Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa R. K.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 26 marca 2014 roku, sygn. akt I C 1134/13

1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

- pierwszym, drugim i trzecim sentencji w ten sposób, że datę początkową odsetek ustawowych od zasądzonych kwot: 30.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 119,96 złotych tytułem zwrotu kosztów leczenia określa na dzień 28 marca 2013 roku, a datę początkową odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty 4.050,00 zł tytułem kosztów opieki określa na dzień 28 stycznia 2014 roku;

2. zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda R. K. kwotę 300,00 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 330/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa R. K. przeciwko Towarzystwo (...) S.A. w W. o zapłatę 30.000 złotych zadośćuczynienia, 7.644,44 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki oraz 119,96 złotych tytułem kosztów leczenia z ustawowymi odsetkami od 28.III.2013r.

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od dnia 26.03.2014r. do dnia zapłaty;

2. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 119,96 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i kwotę 4 050,00 zł tytułem kosztów opieki, z odsetkami ustawowymi od dnia 26.03.2014r. do dnia zapłaty;

3. oddalił powództwo w pozostałej części;

4. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 224,00 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Posiadaczem samoistnym działki gruntu położonej w J. i oznaczonej numerem działki (...) , na której znajduje się cmentarz, jest Parafia (...)w M..

W dniu 1 maja 2012 r. ks. Proboszcz Parafii(...) w M. P. S. oraz M. P. prowadzący działalność gospodarczą zawarli umowę cywilną, przedmiotem której było m.in. zgodnie z § 1 ust. 5 w okresie zimowym odśnieżanie i posypywanie piaskiem chodników, wyjazdów przy kościele, do plebanii, schodów na cmentarzu i alejek do miejsca pochówku. Umowa została zawarta na czas określony od 1 maja 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.

M. P. prowadzi działalność gospodarczą od 7 maja 2012 r.

Zwyczajowo proboszcz parafii informuje M. P. kiedy i o której jest pogrzeb oraz w którym miejscu ma być grób, natomiast M. P. organizuje, co ma zrobić i kiedy wykonać poszczególne czynności.

W dniu 25 czerwca 2012 r. Towarzystwo (...) S.A. w W. i Archidiecezja (...) w Ł. zawarły mowę ubezpieczenia Archidiecezji (...) na czas nieokreślony od dnia 1 lipca 2012 r.

Zgodnie z art. 3 § 3 zd. 1 umowy ubezpieczenie obejmuje w szczególności mienia Ubezpieczonego i Ubezpieczonych, a także odpowiedzialność cywilną Ubezpieczonego i Ubezpieczonych.

Zgodnie z art. 2 § 1 pkt. 2 umowy ubezpieczone mienie stanowią wszelkie nieruchomości oraz rzeczy ruchome będące własnością Ubezpieczonych, a w szczególności budynki i budowle oraz mienie ruchome w rozumieniu niniejszej umowy. Zgodnie z art. 2 § 1 pkt 3 umowy budynki i budowle stanowią w szczególności kościoły, kaplice, cmentarze, kaplice cmentarne, dzwonnice, plebanie, wikariaty, domy pielgrzyma, domy rekolekcyjne i katechetyczne, oraz podobne budynki, a także krzyże, dzwonnice, dzwony, figury, pomniki, budynki gospodarcze, wolnostojące garaże oraz ogrodzenia.

