Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 41/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2013r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Krzysztof Depczyński

Sędziowie:

SSA Małgorzata Dzięciołowska (spr.)

SSA Anna Cesarz

Protokolant:

st.sekr.sądowy Jacek Raciborski

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2013r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu w P., Zakładowi Karnemu w Ł., Zakładowi Karnemu Nr(...) w Ł., Zakładowi Karnemu Nr(...) w Ł. oraz Aresztowi Śledczemu w Ł. zastępowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 8 października 2012r. sygn. akt II C 1665/10

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od M. K. na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

sygn. akt I ACa 41/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8 października 2012 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił powództwo skierowane przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu w P., Zakładowi Karnemu w Ł., Zakładowi Karnemu Numer (...)w Ł., Zakładowi Karnemu Numer (...)w Ł. i Aresztowi Śledczemu w Ł. o ochronę dobra osobistego powoda w postaci godności osobistej i humanitarnego wykonywania kary pozbawienia wolności i zasądził od powoda na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 1.000 złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu (k 264).

W uzasadnieniu powyższego wyroku sąd pierwszej instancji podniósł, że znaczna część ze zgłoszonego przez powoda roszczenia o zadośćuczynienia ulegała przedawnieniu. Art. 442 kc w dawnym brzmieniu został uchylony z dniem 10 sierpnia 2007 r., tj. z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 80, poz. 538) i zastąpiony art. 442 1 kc, który w § 1 przewiduje trzyletni termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych z deliktu. Jego bieg rozpoczyna się od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Zgodnie z art. 2 ustawy nowelizującej do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się przepis art. 442 1 kc.

Sąd Okręgowy w Łodzi uznał, że uległy już przedawnieniu roszczenia powoda wobec Aresztu Śledczego w P. dotyczące jego osadzenia w okresie od 1 marca 2004 r. do 15 grudnia 2005 r. oraz wobec Aresztu Śledczego w Ł. dotyczące osadzenia w okresie od 13 marca 2007 r. do 3 kwietnia 2007 r.

Oceniając przy tym zgłoszony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia zgłoszonego roszczenia odszkodowawczego nie uznał go za nadużycie prawa w kontekście zasad współżycia społecznego (art. 5 kc), zwłaszcza że powód nie wykazał żadnych szczególnych okoliczności, uzasadniających konieczność pominięcia sformułowanego zarzutu przedawnienia.

Wobec powyższego przedmiot rozważań w sprawie mogła stanowić wyłącznie zasadność roszczeń powoda dotyczących jego osadzenia w:

- Areszcie Śledczym w P. w okresie od 22 lipca 2009 r. do dnia 11 sierpnia 2009 r.;

- Zakładzie Karnym w Ł. w okresie od 5 sierpnia 2008 r. do dnia 22 lipca 2009 r.;

- Zakładzie Karnym Numer(...)w Ł. w okresie od 11 sierpnia 2009 r. do dnia 27 sierpnia 2010 r.;

- Areszcie Śledczym w Ł. w okresie od 30 sierpnia 2010 r. do dnia 13 września 2010 r.

Wobec treści oświadczenia powoda z dnia 21 września 2011 r., złożonego podczas informacyjnych wyjaśnień na rozprawie, kiedy powód podał, że nie ma zastrzeżeń do pobytu w Areszcie Śledczym w P. w okresie od dnia 22 lipca 2009 r. do dnia 11 sierpnia 2009 r. ( k 113), sąd okręgowy uznał zgłoszone pod adresem tej jednostki penitencjarnej Skarbu Państwa żądania za bezprzedmiotowe, podobnie jak złożone na tę okoliczność zeznania świadka P. L.. Roszczenia powoda dotyczące tej jednostki obejmowały bowiem dwa okresy - pierwszy przedawniony i drugi, wobec którego powód ostatecznie nie sformułował zastrzeżeń.

