Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie z wniosku D. Ś., A. Ś., J. Ś. i R. Ś. z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w L. o ustanowienie służebności przesyłu:

1) oddalił wniosek;

2) zasądził od wnioskodawców D. Ś., A. Ś., J. Ś. i R. Ś. na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej w L. kwotę 257 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania,

3) nakazał ściągnąć od wnioskodawców D. Ś., A. Ś., J. Ś. i R. Ś. na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 4.820,81 zł tytułem zwrotu wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa.

*

Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie wnioskodawcy będący użytkownikami wieczystymi nieruchomości domagali się ustanowienia służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego, obciążającej tę nieruchomość, za wynagrodzeniem w kwocie 105.525 zł.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Właścicielem nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), składającej się z działki terenów przemysłowych nr (...) o powierzchni 0,9532 ha, jest Gmina L.. Nieruchomość ta od wielu lat oddana jest w użytkowanie wieczyste. Obecnie użytkownikami wieczystymi są J. Ś., D. Ś., R. Ś. i A. Ś.. Nabyli oni prawo użytkowania wieczystego na podstawie umów sprzedaży z dnia 24 maja 1995 roku oraz 28 sierpnia 1995 roku.

Na podstawie decyzji Urzędu Miejskiego L. z dnia 25 marca 1985 roku wydanej na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości i art. 104 § 1 k.p.a. zezwolono Zakładowi (...) na prowadzenie prac związanych z budową napowietrznych linii 110 kv zasilających EC II, zlokalizowanych po wschodniej i zachodniej stronie bocznicy kolejowej biegnącej w kierunku stacji energetycznej A., z jednoczesnym ograniczeniem praw rzeczowych w ten sposób, że właściciele i użytkownicy działek w pasie szerokości 20 m nie będą mogli wznosić nowych budynków mieszkalnych i gospodarczych, sadzić drzew wysokopiennych oraz zakładać plantacji roślin o charakterze łatwopalnym. Decyzja powyższa obejmowała także nieruchomość położoną przy ul. (...), składającą się z działki nr (...).

Wnioskiem z dnia 27 lipca 2010 roku (data wpływu), potwierdzonym pismem z dnia 19 sierpnia 2010 roku, D. Ś., R. Ś., J. Ś. oraz A. Ś. zwrócili się do (...) Sp. z o. o. o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Uzyskali odpowiedź odmowną.

Następcą prawnym Zakładu (...) i (...) Sp. z o. o. jest obecnie (...) S. A.

Sąd Rejonowy wskazał, na podstawie jakich dowodów ustalił powyższy stan faktyczny, dodając, że złożone dokumenty nie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności.

Wywołane w sprawie opinie biegłych sądowych W. S. (k. 117-147, 216-217), J. M. (k. 167-171, 195) i D. T. (k. 225-244) Sąd Rejonowy ocenił jako rzetelne, aczkolwiek nieprzydatne do rozstrzygnięcia sprawy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał wniosek za niezasadny.

Przepis art. 305 ¹ k.c. stanowi, że nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Zgodnie z art. 305 ² k.c. jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Jeżeli to przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Zdaniem Sądu Rejonowego przepis art. 305 ² § 2 k.c. przyznaje roszczenie wyłącznie właścicielowi nieruchomości a nie użytkownikowi wieczystemu. Z tego względu wnioskodawcy nie byli legitymowani do domagania się ustanowienia służebności przesyłu. Sąd Rejonowy odwołał się przy tym do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014 roku, sygn. III CSK 174/13, Lex nr 1472279. Sąd Najwyższy podniósł, że użytkowanie wieczyste ma charakter czasowy. Mogłyby zatem powstać znaczne wątpliwości co do statusu służebności po wygaśnięciu takiego prawa, a służebność przesyłu powinna istnieć, dopóki istnieje przedsiębiorca przesyłowy. Użytkownik wieczysty może natomiast dochodzić swoich roszczeń, związanych ze zmniejszoną użytecznością gruntu, w ten sposób, że będzie żądał zmniejszenia wysokości opłaty rocznej w związku z niższą wartością nieruchomości.