Zgodnie z art. 15 § 1 umowy Ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłaty odszkodowania, jeżeli w związku z prowadzoną przez Ubezpieczonego działalnością lub posiadanym przez Ubezpieczonego mieniem, Ubezpieczony jest zobowiązany do naprawienia osobie trzeciej poniesionej przez nią szkody, w tym również krzywdy (ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej). W myśl § 2 powyższej regulacji umowy Ubezpieczenie, o którym mowa w art. 15 § 1 niniejszej umowy obejmuje w szczególności szkody powstałe w związku z wszelkimi uroczystościami lub obrzędami związanymi z wykonywaniem kultu religijnego, w tym mszami świętymi, nabożeństwami, procesjami, odpustami, pielgrzymkami, wyjazdami rekolekcyjnymi, a także szkody powstałe w związku z posiadaniem oraz zarządzaniem ubezpieczonym mieniem, w tym kościołami i cmentarzami. Ochroną ubezpieczenia objęte są również szkody wyrządzone w związku z prowadzaną działalnością wychowawczo-edukacyjną. Za działalność wychowawczo-edukacyjną przyjmuje się organizowanie kolonii, zajęć sportowo-rekreacyjnych, organizowanie obozów rekreacyjnych, z wyłączeniem szkód wyrządzonych przez osoby prowadzące zajęcia bez posiadania wymaganych prawem uprawnień oraz szkód powstałych w wyniku umyślnego nieprzestrzegania obowiązujących przepisów prawa, instrukcji i regulaminów. Zgodnie z § 3 powyższego przepisu strony zgodnie postanawiają, iż w ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej przepisu art. 822 § 3 kodeksu cywilnego nie stosuje się.

Zgodnie z art. 17 § 12 umowy limit dla poszczególnej szkody powstałej w związku z ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej określonym w art. 15 niniejszej umowy wynosi 1.000.000 zł.

W dniu 7 grudnia 2012 r. około godz. 14.00 powód R. K. uczestniczył w ceremonii pogrzebowej w M.. Poruszając się aleją główną aleją cmentarza przy pierwszym grobie po prawej stronie poślizgnął się i starając się podeprzeć nogą, upadł. Upadek miał miejsce kilka metrów od bramy cmentarza. W ceremonii w chwili pogrzebu brało udział sporo osób.

R. K. miał obuwie zimowe na podeszwie traktorowej wiązane za kostkę, spodnie typu jeans, kurtkę zimową.

Śnieg padał dzień przed ceremonią i w nocy. W czasie samej ceremonii śnieg nie padał, ewentualnie lekko prószyło. W dniu pogrzebu aleja cmentarna nie była odśnieżona ani posypana piaskiem. Odśnieżone nie były również schody przed bramą. Była gruba warstwa śniegu, którą ubijały osoby idące w kondukcie żałobnym. Było ślisko. Podczas ceremonii pośliznęło się jeszcze kilka osób.

Na cmentarzu alejki nie są utwardzone kostką czy płytami chodnikowymi, dlatego są nierówne. Alejki mają formę wydeptanych ścieżek.

Na miejsce zdarzenia wezwano Pogotowie (...), które zabrało R. K. do Szpitala (...) im. (...)w P.. Tam stwierdzono u niego złamanie trzonu kości piszczelowej prawej oraz złamanie podgłowowe kości strzałkowej prawej. W dniu 9 grudnia 2012 r. wykonano zabieg operacyjny - zamkniętą repozycję ze stabilizacją śródszpikową statyczną gwoździem ryglowanym (...). R. K. został wypisany ze szpitala w dniu 14 grudnia 2012 r. w stanie ogólnym dobrym. Następnie był on ponownie hospitalizowany w dniach 22 - 24 stycznia 2013 r. celem operacji dynamizacji zespolenia złamanej kości piszczelowej prawej. R. K. został wypisany do domu z zaleceniem dalszego leczenia w poradni ortopedycznej.

R. K. kontynuował leczenie w poradni ortopedycznej oraz neurologicznej, które nie zostało zakończone. Odbył on również leczenie usprawniające w Dziale (...) Szpitala (...)im. (...)w P. w okresie od 27.03.2013 r. do 10.04.2013 r.

W związku z wypadkiem R. K. poniósł koszty leczenia w wysokości 119,96 zł przeznaczone na zakup leków.

Od dnia wypadku do dnia 12.04.2013 r. R. K. pozostawał na zwolnieniu lekarskim.

W dniu 22 lutego 2013 r. R. K. dokonał zgłoszenia szkody, wnosząc o zapłatę co najmniej 40.000 zł za krzywdę, jakiej doznał w związku z przedmiotowym zdarzeniem, zapłaty kwoty 150 zł tytułem odszkodowania za zniszczoną odzież oraz kwoty 1.000 zł miesięcznie tytułem zwrotu kosztów opieki ze strony osób trzecich.