W konsekwencji ocenie podlegały zarzuty dotyczące pobytów powoda w Zakładzie Karnym w Ł., Zakładzie Karnym Nr(...)w Ł. i Areszcie Śledczym w Ł..

Sąd pierwszej instancji ustalił, że choć w okresie przebywania powoda we wskazanych jednostkach penitencjarnych występowało zjawisko przeludnienia, niemniej administracja tych zakładów czyniła zadość swym obowiązkom przeciwdziałania temu zjawisku i rozwiązywania tego problemu możliwie skutecznie, na bieżąco.

Podniósł, że wprawdzie sprzeczności z prawem stanu przeludnienia nie uchyla sam fakt wydania odpowiednich przepisów dotyczących trybu postępowania w razie wystąpienia przeludnienia i stosowania się do nich przez administrację aresztu śledczego, niemniej powyższe zachowanie strony pozwanej świadczy o braku po jej stronie złej woli, co z kolei nie pozostawało bez znaczenia dla oceny zasadności wytoczonego powództwa.

Dodatkowo przy ocenie, czy w przypadku powoda doszło do naruszenia konkretnych dóbr osobistych sąd ten miał na względzie, że odbywanie kary pozbawienia wolności niesie ze sobą w sposób immanentny wiele dolegliwości, wyrażających się m. in. w pozbawieniu możliwości swobody i w dużej mierze intymności, z uwagi na konieczność izolacji osadzonych w ściśle określonych, niekomfortowych warunkach.

Mając zatem powyższe okoliczności na względzie doszedł do przekonania, że samo pozbawienie powoda dodatkowej powierzchni w celi nie naruszało jego godności, czy prawa do intymności. Cele, w których zakwaterowany był powód były celami o zmiennym przeludnieniu i zwykle stan ten był krótkotrwały. Powód przebywał w przeludnionych celach jedynie w Zakładzie Karnym Numer(...)w Ł. przez jeden dzień oraz w Areszcie Śledczym w Ł. przez okres niecałych dwóch tygodni i tylko, gdy chodzi o metraż celi w niewielkim zakresie odbiegającym od normy.

W ocenie sądu pierwszej instancji zgłoszone przez powoda roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia z tytułu naruszenia godności w związku z przebywaniem w warunkach przeludnienia było bezzasadne.

W zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym potwierdzenia nie znalazły także zarzuty powoda w zakresie braku podstawowego wyposażenia w celach. Stan cel mieszkalnych, w których przebywał powód, nie odbiegał od standardu innych cel
w jednostkach penitencjarnych. Cele były wyposażone w sprzęt kwaterunkowy właściwy dla cel mieszkalnych z węzłem sanitarnym określonym w treści załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.

Powód skarżył się także na niewłaściwe funkcjonowanie opieki medycznej, niemniej zdołał wskazać jedynie pojedynczy przypadek niewłaściwego funkcjonowania w zakresie opieki medycznej w dniu 26 kwietnia 2010 r. Powód zgłosił się wówczas do lekarza i - co wynika z dokumentacji medycznej - skarżył się jedynie na ból gardła. Nie podawał przy tym objawów charakterystycznych dla innych, cięższych chorób. Tego dnia został zbadany przez internistę i otrzymał lek przeciwzapalny. Dwa dni później powodowi pomocy udzielał lekarz pogotowia, który wezwany został do innego osadzonego. Dopiero trzy dni po pierwszej wizycie powód skarżył się na kaszel i wówczas stwierdzono u niego zapalenie oskrzeli.

W konsekwencji sąd okręgowy uznał, że pozwany zdołał zakwestionować stanowisko powoda, co do rzekomo niewłaściwego funkcjonowania opieki medycznej we wskazanych placówkach. Podanie antybiotyku jedynie profilaktycznie, przy zgłaszaniu dolegliwości bólowych gardła, byłoby przedwczesne i nieuzasadnione.

