Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Szybka (spr.)

Sędziowie: SSA Janina Kacprzak

SSO del. Joanna Baranowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Kamila Tomasik

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2014 r. w Łodzi

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o emeryturę,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 5 lutego 2014 r., sygn. akt: VI U 1660/13,

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 353/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w Płocku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z dnia 4 kwietnia 2013 roku w ten sposób, że przyznał J. K. prawo do emerytury od 1 listopada 2012 r.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujacych ustaleniach i rozważaniach: J. K. urodził się urodzony (...) Decyzją z dnia 4 kwietnia 2013 r. ZUS odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat szczególnego stażu pracy. ZUS uznał za udowodnione 13 lat, 3 miesiące i 6 dni. Organ rentowy nie zaliczył do szczególnego stażu ubezpieczeniowego okresu zatrudnienia w Spółdzielni Usług (...) w P. od 1 października 1987 r. do 31 sierpnia 1990 r. na stanowisku elektromontera, ponieważ stanowisko to nie zostało wymienione w uchwale nr 16/83 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni (...) z dnia 27 czerwca 1983 r., pod które to zarządzenie podlegała spółdzielnia mleczarska. Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił łączny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat okresów składkowych i okresów nieskładkowych, w tym 13 lat, 3 miesiące i 6 dni z tytułu pracy w warunkach szczególnych z tytułu zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w S. od 16 października 1971 r. do 9 stycznia1972 r., w Spółdzielni Usługowo – Handlowej w R. od 11 kwietnia 1972 r. do 28 stycznia 1975 r., w (...) S.A. od 29 marca 1975 r. do 12 lipca 1975 r., w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w W. od 3 października 1975 r. do 31 sierpnia 1985 r. W okresie od 1 października 1987 r. do 31 lipca 1990 r. J. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Spółdzielni Usług (...) w P. na stanowisku elektromontera (elektromechanika). Od 2 grudnia 1983 r. posiadał uprawnienia czeladnika w rzemiośle instalatorstwo elektryczne. W dniu 1 października 1987 r. pracodawca podpisał z odwołującym się umowę, w ramach której zobowiązał się wydać odwołującemu się skierowanie na szkolenie w zakresie napraw urządzeń chłodniczych i dojarek prowadzone w systemie dziennym, finansowane przez zakład pracy. Stosowne uprawnienia do wykonywania napraw sprzętu chłodniczego za pomocą (...) 2 odwołujący się zdobył w dniu 29 października 1987 r. W zakładzie pracy odwołujący zajmował się montażem, demontażem, naprawą i konserwacją chłodziarek i dojarek dostawców mleka dla Spółdzielni zarówno w ramach gwarancji, jak i w okresie pogwarancyjnym. W tym celu przechodził szkolenia u producentów sprzętu chłodniczego – w Zakładach (...) w P., w Fabryce (...) w B.. Naprawy te wykonywał zarówno w gospodarstwach rolnych rolników jak i w razie konieczności w warsztacie na terenie mleczarni. Większość napraw, tj. około 80 – 90%, dotyczyła chłodziarek. Do lat 90 – tych wszystkie urządzenia chłodnicze napełniane były niebezpiecznym gazem freonem. Awaryjność tych urządzeń była duża, często się rozszczelniały i gaz ten ulatniał się. W czasie napraw tych urządzeń odwołujący narażony był również na działanie napięcia elektrycznego i działanie pól elektromagnetycznych. Z tytułu powyższego zatrudnienia otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych. Odwołujący złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. Nie pozostaje w stosunku pracy. Od 16 grudnia 2008 r. odwołujący się jest uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, od 1 lutego 2011 r. na stałe. W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za uzasadnione. Ocenił także opinię biegłego ds bhp i wskazał, że opinia biegłego potwierdziła szczególne warunki zatrudnienia odwołującego się, który zakwalifikował ją jako pracę przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, o których mowa w wykazie A, Dział II „W energetyce" rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Biegły wskazał, że stanowisko elektromontera instalacji i urządzeń elektroenergetycznych zostało ujęte również w zarządzeniu nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 31 marca 1988 r. (Dz. Urz. MRLiGŻ nr 2, poz. 4), w Dziale II - W energetyce, poz. 1, które – zdaniem biegłego – ma zastosowanie również do spółdzielni mleczarskich należących do działu gospodarki przemysłu rolno – spożywczego. Ponadto biegły podkreślił, że prace wykonywane przez J. K. ujęte zostały w Uchwale nr (...) Zarządu Centralnego Związku (...) z dnia 30 czerwca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości pracy, w Dziale II, poz. 4 –„elektromonter instalacji i urządzeń elektroenergetycznych". W uzasadnieniu swego stanowiska biegły zarówno w swej uzupełniającej pisemnej opinii, jak również w opinii ustnej wskazał, że urządzenia, którymi zajmował się wnioskodawca, czyli chłodziarki do mleka "lodówki" niezaprzeczalnie są urządzeniami elektroenergetycznymi. W czasie ich naprawy odwołujący się był narażony na działanie napięcia elektrycznego i działanie pól elektromagnetycznych, jak również freonu używanego do produkcji chłodziarek do początku lat 90 – tych.Sądu zastrzeżenia ZUS wniesione w pismach z dnia 4 listopada 2013 r. oraz z dnia 26 listopada 2013 r. do opinii biegłego odnośnie dokonanej kwalifikacji wg zarządzenia resortowego - zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy (…), zamiast uchwały nr 16 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni (...) z 27.06.1983 r., gdzie brak stanowiska elektromontera, nie dyskwalifikują wskazanych opinii. W ocenie Sądu kwalifikacji spornego zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach nie wyklucza nazwa zajmowanego stanowiska, która nie ma wpływu na jej wykonywanie, bądź nie, w szczególnych warunkach. Podobnie jak sama nazwa stanowiska pracy nie decyduje o przyjęciu, iż wykonywana na nim praca jest pracą w szczególnych warunkach. W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie ubezpieczonego za zasadne. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy przywołał przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2, 3 i 4 rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd wskazał, że za udowodnioną uznał pracę odwołującego się na stanowisku elektromontera (elektromechanika) w okresie od 29 października 1987 r. do 31 lipca 1990 r., tj. 2 lata, 9 miesięcy i 2 dni w Spółdzielni Usług (...) w P., gdyż odpowiada ona rodzajowi pracy ujętemu w wykazie A, Dział II „W energetyce", "Prace przy wytwarzaniu przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych". Sąd przyjął, że pracę w szczególnych warunkach odwołujący się zaczął wykonywać od daty zdobycia uprawnień do wykonywania napraw sprzętu chłodniczego za pomocą (...) 2, tj. od dnia 29 października 1987 r., nie zaś od początku swego zatrudnienia w Spółdzielni, tj. od 1 października 1987 r. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że odwołujący się udowodnił wymagane prawem 15 lat pracy w warunkach szczególnych (to jest 2 lata, 9 miesięcy i 2 dni w postępowaniu sądowym oraz 13 lat, 3 miesiące i 6 dni w postępowaniu przed ZUS), co uprawnia go do dochodzonego świadczenia emerytalnego.