Pismem z dnia 27 lutego 2013 r. R. K. jak i Parafia (...)w M. zostali wezwani do uzupełnienia braków w dokumentacji. Pismem z dnia 26 marca 2013 r. R. K. został wezwany do ponownego uzupełnienia dokumentacji, która została wymieniona w poprzednim piśmie.

W dniu 25 kwietnia 2013 r. (...) S.A. w W. wydała decyzję o odmowie wypłaty odszkodowania, podnosząc, iż do zdarzenia nie doszło na skutek zawinionego działania bądź zaniechania Ubezpieczonego w zakresie utrzymania terenu cmentarza.

Powód w wyniku zdarzenia z dnia z dnia 07.12.2012r. doznał następujących obrażeń ciała : złamania kości goleni prawej z przemieszczeniem.

Poszkodowany doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu, który biegły sądowy ortopeda traumatolog ocenił wg tabeli norm Rozporządzenia Min. Pracy z 18.12.2002r w sprawie zasad orzekania o stałym bądź długotrwciłym uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbek w zakresie specjalizacji biegłego w zależności od odchyleń statyczno-dynamicznych, dolegliwości bólowych, zmian pourazowych wtórnych został oceniony jako złamanie kości goleni prawej z przemieszczeniem wg § 158 a) na 12%.

Rokowania na przyszłość są stabilne, przebieg gojenia złamania kości goleni prawej jest liniowy.

Z doświadczenia wiadomo, że powód po takim wypadku potrzebował 2 kule łokciowe- koszt 50-70 zł, leki do profilaktyki p/zakrzepowej - koszt przez 1 miesiąc to kwota ok. 25 zł. Leki przeciwbólowe i osłonowe to kwota ok. 50 zł miesięcznie przez ok. 3 miesięcy.

Opiniowany wymagał pomocy innych osób w czynnościach życia codziennego ok. 4 godziny przez 1,5 miesiąca, przez kolejne ok. 3 miesięcy średnio ok. 2 godziny na dobę , potem przez kolejne półtora miesiąca ok. 1 godzinę na dobę. Po ok. 6 miesiącach zrost był na tyle zawansowany, że wydolność kończyny była zadowalająca i powód nie wymagał już pomocy.

Wymienione odchylenia tj. skrócenia l,4cm, ograniczenia zgięcia kolana o ok. 20° w porównaniu ze zdrowym kolanem lewym, ograniczenie ruchomości stawu skokowego prawego z ubytkiem zgięcia grzbietowego 5° i zgięcia podeszwowego o 10°, zaniki mięśniowe ze zmniejszeniem obwodu uda o 2cm, nieunikniona skolioza czynnościowa prawostronna z powodu skrócenia KDP, z asymetrią talii w przebiegu skrócenia pourazowego KDP i możliwe przyspieszone zmiany zwyrodnieniowe odcinka L/S kręgosłupa biegły traktuje jako wtórne zaznaczone odchylenia i uzasadniają one usu^ony uszczerbek na poziomie 12%. Dolne widełki wg punktu 158.a) to 5%. Jeśli u powoda stwierdza się skrócenie 4cm, to uzasadnia 15% , skrócenie l,4cm uzasadnia matematycznie 5,4% do dolnych widełek, co daje uszczerbek matematycznie 10,5% . Do tego zaniki mięśniowe, ograniczenie ruchomości kolana i stawu skokowego to razem daje jak najbardziej adekwatny trwały 12% uszczerbek.

Po wypadku R. K. miał nogę usztywnioną, miał wstawione druty w nogę i nogę owiniętą bandażem. Trzeba było mu robić kompresy. R. K. przez około 3 miesiące po wypadku był osobą leżąca i wymagał całkowitej opieki i pomocy przy myciu, ubieraniu, jedzeniu oraz toalecie. Później zaczął wstawać o kulach lekko następując na nogę, co trwało kolejne 3 miesiące. Następnie chodził bez kul, ale utykał.

Bezpośrednio po wypadku S. K., żona R. K., musiała na opiekę nad mężem poświęcić 4-5 godzin dziennie, a gdy już zaczął chodzić po mieszkaniu -około 2 godzin dziennie.