Powód nie udowodnił także swoich twierdzeń, co do nieprawidłowości w działaniu strony pozwanej w związku z paleniem przez osadzonych w pomieszczeniach palarni. Osadzeni w zakładach byli umieszczani w celach z uwzględnieniem nałogu tytoniowego. Strona pozwana nie może za to ponosić odpowiedzialności, jeśli któryś z osadzonych nie stosował się do obowiązujących zasad. Wyjątek mogłoby stanowić składnie skarg, na podstawie których administracja nie podejmowała żadnych interwencji. Tymczasem w sprawie nie tylko brak było dowodów, żeby powód zgłaszał skargi na tę okoliczność, ale wręcz znajduje się oświadczenie, że jako zadeklarowanym członkiem subkultury więźniów grypsujących nie mógł tego typu skarg składać. W efekcie nawet, jeśli opisane przez powoda sytuacje miały miejsce, to nie podejmując formalnych interwencji powód w istocie akceptował taki stan rzeczy, a zatem brak podstaw do stwierdzenia, że doszło u niego w ten sposób do naruszenia dóbr osobistych.

W zakresie zarzutów o naruszenie godności powoda poprzez kontrole osobistą, czy monitoring sąd pierwszej instancji stwierdził, że w świetle poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, kontrole osobiste powoda, w tym także stosowanie w pewnym okresie monitoringu pomieszczeń przeznaczonych do kontroli, wykonywane były na podstawie obowiązujących przepisów zgodnie z zasadami w nich zawartymi. Brak było zatem podstaw
(przy braku jakichkolwiek dowodów ze strony powoda) do stwierdzenia uchybień ze strony funkcjonariuszy wskazanych jednostek pozwanego Skarbu Państwa podczas dokonywania tych czynności.

Za niezasadny sąd okręgowy uznał także zarzut braku intymności w pomieszczeniach sanitarnych w Areszcie Śledczym w Ł.. Okolicznością notoryjnie znaną jest to, że w większości cel kąciki sanitarne są zabudowane płytą do wysokości ok. 2.10 m - 2,20 m od strony celi. Między płytą a sufitem jest przestrzeń ok. 20 cm w celu zapewnienia wentylacji. Z przodu znajdują się drzwi o wysokości 1,30 m. Ograniczenie intymności podczas załatwiania potrzeb fizjologicznych w kącikach sanitarnych nie jest konsekwencją jakichkolwiek uchybień ze strony pozwanego, lecz obiektywnych względów. Konieczność całkowitego niezabudowywania kącików sanitarnych wynika z potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa samych osadzonych. Całkowite zabudowanie tego kącika utrudniałoby też odpowiednią wentylację tych miejsc.

Potwierdzenia nie znalazł również zarzut ograniczonej wentylacji cel mieszkalnych
w Areszcie Śledczym w Ł., gdyż jak wynika z ustaleń zawartych w opinii biegłego z zakresu budownictwa, wentylacja cel zajmowanych przez powoda w czasie jego pobytu we wskazanym Areszcie Śledczym spełniała wymagania przewidziane prawem budowlanym, a jej sprawność - w świetle przeprowadzonych specjalistycznych kontroli kominiarskich - nie budziły jakichkolwiek zastrzeżeń. Kontrole przeprowadzone przez kominiarzy uprawnionych do przeprowadzania kontroli przewodów wentylacyjnych nie stwierdziły wad przewodów, niedrożności czy braku wentylacji przewodów w celach, w których przebywał powód.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że oddalił powództwo, gdyż powód nie zdołał wykazać prawdziwości swoich twierdzeń, zaś samo subiektywne niezadowolenie ze standardów panujących w jednostkach penitencjarnych nie mogło stanowić skutecznej podstawy do przyjęcia istnienia uchybień funkcjonariuszy (k 265 – 281v).