Powyższy wyrok zaskarżył organ rentowy w całości zarzucając naruszenie prawa materialnego, to jest:

- art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z wykazem A, Dział II „W energetyce" rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez błędne zastosowanie i uznanie, że wykonywanie przez odwołującego pracy w okresie od 1 października 1987 r. do 31 lipca 1990 r. w Spółdzielni Usług (...) polegającej na serwisie i naprawach chłodziarek do mleka i dojarek jest pracą odpowiadającą stanowisku elektromonter instalacji i urządzeń elektroenergetycznych w resorcie energetyka i jest to praca w szczególnych warunkach,

- art. 184 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez niewłaściwe zastosowanie i przyznanie odwołującemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, podczas gdy odwołujący nie spełnił warunku koniecznego do przyznania prawa do emerytury tj. nie wylegitymował się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Wskazując na powyższą podstawę organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania od decyzji odmawiającej prawa do emerytury. W uzasadnieniu skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, który na podstawie opinii biegłego z zakresu bhp, czynności wykonywane przez odwołującego zaliczył do prac w szczególnych warunkach jako „elektromonter instalacji i urządzeń elektroenergetycznych". Skarżący podniósł, iż chłodziarki do mleka, których odwołujący się niespornie zajmował się konserwacją i naprawą, były urządzeniami dość prostymi i niewiele różniły się od lodówek stosowanych w gospodarstwach domowych. W latach 1987 - 1990 urządzenia te były w powszechnym użyciu i dotyczy to zarówno lodówek domowych jak również chłodziarek do mleka w gospodarstwach zajmujących się produkcją mleka. Także dojarki do mleka także były i są prostymi przenośnymi urządzeniami elektrycznymi niewiele różniącymi się (poza funkcją) od innych urządzeń gospodarstwa domowego, a ich konserwacje lub naprawa nie powoduje szczególnej uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia konserwatora. W opinii skarżącego także przedmiotowo brak jest podstaw do uznania, że konserwacja i naprawa chłodziarek i dojarek do mleka używanych przez drobnych producentów mleka była pracą przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Skarżący podniósł, że chłodziarki i dojarki nie są urządzeniami elektroenergetycznymi czy cieplnymi, ponieważ - jak wskazał biegły w swej opinii - urządzeniami elektroenergetycznymi są te urządzenia, które umożliwiają wytwarzanie, przesyłanie i odbiór energii elektrycznej. Organ rentowy zauważył, że Spółdzielnia Usług (...) nie jest zaliczana do resortu energetyki, a nawet nie może być uznana za zakład przemysłu rolno-spożywczego, ponieważ przedmiotem jej działalności nie było przetwórstwo mleka a świadczenie usług.