Sąd Rejonowy podkreślił, że wnioskodawcy nabywając prawo użytkowania wieczystego nieruchomości w 1995 roku mieli pełną świadomość tego, że są na niej posadowione urządzenia przesyłowe napowietrznej linii energetycznej oraz, że zmniejsza to jej wartość, a także w sposób istotny ogranicza możliwości jej zagospodarowania. Decyzja w tej sprawie została bowiem wydana przez Urząd Miasta L. ponad 10 lat wcześniej, a same urządzenia linii napowietrznej były już widoczne dla wnioskodawców w chwili nabycia prawa użytkowania wieczystego. Miało to zapewne wpływ na określenie wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste na rzecz Gminy L.. Nie może być bowiem tak, że użytkownik wieczysty nabywa prawo po cenie uwzględniającej obciążenie działki instalacją, a następnie domaga się wynagrodzenia za jej znoszenie. Jeżeli można w takiej sytuacji rozważać czyjeś prawo do wynagrodzenia, to jedynie właściciela gruntu, czyli Gminy L..

Sąd Rejonowy nie podzielił w tej materii odmiennych poglądów doktryny, opowiadających się za stosowaniem tego przepisu w drodze analogii również do użytkownika wieczystego. Zdaniem Sądu pierwszej instancji nie występuje tu luka prawna, wymagająca zastosowania analogii.

Nadto pamiętać należy, że nawet przedstawiciele doktryny czy orzecznictwa, którzy przyjmują, że użytkownik wieczysty ma prawo domagać się ustanowienia służebności przesyłu, podkreślają, że ma on prawo obciążyć służebnością przesyłu wyłącznie prawo użytkowania wieczystego, którego jest dysponentem, nie zaś nieruchomość (tę może obciążyć właściciel). Kodeks cywilny stanowi, że w przypadku wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego wygasają również ustanowione na nim obciążenia (w tym również służebność przesyłu).

W niniejszej sprawie wnioskodawcy wnosili o ustanowienie służebności przesyłu nie na prawie wieczystego użytkowania a na nieruchomości, do czego prawa nie mają.

Ponadto Sąd Rejonowy wskazał, że wniosek dotyczący ustanowienia służebności przesyłu w obrębie pasa ochronnego objętego oddziaływaniem pola magnetycznego nie zasługiwałby na uwzględnienie także z tego powodu, że oddziaływania polem magnetycznym na jakiś obszar nieruchomości nie można uznać za korzystanie z tego gruntu. Pojęcie korzystania z rzeczy należy rozumieć jako jej użytkowanie lub posługiwanie się jako narzędziem, środkiem, itp. (Słownik języka polskiego PWN). W ocenie Sądu Rejonowego (...) S. A. nie można przypisać statusu podmiotu wykorzystującego pas przedmiotowej nieruchomości wnioskodawców w rozmiarze równym pasowi ochronnemu wskazanemu przez biegłego W. S. w jego opinii, bowiem w żaden sposób nie wykorzystuje przedmiotowego pasa gruntu ani nie czerpie z niego korzyści. Oczywiście oddziaływanie pola elektromagnetycznego pozostaje w związku z przesyłem energii i wpływa na obniżenie wartości nieruchomości, ale nie może być utożsamiane z korzystaniem z niej, a jedynie z oddziaływaniem na nieruchomość obciążoną. Roszczenia tego typu, związane z dochodzeniem odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości na skutek oddziaływania pola elektromagnetycznego, mogą być dochodzone jedynie w postępowaniu procesowym a nie w ramach postępowania o ustanowienie służebności przesyłu.

Sąd Rejonowy rozstrzygając o kosztach postępowania przywołał przepisy art. 520 § 1 i § 2 k.p.c. oraz wskazał, że ze względu na sprzeczność interesów wnioskodawcy powinni zwrócić uczestnikowi koszty postępowania, na które składają się: wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika będącego radcą prawnym (240 zł), określone zgodnie z § 7 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Ponadto Sąd Rejonowy nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (kasy Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie) od wnioskodawców kwotę 4.820,81 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, na które składa się wynagrodzenie biegłych w części wyłożonej tymczasowo przez Skarb Państwa.

*

Apelację od tego postanowienia wnieśli J. Ś., D. Ś., R. Ś. i A. Ś., zaskarżając postanowienie Sądu Rejonowego w całości.

Wnioskodawcy zarzucili zaskarżonemu postanowieniu:

1. naruszenie przepisu prawa materialnego mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicie przepisu art. 305 ² § 2 k.c. poprzez błędną wykładnię zastosowanego przepisu, polegającą na tym, że roszczenie o ustanowienie prawa służebności przesyłu przysługuje jedynie właścicielowi nieruchomości, podczas gdy wykładnia celowościowa tego przepisu, utrwalona linia orzecznicza oraz powszechnie znane stanowisko doktryny, przyznają uprawnienie ustanowienia służebności przesyłu użytkownikom wieczystym, wskazując na podobieństwo konstrukcji użytkowania wieczystego z prawem własności, którego przejawem jest jednakowy stopień ograniczenia w wykorzystywaniu nieruchomości (w wykonywaniu swojego prawa), z uwagi na istniejące urządzenie przesyłowe obciążające nieruchomość,