Wysokość odpłatności za usługi opiekuńcze w okresie w latach 2011-2012 wynosiła 18,65 zł, natomiast w roku 2013 - 18,38 zł

R. K. przed wypadkiem przebywał na zasiłku dla bezrobotnych. Obecnie jest bezrobotny bez prawa do zasiłku. Nie jest w stanie podjąć pracy z uwagi na skutki wypadku. Z zawodu jest elektromechanikiem. Przed wypadkiem nie maił żadnych problemów ze zdrowiem. Uprawiał zapasy w stylu klasycznym, był czynnym zawodnikiem, w dniu wypadku należał do (...) Klubu Sportowego (...).

R. K. nie zakończył jeszcze leczenia, czeka na kolejną operację. Posiada on do dzisiaj w nodze druty. Nie wie, czy po operacji odzyska pełną sprawność w nodze. Wie, że przez jakiś czas po operacji znów będzie leżał oraz wymagał rehabilitacji.

R. K. do tej pory odczuwa dolegliwości bólowe, nie może uklęknąć czy przykucnąć, noga jest słabsza. Nie może wykonywać żadnych czynności związanych z dźwiganiem i bieganiem. Unika jazdy samochodem jako kierowca, gdyż przy mocniejszym naciśnięciu pedału hamulca czuje ból. Nie może pomagać żonie przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz wozić dzieci do szkoły i na zajęcia. Nie może uprawiać żadnego sportu.

R. K. od 1995 r. należy do (...) Związku (...).

Sąd Rejonowy zważył, iż zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j.Dz.U.2011.118.687) Utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków wyznaniowych.

Regulacja ta nie przewiduje zaostrzonej odpowiedzialności podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie cmentarza w razie doznania w wyniku niedopełnienia obowiązków zarządcy cmentarza przez osobę trzecią. W takiej sytuacji znajduje więc zastosowanie regulacja kodeksowa z tytułu czynów niedozwolonych.

Zgodnie z art. 429 kc kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności.

Odpowiedzialność na podstawie omawianego przepisu zachodziła będzie, gdy spełnione zostaną następujące przesłanki: podmiot ten powierzył wykonanie czynności innej osobie, dokonując niewłaściwego wyboru (wina w wyborze), poszkodowanemu została wyrządzona szkoda oraz sprawcą szkody jest wykonawca czynności, który wyrządził szkodę, przy wykonywaniu powierzonej mu czynności.

Przy czym dowód co do tych okoliczności obciąża poszkodowanego z wyjątkiem winy w wyborze, bowiem objęta jest ona domniemaniem i poszkodowany nie musi jej dowodzić. Z kolei wina osoby, której powierzono czynność, nie stanowi przesłanki odpowiedzialności na podstawie omawianego przepisu.

Ubezpieczona parafia korzystała z usług osoby trzeciej. Przedmiotem umowy było m.in. w okresie zimowym odśnieżanie i posypywanie piaskiem chodników, wyjazdów przy kościele, do plebani, schodów na cmentarzu i alejek do miejsca pochówku.

W niniejszej sprawie ubezpieczona parafia nie udowodniła, że nie ponosi żadnej winy w wyborze. M. P. nie prowadził działalności gospodarczej w dniu podpisania umowy cywilnej, zatem nie może być uznany za profesjonalistę.

Z ustalonego przez Sąd stano faktycznego wynika, iż w dniu 7 grudnia 2012 r. M. P. miał obowiązek usunięcia nagromadzonego śniegu oraz posypania stosownego terenu piaskiem, z uwagi na intensywne opady śniegu, jakie miały miejsce przed ceremonią. Główna uleją cmentarna na cmentarzu, gdzie doszło do upadku powoda, stanowi wydeptaną ścieżkę pełną nierówności, wobec czego zalegający śnieg stanowi zagrożenie już przez sam fakt, iż zakrywa rzeźbę terenu. Taki stan jest tym bardziej niebezpieczny w przypadku ceremonii pogrzebowej, podczas której aleją przechodzi większa liczba osób. W ocenie Sądu zalegający śnieg na alejce spowodował poślizgnięcie się powoda, a w konsekwencji doznanie przez niego obrażeń, co pozostaje w normalnym i funkcjonalnym związku z zaniechaniem M. P.. Sąd nie uwzględnił przy tym zarzutu przyczynienia się powoda do zdarzenia, jako że strona pozwana nie podała, na czym miałoby polegać owo przyczynienie i nie udowodniła wbrew treści art. 6 kc powyższego zarzutu.