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi złożył powód. Zaskarżył go w całości w oparciu o zarzut naruszenia prawa procesowego, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj:

1)  art. 233 kpc poprzez:

a) bezpodstawną odmowę wiarygodności wyjaśnieniem powoda złożonym
w charakterze strony oraz powołanych z jego inicjatywy świadków na okoliczność warunków odbywania przez powoda kary pozbawienia wolności, z uwagi na to, że osoby te również wystąpiły z podobnymi roszczeniami przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu
w Ł., mając w ocenie sądu określony interes w rozstrzygnięciu sprawy na korzyść powoda;

b) bezpodstawne oparcie kwestionowanego rozstrzygnięcia na „przepisach resortowych”, przy braku analizy problematyki ewentualnej niezgodności powyższych przepisów w Konstytucją RP, w szczególności z koniecznością poszanowania godności ludzkiej i zasady humanitaryzmu;

2) art. 325 kpc, poprzez nierozstrzygnięci o części żądania pozwu w zakresie roszczenia zgłoszonego w związku z odbywaniem przez powoda kary pozbawienia wolności w warunkach przeludnienia w Zakładzie Karnym w P.;

3) art. 328 § 2 kpc, poprzez brak dostatecznego wskazania w treści uzasadnienia kwestionowanego rozstrzygnięcia, w jaki sposób sąd ocenił zasadność twierdzeń powoda odnoszących się do kwestii braku intymności w kącikach sanitarnych, braku niezależnej wentylacji w kącikach sanitarnych i celach, braku zajęć kulturalno-światowych, braku warunków do utrzymywania higieny osobistej, czy też poniżającego powoda wyrażenia zgody na udział powoda w pogrzebie matki w asyście funkcjonariuszy Służby Więziennej.

W konkluzji apelujący skarżący wniósł o zmianę kwestionowanego wyroku i uwzględnienie zgłoszonego żądania zgodnie z żądaniem pozwu oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie kwestionowanego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (k 303 - 306).

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym (k 311 - 313).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc byłby skuteczny wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, opubl. w LEX nr 172176).

Postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 kpc nie może polegać na zaprezentowaniu ustalonego przez siebie, na podstawie własnej oceny dowodów stanu faktycznego. Skarżący może tylko wskazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd rażąco naruszył zasady logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego i że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy (wyrok SN z dnia 18 czerwca 2004 r., II CK 369/03, opubl. w LEX nr 174131). Uwzględnienie przez sąd w ocenie materiału dowodowego powszechnych i obiektywnych zasad doświadczenia życiowego nie usprawiedliwia zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów na tej tylko podstawie, że indywidualne i subiektywne doświadczenia strony są od tych zasad odmienne (wyrok SN z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, opubl. w OSNP 2000/19/732).

Dla uznania skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc nie wystarcza też stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego nie odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (wyrok SA w Warszawie z dnia 20 grudnia 2006 r., VI ACa 567/06, opubl. w LEX nr 558390).

Podsumowując ocena mocy i wiarygodności dowodów, przeprowadzona w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia, może zostać skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdyby wykazano, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności, czy jest niepełna.

Sformułowany zarzut wadliwej, czy wręcz dowolnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji błędnych ustaleń faktycznych, co do warunków odbywania przez powoda kary pozbawienia wolności w poszczególnych jednostkach penitencjarnych nie znajdują potwierdzenia w treści zgromadzonych w sprawie dowodów.

Ustosunkowując się do twierdzeń skarżącego zawartych w uzasadnieniu złożonego środka odwoławczego należy stwierdzić, że wbrew nim świadek D. K. nie potwierdził warunków osadzenia w Areszcie Śledczym w Ł.. Przebywał w tej jednostce w jednej celi z powodem przez okres od 2 do 3 miesięcy. Wskazał wprawdzie na złe warunki w celi 3 osobowej, w której przebywał z powodem, ale nie podał jednak, w jakim okresie (k 204 – 204v). Jego zeznania z tego powodu nie mogą służyć za miarodajną podstawę ustaleń faktycznych.