W odpowiedzi na apelację organu rentowego ubezpieczony wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

Trafny okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zmianami).

Zgodnie z jego treścią ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Z kolei w myśl § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zmianami) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Pracą w warunkach szczególnych jest przy tym praca świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wskazanych w załączniku A do rozporządzenia z 7.02.1983r. (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Normatywne rodzaje prac w szczególnych warunkach wyróżnia kryterium merytoryczne i formalne; pierwsze dotyczy wykonywania stale i w pełnym wymiarze takiej pracy, warunkiem drugiego jest wymienienie jej w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca która nie spełnia łącznie obu kryteriów nie uprawnia do emerytury w niższym wieku emerytalnym określonym w tym rozporządzeniu. (tak: wyrok Sądu Najwyższego 2009-02-10, II UK 199/08, Legalis). W świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu. (por. wyrok Sądu Najwyższego 2010-06-01, II UK 21/10, Legalis). Wskazać jednak należy, że wynikające z wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej (por. wyrok z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10; postanowienie Sądu Najwyższego z 2012-05-08, II UK 25/12, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z 2012-03-19, II UK 166/11, Legalis; postanowienie Sądu Najwyższego z 2012-03-14, I UK 406/11, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z 2011-05-19, III UK 174/10, Legalis). Także w najnowszym orzecznictwie powyższy pogląd jest podzielany, jednak z tą modyfikację, że co do zasady przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach i ostatecznie usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości w oddzielnych działach oraz przypisanie poszczególnych stanowisk pracy gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2014 r. I UK 337/13, opubl. LEX nr 1458817) Natomiast w wyroku z dnia 26 marca 2014r. II UK 368/13 (opubl. LEX nr 1458633) Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że jeżeli uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia konkretnej pracy wynika z własnej jej branżowej specyfiki, to należy odmówić tego szczególnego waloru pracy wykonywanej w innym dziale przemysłu. Z kolei w wyroku z dnia z dnia 16 listopada 2010 r., I UK 124/10, opubl. LEX nr 707404) Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, że z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego, czy centralny związek spółdzielczy, w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może - w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych - stanowić negatywną przesłankę dowodową. Jak wynika z Uchwały nr 16/83 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni (...) z dnia 27 czerwca 1983r., Zarząd (...) ustalając wykaz stanowisko pracy w spółdzielczości mleczarskiej, na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych w ogóle nie wymienił prac w energetyce.