Ubezpieczona parafia jest więc odpowiedzialna za powstałą szkodę w oparciu o art. 429 kpc.

W dniu 25 czerwca 2012 r. Towarzystwo (...) S.A. w W. i Archidiecezja (...) w Ł. zawarły mowę ubezpieczenia Archidiecezji (...) na czas nieokreślony od dnia 1 lipca 2012 r.

Zgodnie z art. 822 § 1 kpc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Zgodnie z art. 15 § 1 i 2 zd. 1 umowy Ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłaty odszkodowania, jeżeli w związku z prowadzoną przez Ubezpieczonego działalnością lub posiadanym przez Ubezpieczonego mieniem, Ubezpieczony jest zobowiązany do naprawienia osobie trzeciej poniesionej przez nią szkody, w tym również krzywdy (ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej). Ubezpieczenie, o którym mowa w art. 15 § 1 niniejszej umowy obejmuje w szczególności szkody powstałe w związku z wszelkimi uroczystościami lub obrzędami związanymi z wykonywaniem kultu religijnego, w tym mszami świętymi, nabożeństwami, procesjami, odpustami, pielgrzymkami, wyjazdami rekolekcyjnymi a także szkody powstałe w związku z posiadaniem oraz zarządzaniem ubezpieczonym mieniem w tym kościołami i cmentarzami.

Pojęcie szkody obejmuje zarówno szkodę majątkową jak i niemajątkową. Uszczerbek typu niemajątkowego określony został mianem krzywdy, a suma pieniężna przeznaczona na złagodzenie tej krzywdy zadośćuczynieniem - art.445 § 1 kc.

Zgodnie z treścią przepisów art. 445 § 1 kc w związku z art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Ustalając wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze przede wszystkim rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych, nasilenie tych doznań, charakter i rozmiar doznanego złamania, skutki odniesionego obrażenia, wysokość uszczerbku na zdrowiu w wysokości 12 % stwierdzonego przez biegłego sądowego, czas leczenia, okoliczność, że powód do dziś odczuwa bóle, a także iż musiał zrezygnować ze swojej pasji w postaci czynnego uprawiania sportu.

Sąd stwierdził, iż kwota 30.000 zł stanowi odpowiednią rekompensatę pieniężną za wyrządzoną powodowi krzywdę.

Mając powyższe ustalenia i rozważania na uwadze Sąd na podstawie art. 822 § 1 kc, art.445 § 1 kc w związku z art. 444 § 1 kc zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 481 § 1 kc w związku z art. 817 § 1 kc. Powód zgłosił pozwanemu szkodę i wezwał do zapłaty pismem z dnia 19 lutego 2013 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 22 marca 2013 roku.

Za argumentacją, iż odsetki należą się od opóźnienia w spełnieniu zadośćuczynienia i odszkodowania przemawia orzecznictwo Sądu Najwyższego, którego poglądy Sąd Rejonowy podziela (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 28 czerwca 2005 roku, I CK 7/05, Lex nr 153254; wyrok Sądu Najwyższego z 07 sierpnia 2003 roku, IV CKN 372/01, Lex nr 146446, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010 roku w sprawie II CSK 434/09 LEX 602683, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2009 roku w sprawie V CSK 337/08 LEX nr 584212, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007 roku w sprawie I CSK 433/06 LEX nr 274209).

Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego przewidzianego w art. 445 kc ma charakter bezterminowy, stąd też o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Z charakteru bowiem świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość jest uzależniona od oceny rozmiaru doznanej krzywdy wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje dopiero po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie. Stosownie bowiem do treści przepisu art 482 § 1 kc, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

Jeżeli termin świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania - to w myśl art 455 kc , świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Tak więc w braku innych danych co do ustalenia terminu wymagalności świadczenia, termin ten określa jednostronnie wierzyciel. Wezwanie dłużnika do wykonania ma charakter oświadczenia woli , którego złożenie uzupełnia treść istniejącego między stronami stosunku prawnego, przy czym dotychczasowe zobowiązanie bezterminowe staje się zobowiązaniem terminowym.