2. naruszenie przepisu prawa procesowego mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicie art 233 § l k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oraz niepełnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegającej na:

a) dokonaniu błędnych ustaleń faktycznych, polegających na pominięciu zmiany żądania wnioskodawców w zakresie m. in. konstrukcji wniosku, dotyczącej ustanowienia służebności przesyłu na prawie użytkowania wieczystego (a nie jak w pierwotnym wniosku na nieruchomości), przyjmując, iż wniosek na chwilę zamknięcia sprawy dotyczył ustanowienia służebności na nieruchomości, a nie na prawie użytkowania wieczystego, co w konsekwencji skutkowało stwierdzeniem, braku czynnej legitymacji wnioskodawców i oddaleniem przedmiotowego wniosku,

b) uchybieniu zasadom logicznego rozumowania, które w rezultacie prowadzi do sprzeczności, poprzez uznanie z jednej strony opinii technicznej biegłego sądowego W. S. określającej projekt przebiegu służebności przesyłu wraz z wyznaczeniem ograniczenia w korzystaniu z prawa rzeczowego wnioskodawców stref ochronnych o szerokości po 17,5 m z każdej strony od skrajnych przewodów linii napowietrznej WN-110, za nie budzącą wątpliwości i wiarygodną, przy jednoczesnym kwestionowaniu jej treści w zakresie dotyczącym korzystania przez uczestnika z całej szerokości pasów ochronnych, błędnie oceniając, iż przedsiębiorstwo przesyłowe nie czerpie korzyści z wyznaczonej strefy,

c) błędnym rozumowaniu, iż oddziaływanie pola magnetycznego na obszar nieruchomości wnioskodawców nie można uznać za korzystanie, czyli użytkowanie lub posługiwanie się jak narzędziem, z tego gruntu, podczas gdy przedsiębiorstwo (...) S. A. w L., funkcjonujące i prowadzące działalność gospodarczą polegającą na przesyłaniu energii elektrycznej, korzysta z urządzeń stanowiących sieć energetyczną w zakresie niezbędnym do eksploatacji tych urządzeń, fizycznie obciążając tym samym nieruchomość – w przestrzeni nad i pod powierzchnią – czerpiąc korzyści finansowe związane z przesyłem energii,

d) błędnej ocenie materiału dowodowego w postaci decyzji Urzędu Miejskiego nr (...)z dnia 25 marca 1985 roku, wydanej na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, zezwalającej Zakładowi (...) na prowadzenie prac związanych z budową napowietrznej linii 110 kV zasilających EC II zlokalizowanych po wschodniej i zachodniej stronie bocznicy kolejowej biegnącej w kierunku stacji energetycznej A. z jednoczesnym ograniczeniem praw rzeczowych w pasie o szerokości 20 m, poprzez:

- uznanie, że w/w decyzja obejmowała również nieruchomość wnioskodawców, podczas gdy niniejszej decyzji administracyjnej nie można przypisać przymiotu indywidualnej, konkretnej ani ostatecznej, co czyni ją bezprzedmiotową w zakresie legalnego korzystania przez uczestnika postępowania z pasa o szerokości 20 m,

- uznanie jej treści przez Sąd pierwszej instancji, przy jednoczesnym braku dokonania dostatecznej oceny przedmiotowej decyzji administracyjnej, a także braku wyciągnięcia wniosków w zakresie jej treści.

Wnioskodawcy wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości, poprzez uwzględnienie wniosku i ustanowienie służebności przesyłu na prawie użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...) usytuowanej przy ul. (...) w L. oraz zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawców wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu w wysokości 271.996 zł, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania za obie instancje według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawców nie jest zasadna.

W zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i ocenił dowody zgodnie z dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy przyjmuje te ustalenia za własne.

Sąd Okręgowy w pełni też podziela ocenę prawną Sądu Rejonowego w tym zakresie, w jakim Sąd Rejonowy przyjął, że wnioskodawcom będącym użytkownikami wieczystymi nie przysługuje roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu przewidziane w art. 305 ² § 2 k.c.

Wprawdzie istotnie Sąd Rejonowy pominął w swoich rozważaniach okoliczność, iż w toku postępowania wnioskodawcy zmienili żądanie domagając się ustanowienia służebności przesyłu, zamiast na przedmiotowej nieruchomości (będącej własnością Gminy L., a znajdującej się w ich użytkowaniu wieczystym), na prawie użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości, jednakże żądanie to również nie mogło zostać uwzględnione, gdyż przepisy art. 305 ¹ k.c. i nast. nie przewidują możliwości obciążenia służebnością przesyłu prawa użytkowania wieczystego.