Podobnie świadek Z. K. w złożonych zeznaniach nie potrafił sprecyzować okresu współosadzenia z powodem w Zakładzie Karnym w Ł.. Zeznał, że przebywał w Zakładzie Karnym w Ł. w 2006 lub 2007 r. przez okres 3 miesięcy, czyli w czasie który ze względu na podniesiony zarzut przedawnienia nie mógł wpływać na ocenę wykazania roszczenia powoda. Nic nie wiedział o fakcie upadku z łóżka powoda. Świadek podał, że istotnie były w celach łóżka trzypoziomowe, ale nie wie, gdzie sypiał powód, gdyż zajmowali sąsiednie cele. Zaznaczył, że powód pełnił funkcje „kalifaktora” tzn. zajmował się wydawaniem posiłków. Powód mieszkał w celi 6 osobowej. Było tam 5 osadzonych (k 227v). Skarżący podnosi, że świadek mylnie podał okres pobytu z powodem w zakładzie karnym. Nie zauważa, że zawnioskował dowód z zeznań tego świadka i istotne w tych zeznaniach było, że dotyczą wspólnego pobytu w celi oraz w celi obok, stąd znaczenie w sprawie musiało mieć określenie przez świadka warunków odbywania kary. Z zeznań świadka nie wynika by były to warunki, które opisał powód.

Następny świadek wskazany w apelacji - P. R. był osadzony z powodem w 2010 r. w Areszcie Śledczym w Ł.. Zaprzeczył, aby w celach znajdowały się piętrowe łóżka (k 162v - 163), choć był to jeden z zarzutów powoda. Na zadymienie wskazał nie w celach, lecz w poczekalniach przed widzeniami i sprawami. Jego zeznania nie odnoszą się zatem do warunków panujących w celach.

Świadek D. K. podał, że kąciki były wygrodzone płytą, ale z górnej pryczy było widać „WC” (k 204). Z zeznań kwatermistrza Aresztu Śledczego w Ł. - R. F. wynika, że od października 2007 r. kąciki sanitarne w celach są wyodrębnione płytą HDF do wysokości 2,1 m, drzwi wejściowe są o wysokości 1,5 m. Wysokość ta wynika ze względów bezpieczeństwa. Umożliwia w każdej chwili obserwację wnętrza celi (wcześniej kąciki te były wydzielone płytą do wysokości 1,5 m i była kotara, k 114 - 114v). Świadkowie D. D. oraz T. S. – funkcjonariusze z Zakładu Karnego w Ł. zeznali, że w celu łagodzenia zjawiska przeludnienia, po dokonaniu niezbędnych inwestycji, we wszystkich celach, często przerobionych z innych pomieszczeń, wyodrębniono kąciki sanitarne. Zestawienie tych zeznań wskazuje, że okres w którym świadek przebywał w celi wraz z powodem musiał być okresem przed dokonaniem modernizacji kącików sanitarnych w tej jednostce.

Twierdzenia powoda na okoliczność złych warunków osadzenia w poszczególnych jednostkach penitencjarnych, w tym niedostatecznych warunków sanitarnych, braku, czy wadliwości wentylacji, braków w wyposażeniu cel w sprzęt kwaterunkowy, nieprawidłowości wyodrębnienia w celach kącików sanitarnych, uchybień w opiece medycznej, czy braku zajęć kulturalno-oświatowych pozostawały więc w sprzeczności z dowodami w postaci zeznań funkcjonariuszy poszczególnych placówek (R. F. - k 114 – 114v, D. D. k 178 - 178v, T. S. k 178v - 179 i S. C. - k 256v) oraz dopuszczonych w sprawie dowodów z dokumentów w postaci sprawozdań sędziów penitencjarnych z wizytacji poszczególnych jednostek (k 34 do 45, k 66 do 80), a także znanych sądowi z urzędu i ujawnionych w niniejszej sprawie opinii biegłego z zakresu budownictwa na okoliczność prawidłowej wentylacji i drożności przewodów kominowych (k 163 do 168 i 330 do 332 sporządzona w sprawie II C 878/08 Sądu Okręgowego w Łodzi) i opinii o wynikach przeprowadzonych oględzin - ekspertyzy urządzeń grzewczo -kominowych (k 33). Materiał ten, a nie zaś tylko obowiązujące przepisy co do wyposażenia cel, jak twierdzi apelujący, stanowił wiarygodny materiał dowodowy, pozwalający na poczynienie ustaleń faktycznych w sprawie. Na wyprowadzenie tego wniosku pozwalało zestawienie treści zeznań świadków i dokumentów.