Nie ma przy tym znaczenia, że przyznanie zadośćuczynienia jest fakultatywne i zależy od uznania Sądu oraz poczynionej przez niego oceny konkretnych okoliczności danej sytuacji, poszkodowany bowiem może skierować roszczenie o zadośćuczynienie bezpośrednio do podmiotu ponoszącego odpowiedzialność deliktową .

Zgodnie z art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki.

Zakupione przez powód leki, które były zawarte w dokumentacji medycznej, były wydatkami koniecznymi, jakie musiał on ponieść, i dlatego Sąd zasądził na rzecz powód kwotę 119,96 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia na podstawie art. 444 § 1 kc.

O odsetkach Sad orzekł w oparciu o przepis art. 481 § 1 kc w związku z art. 817 § 1 kc.

Powód wystąpił również z żądaniem zapłaty tytułem odszkodowania za zwrot kosztów opieki sprawowanej nad powodem przez osoby trzecie po wypadku.

W ocenie Sądu korzystanie z pomocy innej osoby i związane z tym koszty stanowią koszty leczenia w rozumieniu art. 444 §1 kc, a legitymacja czynna w zakresie żądania zwrotu kosztów przysługuje poszkodowanemu niezależnie od tego, kto sprawuje nad nim opiekę. Do zasądzenia tego odszkodowania koniecznym jest wykazanie, że koszty te zostały rzeczywiście poniesione (por. wyrok SN z dnia 15.02.2007 r. sygn. akt II CSK 474/06, opubl. Lex nr 274155)

Fakt ponoszenia całego ciężaru opieki nad poszkodowanym w czasie leczenia i rehabilitacji przez członków najbliższej rodziny nie zwalnia osoby odpowiedzialnej od zwrotu kwoty obejmującej wartość tych świadczeń (por. wyr. SN z 4.3.1969 r., I PR 28/69, OSNCPiUS 1969, Nr 12, poz. 229).

Skoro opieka nad powodem była konieczna, jak wynika z opinii biegłego, oraz faktycznie powód z niej korzystał należy się renta z tytułu zwiększenia potrzeb, określona w przepisie art. 444 § 2 kc. Jest to przepis, który nie wymaga, aby wydatki na opiekę zostały rzeczywiście poniesione.

Zgodnie z opinią biegłego ortopedy powód wymagał opieki innych osób w czynnościach życia codziennego ok. 4 godz. przez 1,5 miesiąca (4 godz. x 45 dni = 180), przez kolejne ok. 3 miesięcy średnio ok. 2 godzin na dobę (2 godz. x 90 dni = 180), przez kolejne półtora miesiąca ok. 1 godzinę na dobę (1 godz. x 45 dni = 45), natomiast po ok. 6 miesiącach powód nie wymagał już pomocy. Łącznie powód korzystał z opieki osoby trzeciej przez 405 godzin. Biorąc pod uwagę zakres obowiązków oraz obrażenia powoda, Sąd przyjął stawkę w wysokości 10 zł za godzinę usługi opiekuńczej, gdyż opieka sprawowana była przez rodzinę, nie zaś przez przeszkoloną pielęgniarkę, co tym samym nie jest stawką wygórowaną.

W związku z powyższym Sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanego kwotę 4.050 zł tytułem kosztów opieki.

Sąd oddalił powództwo w tym zakresie w pozostałej części jako wygórowane.

Od zasądzonych kwot Sąd, na podstawie art. 481 § 1 kc w zw. z art. 817 § 1 kc, zasądził odsetki ustawowe od dnia 26 marca 2013 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 kpc. Powód wygrał proces co do zasady, ale nie co do pełnej żądanej wysokości. Zgodnie z art. 100 kpc zd. 1 w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Ponieważ powód wygrał proces w 90%, Sąd na podstawie art. 100 kpc obciążył pozwanego kosztami procesu w takim właśnie zakresie. Na koszty procesu powoda składała się opłata sądowa od pozwu w wysokości 1.056 zł oraz opłata od rozszerzonej części powództwa w wysokości 834 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.400 zł ustalone w oparciu o § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.), opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz wynagrodzenie biegłego w wysokości 386 zł. Łącznie koszty sądowe powoda wyniosły 4.693 zł.

