świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiających przyznania takiego świadczenia, które w myśl art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wydaje Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a nie organ rentowy, tj. Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W doktrynie przeważa pogląd, iż kontrolą administracyjną nie są objęte jedynie decyzje, które dotyczą prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub rentowego i wysokości świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia na podstawie ścisłych, z góry ustalonych przesłanek (warunków) wynikających z przepisów odnoszących się do tej materii, bądź z innych aktów regulujących daną kwestię, a co za tym idzie nie mają charakteru decyzji uznaniowych. (na temat tego podziału por. szerzej A. K., Świadczenia z ubezpieczenia społecznego przyznane w drodze wyjątku, PUSiG 2001, nr 8, s. 11-12). Odnosząc ten pogląd do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy wskazać należy, iż bezsprzecznie zaskarżona decyzja jest decyzją odmawiającą prawa do renty rodzinnej w drodze wyjątku , do wydania której właściwy jest Prezes ZUS , jest to więc decyzja o uznaniowym - a przez to nie podlegającym kontroli sądowej - charakterze , można bowiem wyłącznie odnieść się w zarzutach skierowanych do tej decyzji , do tej części procesu decyzyjnego, który dotyczy samego prawa przyznanego w drodze wyjątku i jest zawarty w decyzji Prezesa ZUS. Powyższe okoliczności były nadto przedmiotem rozważań w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 maja 1995 r., II UR 4/95 (OSNAPiUS 1995 Nr 18, poz. 233) , który w uzasadnieniu wyjaśnił, iż ukształtowany w praktyce sądowej pogląd, że kontroli sądów pracy i ubezpieczeń społecznych, stosownie do art. 476 § 2 pkt 1 k.p.c., podlegają również decyzje w sprawach świadczeń przyznanych w drodze wyjątku, dotyczy tych sytuacji, "w których zostały wydane w danej sprawie inne decyzje, jeżeli wyraźny przepis ustawowy nie zalicza ich również do sfery swobodnego uznania. Taką sytuację stwarza np. wstrzymanie wypłaty renty inwalidzkiej przyznanej w drodze swobodnego uznania, z powodu stwierdzenia w wyniku badania kontrolnego ustąpienia inwalidztwa, czy zawieszenie wypłaty świadczenia wobec wysokości uzyskiwanych zarobków, a także decyzja o waloryzacji świadczenia. Takie bowiem decyzje, również wobec osób pobierających świadczenia przyznane w ramach swobodnego uznania, są wydawane przez organy rentowe, na podstawie stosownych norm prawnych". Sąd Najwyższy w cytowanym orzeczeniu podkreślił także, iż żaden akt normatywny nie nadał oddziałom Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uprawnień do wydawania decyzji, zarówno przyznającej świadczenie w drodze wyjątku, jak i odmawiającej jego przyznania, a więc w drodze wyłączającej kontrolę sądową; jest to wyłączna kompetencja Prezesa tego Zakładu. Zatem, jak wyjaśnił Sąd Najwyższy, kontroli sądowej na podstawie art. 476 § 2 pkt 1 k.p.c. podlegają jedynie te decyzje organu rentowego , które dotyczą zmian w prawie do takich świadczeń, w tym także decyzje o ich wstrzymaniu. Niezmiernie istotny jest również pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 stycznia 2010 r., II UK 168/09 (LEX nr 583810), zgodnie z którym "art. 83 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w ust. 4 wyłącza spod kontroli sądowej jedynie decyzje przyznające świadczenie w drodze wyjątku, odmawiające przyznania takiego świadczenia oraz wydane w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Wyliczenie to, uzasadnione różnymi względami, jest enumeratywne. Katalog wyjątków od prawa ubezpieczonego (obywatela) do sądu nie może być poszerzany inaczej, jak tylko przez ustawę. Niedopuszczalna jest więc taka wykładnia przepisów ograniczających prawo do sądu, która prowadziłaby do rozszerzenia sfery spraw niepodlegających sądowej kontroli. Pozostawałaby ona w niezgodzie nie tylko z wyjątkowym charakterem art. 83 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ale też z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności". Na koniec tego wątku rozważań należy także podkreślić, iż domniemanie właściwości sądów powszechnych we wszystkich sprawach sądowych, za wyjątkiem tych, które zostały w ustawie wyraźnie zastrzeżone do właściwości sądów administracyjnych, wynika wprost z art. 45 ust. 1, art. 177 i art. 184 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 1 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (por. także uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2011 r., III UZP 2/11, OSNP 2012, nr 1-2, poz. 15). Tak szczegółowe rozważania w zakresie kognicji Sądu ubezpieczeń społecznych co do właściwości rzeczowej Sądu wynikają z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 09 stycznia 2012r. wydanego w sprawie III UK 36/11 ( LEX 1163962 ) , które to stanowisko i argumentację je uzasadniającą w pełni podziela Sąd orzekający w niniejszej sprawie.

Mając zatem na uwadze powyższe rozważania w oparciu o wskazane wyżej przepisy prawa, należało orzec jak w punkcie 1 postanowienia.

Jednocześnie wobec skierowania przez ubezpieczoną wniosku o prawo do renty w drodze wyjątku do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należało orzec jak w punkcie 2 postanowienia.

SSO Monika Popielińska

(...)

1.  (...),

2.  (...)

3.  (...)

G., 2013-05-17 SSO Monika Popielińska