Nie ma przy tym podstaw, by to uchybienie Sądu pierwszej instancji uznać za równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy (art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.), a nawet gdyby tak przyjąć, w sytuacji, w której Sąd Rejonowy przeprowadził w pełnym zakresie wnioskowane postępowanie dowodowe i ustalił w zasadzie bezsporny stan faktyczny, a ocena prawna ustalonego stanu faktycznego wskazuje na niezasadność wniosku, nie istniałaby konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Przypomnieć należy, że w przywołanym przez Sąd Rejonowy postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014 roku, sygn. III CSK 174/13, Sąd Najwyższy przekonująco wywiódł, że mimo utrwalonego dotychczas w doktrynie i w orzecznictwie stanowiska, że prawo użytkowania wieczystego może zostać obciążone służebnością gruntową, nie można go odnieść w drodze analogii do służebności przesyłu, gdyż ta może obciążać tylko prawo własności nieruchomości i wynagrodzenie za jej ustanowienie należy się właścicielowi nieruchomości a nie użytkownikowi wieczystemu. Sąd Najwyższy odwołał się przy tym z jednej strony do konieczności zapewnienia przedsiębiorcy przesyłowemu stabilnego tytułu do korzystania z nieruchomości, a z drugiej strony zauważył, że w przypadku nabycia użytkowania wieczystego nieruchomości po powstaniu urządzeń przesyłowych, istnienie tych urządzeń i związane z nimi ograniczenia mają wpływ na wysokość opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego, a co za tym idzie, nie może być tak, aby użytkownik wieczysty z jednej strony uzyskiwał korzyść w postaci niższej opłaty rocznej, a z drugiej dodatkowo mógł żądać wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na prawie użytkowania wieczystego. Sąd Okręgowy w pełni podziela wywód prawny Sądu Najwyższego przedstawiony w uzasadnieniu tego postanowienia.

Skarżący odwoływali się do stanowiska orzecznictwa i doktryny, które w dużej części dotyczy możliwości ustanowienia służebności gruntowej na prawie użytkowania wieczystego, jak wykazał Sąd Najwyższy, nieadekwatnego w odniesieniu do służebności przesyłu, zaś w części wyrażających odmienny pogląd prawny od wyżej przedstawionego wprost w odniesieniu do służebności przesyłu. Należy stwierdzić, że ten zarzut apelacji ma jednak charakter wyłącznie polemiczny, a przywołane na poparcie tego zarzutu argumenty nie są przekonujące.

Z tego względu wniosek nie mógł zostać uwzględniony i zaskarżone postanowienie odpowiada prawu.

Tylko na marginesie należy zatem odnieść się do dwóch kolejnych zagadnień będących przedmiotem apelacji.

Skarżący mianowicie obszernie odnoszą się do decyzji Urzędu Miejskiego w L. z dnia 25 marca 1985 roku wydanej na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (k. 41), zezwalającej na budowę linii energetycznej na przedmiotowej nieruchomości oraz ograniczającej w tym zakresie prawo własności nieruchomości, kwestionując z jednej strony jej ostateczność, a z drugiej strony twierdząc, że decyzja ta nie została odpowiednio skonkretyzowana w zakresie przebiegu przedmiotowej linii energetycznej (brak załącznika w postaci mapy z zaznaczonym przebiegiem linii energetycznej, brak wskazanych numerów działek ewidencyjnych czy wykazu właścicieli nieruchomości, po których miała ta linia przebiegać). Wprawdzie stan prawny przedmiotowej nieruchomości w latach osiemdziesiątych XX wieku nie był przedmiotem postępowania dowodowego, które ze względu na wykazany wyżej brak legitymacji wnioskodawców należy uznać za zbędne, tym niemniej zważywszy na datę wydania tej decyzji i okoliczność, że właścicielem nieruchomości jest obecnie jednostka samorządu terytorialnego (gmina), zaś nieruchomość znajdowała się wcześniej w użytkowaniu wieczystym Budowlano- Handlowej Spółdzielni Pracy (...) w L. na podstawie umowy z dnia 9 grudnia 1993 roku (k. 8), można wnosić, że w latach osiemdziesiątych nieruchomość ta – ze względu na panującą wówczas zasadę jednolitej własności państwowej – była własnością Skarbu Państwa (art. 128 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 lutego 1989 roku). Tym samym urządzenia przesyłowe powstawały na gruncie Skarbu Państwa i nie mogło wówczas dojść do obciążenia tej nieruchomości służebnością na rzecz Skarbu Państwa, gdyż takie prawo może powstać tylko na rzeczy cudzej (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 roku, sygn. II CSK 103/09, Lex nr 530696). W ocenie Sądu Okręgowego nie mogło zatem również dojść do ograniczenia prawa własności Skarbu Państwa na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 roku, Nr 10, poz. 64, ze zm.), określanego jako rodzaj wywłaszczenia czy ustanowienia służebności ustawowej (na temat tej instytucji prawnej por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2014 roku, sygn. III CZP 87/13, OSNC 2014/7-8/68). Nie mogło bowiem dojść do wywłaszczenia Skarbu Państwa w zakresie przysługującego mu prawa własności. Z tego też względu nie jest istotne, czy przedmiotowa decyzja stała się ostateczna i czy została dostatecznie skonkretyzowana.