Powód zaskarżył powyższy wyrok w punkcie 3 w części

- oddalającej powództwo co do odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za okres od dnia 28 marca 2013 r. do dnia 25 marca 2014 r. oraz

- oddalającej powództwo co do odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty 119, 96 zł tytułem odszkodowania za okres od dnia 28 marca 2013 r. do dnia 25 marca 2014 r. a także

- oddalającej powództwo co do odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty 4.050 zł tytułem kosztów opieki za okres od dnia 28 stycznia 2014 r. do dnia 25 marca 2014 r.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

- naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 481 § 1 kc w zw. z art. 817 § 1 kc poprzez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie, iż Powodowi należą się odsetki od zasądzonych kwot tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania od dnia wyrokowania.

Mając na uwadze powyższe wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda odsetek ustawowych od kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia także od dnia 28 marca 2013 r. do dnia 25 marca 2014 r. oraz odsetek ustawowych od kwoty 119,96 zł tytułem odszkodowania także od dnia 28 marca 2013 r. do dnia 25 marca 2014 r. jak również odsetek ustawowych od kwoty 4.050 zł także od dnia 28 stycznia 2014 r. do dnia 25 marca 2014 r. i zasądzenie do Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanego wnosił o jej oddalenie i zasądzenie kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja skarżąca wyrok sądu I instancji jedynie w zakresie daty początkowej, od której powinny być zasądzone odsetki ustawowe od zasądzonych tym wyrokiem kwot głównych jest słuszna w całej swej rozciągłości.

Zauważyć trzeba, że istnieje sprzeczność wewnętrzna pomiędzy sentencją zaskarżonego wyroku a jego uzasadnieniem.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd Rejonowy dokonuje właściwej wykładni przepisów art. 481 § 1 w zw. z art. 817 § 1 kc prezentując pogląd zbieżny ze stanowiskiem apelującego, zasługujący na akceptację Sądu II instancji, iż odsetki ustawowe od zasądzonych kwot głównych należą się po upływie 30 dni od daty wezwania pozwanego do zapłaty tychże kwot, a sentencja wyroku wskazuje, iż odsetki te zasądzone zostały dopiero od daty wydania orzeczenia.

Uznając zatem słuszny pogląd apelującego – aprobowany zresztą przez sąd I instancji – iż skoro powód wezwał w postępowaniu przedsądowym pozwanego do zapłaty kwoty 40.000 zł a wezwanie doszło do strony pozwanej 22 lutego 2013 r. to niewątpliwie – skoro upływał okres 30 dni i pozwany nie tylko, że nie uregulował żadnej kwoty ale wręcz odmówił zapłaty jakichkolwiek świadczeń, odsetki należą się powodowi już od 23.III.2013r.

Żądanie zatem zasądzenia odsetek od zadośćuczynienia i kosztów leczenia od 28 marca 2013r. , a od kosztów opieki od dnia 28.I.2014r. ( od roszerzonego w tym zakresie powództwa) było zatem w pełni uzasadnione, co też znalazło wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, ale nie w jego sentencji i w rezultacie słuszny jest zarzut apelacji, iż zaskarżony wyrok zapadł z obrazą wskazanych w niej i powołanych wcześniej przepisów prawa materialnego.

Wyrażone przez apelującego stanowisko co do daty, od której biegną odsetki ustawowe od należności głównych znajduje potwierdzenie nie tylko w orzecznictwie Sądu Najwyższego powołanym zarówno przez Sąd Rejonowy jak i apelację ale także w wyroku tegoż Sądu Najwyższego z dnia 29.VIII.2013r. w sprawie IC SK 667/12.

Dlatego też, uwzględniając w całości apelację, należało na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienić wyrok Sądu I instancji w zaskarżonej części zgodnie z żądaniem apelującego.

O kosztach procesu między stronami za drugą instancję orzeczono na zasadzie art. 98 kpc.

Na oryginale właściwe podpisy