Dodatkowo należy podnieść, że mimo szerokiego zakresu swoich twierdzeń
w przedmiocie nieprawidłowości w funkcjonowaniu poszczególnych jednostek penitencjarnych oraz warunków osadzenia stanowiących podstawę zgłoszonych żądań powód nie zdołał wykazać, że w którejkolwiek z wymienionych placówek zgłaszał nieprawidłowości, które zostały zignorowane.

Powód oświadczył, że będąc członkiem subkultury grypsujących nie mógł i nie zgłaszał skarg na zachowania współwięźniów (k 113 - palenia w celach, czy innych pomieszczeniach przeznaczonych dla niepalących). Świadek P. R. (k 163) zeznał, że członkowie tej grupy nie mogą składać skarg na współwięźniów, lecz mogą składać skargi na warunki panujące w zakładzie. Bez względu więc na ocenę motywacji powoda, dla której nie podejmował regulaminowych kroków przeciwdziałania ewentualnym nieprawidłowościom (o ile miały one miejsce) powód takich zastrzeżeń nie zgłaszał, czy też nie podjął próby wykazania w sprawie, że to czynił.

Odnosząc się do zarzutu obrazy art. 325 kpc, poprzez nierozstrzygnięcie
- zdaniem apelującego - o części żądania pozwu w zakresie roszczenia zgłoszonego
w związku z odbywaniem przez powoda kary pozbawienia wolności w warunkach przeludnienia w Zakładzie Karnym w P. należy podnieść, że sąd odwoławczy w toku postępowania apelacyjnego ustalił, że na terenie miasta P. nie ma Zakładu Karnego, ani żadnej innej jednostki penitencjarnej, poza Aresztem Śledczym w P. (k 324). Potwierdza to również pismo tej placówki, określającej zbieżnie z powodem terminy jego pobytu (k 84 - 84v i ich zestawienie z k 2 do 2 odwr. oraz k 113 do 113 odwr.).

W konsekwencji o zarzuconym nierozpoznaniu przez sąd części zgłoszonego przez powoda żądania w niniejszej sprawie nie mogło być mowy.

W obszernych, wyczerpujących motywach kwestionowanego wyroku sąd pierwszej instancji wskazał, dlaczego odmówił wiarygodności twierdzeniom powoda, co do kwestii braku intymności w kącikach sanitarnych, braku niezależnej wentylacji w kącikach sanitarnych i celach, braku zajęć kulturalno-światowych, braku warunków do utrzymywania higieny osobistej, czy też poniżającego w ocenie powoda wyrażenia zgody na jego udział w pogrzebie matki w asyście funkcjonariuszy Służby Więziennej, znajdującego podstawę w obowiązujących przepisach. Nie można było pominąć również wniosków opinii sądowo - psychiatrycznej powoda, w której wskazano na brak wpływu warunków izolacji i odbywania kary na stan psychiczny powoda (k 238).

Twierdzeń powoda nie potwierdziły nie tylko osobowe źródła dowodowe powołane w sprawie z jego inicjatywy, ale także pozostałe przeprowadzone w sprawie dowody. Sam powód w toku informacyjnego przesłuchania wyraźnie podał, że w stosunku do Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w P. ( nota bene błędnie oznaczonego przez powoda, jako Zakład Karny w P.) nie zgłasza zastrzeżeń do swojego pobytu w tej placówce w 2009 r., zaś ewentualne roszczenia za wcześniejsze okresy uległy przedawnieniu. W efekcie w sprawie nie miały znaczenia zeznania świadka P. L., który przebywał we wskazanej jednostce wraz z powodem w 2004 r. (k 256v).

Ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego dokonana przez sąd pierwszej instancji nie nosi cechy dowolności, opiera się na wnioskach wypływających z prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego w sprawie, co umożliwiło Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi przyjęcie ustaleń faktycznych zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku za własnych.

Dla skuteczności zarzutu obrazy art. 328 § 2 kpc, konieczne byłoby stwierdzenie na tyle poważnych uchybień konstrukcyjnych uzasadnienia zapadłego wyroku, które uniemożliwiałoby faktyczną kontrolę instancyjną tego orzeczenia (wyrok SN z dnia 8 czerwca 2010 r., I PK 29/10, opubl. w LEX nr 599519), co in casu nie miało miejsca. Uzasadnienie kwestionowanego wyroku sądu pierwszej instancji czyni zadość określonym w powołanym art. 328 § 2 kpc wymogom pisemnych motywów rozstrzygnięcia tak pod względem konstrukcyjnym, jak i merytorycznym. Zawiera ustalenia faktyczne z wykazaniem dowodów na podstawie których je poczyniono, analizę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie poprzez omówienie poszczególnych dowodów i podanie przyczyn odmowy wiarygodności dowodom, którym cechy tej przypisać nie można było, wreszcie szerokie rozważania prawne dotyczące zastosowania w sprawie przepisów dotyczących ochrony dóbr osobistych i przepisów z zarzutami powoda związanych.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny w Łodzi, biorąc pod uwagę treść art. 6 kc stwierdził, że powód nie zdołał udowodnić swoich twierdzeń, tj. zasadności zgłoszonego roszczenia. Nie przedstawił dowodów pozwalających na obiektywną, krytyczną weryfikację jego zarzutów formułowanych pod adresem funkcjonariuszy poszczególnych placówek penitencjarnych. Nie wykazał więc zaistnienia naruszenia jego dóbr osobistych. Jego osadzenie we wskazanych jednostkach wynikało z obowiązujących przepisów prawa.

Strona pozwana zdołała natomiast w trakcie postępowania dowodowego przeprowadzonego w sprawie podważyć domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych powoda, zawarte w art. 24 § 1 zd. 1 kc.

Odbywanie kary pozbawienia wolności jest ze swojej istoty immanentnie związane z ograniczeniami i niedogodnościami, typowymi dla warunków izolacji. W konsekwencji wprawdzie warunki osadzenia powinny odpowiadać minimalnym standardom przewidzianym w powołanych przepisach, niemniej drobne nieprawidłowości, nie uzasadniają automatycznie ewentualnego roszczenia o naruszenie dóbr osobistych, czemu wyraz dał nawet Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 grudnia 2011 r., wydanego w sprawie V CSK 113/11 (opubl. w LEX 1101690), stwierdzając, że „nie każde naruszenie dóbr osobistych rodzi prawo do żądania zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc”. Zwłaszcza, jeśli ewentualne odstępstwa mają charakter przejściowy, niezawiniony, nie naruszają zasady humanitaryzmu, a podmioty odpowiedzialne podejmują wszelkie możliwe środki w celu łagodzenia i niwelowania skutków ewentualnych uchybień. Tym bardziej, że powód zdaje się nie dostrzegać, że jego izolacja jest jedynie konsekwencją jego bezprawnego - i to w warunkach powrotu do przestępstwa - postępowania.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 385 kpc, Sąd Apelacyjny oddalił apelację.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 - 3 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc
i art. 391 § 1 kpc, przy uwzględnieniu § 2 ust. 1 i 2, § 11 ust. 1 pkt 25 oraz § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. 2005 r. nr 169, poz.1417 z późn. zm.).

.