Ostatnim zagadnieniem jest natomiast zakres ewentualnego obciążenia nieruchomości (czy też prawa użytkowania wieczystego) służebnością. Skarżący mianowicie wywodzą, że obszar oddziaływania pola elektromagnetycznego, równoznaczny z istnieniem stref ochronnych, określonych właściwymi przepisami administracyjnymi, jest tożsamy z obszarem korzystania z nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności i służebność przesyłu powinna odpowiadać zakresowo temu obszarowi, oznaczonemu na odpowiedniej mapie sporządzonej według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 roku, sygn. V CSK 190/11, Lex nr 121828).

W ocenie Sądu Okręgowego – niezależnie od tego, czy tego rodzaju oddziaływanie można uznać za posiadanie nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, co jest wysoce wątpliwe – służebność powinna obejmować jedynie taki obszar, jaki jest konieczny do posadowienia, naprawy i utrzymania urządzeń przesyłowych, a zatem zasadniczo w przypadku linii energetycznych będzie to grunt, na którym (lub nad którym) znajdują się przewody energetyczne oraz na którym posadowione są słupy energetyczne, a także pas gruntu konieczny do przechodu i przejazdu przez pracowników przedsiębiorcy przesyłowego we wspomnianych wyżej celach. To, jakie ograniczenia wiążą się dla właściciela nieruchomości obciążonej w związku z istnieniem służebności przesyłu (w zakresie zabudowy, czy innej możliwości korzystania z nieruchomości ze względu na istniejące strefy ochronne), podobnie jak doznawane przez właściciela szkody (np. konieczność usunięcia nasadzeń, budynków czy budowli), powinny natomiast zostać uwzględnione w wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, które powinno obejmować nie tylko zapłatę za korzystanie z cudzej nieruchomości, ale i rekompensatę za ograniczenia i szkody, jakich doznaje na skutek tego właściciel nieruchomości. Nie oznacza to natomiast, aby, przykładowo, służebność miała obejmować pas gruntu szerokości kilkudziesięciu metrów tylko ze względu na szerokość wymaganych stref ochronnych. Tym samym nie można też przyjmować, aby w przypadku istniejących służebności samo poszerzenie stref ochronnych wynikłe ze zmiany odpowiednich norm prawa administracyjnego rodziło konieczność ustanowienia służebności w szerszym niż dotychczas zakresie.

Należy przyznać rację skarżącym, że w sytuacji, w której wniosek powinien zostać oddalony z uwagi na brak legitymacji wnioskodawców do żądania ustanowienia służebności przesyłu, Sąd Rejonowy nie powinien prowadzić kosztownego postępowania dowodowego polegającego na wywoływaniu opinii biegłych w celu ustalenia okoliczności istotnych dla przebiegu służebności przesyłu i wysokości wynagrodzenia za jej ustanowienie, gdyż w ten sposób doszło do wygenerowania znaczących kosztów postępowania, a zarazem dowody te były całkowicie zbędne i nieprzydatne do rozstrzygnięcia sprawy. Jednak w wypadku, gdy z inicjatywy dowodowej wnioskodawców Sąd Rejonowy przeprowadził tego rodzaju dowody i wniosek został oddalony, to wnioskodawcy na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jako przegrywający postępowanie powinni ponieść powstałe w ten sposób wydatki postępowania.

Wobec oddalenia apelacji, na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. należało zasądzić od wnioskodawców w częściach równych na rzecz uczestnika postępowania zwrot kosztów postępowania odwoławczego obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika – radcy prawnego w stawce minimalnej w postępowaniu drugoinstancyjnym, wynikającej z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 7 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 490).

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji postanowienia.