Przenosząc powyższe rozważania ogólne na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że błędnie Sąd Okręgowy ustalił, że zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyznanie wnioskodawcy emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych albowiem wnioskodawca udowodnił, że pracował w takich warunkach co najmniej przez 15 lat. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z zeznań ubezpieczonego i świadków W. K., P. Z., J. K. będąc zatrudnionym w Spółdzielni Usług (...) zajmował się naprawą chłodziarek do mleka oraz dojarek, a także sporadycznie naprawą lodówek dla mieszkańców P.. Były to naprawy serwisowe, gwarancyjne i pogwarancyjne. Napraw tych dokonywał przeważnie u rolników, a w warsztacie wówczas, gdy nie mógł naprawić sprzętu na miejscu. Warsztat był na terenie Spółdzielni. Ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku elektromontera, elektromechanika. Nie otrzymał od pracodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Także z ustaleń Sądu Okręgowego zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wynika, że J. K. zajmował się montażem, demontażem, naprawą oraz konserwacją dojarek i chłodziarek dostawców mleka dla Spółdzielni. Przy takich ustaleniach błędnie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy ustalił, że J. K. pracował w warunkach szczególnych w okresie od 29 października 1987r. do 31 lipca 1990r., bo wykonywał wówczas pracę wymienioną w Wykazie A Dziale II załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Dział II wykazu A dotyczy prac w energetyce i traktuje za prace w warunkach szczególnych „prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych”. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wnioskodawca takich prac nie wykonywał. Niezależnie bowiem od branży, do której należy zakwalifikować pracodawcę, czyli Spółdzielnię Usług (...), zdaniem Sądu Apelacyjnego zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz ustalenia dokonane także przez Sąd Okręgowy nie pozwalają na zakwalifikowanie prac ubezpieczonego do prac w energetyce przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych”. W wyrokach z dnia z dnia 16 czerwca 2009 r. I UK 24/09 (opubl. LEX nr 518067) oraz z dnia 17 kwietnia 2014 r., I UK 384/13, opubl. LEX nr 1466626) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że nie jest uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce", w rozumieniu rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych. (...), jak wskazał w uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd Najwyższy, to gałąź przemysłu zajmująca się wytwarzaniem (przetwarzaniem) energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczaniem jej odbiorcom. Nie jest zatem uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych. Wówczas wykonywanie tak szeroko rozumianego rodzaju prac czyniłoby bezprzedmiotowymi granice pojęcia "energetyka" z działu II i przenosiłoby wcześniejsze uprawnienia emerytalne na różnorakie roboty elektryczne nienależące do "energetyki". Wszak w samej "energetyce" nie chodzi o wszelkie roboty elektryczne, lecz tylko wskazane w dziale II (literalnie) prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Ponieważ wnioskodawca nie pracował w zakładzie należącym do branży energetycznej, ani w zakładzie wykonującym faktycznie prace energetyczne, a jego praca nie polegała na wytwarzaniu i nie była ukierunkowana w celu jej dostarczania odbiorcom, w związku z powyższym brak jest możliwości uznana jej za pracę w warunkach szkodliwych w rozumieniu rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Powyższy pogląd podzielił już Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 czerwca 2013 r., III AUa 1613/12 (opubl. LEX nr 1363262). Błędnie zatem Sąd Okręgowy uznał okres pracy w Spółdzielni Usług (...) od 29 października 1987r. do 31 lipca 1990r. jako pracę w warunkach szczególnych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie jest zasadne zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" prac związanych z naprawą urządzeń chłodniczych i dojarek, nawet jeśli taka naprawa wiąże się także z montażem i demontażem agregatów chłodniczych. Praca ubezpieczonego na stanowisku elektromontera, elektromechanika niewątpliwie związana z urządzeniami elektrycznymi, nie była jednak pracą przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, a taka jedynie, jako praca wykonywana w "energetyce", mogła zostać uznana, jako praca wykonywana w warunkach szczególnych. Odnośnie opinii biegłego podnieść należy, że powinnością biegłego nie jest rozstrzyganie zagadnień prawnych, a jedynie naświetlenie wyjaśnianych okoliczności z punktu widzenia wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego i udostępnionego mu materiału sprawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2011 r., III UK 3/11, opubl. LEX nr 966816). Z opinii biegłego ds. BHP wynika, że biegły przyjął, że J. K. pracował w Spółdzielni Usług (...) na stanowisku elektromontera, a jego praca polegała na naprawie i konserwacji urządzeń chłodniczych. Jest to założenie błędne, bowiem z niespornych i prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że do obowiązków ubezpieczonego należała też naprawa dojarek mleka. Ostatecznie biegły podał, że „ w sprawie można przyjąć, że praca odwołującego świadczona w Spółdzielni Usług (...) od 1.10.1987r. do 31.08.1990r. na stanowisku elektromechanika polegająca na naprawach, montażu i demontażu urządzeń chłodniczych i dojarek jest tożsama z praca wykonywaną w szczególnych warunkach”. W opinii uzupełniającej biegły podał, że chłodziarki i dojarki są urządzeniami elektroenergetycznymi i odwołał się do działu II poz. 4 Uchwały nr 80 Zarządu Centralnego Związku (...). Sąd Okręgowy wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że opinia biegłego potwierdziła szczególne warunki zatrudnienia ubezpieczonego. Stanowisko to jest błędne. Ocena, czy wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych należy do sądu orzekającego. Z opinii biegłego wynika, że każdą pracę przy urządzeniu elektrycznym traktuje on jako prace w energetyce. Do takiego jednoznacznego wniosku prowadzi stanowisko biegłego, że praca przy naprawie dojarek mleka i lodówek, którymi w istocie były chłodziarki do mleka, jest pracą w energetyce przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Tymczasem praca w energetyce, co wyjaśniono wyżej, polega na wytwarzaniu (przetwarzaniu) energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczaniu jej odbiorcom i dlatego nie jest uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" wszystkich prac związanych z naprawą urządzeń elektrycznych, czy też elektroenergetycznych.

Konkludując stwierdzić należy, że J. M. nie wykazał, że legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wymaganym normatywnie wymiarze 15 lat. Ubezpieczony udowodnił jedynie 13 lat, 3 miesiące i 6 dni takiej pracy. Zatem ubezpieczony nie spełnił warunku niezbędnego do nabycia emerytury w obniżonym wieku wymaganego w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny w Łodzi, działając na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

Przewodniczący: Sędziowie: